1. CHARAKTERYSTYKA
– Są małe-zachowują zakaźność po przejściu przez filtry zatrzymujące bakterie. Ich wielkość waha się od ~20nm(Parvoviridae) do 400nm(Poxviridae) i nawet setek nm (dł. wirusów wydłużonych, np. Filoviridae)
– Nie mają budowy komórkowej
– Są bezwzględnymi pasożytami -zależą całkowicie od żywych komórek, choć mają własne enzymy. Zatem nie rosną na podłożach, ale wyłącznie w kom. PERMISYWNYCH
– Mają jeden typ materiału genetycznego- DNA lub RNA
– Posiadają białko wiążące receptor
– Nie namnażają się przez podziały
– Są niewrażliwe na antybiotyki, ale są wrażliwe na interferony
2. BUDOWA
Osłonka(nie zawsze!!!)
a.) Kwas nukleinowy stanowi genom wirusa.
– Wirusy DNA mają dwuniciowy kwas (wyjątek: parwowirusy ssDNA i hepadnawirusy- niereplikujący jest częściowo 1-niciowy)
– Wirusy RNA mają jednoniciowy kwas(wyjątek: reowirusy dsRNA)
· ssRNA o ujemnej polarności musi być przepisany przez transkryptazę wirusową do nici+ o roli mRNA
· ssRNA o dodatniej polarności pełni funkcje mRNA
– niekiedy jest wielosegmentowy (ortomikso-8 segmentów,arena-2, -10,11, retro-2)
– najczęściej liniowy(wyjątek: papowa)
– zakaźny, gdy transkrypcja na mRNA za pośrednictwem polimeraz komórkowych i translacja za pośrednictwem rybosomów komórkowych +RNA (wyjątek: reo)
– największe mają poxwirusy
– „puste” cząsteczki są bez kwasu, a defektywne cząsteczki interferujące nie mają części mat. genet. koniecznej do zakażania(i mogą interferować z normalnymi wirusami.)
b.) Kapsyd
– ochrania kwas nukleinowy, ma udział w adsorpcji
– składa się z kapsomerów, a te z łańcuchów białek- protomerów mono- lub polimerycznych(1 albo wiele typów łańcuchów)
– może mieć symetrię:
· helikalną- wirusy ssRNA, ( wyjątek: calici, pikorna, flavi, toga, retro mają)i zawsze mają osłonkę i białko M matrix
· ikosaedralną(20 ścian,12 krawędzi) wszystkie DNA,( wyjątek: pox) i ww. ssRNA oraz reo- dsRNA
· złożoną- tylko pox
c.)Osłonka
· składa się z podwójnej warstwy lipidowej-z błony kom. oraz kodowanych przez wirusa glikoprotein, które są receptorami i uczestniczą w dojrzewaniu
· posiadają ją wirusy o symetrii helikalnej +niektóre o s. ikosaedralnej (herpes, hepadna, corona, toga, flawi, retro)
· posiadają ją wirusy uwalniające się przez pączkowanie
d.)Enzymy
– polimerazy: DNA nie mają( wyjątek:pox- DNA-RNA i hepadna-odwrotna transkryptaza), ssRNA- mają RNA- RNA, a z ssRNA+ tylko retro (odwrotna transkryptaza RNA- DNA)
– proteazy
– endonukleazy, ligazy
2
coiioc