05. Suma Teologiczna - Tom V o aniołach cz2_ świat widzialny.pdf
(
1798 KB
)
Pobierz
ŚW
ŚW. TOMASZ Z AKWINU
SUMA TEOLOGICZNA
Tom 5
_________________________
ANIOŁOWIE
(Część druga)
ŚWIAT WIDZIALNY
(1, 59-64; 65-74)
Przełożył i objaśnieniami zaopatrzył
o. Pius BEŁCH, O.P.
"Jak najgoręcej pragniemy, by z każdym dniem wzrastała liczba ludzi czerpiących z dzieł Tomasza z Akwinu
oświatę i naukę; dotyczy to nie tylko księży i ludzi wielkiej nauki... Wielce też sobie życzymy, by ze względu na
potrzeby Chrześci-jaństwa coraz więcej wydobywano skarbów z jego wskazań. Trzeba więc jego pisma tłumaczyć i
wydawać w jak największej ilości języków..."
Papież Jan XXIII, 16 września 1960
(AAS. 25.X.1960)
NAKŁADEM KATOLICKIEGO OŚRODKA
WYDAWNICZEGO "VERITAS"
4-8, PRAED MEWS, LONDON, W.2.
1
ZAWARTOŚĆ TOMU 5
1. Traktat O ANIOŁACH (cz. 2) (l. 59-«4)
2. Odnośniki do tekstu (wykaz źródeł)
3. Objaśnienia tłumacza
4. Skorowidz
nazw i rzeczy
5. Traktat ŚWIAT WIDZIAJUSTY (l.
65-74)
6. Odnośniki
do tekstu (wykaz
źródeł)
7. Objaśnienia tłumacza
8. Dodatek I: Biblijny opis stworzenia świata
9. Dodatek II: Nowoczesna interpretacja sześciu dni stworzenia — ks. Józef Belch
10. Dodatek III: Wprowadzenie do Kosmografii św.
Tomasza - o. Hieronim Ostrowski OP
11. Trzy Modele wszechświata: Biblijny, Arystotelesa, Ptolemeusza
12. Skorowidz nazw i rzeczy
13. Spis rzeczy tomu piątego
14. Spis
tomów Sumy
15. Spis tomów dotychczas wydanych
2
Część I
ANIOŁOWIE
(1.
44-49)
3
ZAGADNIENIE 5
WOLA ANIOŁÓW
Z kolei należy omówić to, co dotyczy woli aniołów; zastanowimy się najpierw nad samą
ich wolą, potem nad jej ruchem czy przejawem, jakim jest miłość, czyli miłowanie. Co do
pierwszego nasuwają się cztery pytania: 1. Czy w aniołach istnieje wola? 2. Czy ta wola
jest samąż ich naturą lub samąż ich myślą? 3. Czy w aniołach istnieje wolna wola? 4. Czy
jest w. nich gniewliwość i pożądliwość?
Artykuł 1
CZY W ANIOŁACH ISTNIEJE WOLA?
Zdaje się, że w aniołach wola nie istnieje, bo:
1. Zdaniem Filozofa „wola jest w rozumie”
1
. Lecz w aniołach nie istnieje rozum,
ale coś wyższego od rozumu. A więc w aniołach nie ma woli, ale coś wyższego od woli.
2. Według nauki Filozofa
2
wola należy do dziedziny pożądania. Otóż pożądanie
jest znamieniem bytu niedoskonałego: dotyczy bowiem tego, czego się jeszcze nie
posiada. A ponieważ w aniołach - zwłaszcza szczęśliwych w niebie - nie ma jakiejś
niedoskonałości, dlatego, jak się zdaje, wola w nich nie istnieje.
3. Filozof uczy
3
, że wola jest poruszycielem poruszanym; jest bowiem poruszaną
przez rzecz pożądalną dostrzeżoną przez myśl. Lecz aniołowie są nieporuszalni - jako że
są niecieleśni. A więc wola w nich nie istnieje.
Wbrew
temu Augustyn pisze
4
, że w umyśle znajduje się obraz Trójcy Przenajświętszej
pod względem pamięci, myśli i woli. Otóż obraz Boga widnieje nie tylko w umyśle
ludzkim, ale także i w umyśle anielskim - jako że i umysł anielski jest pojemny Boga
(est
capax Dei)
. A więc i w aniołach istniąje wola.
Odpowiedź:
Trzeba koniecznie przyjąć istnienie woli w aniołach. Aby to stało się nam
jasne, należy zważyć co następuje:
Wszystkie rzeczy pochodzą od woli Bożej
5
i każdą [z nich] na swój sposób prze ku
dobru jej pożądanie. Różne są tego stopnie
6
. Niektóre rzeczy prze ku dobru sama ich
naturalna, ślepa skłonność - bez jakowegoś poznawania z ich strony; np. rośliny i ciała
nieożywione; takie parcie czy skłonność ku dobru zwie się: pożądanie naturalne. /1/
Niektóre stworzenia są wiedzione ku dobru w jakiś sposób przez nie poznawanemu;
stworzenia te nie chwytają jednak samego pojęcia czy treści dobra, a tylko poznawają
jakoweś dobro właśnie jako partykularne, poszczególne; tak właśnie czyni zmysł, który
poznaje: słodkie, białe itp.; i takie parcie czy skłonność idące za takim poznaniem dobra
zwie się: pożądanie zmysłowe.
Niektóre wreszcie prą ku dobru poznawanemu, ale poznaniem chwytającym samą
treść, charakter dobra, co jest właściwością myśli; jestestwa te są niesione ku dobru w
najdoskonalszy sposób; nie są bowiem one jedynie kierowane ku dobru przez kogoś
innego - jak rzeczy nie mające poznania; nie są też wiedzione ku dobru partykularnemu -
poszczególnemu tylko - jak stworzenia obdarzone jedynie poznaniem zmysłowym, ale
widać u nich skłonność niosącą je poniekąd ku samego dobru powszechnemu czy
ogólnemu; i ta skłonność zwie się: wola.
A ponieważ aniołowie swoją myślą poznają samąż ogólną, powszechną treść
dobra, jasne, że istnieje w nich wola.
Na 1. Inaczej rozum góruje nad zmysłem, a inaczej myśl góruje nad rozumem.
Rozum góruje nad zmysłem z powodu różności przedmiotów poznawanych; zmysł
bowiem ma za przedmiot poszczegóły, rozum zaś Ogóły czy powszechniki. Stąd też inne
musi być pożądanie dążące do dobra ogólnego - odpowiednie charakteru rozumu, a inne
dążące do dobra poszczególnego - odpowiednie dla charakteru zmysłu.
Natomiast myśl i rozum różnią się co do sposobu poznawania; myśl bowiem
poznaje intuicyjnie, od razu; rozum zaś biegnąc od jednego na drugie drogą
rozumowania; rozum jednak drogą rozumowania dochodzi do poznania tego samego, co
myśl poznaje bez rozumowania mianowicie do ogółu. Ten sam więc przedmiot podsuwa
pożądaniu myśl, co i rozum. I dlatego w aniołach, którzy są istotami li tylko myślącymi,
nie istnieje pożądanie wyższe od woli. /2/
Na 2. Jakkolwiek nazwę ‘pożądanie’ bierze się od ‘pożądać tego, czego się nie
ma’, to jednak dziedzina pożądania rozciąga się nie tylko na ton ale także i na wiele
innych rzeczy
7
. Podobnie jak łacińską nazwę
‘lapis’
- kamień wzięto od
‘laesio pedis’
ranienie nogi, a przecież nie tylko to znamionuje kamień. Tak samo siła gniewliwa czy
bojowa bierze nazwę swoją od gniewu, a przecież są w niej również i inne uczucia, jako
to: nadzieja, odwaga itp. /3/
Na 3. Wola zwie się poruszycielem poruszanym w tym znaczeniu, w jakim
‘chcieć’ i ‘myśleć’ są jakowymiś ruchami. Tego zaś pokroju ruch może bez żadnej
przeszkody istnieć w aniołach; taki bowiem ruch, zdaniem Filozofa
8
, jest ziszczeniem
bytu doskonałego. /4/
Artykuł 2
CZY W ANIOŁACH WOLA RÓŻNI SIĘ OD MYŚLI I NATURY?
Zdaje się, że w aniołach wola nie różni się od myśli i natury, bo:
1. Anioł jest bardziej niezłożony niż ciało naturalne. Lecz ciało naturalne jest
niesione przez swoją formę do swego celu, który jest jego dobrem. Tym bardziej zachodzi
to u anioła. Formą zaś anioła jest albo jego natura, w której on samoistnie bytuje, albo
forma poznawcza, która jest w jego myśli. Tym więc, co anioła niesie ku dobru, jest jego
własna natura i jego forma poznawcza. A ponieważ owo parcie ku dobru należy do woli,
dlatego w aniele wola nie jest czym innym jak właśnie jego naturą i myślą.
5
Plik z chomika:
jarcel
Inne pliki z tego folderu:
Przegląd Starego Testamentu.pdf
(23756 KB)
Stary Testament przemawia.pdf
(32860 KB)
Przegląd NT teczka nauczyciela.pdf
(9674 KB)
Przegląd NT przewodnik.pdf
(38935 KB)
Przegląd NT MC Tenney.pdf
(37228 KB)
Inne foldery tego chomika:
audiobook
Biblijne
Dokumenty
Film
Galeria
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin