Wykład 1

PROCESY ADAPTACYJNE

Proste przykłady

Ø      Peruwiańscy Indianie – żyją w klimacie, w którym ciężko jest się zaadaptować ze względu na rozrzedzenie tlenu. Drobna budowa ciała, inaczej zbudowana klatka piersiowa (wypukła), duże serce i duże płuca kompensują im deficyt tlenowy.

Ø      Pingwiny na Antarktydzie – żyją przy bardzo niskich temp. i silnym wietrze. Aby utrzymać stała temp. ciała zbijają się w gromadę (bardzo blisko siebie) i drepczą (cały czas!). Te, które znajdują się wewnątrz gromady przemieszczają się na zewnątrz i na odwrót.

Ø      Rytm serca i mózg – zaburzenie rytmu serca może spowodować niedotlenienie mózgu i spowodować omdlenie. Dzięki sile grawitacyjnej (przy upadku) krew dociera do niedotlenionego mózgu i organizm wraca do równowagi.

·         Zaburzenie rytmu serca – niedotlenienie

·         Przyśpieszenie akcji serca – lęk

Ø      Pawiany płaszczowe – badania  HANSA SIGGA – żyją na pustyni kamienistej, stworzenia te wytworzyły szczególną strukturę społeczną. Rodzina składa się z samca (ok. 200 kg), dwóch samic (ok. 45 kg) i dzieci. Samiec odpowiada tylko za ochronę terytorium, jedna z samic za zdobycie pożywienia, zaś druga za opiekę nad dziećmi w ciągu dnia. W nocy natomiast każde z dzieci wraca do własnej matki. Jeśli ginie jeden z trzech dorosłych osobników rodziny, to ginie i reszta. (wszyscy albo nikt)

HEIDER – układy zrównoważone i niezrównoważone

p,o,x – osoby, L – sympatia; DL – antypatia;

Ø      p L x ; p L x ; x L o – układ zrównoważony (wszyscy lubią wszystkich)

Ø      p DL o; p DL x; x DL p – układ zrównoważony (wszyscy się nie lubią)

Ø      p DL o; o L x; p DL x – układ zrównoważony ( ja ich nie lubię a oni się lubią nawzajem)

Ø      p L o; x L o; p DL x – układ niezrównoważony (typowy trójkąt: Mariola kocha Stefana, Zocha kocha Stefana, Mariola nienawidzi Zochy i nawzajem – układ ten się rozpadnie i może się przeistoczyć w któryś z układów zrównoważonych)

Dwa podejścia do Adaptacji:

1.       Tradycyjne – dostosowywanie się do wymogów sytuacji, czy do panujących warunków

2.       Współczesne – proces w którym dochodzi do optymalizacji relcji między organizmem (jednostką) i otoczeniem

Zasada minimalizacji wysiłku – poprzestawanie na rozwiązaniach wystarczających w danych warunkach (fotosynteza)

Tworzenie układów zrównoważonych

Żyjemy w świecie przekształconym przez adaptacje

Warunki konieczne adaptacji

1.       istnienie standardu adaptacyjnego (jaki stan rzeczy jest pożądany, korzystny)

Ø      tlen, temp. etc

Ø      standardy punktowe (tylko to i wszystko co nie jest w tym, jest zaburzeniem) i standardy przedziałowe (od...do)

2.       zdolność do rejestrowania odchylenia (próg wrażliwości)

3.       granice dopuszczalnego odchylenia (zakres tolerancji)

Standardy stanu normalnego

1.       standardy biologiczne (skład powietrza, tlen, azot vs tlen, hel)

2.       ukształtowanie w wyniku uczenia się (co się jada, standardy higieniczne)

3.       ukształtowane w wyniku uczenia się społecznego:

Ø      badania kobiet w Koninie – badania dotyczące różnych aspektów życia w rodzinie np. ideał mężczyzny – opis był negacją (nie pije, nie pali)

Ø      badania nad dziećmi głownie wiejskimi i małomiasteczkowymi – po czym poznaje się, że ktoś jest dorosły – odpowiedzi (pije, bije, jest zmęczony)

4.       standardy językowe:

Ø      koedukacyjna sauna w Kasprowym – dwie, piękne panie mówiące po Śląsku

5.       standardy wyglądu (dżinsy Jacka Kuronia)

6.       standardy grzeczności (podawanie ręki na Śląsku, w Finlandii – łódź z zepsutym silnikiem, wizyta w saunie – fińska rodzina)

7.       standardy życia społecznego (posłuszeństw, złe dziecko, opowieść Watta o podejrzanych, korupcja)

Ø      Stany Zjednoczone – złe dziecko ćpa

Ø      Chiny – złe dziecko nie umie pracować w grupie

Ø      Japonia – złe dziecko nie szanuje starszych

8.       standardy obyczajowości (oferty erotyczne Clintona i Mitteranda)

Standardy stanu pożądanego (idealnego)

1.       porównywanie jako źródło standardów

Ø      ti i tam (kształtowanie naszych wyobrażeń zależy od tego czy jesteśmy stabilni czy ruchliwi)

Ø      wtedy i teraz

2.                                                        fantazjowanie i twórcze myślenie jako źródło standardów (różne możliwe stany JA)

Rozbieżnośc ze standardami:

1.       Koncepcja Habera

Poziom

adaptacji

zainteresowania

strach

                                                  zero

                                           nuda                         Poziom adaptacji a napięcie efektywno-motywacyjne

                                                            panika

Rozbieżności między standardami wg Habera są podstawą do powstania emocji.

2.       Koncepcja Łukaszewskiego

Rozbieżność in plus                          Rozbieżnosc in minus

                           Emocje

                       Tendencja do zmiany

                        Opór przed zmianą

Procesy adaptacyjne a poznanie:

1.                   Teoria dysonansu poznawczego

2.                   Zmiana jednego z przekonań lub sądów pozostających w dysonansie

3.                   przyjmowanie dodatkowych założeń pozwalających pogodzić wykluczające się przekonania

4.                   założenie o podobnym prawdopodobieństwie trafności

Adaptacja a emocje i motywacja:

1.       procesy adaptacyjne (standardy wrażliwości)

2.       procesy adpatacyjne plus emocje – przesłanki

3.       ?

4.       Adaptacja bierna – zmiana w wyniku porażki dotychczasowego standardu w obliczu wymagań zewnętrznych

5.       adaptacja aktywna – zmiana otoczenia w wyniku podtrzymania dotychczasowych standardów w zmieniajacych się warunkach

6.       problemy z wartościowaniem adaptacji (kiedy jest korzystna, a kiedy nie? )

Koncepcje samoregulacji Baumaistera – 4 warunki:

1.       standardy regulacyjne (stan pożądany)

2.       ocena przebiegu działania

3.       ocena wyniku działania (ewaluacja)

4.       techniki modyfikacji zachowania

Zaburzenie samoregulacji – Baumaister

1.                   sprzeczne standardy

2.                   brak monitorowania działań

3.                   deficyt hamowania

4.                   Inrecja (bezwładność)

5.                   brak uwagi

6.                   efekt kuli śnieżnej

7.                   pogodzenie się

Podsumowanie:

Ø      procesy adaptacyjne – to zespół sposobów optymalizacji stosunków człowieka z otoczeniem

Ø      priorytetowa w adaptacji jest tendencja do zachowania statusu ego

Ø      adaptacja wymaga spełnienia złozonych warunków i wymaga wielu umiejętności