HIPOGLIKEMIA - NIEDOCUKRZENIE
Hipoglikemią określamy stężenie glukozy we krwi mniejsze niż 40 mg% (2,2 mmol/l), któremu towarzyszą objawy neuroglikopenii (niedoboru glukozy w OUN) oraz aktywacji układu współczulnego.
Objawy kliniczne zależą nie tylko od bezwzględnego stężenia glukozy, ale także od szybkości spadku poziomu glikemii w czasie.
Jeżeli spadek ten będzie powolny to nawet poniżej 50 mg% (2,77 mmol/l) mogą nie występować żadne objawy kliniczne.
Przyczynami hipoglikemii mogą być :
1. niedostateczna podaż glukozy (głodzenie, brak spożycia posiłku po podaniu insuliny),
2. przedawkowanie insuliny przez chorych leczonych insuliną,
3. duży wysiłek fizyczny u chorych na cukrzycę,
4. silny bodziec stresowy u chorego na cukrzyce,
5. niedostateczne powstawanie glukozy z innych związków w procesie glukoneogenezy (upośledzenie czynności wątroby w marskości wątroby, niewydolności krążenia, niewydolność nerek, niedobór hormonów pobudzających glukoneogenezę – ACTH, kortyzol, glukagon, tyroksyna),
6. nadmierne zużycie glukozy przez tkanki (nowotwory),
7. hiperinsulinizm (insulinoma),
8. wrodzone defekty metaboliczne,
9. leki, np. doustne leki przeciwcukrzycowe, beta – blokery, salicylany,
Rozpoznanie hipoglikemii :
1. wywiad – dotyczący stosowania insuliny lub leków hipoglikemizujacych oraz ewentualnych czynników wywołujących hipoglikemię,
2. objawy kliniczne :
· neuroglikopenia :
- bóle głowy,
- stany lękowe,
- zaburzenia mowy, widzenia i orientacji,
- ogniskowe objawy neurologiczne,
- pobudzenie psychoruchowe,
- drgawki,
- drżenia głodowe mięśni,
- osłupienie,
- śpiączka,
· aktywacja układu autonomicznego :
- tachykardia,
- wzrost ciśnienia tętniczego,
- zlewne poty,
- szerokie źrenice,
- hiperrefleksja,
3. oznaczenie poziomu glukozy we krwi,
4. ustalenie przyczyny hipoglikemii.
Postępowanie ratownicze i leczenie :
1. przeprowadzenie wstępnej oceny stanu chorego;
2. u chorego przytomnego z objawami hipoglikemii można podać cukier w postaci kostki cukru, cukierka, słodkiego napoju itp.;
3. u chorego nieprzytomnego ważne jest zapewnienie drożności dróg oddechowych i odpowiedniej wentylacji;
4. założenie wkłucia do dużego naczynia żylnego;
5. oznaczyć poziom glikemii za pomocą glukometru;
6. podać choremu dożylnie 50 – 100 ml 20% glukozy lub 1 mg glukagonu
(podanie glukagonu nie będzie skuteczne w zwalczaniu hipoglikemii spowodowanej chorobami wątroby lub długotrwałym głodzeniem);
w innych przypadkach takie postępowanie błyskawicznie znosi objawy hipoglikemii;
7. po przyjęciu do szpitala należy wykonać kontrolne oznaczenie glikemii oraz badanie moczu i inne badania laboratoryjne;
8. w izbie przyjęć chory z reguły powinien otrzymać wlew z 5 % glukozy;
9. u chorych niedożywionych i alkoholików należy oprócz glukozy podać 100 mg tiaminy (witamina B1);
10. w sytuacji braku ustępowania objawów mimo uzyskania prawidłowej glikemii należy podać kortyzol oraz przystąpić do szybkiego ustalenia etiologii hipoglikemii;
11. w przypadku występowania objawów obrzęku mózgu, należy wdrożyć leczenie przeciwobrzękowe (furosemid, deksametazon, mannitol);
12. jeżeli u chorego utrzymuje się nadal stan nieprzytomności mimo uzyskania prawidłowej glikemii, może to sugerować występowanie znacznego uszkodzenia OUN na skutek długotrwałej hipoglikemii lub organicznego uszkodzenia OUN;
Koval8