GEO.doc

STRUKTURA DEMOGRAFICZNA: LICZBA LUDNOŚCI W POLSCE: 1939R. – PONAD 35,1 MLN; 1946R. – 23,5 MLN; OBECNIE – 38,2 MLN; WYŻ KOMPENSACYJNY - LATA 50, INTENSYWNY PRZYROST NATURALNY; ZWYKLE PO KATASTROFACH NASTĘPUJE GWAŁTOWNE ZWIĘKSZENIE URODZEŃ;  POTEM LATA 80 – DZIECI WK.; NIŻE DEMOGRAFICZNE – LATA 60 I 90; DEPOPULACJA – ZMNIEJSZENIE SIĘ LICZBY LUDNOŚCI; NISKI PRZYROST – NIEZNACZNIE UJEMNY, NIEKORZYSTNY, CORAZ WIĘCEJ EMERYTÓW, CORAZ MNIEJ NA NICH PRACUJĄCYCH; NAJNIŻSZY PRZYROST – OBSZARY ZURBANIZOWANE (ŁÓDŹ, CHORZÓW, WARSZAWA), WOJ. ŁÓDZKIE; AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA KOBIET; NAJWYŻSZY – OBSZARY WIEJSKIE; WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIE, POMORSKIE; NADUMIERALNOŚĆ MĘŻCZYZN – WYŻSZY POZIOM ZGONÓW MĘŻCZYZN, NIŻ WYNIKA TO Z CZYNNIKÓW BIOLOGICZNYCH (NP. PRZEZ PRACE OBARCZONE DUŻYM RYZYKIEM, UZALEŻNIENIA); BEZROBOCIE – 21% POLAKÓW; NAJWIĘKSZE – WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIE (28,9%); ZACHODNIO-POMORSKIE(26,6%); LUBUSKIE (26%); STRUKTURA NARODOWOŚCIOWA I ETNICZNA: PRZED II WOJNĄ: MNIEJSZOŚCI NARODOWE – 32%(UKRAIŃCY, ŻYDZI,. BIAŁORUSINI, NIEMCY, ŁEMKOWIE, ROMOWIE, SŁOWACY I LITWINI); POLACY TERAZ – 93% MIESZKAŃCÓW; MNIEJSZOŚCI NARODOWE – LUDNOŚĆ NIENALEŻĄCA DO NARODOWOŚCI, KTÓRA PRZEWAŻA W KRAJU JEJ ZAMIESZKANIA TE SAME PRAWA (PRAWO DO ZACHOWANIA KULTURY, JĘZYKA, OBYCZAJÓW, MOŻLIWOŚĆ BYCIA WE WŁADZY SAMORZĄDOWEJ, CZASEM MAJĄ WŁASNE SZKOŁY); NIEMCY – 300-500TYS. NAJWIĘCEJ WOJ. OPOLSKIE, DOLNOŚLĄSKIE, ŚLĄSKIE, POTEM POMORSKIE I WARMIŃSKO-MAZURSKIE; REPREZENTANCI W SEJMIE; 320 SZKÓŁ; NALEŻA DO PONAD 30 STOWARZYSZEŃ; UKRAIŃCY – 200-300TYS. – ŻYJĄ W ROZPROSZENIU, PRZESIEDLANI PODCZAS AKCJI „WISŁA”; NAJWIĘCE – WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIE, POMORSKIE, ZACHODNIOPOMORSKIE, ŚLĄSKIE; PRZEDSTAWICIELE WE WŁADZAH SAMORZĄDOWYCH; 113 PLACÓWEK OŚWIATOWYCH; ŁEMKOWIE – 60-70TYS. – WYSIEDLANI W RAMACH AKCJI „WISŁA”; BIAŁORUSINI – 200-300TYS.; GŁOWNIE WOJ. PODLASKIE; WŁADZE SAMORZĄDOWE; 39 SZKÓŁ; SŁOWACY (20TYS), LITWINI (20TYS.), CZESI I MORAWIANIE (2-3TYS) – BLISKO GRANIC; ROMOWIE  (25TYS)- ZAMIESZKUJĄ MIASTA, KLASY ROMSKIE,, KILKA STOWARZYSZEŃ; ŻYDZI (5-15TYS) – W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM – 10% LUDNOŚCI; ORMIANIE - (5-8TYS) OD ŚREDNIOWIECZA, GŁOWNIE W KRAKOWIE; TATARZY(3-5TYS) – WYZNAWCY ISLAMU, KIEDYŚ LICZNI, KARAIMI (200OSÓB) Z PODOBNEGO REJONU CO TATARZY, INNA RELIGIA – POŁĄCZONE ELEMENTY JUDAIZMU I ISLAMU; ROSJANIE – KILKANAŚCIE TYS., ZOSTALI PO WOJNIE, GRECY I MACEDOŃCZYCY (OK.5 TYS) – PRZYBYLI PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ; WIETNAMCZYCY – 20-30 TYS.; GRUPY ETNICZNE – CECHUJĄ JĄ POCZUCIE ODRĘBNOŚCI, JĘZYK LUB GWARA, SWOISTA KULTURA – KASZUBI – POTOMKOWIE POMORZAN, WŁASNY JĘZYK, OK. 550 TYS, WŁASNE ORGANIZACJE SPOŁECZNE, PRASĘ, W SZOLE I W KOŚCIELE , GÓRALE – KARPATY, PIELĘGNUJĄ ODRĘBNOŚĆ ETNICZNĄ, DZIELĄ SIĘ NA PODHALAN, ŻYWCZAKÓW, BABIOGÓRCÓW, WAŁACHÓW I KLISZCZAKÓW, WCZEŚNIEJ PASTERSTWO, WYRĘB LASU, UPRAWA ZIEMI, TERAZ WYTWARZANIE PAMIĄTEK, OBRAZÓW NA SZKLE, WYROBÓW ZE SKÓRY I MLEKA ; ŚLĄZACY – TERENY ŚLĄSKAZRÓŻNICOWANE SPOŁECZEŃSTWO, W GÓRACH KULTURA PASTERSKA, NIŻEJ ROLNICZA, NA OBSZARACH GÓRNICZYCH – PRZEMYSŁOWA. DUŻA ILOŚĆ GWAR, OBCHODZONE ŚWIĘTO PATRONKI GÓRNIKÓW BARBÓRKA, DOŚĆ LICZNA ILOŚĆ UZNAJE SIĘ ZA ŚLĄZAKÓW NIE ZA POLAKÓW; KURPIE – ZASIEDLAJĄ REJONY PUSZCZY KURPIOWSKIEJ I PUSZCZY BIAŁEJ (CHARAKTERYSTYCZNE STROJE, HAFTY, WYCINANKI); ŁOWICZANIE (OKOLICE ŁOWICZA- PASIASTE STROJE, HAFTY, CERAMIKA, WYCINANKI), KOCIEWIACY, MAZURZY, KRAKOWIACY ZRÓŻNICOWANIE RELIGIJNE LUDNOŚCI: KIEDYŚ: EPOKA ODRODZENIA - DUŻE ZRÓŻNICOWANIE ZE WZGLĘDU NA OTWARTĄ POLITYKĘ WEWNĘTRZNĄ WŁACÓW I TOLERANCJĘ RELIGIJNĄ; CZASEM KONFLIKTY NA TLE RELIGIJNYM, ALE NIGDY WOJNY; ZABÓR PRUSKI: PROTESTANTYZM, ZABÓR ROSYJSKI: PRAWOSŁAWIE, ZIEMIE GALICJI WSHODNIEJ GREKOKATOLIZM  O OBRZĘDOWOŚCI PRAWOSŁAWNEJ, UZNAWALI PAPIEŻA; ZABÓR AUSTRIACKI: RZYMSKOKATOLICKIE; PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ RELIGIA STAŁA SIĘ JEDNORODNA; TERAZ: KOŚCIÓŁ RZYMSKOKATOLICKI – (34-35 MLN); 14 ARCHIDIECEZJI, 39 DIECEZJI, ORDYNARIAT POLOWY WOJSKA POLSKIEGO; OK. 10 TYS PARAFII; ZAKONY: DOMINIKANIE, JEZUICI, PALLOTYNI, FRANCISZKANIE, BONIFRATRZY; KOŚCIÓŁ PRAWOSŁAWNY: 50 TYS WIERNYCH, GŁOWNIE BIAŁORUSINI I POLACY Z PODLASIA, AUTOKEFALIA (SAMODZIELNOŚĆ) – NIE PODLEGA ŻADNEJ WYŻSZEJ WŁADZY ADMINISTRACYJNEJ; KOŚCIÓŁ GREKOKATOLICKI – 80 TYS WIERNYCH, 2 DIECEZJE: PRZEMYSKO-WARSZAWSKA I WROCŁAWSKO-GDAŃSKA, PRZEDE WSZYSTKIM UKRAINCY; KOŚCIÓŁY PROTESTANCKIE: EWANGELICKO-AUGSBURSKI (80 TYS); EWANGELICKO-REFORMOWANY (3,5 TYS), ZIELONOŚWIĄTKOWY (20 TYS), ADWENTYSTÓW DNIA SIÓDMEGO (9,5 TYS); ZWIĄZEK WYZNANIA ŚWIADKOW JEHOWY (120 TYS); MUZUŁMAŃSKI ZWIĄZEK RELIGIJNY (5 TYS) – TATARZY WE WSCHODNIEJ POLSKI; ROZMIESZCZENIE LUDNOŚCI I STRUKTURA OSADNICZA: UKŁAD OSADNICZY – MIASTA I WSIE POWIĄZANE ZE SOBĄ ADMINISTRACYJNIE, GOSPODARCZO I SPOŁECZNIE; POWINIEN POKRYWAĆ TERYTORIUM KRAJU W SPOSÓB RÓNOMIERNY I PEŁNY, WSKAZANA HIERARCHIZACJA (STOLICA I MNIEJ WAŻNE MIASTA); ROZMIESZCZENIA LUDNOŚCI POLSKI: NAJGĘŚCIEJ WZDŁÓŻ WISŁY I POŁUDNIE (ODWRÓCONA LITERA T) – SKUTEK WYDOBYCIA SUROWCÓW I SZLAKÓW HANDLOWYCH; CHCIANO, BY LUDNOŚĆ NAJGĘŚCIEJ MIESZKAŁA W ŚRODKU KRAJU, NAJRZADZIEJ NA OBRZEŻACH (TAKTYKA MILITARNA – DUŻO LASÓW, UŁATWIONA OBRONA); OBECNA STRUKTURA OSADNICZA: 1. OŚRODEK STOŁECZNY(WARSZAWA); 2. OŚRODKI MAKROREGIONALNE (KRAKÓW, ŁÓDŻ, WROCŁAW, POZNAŃ, TRÓJMIASTO, KATOWICE, LUBLIN); 3. OŚRODKI REGIONALNE (POZOSTAŁE Z DAWNYCH 49 STOLIC WOJEWÓDZKICH, NP. TORUŃ, ZAMOŚĆ), 4. OŚRODKI PONADLOKALNE (MIASTA I WSIE, NAJCZĘŚCIEJ SIEDZIBY GMIN), 6. OŚRODKI SUBLOKALNE (POZOSTAŁE MIEJSCOWOŚCI, NAJCZĘŚCIEJ WSIE); OSADNICTWO MIEJSKIE: METROPOLIA – MIASTO O RANDZE EUROPEJSKIEJ, MUSI MIEĆ ZNACZENIE FINANSOWE, KULTURALNE, NAUKOWE, HANDLOWE, SPORTOWE, TERAZ WARSZAWA; FUNKCJE MIAST: ADMINISTRACYJNA; PRZEMYSŁOWA, HANDLOWA; ROLNICZO-USŁUGOWA, USŁUGOWA(KOMUNIKACYJNA, REKREACYJNA, UZDROWISKOWE, EDUKACYJNE, PIELGRZYMKOWE, OBSŁUGI RUCHU NADGRANICZNEGO, HANDLOWE, OBRONNE); OSADNICTWO WIEJSKIE: 38,1% MIESZKAŃCÓW; NAJWIĘCEJ WOJ, MAZOWIECKIE, NAJMNIEJ ŚLĄSKIE; OD 400 DO 800 MIESZKAŃCÓW; TERAZ RZADKO SPOTYKAMY OWALNICE, RZĘDÓWKI I SZEREGÓWKI; TENDENCJE ZMIAN UKŁADU OSADNICZEGO: DYMANIKA, POD WPŁYWEM CZYNNIKÓW GOSPODARCZYCH I SPOŁECZNYCH, URBANIZACJA W PRZESZŁOŚCI – MIASTA W POLSCE NIE ODGRYWAŁY TAK WIELKIEJ ROLI, PRZEWAŻAŁ MODEL ŻYCIA ZIEMIAŃSKO-WIEJSKIEGO. WIĘKSZOŚĆ MIESZKAŃCÓW POLSKI STANOWILI MIESZKAŃCY WSI. PRZEMYSŁ ROZWIJAŁ SIĘ POWOLI. PO ODZYSKANIU NIEPOSLEGŁOŚCI MODEL TEN ZACZĄŁ SIĘ ZMIENIAĆ; CORAZ WIĘCEJ LUDZI MIESZKAŁO W MIASTACH. WŁADZE ROZPOCZEŁY BUDOWĘ NOWYCH OŚRODKÓW PRZEMYSŁOWYCH I NOWYCH MIAST. PO II WŚ ROZWIJANO PRZEDE WSZYSTKIM PRZEMYSŁ CIĘŻKI(GÓRNICTWO, HUTNICTWO, PRZEMYSŁ ELEKTROMASZYNOWY). MIASTA, W KTÓRYCH ZNAJDYWAŁY SIĘ TEGO TYPU ZAKŁADY ROZBUDOWYWAŁY SIĘ. ZMIENIENO STRUKTURĘ URBANISTYCZNĄ WIELU MIEST POLSKI. URBANIZACJA W POLSCE OKRESU REALNEGO SOCJALIZMY PRZYBRAŁA SPECYFICZNĄ POSTAĆ. NARZUCONE UPRZEMYSŁOWIENIE WYCZERPAŁO FINANSE PAŃSTWA, ZABRAKŁO NA ROZBUDOWĘ MIAST. URBANIZACJA BYŁA OPUŹNIONA W STOSUNKU DO UPRZEMYSŁOWIENIA. POJAWIENIE SIĘ NOWEJ KATEGORII PRACOWNIKÓW TZW. CHŁOPO-ROBOTNIKÓW. MIESZKALI ONI NA WSI A PRACOWALI W MIEŚCIE. EFEKTEM NIERÓWNOWAGI POMIĘDZY ROZWOJEM PRZEMYSŁU A URBANIZACJI JEST NADAL WYSTĘPUJĄCY W MIASTACH NIEDOBÓR MIESZKAŃ.; INDUSTRIALIZACJA NARZUCONA– NADRZĘDNYM CELEM POLITYKI GOSPODARCZEJ BYŁA FORSOWA INUSTRIALIZACJA; URBANIZACJA KIEROWANA – KIERUNEK I TEMPO URBANIZACJI KIEROWANE SĄ ODGÓRNIE PRZEZ WŁADZE; URBANIZACJA WSPÓŁCZEŚNIE – W ROKU 2002 W MISTACH MIESZKAŁO 61,7% LUDNOŚCI POLSKI. OD WIELU LAT ODSETEK TEN STOI NA NIEZMIENNYM POZIOMIE. NAJBARDZIEJ ZURBANIZOWANE – ŚLĄSK I DOLNYŚLĄSK, NAJMNIEJ – PODKARPACKIE I ŚWIETOKRZYSKIE. W LATACH 90 W POLSCE ROZPOCZYNA SIĘ PROCES DEZURBANIZACJI. ZMNIEJSZA SIĘ ODSETEK LUDZI MIESZKAJĄCYCH W MIASTACH. PRZYCZYNY TEGO TO: MIGRACJE ORAZ SPADEK PRZYROSTU NATURALNEGO. LUDZIE Z MIASTA WYPROWADZAJA SIĘ NA OBRZEŻA. WRAZ Z ZALUDNIENIEM OBSZARÓW PODMIEJSKICH NASTĘPUJE ROZBUDOWA TYCH OBSZARÓW. DEGLOMERACJA – PRZENOSZENIE NIEKTÓRYCH FUNKCJI MIASTA POZA GRANICE ADMINISTRACYJNE. PROCES DEGLOMERACJI POWODUJE ZMNIEJSZENIE ZALUDNIENIA W CENTRACH MIAST CO POLEPSZA STANDARD ŻYCIA LUDZI.

STRUKTURA DEMOGRAFICZNA: LICZBA LUDNOŚCI W POLSCE: 1939R. – PONAD 35,1 MLN; 1946R. – 23,5 MLN; OBECNIE – 38,2 MLN; WYŻ KOMPENSACYJNY - LATA 50, INTENSYWNY PRZYROST NATURALNY; ZWYKLE PO KATASTROFACH NASTĘPUJE GWAŁTOWNE ZWIĘKSZENIE URODZEŃ;  POTEM LATA 80 – DZIECI WK.; NIŻE DEMOGRAFICZNE – LATA 60 I 90; DEPOPULACJA – ZMNIEJSZENIE SIĘ LICZBY LUDNOŚCI; NISKI PRZYROST – NIEZNACZNIE UJEMNY, NIEKORZYSTNY, CORAZ WIĘCEJ EMERYTÓW, CORAZ MNIEJ NA NICH PRACUJĄCYCH; NAJNIŻSZY PRZYROST – OBSZARY ZURBANIZOWANE (ŁÓDŹ, CHORZÓW, WARSZAWA), WOJ. ŁÓDZKIE; AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA KOBIET; NAJWYŻSZY – OBSZARY WIEJSKIE; WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIE, POMORSKIE; NADUMIERALNOŚĆ MĘŻCZYZN – WYŻSZY POZIOM ZGONÓW MĘŻCZYZN, NIŻ WYNIKA TO Z CZYNNIKÓW BIOLOGICZNYCH (NP. PRZEZ PRACE OBARCZONE DUŻYM RYZYKIEM, UZALEŻNIENIA); BEZROBOCIE – 21% POLAKÓW; NAJWIĘKSZE – WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIE (28,9%); ZACHODNIO-POMORSKIE(26,6%); LUBUSKIE (26%); STRUKTURA NARODOWOŚCIOWA I ETNICZNA: PRZED II WOJNĄ: MNIEJSZOŚCI NARODOWE – 32%(UKRAIŃCY, ŻYDZI,. BIAŁORUSINI, NIEMCY, ŁEMKOWIE, ROMOWIE, SŁOWACY I LITWINI); POLACY TERAZ – 93% MIESZKAŃCÓW; MNIEJSZOŚCI NARODOWE  – LUDNOŚĆ NIENALEŻĄCA DO NARODOWOŚCI, KTÓRA PRZEWAŻA W KRAJU JEJ ZAMIESZKANIA TE SAME PRAWA (PRAWO DO ZACHOWANIA KULTURY, JĘZYKA, OBYCZAJÓW, MOŻLIWOŚĆ BYCIA WE WŁADZY SAMORZĄDOWEJ, CZASEM MAJĄ WŁASNE SZKOŁY); NIEMCY – 300-500TYS. NAJWIĘCEJ WOJ. OPOLSKIE, DOLNOŚLĄSKIE, ŚLĄSKIE, POTEM POMORSKIE I WARMIŃSKO-MAZURSKIE; REPREZENTANCI W SEJMIE; 320 SZKÓŁ; NALEŻA DO PONAD 30 STOWARZYSZEŃ; UKRAIŃCY – 200-300TYS. – ŻYJĄ W ROZPROSZENIU, PRZESIEDLANI PODCZAS AKCJI „WISŁA”; NAJWIĘCE – WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIE, POMORSKIE, ZACHODNIOPOMORSKIE, ŚLĄSKIE; PRZEDSTAWICIELE WE WŁADZAH SAMORZĄDOWYCH; 113 PLACÓWEK OŚWIATOWYCH; ŁEMKOWIE – 60-70TYS. – WYSIEDLANI W RAMACH AKCJI „WISŁA”; BIAŁORUSINI – 200-300TYS.; GŁOWNIE WOJ. PODLASKIE; WŁADZE SAMORZĄDOWE; 39 SZKÓŁ; SŁOWACY (20TYS), LITWINI (20TYS.), CZESI I MORAWIANIE (2-3TYS) – BLISKO GRANIC; ROMOWIE  (25TYS)- ZAMIESZKUJĄ MIASTA, KLASY ROMSKIE,, KILKA STOWARZYSZEŃ; ŻYDZI (5-15TYS) – W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM – 10% LUDNOŚCI; ORMIANIE - (5-8TYS) OD ŚREDNIOWIECZA, GŁOWNIE W KRAKOWIE; TATARZY(3-5TYS) – WYZNAWCY ISLAMU, KIEDYŚ LICZNI,  KARAIMI (200OSÓB) Z PODOBNEGO REJONU CO TATARZY, INNA RELIGIA – POŁĄCZONE ELEMENTY JUDAIZMU I ISLAMU; ROSJANIE – KILKANAŚCIE TYS., ZOSTALI PO WOJNIE, GRECY I MACEDOŃCZYCY (OK.5 TYS) – PRZYBYLI PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ; WIETNAMCZYCY – 20-30 TYS.; GRUPY ETNICZNE – CECHUJĄ JĄ POCZUCIE ODRĘBNOŚCI, JĘZYK LUB GWARA, SWOISTA KULTURA – KASZUBI – POTOMKOWIE POMORZAN, WŁASNY JĘZYK, OK. 550 TYS, WŁASNE ORGANIZACJE SPOŁECZNE, PRASĘ, W SZOLE I W KOŚCIELE , GÓRALE – KARPATY, PIELĘGNUJĄ ODRĘBNOŚĆ ETNICZNĄ, DZIELĄ SIĘ NA PODHALAN, ŻYWCZAKÓW, BABIOGÓRCÓW, WAŁACHÓW I KLISZCZAKÓW, WCZEŚNIEJ PASTERSTWO, WYRĘB LASU, UPRAWA ZIEMI, TERAZ WYTWARZANIE PAMIĄTEK, OBRAZÓW NA SZKLE, WYROBÓW ZE SKÓRY I MLEKA ; ŚLĄZACY – TERENY ŚLĄSKAZRÓŻNICOWANE SPOŁECZEŃSTWO, W GÓRACH KULTURA PASTERSKA, NIŻEJ ROLNICZA, NA OBSZARACH GÓRNICZYCH – PRZEMYSŁOWA. DUŻA ILOŚĆ GWAR, OBCHODZONE ŚWIĘTO PATRONKI GÓRNIKÓW BARBÓRKA, DOŚĆ LICZNA ILOŚĆ UZNAJE SIĘ ZA ŚLĄZAKÓW NIE ZA POLAKÓW; KURPIE – ZASIEDLAJĄ REJONY PUSZCZY KURPIOWSKIEJ I PUSZCZY BIAŁEJ (CHARAKTERYSTYCZNE STROJE, HAFTY, WYCINANKI); ŁOWICZANIE (OKOLICE ŁOWICZA- PASIASTE STROJE, HAFTY, CERAMIKA, WYCINANKI), KOCIEWIACY, MAZURZY, KRAKOWIACY ZRÓŻNICOWANIE RELIGIJNE LUDNOŚCI: KIEDYŚ: EPOKA ODRODZENIA - DUŻE ZRÓŻNICOWANIE ZE WZGLĘDU NA OTWARTĄ POLITYKĘ WEWNĘTRZNĄ WŁACÓW I TOLERANCJĘ RELIGIJNĄ; CZASEM KONFLIKTY NA TLE RELIGIJNYM, ALE NIGDY WOJNY; ZABÓR PRUSKI: PROTESTANTYZM, ZABÓR ROSYJSKI: PRAWOSŁAWIE, ZIEMIE GALICJI WSHODNIEJ GREKOKATOLIZM  O OBRZĘDOWOŚCI PRAWOSŁAWNEJ, UZNAWALI PAPIEŻA; ZABÓR AUSTRIACKI: RZYMSKOKATOLICKIE; PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ RELIGIA STAŁA SIĘ JEDNORODNA; TERAZ: KOŚCIÓŁ RZYMSKOKATOLICKI – (34-35 MLN); 14 ARCHIDIECEZJI, 39 DIECEZJI, ORDYNARIAT POLOWY WOJSKA POLSKIEGO; OK. 10 TYS PARAFII; ZAKONY: DOMINIKANIE, JEZUICI, PALLOTYNI, FRANCISZKANIE, BONIFRATRZY; KOŚCIÓŁ PRAWOSŁAWNY: 50 TYS WIERNYCH, GŁOWNIE BIAŁORUSINI I POLACY Z PODLASIA, AUTOKEFALIA (SAMODZIELNOŚĆ) – NIE PODLEGA ŻADNEJ WYŻSZEJ WŁADZY ADMINISTRACYJNEJ; KOŚCIÓŁ GREKOKATOLICKI – 80 TYS WIERNYCH, 2 DIECEZJE: PRZEMYSKO-WARSZAWSKA I WROCŁAWSKO-GDAŃSKA, PRZEDE WSZYSTKIM UKRAINCY; KOŚCIÓŁY PROTESTANCKIE: EWANGELICKO-AUGSBURSKI (80 TYS); EWANGELICKO-REFORMOWANY (3,5 TYS), ZIELONOŚWIĄTKOWY (20 TYS), ADWENTYSTÓW DNIA SIÓDMEGO (9,5 TYS); ZWIĄZEK WYZNANIA ŚWIADKOW JEHOWY (120 TYS); MUZUŁMAŃSKI ZWIĄZEK RELIGIJNY (5 TYS) – TATARZY WE WSCHODNIEJ POLSKI; ROZMIESZCZENIE LUDNOŚCI I STRUKTURA OSADNICZA: UKŁAD OSADNICZY – MIASTA I WSIE POWIĄZANE ZE SOBĄ ADMINISTRACYJNIE, GOSPODARCZO I SPOŁECZNIE; POWINIEN POKRYWAĆ TERYTORIUM KRAJU W SPOSÓB RÓNOMIERNY I PEŁNY, WSKAZANA HIERARCHIZACJA (STOLICA I MNIEJ WAŻNE MIASTA); ROZMIESZCZENIA LUDNOŚCI POLSKI: NAJGĘŚCIEJ WZDŁÓŻ WISŁY I POŁUDNIE (ODWRÓCONA LITERA T) – SKUTEK WYDOBYCIA SUROWCÓW I SZLAKÓW HANDLOWYCH; CHCIANO, BY LUDNOŚĆ NAJGĘŚCIEJ MIESZKAŁA W ŚRODKU KRAJU, NAJRZADZIEJ NA OBRZEŻACH (TAKTYKA MILITARNA – DUŻO LASÓW, UŁATWIONA OBRONA); OBECNA STRUKTURA OSADNICZA: 1. OŚRODEK STOŁECZNY(WARSZAWA); 2. OŚRODKI MAKROREGIONALNE (KRAKÓW, ŁÓDŻ, WROCŁAW, POZNAŃ, TRÓJMIASTO, KATOWICE, LUBLIN); 3. OŚRODKI REGIONALNE (POZOSTAŁE Z DAWNYCH 49 STOLIC WOJEWÓDZKICH, NP. TORUŃ, ZAMOŚĆ), 4. OŚRODKI PONADLOKALNE (MIASTA I WSIE, NAJCZĘŚCIEJ SIEDZIBY GMIN), 6. OŚRODKI SUBLOKALNE (POZOSTAŁE MIEJSCOWOŚCI, NAJCZĘŚCIEJ WSIE); OSADNICTWO MIEJSKIE: METROPOLIA – MIASTO O RANDZE EUROPEJSKIEJ, MUSI MIEĆ ZNACZENIE FINANSOWE, KULTURALNE, NAUKOWE, HANDLOWE, SPORTOWE, TERAZ WARSZAWA; FUNKCJE MIAST: ADMINISTRACYJNA; PRZEMYSŁOWA, HANDLOWA; ROLNICZO-USŁUGOWA, USŁUGOWA(KOMUNIKACYJNA, REKREACYJNA, UZDROWISKOWE, EDUKACYJNE, PIELGRZYMKOWE, OBSŁUGI RUCHU NADGRANICZNEGO, HANDLOWE, OBRONNE); OSADNICTWO WIEJSKIE: 38,1% MIESZKAŃCÓW; NAJWIĘCEJ WOJ, MAZOWIECKIE, NAJMNIEJ ŚLĄSKIE; OD 400 DO 800 MIESZKAŃCÓW; TERAZ RZADKO SPOTYKAMY OWALNICE, RZĘDÓWKI I SZEREGÓWKI; TENDENCJE ZMIAN UKŁADU OSADNICZEGO: DYMANIKA, POD WPŁYWEM CZYNNIKÓW GOSPODARCZYCH I SPOŁECZNYCH, URBANIZACJA W PRZESZŁOŚCI – MIASTA W POLSCE NIE ODGRYWAŁY TAK WIELKIEJ ROLI, PRZEWAŻAŁ MODEL ŻYCIA ZIEMIAŃSKO-WIEJSKIEGO. WIĘKSZOŚĆ MIESZKAŃCÓW POLSKI STANOWILI MIESZKAŃCY WSI. PRZEMYSŁ ROZWIJAŁ SIĘ POWOLI. PO ODZYSKANIU NIEPOSLEGŁOŚCI MODEL TEN ZACZĄŁ SIĘ ZMIENIAĆ; CORAZ WIĘCEJ LUDZI MIESZKAŁO W MIASTACH. WŁADZE ROZPOCZEŁY BUDOWĘ NOWYCH OŚRODKÓW PRZEMYSŁOWYCH I NOWYCH MIAST. PO II WŚ ROZWIJANO PRZEDE WSZYSTKIM PRZEMYSŁ CIĘŻKI(GÓRNICTWO, HUTNICTWO, PRZEMYSŁ ELEKTROMASZYNOWY). MIASTA, W KTÓRYCH ZNAJDYWAŁY SIĘ TEGO TYPU ZAKŁADY ROZBUDOWYWAŁY SIĘ. ZMIENIENO STRUKTURĘ URBANISTYCZNĄ WIELU MIEST POLSKI. URBANIZACJA W POLSCE OKRESU REALNEGO SOCJALIZMY PRZYBRAŁA SPECYFICZNĄ POSTAĆ. NARZUCONE UPRZEMYSŁOWIENIE WYCZERPAŁO FINANSE PAŃSTWA, ZABRAKŁO NA ROZBUDOWĘ MIAST. URBANIZACJA BYŁA OPUŹNIONA W STOSUNKU DO UPRZEMYSŁOWIENIA. POJAWIENIE SIĘ NOWEJ KATEGORII PRACOWNIKÓW TZW. CHŁOPO-ROBOTNIKÓW. MIESZKALI ONI NA WSI A PRACOWALI W MIEŚCIE. EFEKTEM NIERÓWNOWAGI POMIĘDZY ROZWOJEM PRZEMYSŁU A URBANIZACJI JEST NADAL WYSTĘPUJĄCY W MIASTACH NIEDOBÓR MIESZKAŃ.; INDUSTRIALIZACJA NARZUCONA– NADRZĘDNYM CELEM POLITYKI GOSPODARCZEJ BYŁA FORSOWA INUSTRIALIZACJA; URBANIZACJA KIEROWANA – KIERUNEK I TEMPO URBANIZACJI KIEROWANE SĄ ODGÓRNIE PRZEZ WŁADZE; URBANIZACJA WSPÓŁCZEŚNIE – W ROKU 2002 W MISTACH MIESZKAŁO 61,7% LUDNOŚCI POLSKI. OD WIELU LAT ODSETEK TEN STOI NA NIEZMIENNYM POZIOMIE. NAJBARDZIEJ ZURBANIZOWANE – ŚLĄSK I DOLNYŚLĄSK, NAJMNIEJ – PODKARPACKIE I ŚWIETOKRZYSKIE. W LATACH 90 W POLSCE ROZPOCZYNA SIĘ PROCES DEZURBANIZACJI. ZMNIEJSZA SIĘ ODSETEK LUDZI MIESZKAJĄCYCH W MIASTACH. PRZYCZYNY TEGO TO: MIGRACJE ORAZ SPADEK PRZYROSTU NATURALNEGO. LUDZIE Z MIASTA WYPROWADZAJA SIĘ NA OBRZEŻA. WRAZ Z ZALUDNIENIEM OBSZARÓW PODMIEJSKICH NASTĘPUJE ROZBUDOWA TYCH OBSZARÓW. DEGLOMERACJA – PRZENOSZENIE NIEKTÓRYCH FUNKCJI MIASTA POZA GRANICE ADMINISTRACYJNE. PROCES DEGLOMERACJI POWODUJE ZMNIEJSZENIE ZALUDNIENIA W CENTRACH MIAST CO POLEPSZA STANDARD ŻYCIA LUDZI.

STRUKTURA DEMOGRAFICZNA: LICZBA LUDNOŚCI W POLSCE: 1939R. – PONAD 35,1 MLN; 1946R. – 23,5 MLN; OBECNIE – 38,2 MLN; WYŻ KOMPENSACYJNY - LATA 50, INTENSYWNY PRZYROST NATURALNY; ZWYKLE PO KATASTROFACH NASTĘPUJE GWAŁTOWNE ZWIĘKSZENIE URODZEŃ;  POTEM LATA 80 – DZIECI WK.; NIŻE DEMOGRAFICZNE – LATA 60 I 90; DEPOPULACJA – ZMNIEJSZENIE SIĘ LICZBY LUDNOŚCI; NISKI PRZYROST – NIEZNACZNIE UJEMNY, NIEKORZYSTNY, CORAZ WIĘCEJ EMERYTÓW, CORAZ MNIEJ NA NICH PRACUJĄCYCH; NAJNIŻSZY PRZYROST – OBSZARY ZURBANIZOWANE (ŁÓDŹ, CHORZÓW, WARSZAWA), WOJ. ŁÓDZKIE; AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA KOBIET; NAJWYŻSZY – OBSZARY WIEJSKIE; WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIE, POMORSKIE; NADUMIERALNOŚĆ MĘŻCZYZN – WYŻSZY POZIOM ZGONÓW MĘŻCZYZN, NIŻ WYNIKA TO Z CZYNNIKÓW BIOLOGICZNYCH (NP. PRZEZ PRACE OBARCZONE DUŻYM RYZYKIEM, UZALEŻNIENIA); BEZROBOCIE – 21% POLAKÓW; NAJWIĘKSZE – WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIE (28,9%); ZACHODNIO-POMORSKIE(26,6%); LUBUSKIE (26%); STRUKTURA NARODOWOŚCIOWA I ETNICZNA: PRZED II WOJNĄ: MNIEJSZOŚCI NARODOWE – 32%(UKRAIŃCY, ŻYDZI,. BIAŁORUSINI, NIEMCY, ŁEMKOWIE, ROMOWIE, SŁOWACY I LITWINI); POLACY TERAZ – 93% MIESZKAŃCÓW; MNIEJSZOŚCI NARODOWE  – LUDNOŚĆ NIENALEŻĄCA DO NARODOWOŚCI, KTÓRA PRZEWAŻA W KRAJU JEJ ZAMIESZKANIA TE SAME PRAWA (PRAWO DO ZACHOWANIA KULTURY, JĘZYKA, OBYCZAJÓW, MOŻLIWOŚĆ BYCIA WE WŁADZY SAMORZĄDOWEJ, CZASEM MAJĄ WŁASNE SZKOŁY); NIEMCY – 300-500TYS. NAJWIĘCEJ WOJ. OPOLSKIE, DOLNOŚLĄSKIE, ŚLĄSKIE, POTEM POMORSKIE I WARMIŃSKO-MAZURSKIE; REPREZENTANCI W SEJMIE; 320 SZKÓŁ; NALEŻA DO PONAD 30 STOWARZYSZEŃ; UKRAIŃCY – 200-300TYS. – ŻYJĄ W ROZPROSZENIU, PRZESIEDLANI PODCZAS AKCJI „WISŁA”; NAJWIĘCE – WOJ. WARMIŃSKO-MAZURSKIE, POMORSKIE, ZACHODNIOPOMORSKIE, ŚLĄSKIE; PRZEDSTAWICIELE WE WŁADZAH SAMORZĄDOWYCH; 113 PLACÓWEK OŚWIATOWYCH; ŁEMKOWIE – 60-70TYS. – WYSIEDLANI W RAMACH AKCJI „WISŁA”; BIAŁORUSINI – 200-300TYS.; GŁOWNIE WOJ. PODLASKIE; WŁADZE SAMORZĄDOWE; 39 SZKÓŁ; SŁOWACY (20TYS), LITWINI (20TYS.), CZESI I MORAWIANIE (2-3TY...