Wyklady.doc

EKOLOGIA ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKA

Wykład I

EKOLOGIA - wprowadził słowo biolog niemiecki Ernest Heieckel w 1869 roku

Nauka, której przedmiotem zainteresowania jest całokształt oddziaływań miedzy zwierzętami i ich środowiskiem zarówno ożywionym jak i nieożywionym. Jako odrębną dziedziną biologii ekologia stała się dopiero w XX w.

EKOLOGIA definiowana różnie:

-          Jako naukową historie naturalna

-          Badania rozmieszczania i liczebności organizmów

EKOLOGIA w języku potocznym ma inne znaczenie-szersze i bardziej związane z praktyką i ochroną środowiska.

Charles Elton „Ekologia zwierząt”(1927) zdefiniował ekologie jako naukę o historii naturalnej.

Andrewartk (1961)określił ekologie jako naukę o rozmieszczeniu i liczebności organizmów.

Podobnie według Kredsa(1972,1996) ekologia jest nauką, która zajmuje się regułami rządzącymi rozmieszczeniem i występowaniem organizmów żywych.

Według Trojana (1978) ekologia to nauka określająca start i dynamikę tych zjawisk biologicznych, fizycznych i chemicznych, jakie zachodzą w ekosystemie i decydują o liczebności.

Według Comphella (1995) ekologia jest nauką

EKOLOGIE interpretujemy na różne sposoby.

1. Ekologię behawioralna - dyscyplina z pogranicza ekologii i ekologii zwierząt powstała w latach 70-tych XX w. Bada te aspekty zachowania, które zwierzęta wykorzystują w związkach ze środowiskiem ożywionym i nieożywionym. Szczególną uwagą kieruje się ewolucyjne przyczyny zachowania,które określają jego granice przez tolerancje fizjologiczne organizmu.
2. Ekologia człowieka –nauka o wzajemnym oddziaływaniu środowiska i populacji ludzkich na powiązania z biologią człowieka, geografią, archeologią, socjologią.

Autekologia –dział ekologii zajmująca się zależnościami indywidualnych organizmów od warunków środowiskowych, zwłaszcza czynników fizycznych i chemicznych, bada reakcje osobników oraz ewolucyjne powiększanie przystosowań.

3. Ekologia populacyjna-nauka biologiczna o strukturze liczebności i funkcjonalności populacji.

EKOLOGIA –3 różne punkty widzenia i rozważań pod kątem:

a)      Opisowym - ekologia opisowa jest najbliższa temu, co zwykło się nazywać ”historią naturalną” i polega na opisywaniu całych formacji roślinnych kuli ziemskiej oraz na opisywaniu związanych z nimi gatunków roślin i zwierząt.

b)     Funkcjonalnym - ekol. Funkcjonalna poszukuje i bada związki wzajemnej zależności i oddziaływań między składowymi jednostek opisywanych przez ekologię opisową poszukując ogólnych zasad funkcjonalności systemów ekologicznych; przedmiotem badań ekol. f. są, więc związki bezpośrednich reakcji populacji i zespołów wielogatunkowych na aktualne istniejące warunki środowiska.

c)      Ewolucyjnym - ekologia ewolucyjna bada związki podstawowe,przyczyny historyczne,dla których dobór naturalnych systemów faworyzowań określone, obserwowanie typu przystosowań.

Trzy podstawowe kierunki w EKOLOGII:

a)      Autekologia – (ekologia fizjologiczna) – ekologia pojedynczych organizmów. Zajmuje się badaniem wzajemnego oddziaływania środowiska abiotycznego na poszczególne organizmy i odwrotnie.

b)     Synekologia - (ekologia ogólna biocenologia, populacjologia) – ekologia grup, zespołów organizmów w biocenozach, zajmuje się badaniem zależności między zbiorowościami organizmów, a ich siedliskami

c)      Sozologia – nauka zajmująca się opisem zmian w środowisku przyrodniczym zajmująca się głównie pod wpływem czynników postępu technicznego(antropersji) oraz zajmująca się problemami ochrony przyrody i jej zasobów m.in. w celu zapewnienia trwałości ich użytkowania, korzystająca z metod ochrony środowiska, nowocześnie ujmowanej geografii. Termin sozologia zaproponował polski uczony Walery Goetel w 1965 roku.

W zależności od zainteresowania strefą, w której żyją organizmy ekologie dzielimy na:

-          OCEANOLOGIE –ekologia mórz i oceanów

-          LIMNOLOGIE – ekologie wód śródlądowych

-          EPEIROLOGIE – ekologia lądów

Wskutek szerszego stosowania ekologii do celów praktycznych powstała ekologia stosowana np. ekologia rolnicza.

EKOLOGIA przemysłowa (industrial ecology) – może być definiowana jako ekologia uprzemysłowionego społeczeństwa zajmuje się zrozumieniem interakcji miedzy systemami przemysłowymi, systemami ekologicznymi a potrzebami społecznymi. Przepływ materiałowe i energii spowodowane przez produkcję i konsumpcję są oceniane ekonomicznie i ekologicznie. Więcej zrównoważonych związków pomiędzy systemem przemysłowym a ekologicznym jest określeniem przez oszczędność nieodnawialnych zasobów, zapobieganie zanieczyszczeniu i konieczności dotrzymywania pokoleniowej i między społecznej sprawiedliwości. Ekologia przemysowa to obszar wzajemnego oddziaływania przemysłu z otoczeniem; zawierający przestrzenne, ludzkie i materiałowe przepływy. Zakres jakiegokolwiek zadania przemysłowej ekologii jest dalszym ograniczeniem negatywnego wpływu na środowisko działalności i procesów, nad którymi organizacja (przedsiębiorstwo) ma kontrolę albo będzie miała kontrolę.

W przemyśle podobnie jak w przyrodzie powinny działać ekosystem nie wytwarzające odpadów. W przyrodzie odpady wytwarzanie przez jedne organizmy stają się pokarmem dla innych.Naturalne systemy nie wytwarzają trwałych i trudno rozkładalnych związków.

Hipotetycznie w przyrodzie funkcjonującej w harmonii z ekosystemami nie są wytwarzane odpady. W ekologii przemysłowej rozróżnia się cztery rodzaje technologii:

-          REMEDIACJI

-          ZMNIEJSZANIA SKAŻENIA

-          OCHRONY ORZED SKAŻENIEM

-          ZROWNOWAŻONEGO ROZWOJU

                                                                                   

Ang. ENVIRONMENTAL SOUND TECHNOLOGIES -

Obejmuje technologie mające potencjał umożliwiający znaczne ulepszenia oddziaływania na środowisko względem innych technologii. Inaczej mówiąc technologie te chronią środowisko, są mniej zanieczyszczające, oszczędniej używają zasoby              w sposób zrównoważony, zawracają do obiegu większą ilość materiałów i załatwiają problem wszystkich pozostałych odpadów w sposób bardziej przyjazny dla środowiska niż technologie, dla których są zastępcze.

Ponadto jak zapisano w ROZDZIALE 34 Agendy 21 Technologie Środowiskowe nie są właśnie w „indywidualnymi technologiami, ale całkowitymi systemami, które zawierają KNOWAHOW, procedury dobra i usługi oraz wyposażenia jak również organizacyjne i kierownicze procedury”. W konsekwencji zważywszy na transfer EST prezentowane podejście zawiera zarówno rozwój zasobów ludzkich jak i lokalną zdolność budowania systemów poszukiwań i wyrobu EST.

Ochronę środowiska można zapewnić przez racjonalne wykorzystanie przyrody i jej zasobów oraz stosowanie środków zapobiegawczych obejmujących:

1. Wykorzystanie urządzeń chroniących środowisko np. oczyszczalnie ścieków, wychywtacze pyłów, gazów przemysłowych
2. Eliminowanie działalności czynników szkodliwych dla środowiska albo przeciwdziałanie tym czynnikom (np. stosowanie metod biologicznej ochrony roślin w celu ograniczenia stosowania środków chemicznych, wcześniejsze określenie optymalnych form, wykorzystanie rekreacyjnego terenu i dopuszczalnego obciążenia środowiska ruchem turystycznym, eliminowanie z obszarów podlegających szczególnej ochronie turystyki motorowej i motorowerowej)
3. Stosowanie technologii i rozwiązań technicznych nie tworzących zagrożeń lub uciążliwości dla środowiska albo je ograniczających.

Inne aspekty ochrony i kształtowania środowiska ważne dla potrzeb odnowy sił człowieka polegająca na czynnym tworzeniu ekologicznych wartości środowiska dla spełnienia nie tylko biologicznych, ale i psychologicznych potrzeb ludzi. Stawia to przed ochroną środowiska zadanie kształtowania:

1. Zdrowych krajobrazów, miejsc zamieszkania z dużą powierzchnią terenów zielonych i łatwą dostępnością komunikacyjną do podmiejskich terenów spacerowych i rekreacyjnych.
2. Malownicze i możliwie naturalnych krajobrazów wypoczynkowych w dni wolne od pracy i w okresie urlopowym
3. Uzdrowionych i zazielenionych krajobrazów przemysłowych dostatecznie zabezpieczonych od zanieczyszczeń przemysłowych i miejskich.
4. Zdrowych biologicznie krajobrazów rolniczych i leśnych o trwałej i wysokiej zdolności produkcyjnej uzyskanej przez wykorzystanie siedlisk i zastosowanie nowoczesnej techniki i organizacji pracy.

Wykład II

Pełny cykl produkcyjny

Zespół projektowo-wykonawczy

RECYKULACJA

Wydobywanie, wiercenie, zbiory

Ropa, Rudy

Drewno

(ZIEMA)

Usuwanie

Odpada

Funkcjonalne wykorzystanie

Produkty

Urządzenia

Struktury

Materiały inżynierskie

- kształty

- stopy

- ceramika

- cegła

Proces

Materiały podstawowe

- metale

- chemikalia

- papier

- cement

-włókna

Procesy ekstrakcji

i rafinacji

Materiały wsadowe

-skały węgiel

-rośliny

-drewno

Ważniejsze deklaracje i konferencje

Deklaracja ·SZTOKHOLMSKA 1972 – granice wzrostu

-          Człowiek ma prawa wolności, równości i odpowiednich warunków życia w środowisku

-          Dobra jakości tego środowiska pozwala na życie w godności i dobrobycie

-          Stąd też człowiek ponosi wielką odpowiedzialność za gospodarowanie zasadami naturalnymi i produkcją przemysłową.

Tezy komisji ONZ COMMON FUTURE

Nasza wspólnota przyszłości 1987

1. Zrównoważony wzrost ludności
2. Utrzymanie potencjału produkcji żywności przez wzrost produktywności
3. Zachowanie ekosystemów gatunków flory i fauny oraz ekosystemów dla całych regionów
4. Wzrost produkcji przemysłowej (z malejącej ilości surowców)
5. Zużycie energii a skutki środowiska
6. Urbanizacja świata

KONFERENCJA W RIO 1992 ECOBRAZIL

1. Konwencja o zmianach klimatycznych
2. Konwencja o zróżnicowaniach biologicznych
3. Stanowisko do spraw Gospodarki Leśnej
4. Deklaracja z RIO
5. Agenda 21 – dok: wykonawczy

DEKLARACJA Z RIO

Zróżnicowany rozwój = nowy ład społeczny.

1. Deklaracja z RIO zawiera zbiór 27 zasad, którymi Państwa powinny kierować się przy wprowadzaniu „NOWEGO ŁADU NA ZIEMI”.
2. Podstawową zasadą NOWEGO ŁADU ma być „Zasada zrównoważonego rozwoju zapewniająca harmonie w dążeniu do uzyskania lepszej jakości życia
3. Zrównoważony rozwój i wyższą jakość życia dla wszystkich ludzi można osiągnąć przez wyeliminowanie niezrównoważonej produkcji i konsumpcji oraz stosowania własnej polityki demokratycznej
4. NŁ (nowy ład) nie jest możliwy bez określenia nowych komunikowanie się i współpracy między ludźmi, narodami, państwami.
5. NŁ nie jest również możliwy bez ustanowienia nowych systemów ekonomicznych wspierający rozwój krajów rozwijających się oraz zwalczanie globalnych zagrożeń.

  AGENDA21

-          Dokument o charakterze aktu dobrej woli

-          Plan akwizycji na XX i XXI w.

                Zawiera:

-          Strategie

-          Zintegrowanie działania

-...