Tamponada serca jest stanem nagłego zagrożenia życia, w którym dochodzi do przedostania się krwi do jamy osierdzia lub wypełnienia jamy osierdzia innym płynem (wysiękiem lub przesiękiem), powodującego utrudnienie napełniania jam serca krwią podczas rozkurczu. W wyniku powstania tamponady dochodzi do zmniejszenia objętości wyrzutowej serca i wstrząsu kardiogennego. W zależności od okoliczności wystąpienia stan ten charakteryzuje się rożną śmiertelnością (zwykle jednak wysoką).
Przyczyny
Tamponada serca może powstać nagle, na przykład w wyniku rany kłutej, komplikacji kardiochirurgicznych, pęknięcia ściany serca (zwykle w przebiegu zawału mięśnia sercowego) czy pęknięcia krwiaka (tętniaka) śródściennego aorty. Powoli narastająca tamponada serca to skutek zapalenia osierdzia, nacieku nowotworowego na worek osierdziowy, krańcowej niewydolności krążenia, wątroby lub nerek. Przy powolnym procesie nawet 2 litry płynu mogą się zebrać w przestrzeni osierdziowej i dochodzi wtedy do rozciągnięcia osierdzia, przystosowującego się do zwiększonej objętości płynu. Gwałtowny przebieg tamponady powoduje objawy przy tak niewielkiej ilości płynu, jak 80ml.
Diagnoza
Objawy tamponady serca mogą się wydawać bardzo podobne do występujących w zastoinowej niewydolności serca. Zazwyczaj diagnostyka różnicowa pozwala na postawienie rozpoznania na podstawie zebranej historii, w której nagły początek objawów pojawia się w związku z urazem (zwłaszcza u młodych pacjentów), bezpośrednio po lub w 4-5 dobie po zawale serca.
Ustalenie rozpoznania opiera się na stwierdzeniu triady objawów: hipotensji, wypełnienie żył szyjnych oraz głuche i ciche tonów serca (w wyniku przewodzenia dźwięku przez zwiększoną objętość płynu). Pojawia się także niespecyficzny ból w klatce piersiowej.
Podstawą szpitalnej diagnostyki tamponady serca jest badanie ECHO serca. Niestety taka diagnostyka jest praktycznie możliwa jedynie u pacjentów ze szpitalnie zaistniała tamponadą serca.
Leczenie kliniczne
Perikardiocenteza, czyli ewakuacja płynu za pomocą nakłucia worka osierdziowego i dzięki temu obniżenie ciśnienia osierdziowego, a następnie leczenie przyczny tamponady pozwala na uratowanie życia. Często stosuje się drenaż osierdziowy dla zapobieżenia nawrotów.
W przypadku pozaszpitalnego wystąpienia tamponady serca śmiertelność jest bardzo wysoka.
betty11