PORAŻENIE  PRĄDEM  ELEKTRYCZNYM

              Do porażenia prądem elektrycznym dochodzi na skutek przepływu prądu przez ciało człowieka, które jest bardzo dobrym przewodnikiem prądu. Jeżeli znajdzie się ono na drodze przepływu prądu to będzie stanowiło pewien opór. Poszczególne części ciała i tkanki mają różny opór. Oporność ciała jest sumą oporności skóry i oporności wewnętrznej ciała.

Oporność skóry zależy od :

·        Napięcia dotyku – czyli napięcia, które powoduje porażenie

(przy napięciach dotyku powyżej 100 V następuje „przebicie” skóry na drodze elektrycznej i wtedy oporność ciała ogranicza się praktycznie do oporności wewnętrznej). Na oporność wewnętrzną ciała składają się głównie opory kończyn. Największa oporność będzie w przypadku drogi prądu „ręka – ręka” lub „ręka – stopa”, mniejsza w przypadku „dwie ręce – stopa” lub „ręka – dwie stopy”, a najmniejsza w przypadku „dwie ręce – plecy” lub „dwie stopy – plecy”. Należy pamiętać, że im mniejsza oporność ciała, tym większe natężenie prądu, czyli cięższe porażenie!

·        Natężenia i częstotliwości prądu,

·        Czasu trwania rażenia (przepływu prądu),

·        Temperatury i wilgotności skóry (opór skóry zmniejsza się, gdy jest ona mokra),

·        Wielkości powierzchni kontaktowych.

Porażenie prądem przemiennym o częstotliwości 50 – 60 Hz, czyli najczęściej stosowanym, jest jednocześnie najgroźniejsze dla życia.

Poniżej wartości 0,5 mA człowiek nie odczuwa przepływu prądu, ale jeżeli natężenie rośnie jest odczuwane jako łaskotanie i mrowienie.

W miarę dalszego wzrostu natężenia prądu odczuwane jest drętwienie, ból i dochodzi do skurczu mięśni. Może on być tak silny, że nie jest możliwe otwarcie zaciśniętej dłoni, aby przerwać działanie prądu. Wartość progowa natężenia, przy której możliwe jest jeszcze otwarcie dłoni i uwolnienie się od kontaktu z prądem nazywa się prądem samouwolnienia.

Dla częstotliwości 50 – 60 Hz prąd samouwolnienia wynosi 10 mA.

Dalszy wzrost natężenia powoduje powstanie :

·        skurczów tężcowych mięśni poprzecznie prążkowanych,

·        skurczu mięśni oddechowych,

·        zaburzeń rytmu serca prowadzących do migotania komór i zatrzymania krążenia.

Porażenie prądem stałym nie jest tak niebezpieczne, jak prądem przemiennym, ponieważ prąd samouwolnienia ma znacznie wyższą wartość natężenia – 30 mA.

Porażenie prądem elektrycznym może prowadzić do :

·        utraty przytomności,

·        zatrzymania krążenia,

·        zatrzymania oddechu,

·        skurczu mięśni, prowadzącego do zwichnięć lub złamań,

·        oparzeń i zwęgleń,

·        urazów głowy i kręgosłupa, na skutek upadku z wysokości,

·        mnogich uszkodzeń ciała,

·        natychmiastowej  śmierci.

Oparzenia elektryczne

              Prąd przepływający przez tkanki powoduje w miejscu kontaktu powstawanie okrągłych lub owalnych zmian martwiczych skóry.

Podobne zmiany, lecz o większym zasięgu, występują w miejscu „wyjścia” prądu. Przy przepływie prądu przez tkanki dochodzi do zmian martwiczych mięśni, naczyń krwionośnych i nerwów nazywanych oparzeniem elektrycznym. Powstają one najczęściej w następstwie działania łuku elektrycznego – bardzo wysoka temperatura powoduje denaturację białka i zwęglenie ciała.

Postępowanie ratownicze :

1.     usunięcie przyczyny powodującej porażenie prądem; ratownik musi zadbać o własne bezpieczeństwo i uważać, aby sam nie został porażony prądem; pierwszym działaniem powinno być wyłączenie źródła prądu; jeżeli nie jest to możliwe, to należy próbować przerwać kontakt poszkodowanego z prądem przy użyciu materiałów nie przewodzących prądu;

2.     ocena objawów życiowych i w razie potrzeby prowadzenie sztucznej wentylacji i pośredniego masażu serca;

3.     przy podejrzeniu urazu kręgosłupa szyjnego należy pamiętać o stabilizacji głowy;

4.     chłodzenie powierzchni oparzenia elektrycznego i zabezpieczenie jej jałowym opatrunkiem;

5.     unieruchomienie złamań i zwichnięć;

6.     każdy poszkodowany w wyniku porażenia prądem, bez względu na wynik wstępnej oceny jego stanu, musi być przetransportowany do szpitala na obserwację; chodzi o późniejsze następstwa (odwodnienie tkanek, zaburzenia elektrolitowe, zaburzenia rytmu serca, uszkodzenia nerek na skutek zaczopowania mioglobiną uwolnioną z uszkodzonych tkanek;

7.     jeżeli poszkodowany jest przytomny i nie stwierdzamy urazów kręgosłupa ani zatrzymania oddechu i krążenia, można ułożyć go w pozycji bocznej;

8.     jeżeli stwierdzamy objawy wstrząsu hipowolemicznego należy wdrożyć odpowiednie postępowanie;