uchwala_20080819_zalacznik (1).pdf

Załącznik do uchwały nr 172/2008

Rady Ministrów z dnia 19 sierpnia 2008 r.

Rz ą dowy program na lata 2008-2013

„Bezpieczna i przyjazna

szkoła”

Warszawa, sierpie ń 2008

Spis treści :

Wstęp ………………………………………………………………………………..3

II.

Uzasadnienie wprowadzenia programu…………………………………...................3

III. Cele, załoŜenia i zadania programu……………………………………………….....4

III.1. Przyjaźnie wspierający program wychowawczy szkoły……………………………..9

III.2. Upowszechnianie wiedzy, doskonalenie umiejętności wychowawczych nauczycieli

i rodziców, a takŜe innych pracowników szkoły……………………………...……11

III.3. Uspołecznienie szkoły oraz wzmocnienie pomocy psychologiczno

– pedagogicznej………………………………………………………………….....12

III.4. Rozwój działalności pozalekcyjnej i pozaszkolnej oraz zwiększenie znaczenia

organizacji i stowarzyszeń młodzieŜowych w Ŝyciu szkoły……………………….15

III.5. Poprawa jakości pracy młodzieŜowych ośrodków wychowawczych i

młodzieŜowych ośrodków socjoterapii………………………………………….…18

III.6. Monitoring wizyjny wejść do szkół i placówek.…………………………………...18

IV. Sposób realizacji i finansowanie programu………………………………………...19

Przewidywane efekty programu……………………………………………………20

VI. Monitoring i ewaluacja……………………………………………………………..20

I. Wst ę p

Na jakość i efektywność procesów nauczania oraz wyniki kształcenia bezpośrednio wpływa

sposób i rodzaj podejmowanych w szkole działań wychowawczych, a takŜe klimat społeczny

szkoły, rozumiany jako współdziałanie wszystkich członków wspólnoty szkolnej, relacje

interpersonalne, sposób komunikowania się oraz konsekwentne przestrzeganie uzgodnionych

zasad.

Przemoc w szkole jest jednym z przejawów szerszego zjawiska społecznego – przemocy wśród

dzieci i młodzieŜy, agresji w relacjach społecznych i brutalizacji przekazów medialnych. Środki

masowego przekazu wielokrotnie upowszechniają agresywne wzorce i nagłaśniają negatywne

zachowania w poszukiwaniu sensacji, w pogoni za klientem i prześciganiu się we wskaźnikach

oglądalności. Jest to bardzo niepokojące, poniewaŜ w taki sposób kształtowane są społeczne

wyobraŜenia w tak istotnym obszarze, jakim jest wychowanie oraz edukacja dzieci i młodzieŜy.

Zachowania agresywne i przemoc w szkole osiągnęły w ostatnich latach wysoki stopień uwagi

społecznej, skupiając na sobie zainteresowanie mediów oraz opinii publicznej, a takŜe znalazły

odzwierciedlenie w uchwale nr 186/2006 Rady Ministrów z dnia 7 listopada 2006 r. w sprawie

działań administracji rządowej przeciwko przemocy w szkołach i placówkach. W wyniku

podjętych działań, w roku 2007 przyjęty został Rządowy program poprawy stanu bezpieczeństwa

w szkołach i placówkach „Zero tolerancji dla przemocy w szkole”.

Warto postawić pytania, w jaki sposób to, co dzieje się w szkole ma wpływ na zjawiska agresji

i przemocy wśród uczniów? Które z działań podejmowanych przez nauczycieli, psychologów,

pedagogów i rodziców przyczyniają się do redukcji zachowań agresywnych dzieci i młodzieŜy,

a które - mogą wzmacniać zachowania ryzykowne, destrukcyjne, prowadzić do narastania

przemocy i demoralizacji? Na jakie właściwości szkolnego kontekstu socjalizacyjnego naleŜy

zwrócić uwagę?

II. Uzasadnienie wprowadzenia programu

Rządowy program poprawy stanu bezpieczeństwa w szkołach i placówkach „Zero tolerancji

dla przemocy w szkole” został przyjęty uchwałą nr 28/2007 Rady Ministrów z dnia 6 marca

2007 r. Zrealizowane w ramach programu działania nie wyeliminowały z rzeczywistości szkolnej

zachowań problemowych dzieci i młodzieŜy. Istnieje wiele źródeł tego stanu rzeczy, podobnie

jak istnieje wiele źródeł samej agresji.

Program „Zero tolerancji dla przemocy w szkole” został skonstruowany na potrzeby chwili, pod

wpływem tragicznego i bardzo poruszającego wydarzenia w jednym z gimnazjów.

Nie została dokonana diagnoza, nie przeprowadzono analizy przyczyn i nie wyciągnięto

wniosków. Podobnie jak z realizowanego duŜym nakładem sił i środków przeglądu stanu

bezpieczeństwa w szkołach i placówkach nie zostały wyciągnięte wnioski. Nie zaproponowano

debaty ze środowiskami oświatowymi na temat przyczyn i skali niepokojących zjawisk

w polskiej szkole.

Szkoła powinna stosować kary, ale równolegle uczyć wartości społecznych, alternatywnych

zachowań i waŜnych umiejętności Ŝyciowych. NajwaŜniejszym zadaniem w procesie

przeciwdziałania agresji i przemocy w szkołach jest jednak przebudowa relacji interpersonalnych

i tworzenie przyjaźnie wspierającego klimatu społecznego w szkole. Karanie, dyscyplinowanie i

restrykcje pozostają tymi środkami, które mają zastosowanie dopiero po wyczerpaniu

dostępnych, korygujących oddziaływań wychowawczych.

Program „Bezpieczna i przyjazna szkoła” ukierunkowany został na budowanie szkoły

wspierającej uczniów i jednocześnie wymagającej. Pozostawione w nim zostały te działania

z programu „Zero tolerancji dla przemocy w szkole”, które przyniosły pozytywny efekt, zostały

dobrze ocenione przez szkoły i nauczycieli. Będą one kontynuowane.

Istotą programu „Bezpieczna i przyjazna szkoła” jest kreowanie klimatu współpracy,

wzajemnego szacunku i dialogu.

Cyklicznie prowadzone badania ankietowe HBSC 1 na temat zdrowia i zachowań zdrowotnych

młodzieŜy szkolnej w wieku 11, 13 i 15 lat, w kontekście uwarunkowań psychospołecznych,

pokazują, Ŝe klimat panujący w szkole ma istotny wpływ na postawy i zachowania uczniów.

Priorytetem jest, więc rozwijanie kompetencji wychowawczych i profilaktycznych nauczycieli,

poszerzenie katalogu środków oddziaływania na uczniów.

Szkoła ma za zadanie wspierać rodzinę w jej wychowawczej funkcji. Zadaniem programu

„Bezpieczna i przyjazna szkoła” jest przypomnienie, Ŝe uczniowie bardzo potrzebują mądrych,

świadomych, uczciwych, przyjaznych dorosłych, którzy pomogą im dokonywać trudnych

wyborów, podejmować decyzje, które mogą zawaŜyć na całym ich Ŝyciu. Uczniowie potrzebują

dorosłych, którzy pomogą im stać się ludźmi odpowiedzialnymi, otwartymi na innych,

potrafiącymi współdziałać i porozumiewać się bez przemocy z innymi, konstruktywnie

rozwiązywać konflikty i budować w ten sposób poczucie własnej wartości.

III. Cele, zało Ŝ enia i zadania programu

Szkoła jest miejscem o szczególnym znaczeniu dla prawidłowego rozwoju ucznia. Wypełnia

znaczną część jego aktywnego Ŝycia. Jest miejscem intensywnego rozwoju poznawczego,

emocjonalnego jak teŜ w zakresie funkcjonowania interpersonalnego i społecznego. Celem

edukacji szkolnej jest przygotowanie do dorosłego Ŝycia zarówno przez przekazywanie wiedzy,

jak i kształtowanie postaw i umiejętności uczniów. Zadania te stanowią wzajemnie uzupełniające

się wymiary pracy nauczyciela i funkcjonowania szkoły.

ZałoŜenia programu:

1) działania wychowawcze powinny mieć pierwszeństwo przed restrykcjami, co nie

oznacza rezygnacji z mądrych oddziaływań prewencyjnych i korygujących –

polegających na stawianiu granic, ustanawianiu zasad, norm i reguł współŜycia

społecznego w szkole i konsekwentnego ich przestrzegania / egzekwowania;

2) program wychowawczy musi być współtworzony przez wszystkie podmioty

zaangaŜowane w Ŝycie szkoły. Jedynie skoordynowane, wielopłaszczyznowe

1 Badania HBSC (Health Behaviour In School-Aged Children), są prowadzone przez WHO (World Health

Organization) i powtarzane co 4 lata, realizowane ostatnio w 23 krajach europejskich. Badania te wykorzystane będą

przy ewaluacji Rządowego programu na lata 2008-2013 „Bezpieczna i przyjazna szkoła”.

komplementarne działania róŜnych podmiotów mogą doprowadzić do osiągnięcia celu

w postaci klimatu społecznego szkoły sprzyjającego uczeniu się i bezpieczeństwu;

3) podejmowane działania wychowawcze w szkole powinny obejmować promocję

zdrowia, w tym zdrowia psychicznego, profilaktykę, interwencje kryzysowe, terapię,

korektę zachowań oraz przeciwdziałanie, a takŜe redukcję agresji i przemocy;

4) program wychowawczy szkoły powinien uwzględniać aktualny stan wiedzy, diagnozę

problemów i trudności występujących w szkole, a takŜe specyfikę lokalnych warunków

i właściwości danego środowiska szkolnego;

5) tworzenie bezpiecznej i przyjaznej szkoły wymaga współuczestnictwa wszystkich

reprezentantów społeczności szkolnej: uczniów, nauczycieli, rodziców i innych

pracowników szkoły;

6) zapewnienie bezpieczeństwa, przyjaznego klimatu i przeciwdziałanie przemocy

w szkole moŜliwe jest tylko we współpracy z rodzicami uczniów, organizacjami

młodzieŜowymi i pozarządowymi oraz przedstawicielami środowiska lokalnego.

Podstawowe, wynikające z powyŜszych załoŜeń, cele programu to:

1) poprawa stanu bezpieczeństwa w szkołach i placówkach systemu oświaty poprzez

poprawę relacji interpersonalnych i klimatu społecznego w szkole;

2) zwiększenie wpływu rodziców na Ŝycie szkoły;

3) zwiększenie umiejętności wychowawczych dyrektorów szkół i placówek

wychowawczych, nauczycieli i rodziców oraz pracowników administracji;

4) zwiększenie kompetencji społecznych i emocjonalnych uczniów;

5) indywidualizacja kształcenia uczniów, rozwój ich zainteresowań, zwiększenie

autonomii uczniów w szkole;

6) wzmocnienie i rozszerzenie specjalistycznej pomocy psychologiczno – pedagogicznej;

7) ograniczenie skali występowania zjawisk patologicznych (m.in. przemoc, narkomania,

alkoholizm).

8) przeciwdziałanie agresji i patologii wśród dzieci i młodzieŜy poprzez sport

Cele te będą realizowane przez:

1) diagnozowanie klimatu społecznego szkoły, identyfikowanie czynników ryzyka

i czynników chroniących przed agresją i przemocą;

2) stałą analizę działań wychowawczych podejmowanych przez szkoły i placówki,

zmierzających do poprawy wzajemnych relacji pomiędzy uczniami a nauczycielami;

3) upowszechnianie wiedzy i doskonalenie umiejętności wychowawczych dyrektorów,

nauczycieli innych pracowników szkoły i rodziców;

4) realizację programów wychowawczych i profilaktycznych rekomendowanych przez

CMPPP;

5) otwarcie szkoły na potrzeby uczniów, rodziców i przedstawicieli środowisk lokalnych;

6) uruchomienie punktów konsultacyjnych poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego;

7) rozwój działalności pozalekcyjnej i pozaszkolnej;

8) stworzenie sprawnego i efektywnego sposobu resocjalizacji.

Program „Bezpieczna i przyjazna szkoła” zwraca uwagę na fakt, Ŝe polska szkoła posiada

instrumenty, dzięki którym moŜna nie tylko przekazywać uczniom wiedzę przedmiotową,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: