Układ krążenia obwodowego
UKŁAD KRĄŻENIA OBWODOWEGO
- tętniczy
· choroby układu tętniczego spowodowane przez uszkodzenie przepływu krwi do jednej z tętnic np. tętnicy szyjnej
- przyczyna:
- miażdżyca, zatory ( skrzepy), problemy pooperacyjne
- niewydolność żylna
· spowodowana przez zaburzenia powrotu żylnego krwi, niewydolność zastawek żylnych, ponieważ zastawki żył głębokich nie pracują prawidłowo, krew żylna cofa się na zasadzie grawitacji = nadciśnienie żylne, = niewydolność żylna
Niewydolność tętnicza
· zmniejszenie owłosienia
· skóra ma połysk, napięta, zanik tkanki mięśniowej
· spadek tętna
· skóra w dotyku chłodniejsza, w stosunku do pozostałych części ciała, bez obrzęku, skóra blada
· jeżeli pacjent ma owrzodzenia spowodowane niewydolnością tętniczą, umiejscowiona na palcach stopy, albo w miejscach gdzie doznał urazu= rany źle się goją z powodu upośledzenia krążenia, parastezje z powodu niedotlenienia, = nie odczuwa bólu!
Niewydolność żylna
· ból ma charakter ciągły, pulsujący, pobolewanie
· uczucie, że kończyna ciężka, zmęczona
· ból zmniejsza się podczas uniesienia kończyny ( = ucieplenie, dobry dopływ krwi, skóra różowa)
· brązowe przebarwienie w okolicy kostek, spowodowane hemoglobiną opuszczającą naczynia usytuowane w tkance
· obrzęk w okolicy kostek
· tętno normalne, czasem trudne do wybadania ze względu na obrzęk kończyny
· owrzodzenia podudzi wskutek poszerzenia naczyń żylnych, niegojenie się ran = niewydolność żylna
· owrzodzenia najpierw w okolicy stawu skokowego, w okolicy kostki zewnętrznej i wewnętrznej
Różnicowanie owrzodzenia
· tętnicze
- dolne części( palce)
· żylna
- od kostki wzwyż
Niewydolność tętnicza pokazuje;
· oziębienie
· bladość
· ból wraz z ćwiczeniem, ból gdy kończyna w dół
· zanik tętna
· owrzodzenia na palcach stopy, na stopie
· skóra ciepła
· ból zmniejsza się podczas uniesienia kończyny
· owrzodzenia w okolicy kostek i wzwyż kostki
OSŁUCHIWANIE TETNICY SZYJNEJ
( lejkiem)
· każda tętnica osobno, wysłuchiwać patologiczne dźwięki ( buczenie)
Pytania:
- czy zaobserwował obrzęki, czy ból w kończynach
- czy jest świadomy występujących owrzodzeń, ran na kończynach
- ból w kończynach, jak się zachowuje, kiedy się zmienia
- jakie leki pobiera
- czy zaobserwował zmiany owłosienia na kończynach
- zawód pacjenta ( pielęgniarstwo, fryzjerstwo,= tendencje do niewydolności żylnej)
- tętnicza niewydolność częściej u pacjentów powyżej 50 r ż, częściej u mężczyzn
- pacjenci z niewydolnością serca, z cukrzycą częściej niewydolność obwodowa
według OLD CARD postępowanie:
· oglądamy
· obserwujemy kończyny górne, dolne( paluchy, palce rąk i nóg { porównujemy jedną stronę do drugiej{)
· owłosienie kończyn dolnych
· zaróżowienie
· sinica
· pałeczkowatość palców
· nadmierne zabarwienie
· zgrubienie
· złuszczanie się skóry
· rany, owrzodzenia na kończynach dolnych
· obrzęki( porównać)
· palpacyjnie badamy:
· temperatura ( jedna część ciała do drugiej)
· niewydolność tętnicza często w jednej kończynie
· obrzęki
· czy ma obrzęk jako taki, czy spowodowany urazem
· oceniamy, występowanie ciastowatych obrzęków ( za szybko nie usuwać palca, 5 sekund!)
· ocena obrzęków:
+1 ślad obrzęku
+2-3 pomiędzy
+4 masywny obrzęk
· badamy tętnicę szyjną ( tylko po jednej stronie, potem po drugiej)
· tętnice ramienną
· promieniową
· udową
· podkolanową
· piszczelową tylną
· grzbietową stopy
- stosujemy skalę: 0-3
0- puls nie obecny
+1 tętno słabe
+2 tętno normalne
+3 tętno pełne
UKŁAD LIMFATYCZNY
- węzły chłonne nadkłykciowe ( nad kłykciem dziobiastym)
- pachwinowe ( bezpośrednio nad dołem pachwinowym oraz przyśrodkowo na udzie)
- oceniamy wypełnienie kapilarne ( jest mniej niż 3 sekundy – norma 1-3 s)
- wypełnienie papilarne pod paznokciem dłoni ( do góry ręka, uciskamy, puszczamy powinien zaróżowić się od 1-3 s ( norma 1s u zdrowych)- ręka badanego nie powyżej serca!
Test
1. badający przepływ tętniczy w kończynie dolnej ( test na zmianę koloru, na zmianę pozycyjną)
- pacjent leży, unosimy kończynę dolną do 70-80°, utrzymujemy ok. 60s
- zaobserwować, skóra blada, żyły płaskie. Po 60s pacjent siada nogami opuszczonymi z łóżka, wypełnienie naczyń stopy, zaróżowienie się ok. 10 s, żyły wypełniają się ok. 15 s
- kiedy wykonujemy ten test u osób starszych, zmiana pozycji z leżącej do siedzącej, podtrzymywanie osoby od tyłu, bo spadek ciśnienia ortostatycznego
Test Alena
- przepływ tętniczy w kończynie górnej ( ważne na IOM)
- za pomocą kciuków badającego zaciskamy tętnicę łokciową, promieniową- pacjent zaciska pięść, po 5-10 s otwiera dłoń, opuszcza kciuk, po jednej stronie zaróżowienie, puszczamy łokciową – zaróżowienie po drugiej stronie
- połączenie pomiędzy obiema tętnicami; jedna tętnica druga też zaróżowiona, ale najpierw po stronie uwolnionej = sprawdzić, czy druga tętnica wydolna
Blackkalia