Myślenie POLITYCZNE
Orientacja prawicowa i lewicowa
Geneza pojęcia
· Rewolucja Francuska (1789-1799)
· w Polsce – koniec XVIII wieku – Sejm Wielki
Wiąże się te pojęcia z rodzajem wartości uznawanych za najważniejsze.
Co o sobie samych i o sobie nawzajem sądzą poszczególne orientacje?
Aspekt życia społecznego:
Lewica o życiu społecznym:
o grupy upośledzone nie rozwiążą swoich problemów bez pomocy z zewnątrz
o czynniki zawarte w organizacji społeczeństwa ograniczają awans społeczny
o interesem całego państwa jest polepszenie położenia warstw ubogich i zmniejszenie nierówności
Prawica o życiu społecznym:
· pomaganie ludziom rozwija w nich postawy roszczeniowe i poczucie bezradności
· najlepsza forma pomocy jest brak pomocy lub mała pomoc (nie zmniejszają odpowiedzialności za siebie samego)
· niemożliwe jest usuniecie nierówności społecznych, można za to poprawić warunki życia większości
Prawica o lewicy (w kontekście poglądów na życie społeczne):
o czyżbyście nie dostrzegali tego, ze rządowe programy pomocy biednym są źródłem dużego marnotrawstwa, są ciężarem dla naszej, i tak nienajlepiej rozwiniętej, gospodarki?
o Zauważcie, ze wolny rynek ma ogromne możliwości rozwojowe
o Zapominacie, ze programy pomocy społecznej przyczyniają się do powstawania postaw roszczeniowych i rozrostu biurokracji
Lewica o prawicy (w kontekście poglądów na życie społeczne):
· Zauważcie, ze oceny marnotrawstwa są często mocno przesadzone
· Wiele celów społecznych może być lepiej realizowanych poprzez współdziałanie niż poprzez rywalizacje
· Zapominacie, ze sukces na rynku zależy w dużej mierze od czynników przypadkowych
· Zwróćcie uwagę na to, ze swobodna gra sil prowadzi do wielkich nierówności „Wolność dla grubych Ryn jest tyrania dla małych rybek”
Aspekt moralny:
Lewica o sobie:
„Dla nas najważniejsze jest:
o Współczucie dla losu pokrzywdzonych
o Poczucie społecznej odpowiedzialności
o Postawy prospołeczne
o Przezwyciężenie nierówności”
Prawica o sobie:
„A my uważamy, ze:
· Sytuacja upośledzenia motywuje do wysiłku na rzecz zmian
· Doraźne, natychmiastowe rozwiązania problemów społecznych mogą zagrażać dobru przyszłych pokoleń
· Na szczególny szacunek zasługuje wysiłek poświęcony dla osiągnięcia sukcesu
· Sprawiedliwie, tzn. każdemu wg zasług
Prawica o lewicy:
o Zżera was po prostu zawiść wobec bogatych a nie żadne współczucie dla biednych
o Kierujecie się jedynie troska o własny interes
o Obciążacie innych odpowiedzialnością za własne niepowodzenia
o Wasze myślenie jest podstawa uzależnienia od „sil opiekuńczych”
Lewica o prawicy:
· Lekceważycie i podchodzicie niechętnie do tych, którym się w życiu nie powodzi
· Charakteryzujecie się egoizmem i nastawieniem rywalizacyjnym
· Boicie się równości, chcecie zachować posiadane przywileje
· Brak wam współczucia dla tych, którzy nie należą do waszej grupy społecznej
Teoria skryptów afektywnych – Silvan Tomkins (1962; 1963; 1964)
Tomkins opisał w tej oto teorii związki pomiędzy ideologiami (lewicowa i prawicowa) a przezywaniem, wyrażaniem i spostrzeganiem emocji oraz z postawami i zachowaniami w relacjach z ludźmi.
Jest to jedna z pierwszych teorii, w których zwraca się uwagę na role afektu w myśleniu politycznym.
Podstawą ideologii l. i p. sa wytworzone w dzieciństwie skrypty afektywne, czyli stałe tendencje do wzbudzania, przezywania i dostrzegania u innych uczuć pozytywnych (skrypt pozytywny – lewica) lub negatywnych (skrypt negatywny – prawica).
Skrypt pozytywny (lewica) – osoby z dobrze rozwiniętym skryptem pozytywnym łatwo przeżywają i wyrażają emocje: radość, zadowolenie, wdzięczność, ekscytacja, sympatia do innych oraz charakteryzuje ich: potrzeba afiliacja, współdziałanie, prospołeczność
Skrypt negatywny (prawica) – niepokój, złość, wrogość, pogarda, wstręt, gniew, kontrola nad swoimi emocjami, dystans, pozytywne wartościowanie zaradności, kompetencji i siły, preferencja zadań indywidualnych
Źródło skryptów afektywnych: rożne style wychowania czy socjalizacji.
2 rodzaje socjalizacji: humanistyczna i normatywna
Socjalizacja humanistyczna: wychowawcy koncentrują swoja uwagę na potrzebach dziecka, tworzą warunki do otwartego wyrażania potrzeb i uczuć dziecka. Szanują zarówno potrzeby, jak i decyzje, które dziecko podejmuje.
Socjalizacja normatywna: wychowawcy koncentrują się na tym, by dziecko nauczyło się zachowań zgodnych z normami społecznymi i by było posłuszne tym normom i społecznym standardom, bez względu na osobiste pragnienia i potrzeby.
Skrypt centrowy kształtuje się wtedy, gdy dziecko jest socjalizowane w warunkach, w których oba te wzory postępowania są ważne i żaden z nich nie uzyskuje przewagi.
Teoria ta ma silne podłoże empiryczne i została potwierdzona i uzupełniona w wielu późniejszych badaniach.
Późniejsze badania wykazały, ze różnice w sile skryptów zależą od różnic tempera mentalnych i poznawczych, płci i lateralizacji (skrypt lewicowy – dominacja prawej półkuli, odpowiadającej za emocje i intuicje, skrypt prawicowy – półkula lewa-racjonalne myślenie)
Dogmatyzm (teoria pana o nazwisku Rokeach; 1960)
Dogmatyzm to gotowość tolerowania innego niż własny systemu przekonań. Opiera się na wymiarze otwartość – zamkniętość poznawcza.
Podstawy teoretyczne
Koncepcja ta jest częścią bardziej ogólnej teorii, która opiera się na kilku założeniach:
1. Przekonania jednostki można charakteryzować z punktu widzenia kilku cech strukturalnych:
a. wewnętrznej zwartości i relacji do siebie nawzajem oraz do przekonań odrzucanych
b. miejsca w systemie przekonań: centralność lub peryferyczność
c. zasięgu perspektywy czasowej: czy jest ona wąska (np. interesuje nas tylko przyszłość/przeszłość), czy szeroka
2. nasze oceny innych ludzi i grup zależą przede wszystkim od tego, w jakim stopniu przekonania innych zostaną uznane za podobne lub różne
Dogmatyczna struktura przekonań:
· spełnia funkcję obronną – redukcja lęku (którego źródłem jest dzieciństwo) – a mniej służy rozumieniu świata
· nasila się w sytuacji zagrożenia, a maleje w sytuacjach bezpiecznych
· przejawia się w myśleniu: utrudnia oderwanie się od schematu, zmniejsza umiejętność syntezy, powoduje silniejsza kategoryzacje na akceptowane i odrzucane
Dogmatyczny system przekonań:
1. poglądy izolowane od siebie, akceptacja poglądów wzajemnie sprzecznych
2. wyolbrzymianie różnic i pomniejszanie podobieństw poglądów akceptowanych i odrzucanych
3. niska wiedza o odrzucanych poglądach
4. odrzucane poglądy postrzegane jako podobne
5. większa niechęć i krytyka poglądów nieakceptowanych
6. świat widziany jest w kategoriach zagrożenia
7. zawężenie perspektywy czasowej
8. absolutne zaufanie autorytetom pozytywnym i absolutna nieufność do osób głoszących odmienne poglądy – przejaw silnej zależności od autorytetów; ważniejsze źródło informacji niż jej treść
9. ocena innych uzależniona od tego, czy akceptują uznane przez podmiot autorytety
Polaryzacja afektywna (Reykowski, 1996)
Wszystko, co jes...
kaya86