NAKŁUCIE LĘDŹWIOWE
Wskazania do wykonania zabiegu:
} zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych,
} krwotok podpajęczynówkowy,
} SM,
} zespół Guillaina-Barrego.
Przeciwwskazania:
} wzmożone ciśnienie śródczaszkowe,
} miejscowy stan zapalny lub infekcja,
} trombocytopenia,
} leczenie lekami p/ zakrzepowymi.
Podstawowe badania płynu mózgowo-rdzeniowego obejmują:
} Przejrzystość.
} Barwa.
} Ilość krwinek białych.
} Ilość krwinek czerwonych.
} Stężenie białka.
Powikłania:
} ból głowy
} ból kręgosłupa
} wymioty
} nasilające się objawy oponowe
} krwawienie podpajęczynówkowe
} krwawienie podtwadówkowe
} krwiak nadtwardówkowy
} uraz więzadeł kręgosłupa
uchwycenie korzeni nerwowych przez uszkodzoną oponę twardą
} ostre ropne zapalenie kręgów
} ropień
} pogorszenie przebiegu poprzecznego zapalenia rdzenia
} guz epidermoidalny (kilka lat po).
Próba Queckenstedta:
} Test umożliwiający wykrycie przeszkody w kanale kręgowym. Polega na ucisku żył szyjnych w trakcie punkcji lędźwiowej. Przy braku przeszkody dochodzi wówczas do nagłego wzrostu ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego, po zwolnieniu ucisku ciśnienie szybko spada. W przypadku przeszkody w kanale kręgowym objaw ten jest nieobecny.
Prawidłowy płyn mózgowo-rdzeniowy:
} wygląd : wodojasny
} przejrzystość: zupełna
} cytoza: do 5 komórek ( tylko limfocyty)
} stężenie glukozy: 45-85mg/dl; należy je rozpatrywać w porównaniu z glukozą w surowicy - zazwyczaj jest ono o 20-30 mg/dl mniejsze niż we krwi lub stanowi 50-70% stężenia glukozy we krwi.
} stężenie białka: 15- 45 mg/dl
} ciśnienie płynu M-Rdz.: 70-180 mm H2O (7-14kPa)
} chlorki: 120-130 mmol/l (<TBC)
} Zmiana koloru i przejrzystości płynu mózgowo- rdzeniowego jest następstwem zwiększenia krwinek białych, czerwonych, komórek nowotworowych, białka.
} W fizjologicznych warunkach w płynie mózgowo- rdzeniowym występują tylko limfocyty i monocyty.
} Zwiększenie stężenia białka jest następstwem przerwania bariery krew- mózg ( zapalenie opon, z-p GB, zapalenie mózgu, guzy mózgu)
} Niskie stężenie glukozy u chorych z bakteryjnym zapaleniem opon mózgowo- rdzeniowych.
} Podwyższony poziom IgG u chorych na SM.
BÓLE GŁOWY:
Ból głowy:
} Objaw określonej choroby lub zespołu objawowego- to tzw. ból głowy wtórny ( objawowy) np.: SAH, udar mózgu, zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych, choroby inne infekcyjne, guz mózgu, zatrucia.
} Odrębna jednostka chorobowa –ból głowy pierwotny ( samoistny) np.: migrena, klasterowy ból głowy, napięciowy ból głowy.
Stan zagrożenia życia:
} Nagły początek, silne dolegliwości:
- SAH,
- Krwotok śródmózgowy,
- Zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych
} Narastający ból głowy:
- Postępujący proces tj: guz mózgu, krwiak przymózgowy
} Ból głowy po wysiłku fizycznym, napięciu mięśniowym, kaszlu:
- Wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego (guz mózgu)
Migrena:
Zespół chorobowy, najprawdopodobniej uwarunkowany genetycznie, objawiający się napadami bólów głowy i objawów towarzyszących, o typowym, powtarzalnym przebiegu czasie trwania od kilku do kilkudziesięciu godzin.
Częstość występowania: 3-10%
Klasyfikacja migren:
} Migrena bez aury
} Migrena z aurą – typową
- przedłużoną,
- rodzinna migrena hemiplegiczna,
- podstawna,
- bez bólu głowy,
- z aurą o ostrym początku
} Migrena oftalmoplegiczna,
} Migrena siatkówkowa
} Dziecięce zespoły okresowe
} Powikłania migreny – sen migrenowy,
- udar migrenowy.
Prodromy (zwiastuny):
Objawy wyprzedzające fazę bólową migreny na co najmniej kilka - kilkanaście godzin, najczęściej w postaci zaburzeń emocji, nastroju, czynności wegetatywnych lub objawów zmysłowych.
Objawy migreny:
} Spontaniczny, nawracający ból głowy, pojawiający się napadowo i trwający u dorosłych od 4- 72h.
} Ból ma charakter jednostronny, pulsacyjny, o średnim lub znacznym nasileniu.
} Ból głowy pogłębia się przy zwykłej aktywności fizycznej.
} Mdłości, wymioty, wrażliwość na światło, hałas i zapachy.
Stan migrenowy:
} Napady migreny powtarzają się bez przerwy lub z przerwą krótszą niż 4h, trwa dłużej niż 72h, ogólny stan pacjenta pogarsza się w skutek zaburzeń elektrolitowych i odwodnienia.
Udar migrenowy:
} Objawy aury nie ustępują w ciągu 7 dni, w Ct lub MRI ognisko niedokrwienia w regionie odpowiadającym za objawy aury, występuje brak innych przyczyn zawału mózgu.
Migrena bez aury:
} Dgn., gdy co najmniej 5 napadów spełnia poniższe kryteria:
- pulsujący,
- natężenie średnie lub znaczne,
- nasilenie przy zwykłej aktywności
bólowi towarzyszy co najmniej jeden z objawów: nudności, wymioty, foto/ fonofobia.
} Badanie podmiotowe i przedmiotowe , neurologiczne nie wykazało żadnej choroby mogącej odpowiadać za ból głowy.
Czynniki prowokujące migrenę:
} Stres,
} Odprężenie po stresie,
} Zmiany atmosferyczne,
} Miesiączka i jajeczkowanie,
} Pokarmy tj: kakao, czekolada, sery, wino czerwone,
} Bodźce słuchowe, węchowe,
} Leki ( antykoncepcyjne, rozszerzające naczynia)
Patomechanizm:
} Teoria naczyniowa: faza aury-skurcz naczyń, faza bólowa- rozkurcz naczyń, faza obrzękowa.
} Teoria neurogenna: zburzenia funkcji podwzgórza.
} Teoria serotoninowa.
Postępowanie terapeutyczne:
} Doraźne zwalczanie napadów,
} Postępowanie profilaktyczne.
} Leczenie:
-tryptany (antagoniści naczyniowych i neuralnych receptorów dla serotoniny).
- Proste p/bólowe: paracetamol, kwas acetylosalicylowy, ibuprofen, diklofenak,
-leki p/ wymiotne, sterydy, DHE.
Leki stosowane w profilaktyce:
} Leki przeciwpadaczkowe ( kwas walproinowy, topiramat).
} Leki przeciwdepresyjne ( amitryptylina, mianseryna).
} Agoniści receptora beta- adrenergicznego ( nieselektywni i selektywni).
} Blokery kanału wapniowego ( flunarizina, werapamil).
Klaserowy ból głowy (ból Hortona, histaminowy):
} Samoistny, napadowy, jednostronny ból głowy o znacznej intensywności, z towarzyszącymi objawami autonomicznymi i zgrupowanym w czasie przebiegiem napadów ( klasterów) na przemian z okresami bezbólowymi.
} Okres bólowy trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy.
} Ataki rozpoczynają się najczęściej w wieku 20- 40 lat, przewaga płci męskiej.
Objawy:
} Jednostronny ból w okolicy gałki ocznej, czołowej , ciemieniowej, znaczne, silne i szybkie nasilenie, kłujący, rżnący, palący charakter dolegliwości.
} Po stronie bólu: przekrwienie spojówki, obrzęk powiek, łzawienie, uczucie zatkania nosa, wyciek surowiczy z nosa, wzmożone pocenie kwadrantu twarzy, szyi, klatki piersiowej ( objaw Hornera).
} Pobudzenie ruchowe pacjenta, cierpienie.
Leczenie:
} Doraźnie:
-tlen 7l/min
-sumatriptan
-sterydy (dexamethason)
} Profilaktycznie:
-lit
-DHE
-leki przeciwmigrenowe
Napięciowy ból głowy:
} Ma charakter nienapadowy, ból głowy tępy o miernym nasileniu, obejmuje obustronnie okolicę czołową, skroniową, ciemieniowa także potyliczną.
} Czynniki prowokujące:
-...
teresawawa