Rozdział III Hamilkal Barkas W południowej Hiszpanii często znajduje się srebrne monetwy których się nie spotyka gdzie indziej. Na pewno były one bite w mennicach fenickich, ponieważ ich ciężar jest okrelony według miernika tego ludu. Sš to szekiele albo wielokrotnoć szekiel~. a symbole wyryte na ich rewersach sš często te same co na monetach kartagińskich. Te.~ietal, z którego je wybito, pochodzšcy z kopalni w Betyce, pozwala uważać je za monety puszczone w obiel. przez Barkidów. Stwierdził to ostatecznie po całym stuleciu dyskusji numizmatyk angielski E. S. G. Robinson.l Szerzej omówirrEy tę sprawę nieco póniej. Na razie interesujš nas twarze na monetach, ponieważ niektóre sš portretami Hamilkara Barkasa. Wybiie po jego mierci staraniem Hannibala, przedstawiajš go w wiek! mniej więcej pięćdziesięciu lat. Profil wydłuony przez krótkd brodę, podobnš dotych, jakie majš posšgi męskie rzebione okolŤ 300 r. p.n.e. na wielu sarkofagach odkrytych w Kartaginie na cmentarzu w. Moniki. Czoło wysokie i proste, poorane zmarszczkami. oddzielone jest od nosa jedynie bardzo mocno wystajšcymi łukami brwiowymi, które łšcznie z policzkami tworzš głębokš opra~tr oczu o wyranej renicy. Rytownik, prawdopodobnie Sycylijczyk. użył całego swojego dużego kunsztu, aby uwypuklić wyraz ocz~3 i ust. Siła, energia i surowoć emanujš z tegoobrazu. Widzirr~y w tym wpływ szkoły hellenistycznej. Sposób przedstawienia łuku. brwi pochodzi od Skopasa i wielu rzebiarzy hellenistycznych, między innymi w Pergamonie, rzebiło podobnie. Niewštpliwie jednak mamy przed sobš portret, i to portret męża stanu i wojownika, a~ a nie jakiego brodatego Heraklesa, pomimo towarzyszšcej mu ma ~, czugi, symbolu boskoci. Szczególnie nos mocno haczykowaty i bardzo długi, z grubymi nozdrzami, ma niezaprzeczalnie charakter se~nicki. Ten nos zresztš i struktura twarzy ukazujš się znowu na monetach Hannibala, a także w jego posšgach. Tytus Liwiusz aak nam to przypomniał J. Carcopino - znał to podobieństwo ojca i syna: Starzy żołnierze myleli - mówi on, opisujšc przyjazd Hannibala do armii w Hiszpanii - że został im przywrócony Hamilkar w rozkwicie swej młodoci. Widzieli znowu tę samš siłę w obliczu, tę samš potęgę spojrzenia, ten sam wyraz twarzy i rozpoznawali wszystkie jego rysy. Kiedy uradził się Hamilkar? Korneliusz Nepos twierdzi, że tu r. , 246 p.n.e. był on zupełnie młody (adulescentulus). Jednakże najstarsza jego córka polubiła Bomilkara II najpóniej w r. 240 p.n.e., ponieważ zrodzonemu z tego zwišzku synowi Hannanow można było już w r. 219 p.n.e. powierzyć odpowiedzišlnę_dowództwo w armii jego wuja, Hannibala. Matka Hannom musiała sxę zatem urodzić najpóniej około r. 255 p.n.e., a Hamilkar Bark~.s, nawet gdyby'smy założyli, iż ożenił się bardzo młodo, nie mógł m:e~~ w tym czasie mniej niż 20 lat. Nie wiemy nic o jego żonie, :zle małżeństwo musiało być bardzo dobrane, bo wiemy o szeciorgu da.ieciach, które dożyły wieku dojrzałego. Byłoby cudem w ówczesnych warunkach higienicznych, ażeby kilkoro innych nie zmarło w wieku niemowlęcym. Druga córka, urodzona około r, '252 p.n.e, polubiła prawdopodobnie Hazdrubala między 241 a 237 r. p.n.e. Musiała umrzeć bardzo mlodo, ponieważ Hazdrubal ożenił się po raz wtóry między r. 229 ~a 220 p:n.e. z księżniczkš hiszpańskš. Trzecia, która posłużyła Flaubertowi za pierwowzór do kreacji Salambo, została zaręczona przez swego ojca z Narawasem około r. 240 p.n.e. Mogła mieć wtedy zaledwie 10 lat. Nie wiemy, czy to małżeństwo zostało zawarte, ale jaka wnuczka Hamilkara łšczy się z innym księciem imieniem Oezalces, wujem Masynissy. Hannibal, najstarszy z synów, urodził się około r. 246 ,p.n.e., a po nim przyszli na wiat dwaj inni chłopcy: Hazdrubal i Magon, którzy byli doroli w r. 219 p.n.e. Ustalajšc datę ostatnich urodzin na r. 242 ~p.n.e. i zakładajšc, że okres płodnoci żony ~amilkara rozcišgał się między jej piętnastym a trzydziestym rokiem życia, widzimy, że musiała urodzić się około r. 270 p.n.e. Hamilkar rozstał się z niš na pewno w r. 237 p.n.e., ponieważ wahał się wtedy, czy wzišć ze sobš najstarszego syna do 4 Hannibal Hiszpanii. Córki i młodsi synowie pozostali zapewne w Kartaginie wraz z matkš. Zresztš Barkas był jeszcze w sile wieku, gdy walczšc zginšł w r. 229 p.n.e. Można więc wnioskować, że urodził się mięcizy 280 a 275 r. p.n.e. Nominacja Hamilkara na ~~odza na Sycylii .była 'wynikiem całlzov~itebo odno~~i.enia dowództwa. W tym samym mniej więcej czasie Hamilkar z Paropos zostaje pozbawiony władzy nad prowincjš Iibijskš na korzyć Hannom Wielkiego. Himilkon ma oddać dowództmo w Lilibeum Giskonowi, Adherbal i jego zastępca Kartalon tracš sv~š funkcję admirałów, a następuje po nich jaki Hannom skšdinšd nie znany. Trzej usunięci wodzowie odnosili tylko sukcesy, pełnili za swe funkcje zaledwie od paru lat. Ich niełaska nie może być wytłumaczona inaczej, niż przez konflikt z władzš, którego przyczyna nie jest trudna do odgadnięcia. Nazajutrz po zwycięstwie pod Drepanum dowódcy zażšdali zapewne ofensywy przeciwho Rzymowi. Jednak będšca u władzy partia obszarników osšdziwszy, że powrót Fabiuszów do steru rzšdu w republice otwierał perspektywy pożšdanego pokoju, z całš wiadomociš odmówiła wykorzystania osišgniętej przewagi. Jeden ze zdymisjonowanych dowódców, Hamilkar z Paropos, był prawdopodobnie - jak już wspomnielimy - spokrewniony z Barkasem. Adherbal i Himilkon z całš pewnociš należeli do tego samego stronnictwa. W stosunku do nowo mianowanych Hannon Wielbi przyjšł punkt widzenia obszarników; Giskon również .nie był przyjacielem Barkidów, a syn jego Hazdrubal wybierze goliąylię złotego rodka między stronnictwem Hannibala i Hannom ~'Jiclkiego. W tych warunkach nominacja Hamilkara zdaje się doć dziwna. Niewštpliwie trzeba w tym widzieć pewne ustępstwo uczynione przez partię rzšdzšcš na rzecz opozycji. Tdloże Bomilkar II nawišzał już z Barkasem stosunki przyjazne, które wkrótce miały zostać wzmocnione przez jego małżeństwo? Mógł więc przyczynić się do zjednania częci senatorów dla Barkasa. Hamilkar Barkas, mimo doć ograniczonych rodków, prowadził ofensywę przeciwko wybrzeżom Italii, zaplanowanš już przez swych poprzedników. Wkrótce jednakże musiał jej zaniechać albo na skutek braku rodków, albo na skutek instrukcji otrzymanych z Kartaginy. Przedsięwzišł wówczas, opierajšc się na bazie w Eirktc, wojnę partyzanckš analogicznš do tej, którš Hami2kar z I'a- ropos prowadził przed kilku laty. Celem było widocznie odzyska 5o nie Panormos. Lecz i to przedsięwzięcie musiało z kolei zostać zaniechane i dowództwo przeniosło się do hJryks. Ta mowa zmiana została podyktowana chęciš prowadzenia wojny wyłšcznie defensywnej, ograniczajšcej się do uv~olnienia Lilibeum i Drepa num. lepo posłuszny - cokolwiek bšd by o tyzn mylal - instruk cjom gerontów, utrzymujšc się bez żšdania dostaw żywnoci czy zaległego żołdu, młody wódz potrafił przełamać głębokš nieufnoć oligarchów. Tak więc powierzono mu w r. 241 p.n.e. prowadzenie układów z Katulusem. Misja była nader trudna i prawdopodobnie nie bez złoliwych intencji powierzono jš człowiekowi z opozycji. Niepr zejednani patrioci nie mogli protestować przeciwko ustępstwom, na które zgodzi się człowiek z ich partii. Hamilkar zresztš a syn jego da póniej dowody takiego samego rozsšdku - nie należał do ludzi egzaltov~~anych, którzy odmawiajš uznania rzeczy nieuniknionych. Mimo rozjštrzenia porażkš był zdecydowany nie próbować odv~Jetu, dopóki nie stworzy odpowiednich warunków politycznych, ekonomicznych i militarnych. Misja dyplomatyczna, jaka mu przypadła, wydawała mu się prawdopodobnie i- stępem do dzia3rania, które planował na przyszłoć. Geronci, powierzajšc jš wodzowi, po raz pierwszy godzili się na złšczenie władzy wojskowej z politycznš, któryclu rozdział ustalili przed Ťdekiem jako regułę podstawowš. W jednym tylko punkcie Hamilkar okazał się nieprzceGn2r~y; g~-ly ch~;.-':a:ilo c; honor jeb,:: i jer;;~~ a:<`r~ierzy. nie ~god~~ł~sę. >~y un tr~ae,_tewano jak jeńcó;v wojennych. Gdy jednak. układ został zawarty, Hamilkar zrzekł się władzy, oddał swe Ť~ojska Giskonowi i powrócił do Kartaginy jako człowiek prywatny. S. Gsell i inni podejrzewajš, iż popadł w niełaskę. Ale jego ~~ycofanie się musiało być dobrowolne, ponieważ najemnicy wymawiali mu, że ich opucił. Nietrudno wytłumaczyć to nagłe wycofanie się. Ilamiliiar z pewnociš przewidział, że po skończeniu wojny wybuchnie konflikt między rzšdem Kartaginy a jego dawnymi żołnierzami. Prawdopodobnie od niego tylko zależało, czy stanie na czele buntowników i sięgnie po władzę. Lecz wszyscy ci, którzy usiłowali siłš opanować miasto, zawsze doznawali porażki: przed grobš tyranii wszyscy mieszkańcy Kartaginy, jakiegokolwiek byliby stanu, stawali ławš za gerontami i urzędnikami, energicznie zwalczajšc wszelkich spiskowców. W roku 307 p.n.e. Bomilkara I utršcił plebs, który z pięter wysokich domów zamienionych na fortece raził jego najemników, gdy ci zajęli już agorę. Drobni mieszczanie Kartaginy przystosowali się dosyć dobrze do reżimu arystokratycznego, który 5i umiał dbać o ich interesy, i nie bez powodu obawiali się dyktatora spierajšcego się na przeważnie obcych wojskach. Otóż w r. 241 p.n.e. ta solidarnoć nobilów z klasš redniš włanie się załamywała. Widzielimy, że po r. 250 p.n.e. władzę całkowicie zagarnęli wielcy właciciele ziemscy, posiadajšcy majštki na równinach dołnej Medżerdy i Ued Milian albo na przylšdku Bor.. Ci obszarnicy mieli swoich klientów miejskich, którzy chętnie przyjmowali korzystne stanowiska naczelników okręgów albo po- borców podatkowych w jakich libijskich miecina...
filmy.bajki.seriale