Patofizjologia – Wykład 11
Patofizjologia wątroby
Podstawowe czynności wątroby:
Ø Przemiana białkowa ( cykl mocznikowy, dezaminacja )
Ø Regulacja glikemii ( glikogenogeneza, glikogenoliza, glukoneogeneza )
Ø Przemiana tłuszczów ( tworzenie, magazynowanie nienasyconych kwasów tłuszczowych )
Ø Tworzenie ciał ketonowych ( ketogeneza )
Ø Detoksykacja
Ø Magazynowanie krwi
Ø Spichrzanie metali (Fe, Cu)
Ø Biosynteza i magazynowanie witamin A, D, B
Ø Czynność krwiotwórcza, produkcja czynnika przeciwanemicznego ( erytropoetyna )
Ø Udział w procesie krzepnięcia krwi ( fibrynogen, protrombina )
Ø Funkcja przeciwkrzepliwa ( heparyna )
Żółć :
składa się głównie z soli kwasów żółciowych i barwników żółciowych.
SKŁAD:
Woda 97 %
Sole kwasów żółciowych 0,7 %
Sole kwasów nieorganicznych 0,7 %
Barwniki żółciowe 0,2 %
Lecytyna 0,1 %
Tłuszcze 0,1 %
Cholesterol 0,06 %
Produkcja 500 ml/dobę
Kwasy żółciowe:
Występują jako sole potasowe i sodowe kwasu cholowego lub chenodeoksycholowego
Sprzężone z tauryna lub glicyna:
Kw. cholowy 50%
Wtórne kwasy żółciowe (tworzone w j.grubym pod wpływem bakterii – działania drobnoustrojów )
Kw. chenodeoksycholowy 30%
Kw. deoksycholowy 15%
Kw. litocholowy 5%
Sole kwasów żółciowych :
Ø Regulują napięcie powierzchniowe
Ø Są odpowiedzialne za emulację tłuszczów
Ø Tworzą micele transportujące lipidy do kosmyków jelitowych
Sole są w 90-95% resorbowane w jelicie cienkim i transportowane z powrotem do wątroby żyłą wrotną a następnie ponownie wydalane do żółci ( krążenie jelitowo – wątrobowe)
Szybkość syntezy kwasów żółciowych wynosi 0,2 - 0,4g/dobę. Całkowita ich pula (3,5g) wielokrotnie recyrkuluje drogą krążenia jelitowo – wątrobowego (6-8 razy na dobę)
KAMICA ŻÓŁCIOWA :
Przyczyny – zaburzenie w składzie żółci, prowadzące do wytrącania składników i tworzenia złogów
Miejsce odkładania kamieni – pęcherzyk żółciowy, przewody wewnątrz- i zewnatrzwątrobowe
Kamienie: - barwnikowe
- cholesterolowe
Kamica: - barwnikowa
- cholesterolowa
BARWNIKOWA :
Przyczyna: ↑ hydrolizy bilirubiny związanej pod wpływem β-glukuronidazy
Aktywność tego enzymu wzrasta w niektórych sytuacjach
· Zakażenia dróg żółciowych na tle infekcyjnym
· Podczas procesu złuszczania się nabłonka dróg żółciowych
Tworzy się nadmiar bilirubiny wolnej NIE rozpuszczalnej w wodzie → wytrącanie się złogów
Nadmierna hemoliza erytrocytów – marskość wątroby → czynniki sprzyjające
CHOLESTEROLOWA :
Przyczyny – zaburzenie równowagi między 3 podstawowymi składnikami żółci:
– kwasami żółciowymi
- cholesterolem
- lecytyną ( prawidłowo 2:2:2 )
↑ ilości cholesterolu w tej proporcji powoduje jego wytrącanie i powstanie kamieni
Przemiany Hb do bilirubiny w UŚS
CO2
Hb biliwerdyna
O2
Fe2+ redukcja
Globina
bilirubina krew
albuminy ( naczynia włosowate )
UŚS – układ śródbłonkowo - siateczkowy
Bilirubina z rozpadu erytrocytów bilirubina z rozpadu mioglobiny
(80-90%) (10-20%)
bilirubina uwalniana z UŚS
bilirubina UCB połączona z albuminami osocza
(wolna, pośrednia, przedwątrobowa)
transport do wnętrza hepatocytów,
wiązanie z białkami nośnikowymi Y i Z
wiązanie z kwasem glukuronowym
bilirubina związana CB
(bezpośrednia, pozawątrobowa)
wydzielanie do jelit wchłanianie CB + UCB
redukcja przez enzymy bakteryjne bilirubiny
tworzenie labilnych bezbarwnych urobilinogenów
utlenianie do stabilnych urobilin
częściowe wchłanianie zwrotne wydalanie urobilinogenu - mocz
do dwunastnicy i w jelicie cienkim sterkobiliny – kał
Hb choleglobina biliwerdyna bilirubina
mono-, diglukuronian bilirubiny
mezobilirubina
bezbarwne urobilinogen urobilinogen Ixα sterkobilinogen
barwne urobilina urobilina Ixα sterkobilina
mezobiliwidyna (w kale jako produkt przemiany urobilinogenu)
Przemiana barwników żółciowych w jelicie
żółć
Bilirubina żółć
4H
jelito
Mezobilirubina
Mezobilirubinogen
Sterkobilinogen = urobilinogen
Kał mocz
2H utl. pod wpł. światła 2H
Sterkobilina = urobilina
Metabolizm bilirubiny w komórkach wątroby
Krew +UDPGA glukuronidy(75%)
+ kw. siarkowy siarczany(15%) żółć
coiioc