BITWA WARSZAWSKA 1920 r.pdf

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 1 of 4

BITWA WARSZAWSKA 1920 r.

[ Ozzymo ]

Byłrok1919.śyciepowoliwracałodonormypoWielkiejWojnie,którapochłonęła

milionyofiarizamieniłatysiącemiastiwsiwzgliszcza.Wielkiemocarstwa:Rosja,

AustroWęgry,Niemcy,Turcjaprzestałyistnieć,lubutraciłystatuswielkichpotęg.

Naichruinachpowstawałnowyświat.Państwaprzezwiekiniewolonebudziłysię

nanowodoŜycia.ProcestenbyłszczególniewidocznywEuropieŚrodkowej,gdzie

Niemcy, Austria i Rosja utraciły swoje wpływy. Austria z wielonarodowego

mocarstwaprzekształciłasięwmaleńkąrepublikę.Narodywchodzącewjejskład:

Węgrzy, Jugosłowianie, Czesi i Słowacy, budowały własne państwa. Cesarstwo

Rosyjskie,tenkolosnaglinianychnogach,któregowładcaabdykował,wktórym

wybuchły dwie rewolucje, obecnie było targane wichrami wojny domowej.

Estończycy, Łotysze, Litwini, Polacy, Ukraińcy, Białorusini, Finowie dąŜyli do

uniezaleŜnienia się od Petersburga. Niemcy, w których lada dzień mogła

wybuchnąć rewolucja nie mogły skutecznie kontrolować peryferiów swojego

państwa.WWielkopolsce,naŚląskuiMazurachludnośćdośćmiałaichpanowania

ichciałaprzyłączeniaswoichziemdonowopowstałegopaństwapolskiego.

OśrodkutegotyglanarodówznajdowałasięodrodzonaRzeczpospolita.Mimo,Ŝe

naródwywalczyłniezaleŜność,niewiadomobyło,jakieziemiebędziezajmować.

Powstanie wielkopolskie doprowadziło do przyłączenia byłego Księstwa

Poznańskiego. Prezydent USA Wilson zagwarantował Polsce dostęp do morza.

Małopolskę przejęto po wycofujących się Austriakach. Na pozostałych ziemiach

zorganizowanoplebiscyty.Zachodujednaknieobchodziło,gdziebędzieprzebiegać

wschodniagranicaodrodzonegopaństwa.Polscypolitycychcieliodtworzyćgranice

przedrozbiorowe.Naraziejednakziemietebyłyzpółnocy,napołudnieprzecięte

liniaminiemieckichokopów.NiemieckaArmia,mimoiŜzawarłazRosjanamipokój,

tonadalpozostawałanaswoichpozycjach.

Tymczasem w Rosji trwała wojna. Większość państwa zajmowali bolszewicy,

którzywywołalirewolucjęistworzylipierwszepaństwokomunistycznenaświecie.

Chcąc utrzymać władzę, musieli walczyć na kilku frontach naraz. Wojska

Judenicza, Denikina, Wrangla, chciały znów osadzić na tronie cara. Chłopska

partyzantka(zieloni)teŜnieŜyczyłasobiewładzyLenina.

Polakom bardzo zaleŜało na Kresach. Tak naprawdę to tam biło serce

przedrozbiorowej Polski. To te tereny stały się miejscem akcji powieści

Sienkiewicza i utworów Mickiewicza oraz Słowackiego. Bolszewicy natomiast

potrzebowaliukraińskiegozboŜa,abywyŜywićgłodującychobywateli.Byłojasne,

ŜekiedyNiemcysięwycofajądojdziedokonfrontacji.Itaksięstało.Kiedytylko

niemieccyŜołnierzewyszlizokopównaichmiejscepojawilisięPolacyiSowieci.I

obiestronytwierdziły,ŜetaziemianaleŜydonich.

RobotniczochłopskaArmiaCzerwonabyłatworempowołanymprzezLenina,jako

zbrojne ramię partii. Lenin przewidywał, Ŝe będzie ona potrzebna jednie do

zwycięstwiewwojniedomowej.Kiedyrewolucjabywybuchławinnychpaństwach,

zlikwidowano by ją. JuŜ po kilku tygodniach walk zorientował się, Ŝe Armia

Czerwona będzie potrzebna na dłuŜej. Rosja nie była przygotowana na rządy

komunistyczne.Leninsądził,Ŝewystarczywyzwolićchłopówirobotników,aoni

powitają Ŝołnierzy z otwartymi ramionami. Tymczasem prości rosyjscy chłopi,

analfabeci, nie mieli pojęcia czym jest komunizm. Nie chcieli wstępować do

http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/warszawska1920.html

2008-04-06

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 2 of 4

kołchozów, nic nie wiedzieli o ideałach braterstwa i walki klasowej. Dlatego

zamiastchłopówirobotników,doArmiiCzerwonejprzyjmowanobyłychcarskich

oficerów.Bylioniuzbrojeniwto,coudałoimsięukraśćzcarskicharsenałów,lub

zdobyćnawrogu.Zrujnowanefabrykiniemogływyprodukowaćnicpozaamunicją

dokarabinów(takistanutrzymywałsiędo1920r.).Mundurystanowiłychłopskie

łachmany.Dopierow1919r.wprowadzonorozporządzenieoubiorzeŜołnierza.W

1920r. sytuacja była juŜ lepsza, ale nadal wielu Ŝołnierzy walczyło w cywilnych

ubraniach.DowództwoArmiiCzerwonejpróbowałozłystanarmiinadrobićsiłą.W

1920r. słuŜyło w niej ponad pięć milionów ludzi. NaleŜy jednak nadmienić, Ŝe

Bolszewicy potrafili stworzyć w szybkim czasie siłę zdolną do walki. Tak było z

osławioną1KonnarmiąBudionnego.Byłotojednostka"wzorcowa".Sprawdziłasię

napoluwalki,poniewaŜnajwięcejwnią"inwestowano".

ArmiaPolska,stworzonanafundamencieLegionówPiłsudskiego,byłoduŜomniej

liczna. W 1919r. słuŜyło w niej ok. miliona Ŝołnierzy. Byli oni wyposaŜeni w

niemieckie karabiny, przejęte z niemieckich i austriackich arsenałów. Karabinów

maszynowych,orazkilkadziesiątsamolotówdostarczyliFrancuzi.Anglicyprzysłali

kilkanaście czołgów. Oprócz tego w toku działań wojennych przybyła z Francji

BłękitnaArmiagen.Hallera,bardzodobrzewyposaŜona.Napoczątku1919r.rząd

francuskiudzieliłPolscepoŜyczkiwwysokości375milionówFranków.Niebyłato

kwota zawrotna, ale pozwalała na utrzymanie w zdolności bojowej 10 dywizji.

Podobniepostąpiłrządamerykański,któryprzydzieliPolscekredyt(57milionów

dolarów) na zakup sprzętu amerykańskiego, pozostawionego we Francji, oraz

hojnie obdarował Polaków zboŜem, co oddaliło widmo głodu. Dodatkowo na

początku sierpnia, kiedy wojska bolszewickie podchodziły pod Warszawę,

Amerykaniezgodzilisięnautrzymanie10polskichdywizjiprzezrok.Problemem

byłojednakprzetransportowaniecałegotegosprzętudoPolski,poniewaŜNiemcy

odmówilipociągomprawaprzejazdu.Czesi,mimoiŜzgodęwyrazili(podnaciskiem

Aliantów), to robili wszystko, Ŝeby opóźnić transport broni. Gdańsk, jako strefa

zdemilitaryzowana, nie mogła słuŜyć jako port przeładunkowy. Inną, w miarę

sprawnądrogąbyłprzewózmorskidoRumuni,jednakwkrótceitadrogazostała

odcięta.

PowycofaniusięNiemcówdowództwoArmiiCzerwonejwydałorozkazdooperacji

"CelWisła".Jejnazwasugerowała,ŜewojskabolszewickiemajądojśćdoWisły,

jednak w rzeczywistości była to operacja, która miała na celu penetrację, jak

dalekoArmiaCzerwonamoŜe się posunąć.Leninwiedział, Ŝerewolucja wRosji

jestpierwszymetapemrewolucjiświatowej,aŜebyjąwywołać,musidotrzećdo

Niemiec.JedynadrogadoNiemiecwiodłaprzezPolskę,dlategozdecydowałsięna

otwarcie kolejnego frontu. Liczył na to, Ŝe "polski proletariat powita Armię

Czerwonąjakoswobodzicielkę"iprzyjdziejejwalczyćtylkozniedobitkamiarmii

polskiej. Piłsudski, który zdawał sobie sprawę z zagroŜenia, jakim dla młodego

państwa była "czerwona zaraza", postanowił nie czekać na główne natarcie

Bolszewików.Wiedziałdoskonale,ŜekiedyzwycięŜąwWojniedomowejuderząna

PolskęcałościąsiłiprzeztrupaPolskidojądoNiemiec.Zdecydowałsięuderzyć,

kiedywrógjestosłabiony,ŜebyzdobyćterytoriumiopóźnićwejścieBolszewików

na rdzennie ziemie polskie. Wydał rozkaz zajęcia Wilna, swojego rodzinnego

miasta.

WojskapolskieszybkozłamałyopórarmiinieprzygotowanejdoobronyLitewsko

Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Ludowej (w skrócie LitBieł). 19 IV Wilno

przejęli Polacy. Równocześnie ruszyła ofensywa na południu. Polacy, wraz ze

sprzymierzonymi wojskami ukraińskimi (pod wodzą atamana Patlury) zajęli całą

lewobrzeŜną Ukrainę. Na tych terenach została utworzona niepodległa republika

ukraińska. Piłsudski dąŜył do oddzielenia Polski niepodległymi państwami

kresowymi, powiązanymi z Polską. Naczelnik Państwa mógł być teraz spokojny.

Zimowa przerwa w działaniach wojennych była świetną okazją do dozbrojenia i

powiększenia armii. Na stanowisku ministra uzbrojenia stał płk. Sosnkowski,

świetnyorganizator,którydoskonalesprawdzałwpowierzonejmufunkcji.

http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/warszawska1920.html

2008-04-06

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 3 of 4

Po zimowych rozmowach pokojowych, które nie przyniosły Ŝadnych rezultatów,

Piłsudski zdecydował się jeszcze na zdobycie Kijowa, który był waŜnym węzłem

kolejowym. Przejęcie go znacznie utrudniłoby przegrupowanie wojskom wroga.

TakteŜsięstało.ZupełniezaskoczeniBolszewicy,oddalimiastojuŜpokilkudniach

walki.TerazprzyszłakolejnaruchBolszewików.

Armia Czerwona, po zwycięŜeniu Denikina mogła przerzucić na front polski

większość swoich sił. Dowództwo nad nimi powierzono młodemu, ale niezwykle

uzdolnionemudowódcygen.Tuchaczewskiemu.Polskiplanobronnyprzewidywał

opórnatrzechliniach.Pierwsząmiałybyćponiemieckieokopy,drugąliniaBugu,

trzeciąiostatniąliniaWisły.Rosjanie,którzydysponowaliduŜąprzewagąszybko

przełamalipierwsząlinię.DuŜeznaczeniemiałatukonnica,którabyłauŜywanado

przełamywania szyków (pierwszy Blitzkrieg w XX wieku). I druga linia obronna

zostałaprzełamana,przeztzw.grupęGaja(nazwanatakodnazwiskadowódcy),

którazdobyłaWilnoizniezwykłąszybkościąprzemieszczałasięwzdłuŜgranicyz

Prusami Wschodnimi. Nadeszła ostatnia szansa na zatrzymanie Bolszewickiej

nawały. Dla Tuchaczewskiego zdobycie Warszawy było koniecznością. Zdobycie

stolicyznienawidzonejBiałejPolskibyłopierwszymkrokiemdomarszunaBerlini

ParyŜ. Piłsudski z kolei nie mógł dopuścić do upadku miasta. Oznaczałoby to

bowiem koniec odrodzonej Rzeczpospolitej. Dalej na zachód nie było Ŝadnych

naturalnychprzeszkód.Niebyłofortyfikacji.Musiałtuzgromadzićwszystkiesiłyi

alboodepchnąćwroga,albozginąć.

Miasto i kraj przygotowywano do obrony. Ogłoszono dodatkowy pobór,

gromadzono zapasy. Praga została otoczona potrójnym drutem kolczastym i

okopami, na mostach załoŜono ładunki wybuchowe. Ewakuowano korpus

dyplomatyczny i najwaŜniejsze urzędy. Odwagą wykazał się nuncjusz papieski

arcybiskupAchillesRatti,późniejszypapieŜPiusXI,którymimopróśbzdecydował

się zostać w Warszawie. Kler wspomagał państwo w wysiłkach mobilizacyjnych.

Armia Ochotnicza, którą dowodził gen. Haller szybko urosła do rozmiarów 100

tysięcy.

PodrugiejstroniefrontuTuchaczewskiprzygotowywałsiędoszturmunamiasto.

JednakŜepoprzemyśleniusytuacjistrategicznejzdecydował,Ŝekorzystniejbędzie

zajśćjeodpółnocy.WzwiązkuztymzwróciłsiędodowództwaArmiiCzerwonejo

przyznanie mu dodatkowych sił. Dowódcy przydzielili mu słynną Konnarmię

Budionnego, która dotychczas wchodziła w skład innego frontu. Frontem tym

dowodził Stalin, który nie chciał osłabiać swoich sił. Dlatego sabotował rozkazy

Góry. I to knowania Stalina sprawiły, Ŝe Budionny zamiast wyruszyć na pomoc

Tuchaczewskiemu10VIII,wyruszyłczterydnipóźniej.Tuchaczewski,pewien,Ŝe

Budionnynadjedzienaczas,skupiłwszystkiesiłynaswoimprawymskrzydle.Ito

byłoprzyczynąjegoklęski.Byłpewien,ŜePolacyniezdąŜąsięprzegrupowaćtak

szybko,Ŝeby16VIII(datarozpoczęciaoperacji)uderzyćzlewejflanki.Pozatym

niewziąłpoduwagę,ŜePolacydysponujązwiademlotniczym,którywykryłbrakii

zawiadomiłWodzaNaczelnego.

JeŜelibitwęwarszawskąmoŜnanazwaćcudem,towpierwszejkolejnościtrzeba

tak nazwać wyczyn polskiego dowództwa, jakim było przerzucenie Ŝołnierzy z

rejonówWarszawynadWieprz.Piłsudski,powiadomionyprzezlotników,wiedział,

Ŝe Tuchaczewski odsłonił swoją flankę. Lewego skrzydła broniło jedynie słabe

ZgrupowanieMozyrskie.Polskiplan,któryprzewidywałzwiązaniewrogawalkąna

północy i zajście od strony Wieprza. Nie moŜna go nazwać innowacyjnym, czy

genialnym.Byłtojedenzwieluprzypadków,kiedydowódca,którychceoskrzydlić

przeciwnika,skupiawiększośćsiłnajednymskrzydle,liczącnato,Ŝeprzeciwnik

tego nie wykorzysta. Taki sposób walki generał Patton określił kilkadziesiąt lat

później: "trzymanie za mordę, połączone z kopaniem w d**e". Operacja

Piłsudskiego dawała szansę powodzenia jeŜeli zostaną spełnione dwa warunki:

wrógniesforsujeWisłyiKonnarmianiezdąŜynaczas.Wpierwszymprzypadku

wróg zająłby Warszawę od zachodu, w drugim zgrupowanie znad Wieprza

zostałobyrozbite.

http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/warszawska1920.html

2008-04-06

Historia Rosji - serwis historyczny

Page 4 of 4

RosjaniebilisięzacieklenaprzedpolachWarszawy.WalkiwrejonachRadzymina,

gdzie poległ bohaterski ksiądz Skorupka (który z krzyŜem w ręku i okrzykiem

"preczczerwonazarazo"prowadziłPolakównaliniewroga)ciągletrwały.Pierwszy

elementsiępowiódłBolszewicyzostalizajęcinapółnocy,anapołudniuczekało

juŜpolskiezgrupowanie.15VIII,kiedyznadWieprzaruszyłagrupauderzeniowa,

los bitwy był przesądzony. Tuchaczewski, związany walką na północy, był

przekonany,ŜePolacybędęsiębronićwsamymmieście.Konnarmiabyładopiero

w drodze. Polski atak był totalnym zaskoczeniem. JuŜ dzień później oddziały

polskiezaczęływchodzićnatyłyarmiasowieckich.Tuchaczewskiwobawieprzed

okrąŜeniem musiał się wycofać na linię Bugu. Bitwa była wygrana, Warszawa

bezpieczna,apaństwoocalone.

Kampanianiebyłajeszczerozstrzygnięta,alePiłsudskibyłpewienswego.Morale

przeciwnika, które było w tych warunkach elementem decydującym, upadło.

Polacy natomiast uskrzydleni zwycięstwem, pałali rządzą zemsty za zbrodnie,

jakichbolszewicydopuścilisię na tyłachfrontu,za licznemordynajeńcach, za

gwałty, za dręczenie ludności cywilnej. Wycofujące się oddziały sowieckie

uplasowałysięnaliniiNiemnaiBugu.Abyzmusićjedozupełnegoodwrotutrzeba

byprzeprowadzićjeszczejednąofensywę.Piłsudskizdecydowałsięnakontratakw

rejonieNiemna.Iznowuwygrał.Stałosiętakdlatego,Ŝeczerwonoarmiścimieli

dośćwalki.PoparliBolszewikówtylkodlatego,Ŝeobiecaliimpokójichleb.Obecnie

niektórzyznichwalczylijuŜsześćlat,aichrodzinynatyłachprzymierałygłodem.

Niechcielisiębić.

Wojna polskobolszewicka skończyła się 18 X 1920r. traktatem w Rydze. Dwa

wyczerpane wojną narody zakończyły wojnę, która miała dla nich decydujące

znaczenie.Polska,dziękiwygranejmogłasięrozwijaćjeszczeprzezdwadzieścia

lat. W ZSRR władzę przejął Stalin, który, nie chcąc powtórzyć błędu spod

Warszawy,szykowałArmięCzerwonądopodbojuEuropy.

MarszałekPiłsudski,którybyłgłównymarchitektemiautoremzwycięstwawtej

wojnie, wycofał się z Ŝycia politycznego. Widząc nieudolność władz i powolny

rozwójkrajuprzejąłsterwładzywswojeręcepoprzewrociemajowymw1926r.

Zmarłw1935r.

GenerałMichaiłTuchaczewski,którypowojniezostałmarszałkiem,doprowadziłdo

rozwojunowoczesnejArmiiCzerwonej.ZostałskazanynaśmierćnarozkazStalina

wpokazowymprocesiew1936r.

Literaturawykorzystana:

1.N.Davies"OrzełBiały,czerwonagwiazda",wyd.Znak,Kraków2002

2.PracaZbiorowa"EncyklopediaSzkolna:Historia"wyd.WSIP,Warszawa2003

3.A.Dybdykowska,J.śaryn,M.śaryn"Polskiedzieje"wyd.PWN,Warszawa1998

4. Praca Zbiorowa pod red. Janusza Tazbira "Zarys historii polski" wyd. PIW,

Warszawa1980r.

5.J.Piłsudski"Wybórpism"wyd.Ossolineum,Wrocław2003

6. J. Besala "NajwaŜniejsze wydarzenia w historii Polski" wyd. Podsiedlik

RaniowskiiSpółka,Poznań2003

7. W. Weir "50 bitew, które zmieniły świat" (rozdział "Bitwa warszawska"

autorstwaAndrzejaKlubińskiego)wyd.Amber,Warszawa2002

8.L.Bielski,M.Trąba"Tablicehistoryczne"wyd.Park,BielskoBiała2003

SkomentujnaForum

Serwis Historyczny - Historia Rosji

http://www.rosja.osman.livenet.pl/art/warszawska1920.html

2008-04-06

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: