Objaw uszkodzenia ┼é─ůkotek st.doc

90.     Objaw uszkodzenia łąkotek st. kolanowego +  testy diagnostyczne.

Objawy uszkodzenia:

a)Ból:
-po ucisku na wysokości szpary stawowej miejscowy ból po przyśrodkowej/bocznej stronie kolana,
-po mocnym zgięciu lub wyproście, oraz po zrotowaniu kolana na zewnątrz/wewnątrz przy zgięciu stawu do ok. 90 stopni.
b) Blokowanie się stawu często w określonej pozycji kolana-oderwana część łąkotki tkwi między powierzchniami stawowymi-pełny wyprost czy zgięcie są niemożliwe.
c) Uczucie przeskakiwania w kolanie.
d) Wysięk w stawie-zwłaszcza po wysiłku.
e)Osłabienie i/lub zanik mięśnia czworogłowego uda (mięsień na przedniej części uda).
• trzaski
• obrzęk kolana
• uciekanie kolan
• bolesność w rzucie szpary stawowej
• testy kliniczne

Testy diagnostyczne:

• test dystrakcyjno-kompresyjny Apley’a
• test McMurray’a
• test Bragarda
• test Payra i objaw Payra
• objawy Steinmanna
• test Bohlera-Kromera
• test Merke’a
• test Cabota
• objaw Finoschietto
• objaw Childresa
• test Wilsona

Do postawienia diagnozy powinny wystarczyć 2 – 3 testy.

1) Test prowokacyjny, zgięciowo – rotacyjny wdł.  Mc-Murraya:

Badający wykonuje ruchy zgięcia i wyprostu stawu kolanowego z jednostronną rotacją zewnętrzną podudzia - test na łąkotke przyśrodkową, lub rotację wewnętrzną – test na łąkotke boczną.

Zaznacza się :

-          wystąpienie bólu ( miejsce wystąpienia bólu)

-          przeskakiwanie w czasie ruchu

-          stopień zgięcia w st. Kolanowym

Test określa przybliżoną lokalizację uszkodzenia. Im zgięcie konieczne do wywołania objawów jest większe tym bardziej wskazuje na uszkodzenie bliżej tylnego rogu łąkotki.

2) Objaw Childresa – test kaczego chodu.

Próba chodu w pełnym przysiadze i w różnej rotacji stóp. Test wykonuje się u młodych, sprawnych i u osób o dużej masie ciała.

3) Test dystrakcyjno-kompresyjny Apley’a:

Chory leży  przodem , st. kolanowy zgięty do 90 stopni. Badający chwyta oburącz stopę i wykonuje ruch podudzia ku górze z rotacją wew. i zew. Przy ruchach rotacyjnych dociska powierzchnie stawowe.

Jeśli pojawia się ból przy rot zew. - uszkodzona test łąkotka przyśrodkowa, jeśli podczas rot wew. - uszkodzona jest łąkotka boczna.

4) Objawy Steinmanna:

Pacjent leży tyłem lub siedzi, podudzia poza leżanką, st. kolanowe zgięte do 90 stopni, Badający jedną ręką chwyta za górną nasadę podudzia, drugą za stopę od strony podeszwowej i wykonuje ruch rotacji wew. i zew.

Ból po str. przyśrodkowej podczas rotacji zew. – uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej.

Ból po str. bocznej podczas rotacji wew. – uszkodzenie łąkotki bocznej.

5) Test Bohlera-Kromera:

Test uciskowy. Leżenie tyłem lub siad z podudziem wysuniętym poza leżankę, stabilizacja uda.

Ruchy  boczne podudziem powodują zwężenie szpary st. kolanowego.

Badanie łąkotki przyśrodkowej. – bierny ruch przywodzenia podudzia.

Badanie łąkotki bocznej - bierny ruch odwodzenia podudzia.

ARTROSKOPIA  JEST NAJBARDZIEJ PEWNYM SPOSOBEM POTWIERDZENIA URAZU ŁĄKOTKI.
 

89. Mechanizm uszkodzenia łąkotki bocznej i przyśrodkowej stawu kolanowego.

Łąkotki przyczyniają się do stabilizacji stawu kolanowego oraz ograniczają ruch rotacji, wyprostu i zgięcia. Chronią chrząstki stawowe przed zbyt szybkim zużyciem, spełniając funkcję amortyzacyjną (zwiększenie powierzchni kontaktu w czasie obciążenia kolana w pozycji stojącej) oraz ułatwiając smarowanie stawu

Mechanizmy uszkodzenia
Do uszkodzenia dochodzi, gdy przekroczone zostają fizjologiczne granice wytrzymałości łąkotek na działające nań siły, fizjologiczne zakresy ruchów lub gdy uszkodzone zostaną struktury pozostające w bezpośrednim kontakcie
z łąkotką. Uszkodzeniom ulegają łatwiej łąkotki o osłabionej strukturze. Powstają po urazach pośrednich i bezpośrednich. Mogą powstawać jednoczasowo lub  wskutek sumowania mikrourazów zwłaszcza zawodowych (dekarze. Posadzkarze)

Najczęściej do uszkodzenia łąkotek dochodzi  w sportach kontaktowych; towarzyszą im często uszkodzenia chrząstki i  więzadeł.
- 5 razy częściej uszkodzeniu ulega łąkotka przyśrodkowa (jest mniej ruchoma, częściowo dlatego że połączona jest z więzadłem pobocznym piszczelowym), najczęściej podczas urazów skrętnych przy rotacji goleni na zewnątrz.
- po nadmiernej rotacji wewnętrznej uszkodzona może być łąkotka boczna.
- rzadziej po zbyt silnym wyproście lub zgięciu w kolanie.
- w podeszłym wieku uszkodzenia takie mogą powstać nawet podczas normalnych, codziennych czynności. Powodowane jest to zmianami degeneracyjnymi łąkotek.

91. Sposoby leczenia pacjentów po uszkodzeniu łąkotek st. kolanowego i ich uzasadnienie.

Leczenie zachowawcze  w Gaździku. Przeważnie leczenie operacyjne.

ARTROSKOPIA  JEST NAJBARDZIEJ PEWNYM SPOSOBEM POTWIERDZENIA URAZU ŁĄKOTKI.

Operacja ta polega na wprowadzeniu do stawu przez małe nacięcia kamery i narzędzi chirurgicznych. Pozwala to na rozpoznanie, ale również na leczenie (np. usunięcie) uszkodzonych łąkotek.
Zwykle usuwa się część (lepsze wyniki) uszkodzonej łąkotki; u młodych osób można przyszyć część uszkodzoną -w takim przypadku, konieczne jest długotrwałe odciążanie i usprawnianie stawu kolanowego.
Artroskopia minimalizuje blizny, ból i obrzęk stawu po operacji. Kolano powraca do sprawności szybciej w porównaniu z metodą klasyczną, czyli chirurgicznym otwarciem stawu. Długofalowe efekty obu zabiegów są zbliżone.

W przypadku ostrego blokowania stawu kolanowego zabieg należy wykonać natychmiast-ryzyko uszkodzenia powierzchni stawowych.

Po operacji ćwiczenia mięśni uda należy rozpocząć jak najszybciej. Operowany staw można obciążać do progu bólu, jednak zalecane jest chodzenie o kulach przez okres 1-2 tygodni w celu zmniejszenia dolegliwości.

Nie powinieneś podejmować aktywności fizycznej aż do momentu osiągnięcia pełnej ruchomości i siły w stawie kolanowym. To około 4-8 tygodni po zabiegu klasycznym i 2-4 tyg. po artroskopii. Nawet po tym okresie stale ćwicz mięśnie uda.

Osoby po zabiegu usunięcia łąkotek, z powodu zwiększonego obciążenia powierzchni stawowych, są bardziej narażone na zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego. Modyfikacja  codziennych zajęć (rodzaj pracy, sport wyczynowy), wpływających niekorzystnie (mikrourazy) na  kolano. Istotna jest także normalizacja masy ciała.

Badania kliniczne wykazały, że uszkodzenia łąkotek mogą ulec wygojeniu w obrębie strefy unaczynionej (tzw. red - przytorebkowej), jeżeli została zachowana stabilność stawu. Rozwój technik artroskopowych pozwolił na wprowadzenie szwów „inside-out”, „outside-in” i „all inside”. Zachęcające wyniki napraw uszkodzeń łąkotek w strefie unaczynionej pozwoliły na podjęcie napraw uszkodzeń w obrębie strefy mniej unaczynionej (tzw. strefa red-white). Do tych ostatnich coraz częściej używa się biowchłanialne elementy mocujące (strzałki, haczyki itp.). Okolicę uszkodzoną odświeża się sposobem abrazji oraz nakłuwa w celu uzyskania skrzepu fibrynowego. Konieczna jest ochrona stawu przed ruchami powodującymi przesuwanie się łąkotek (zakres ruchu nie powinien przekraczać 15º-90º) oraz ich odciążanie, do momentu wytworzenia wydolnej blizny łącznotkankowej (okres 4-6 tygodni).

92. Usprawnianie po zabiegu operacyjnym usunięcia łąkotki st kolanowego.

W przypadku wycięcia całkowitego bądź częściowego łąkotki na drugi dzień po zabiegu kończyna może być w pełni obciążana oraz ćwiczona (napinanie mięśni, zginanie i prostowanie kolana w zakresie jakim pozwala ból pooperacyjny).

Nie można jeszcze samemu prowadzić samochodu. W domu należy kontynuować ćwiczenia wg pouczeń. Operowana kończyna powinna być przez parę dni wysoko ułożona a kolano okładane workiem z lodem. W przypadku szycia łąkotki postępowanie pooperacyjne uzależnione jest od wielkości naprawionego uszkodzenia. Najczęściej operowana kończyna unieruchamiana jest opatrunku gipsowym na 3-4 tygodnie.

Leczenie rehabilitacyjne prowadzone jest i indywidualnie u każdego pacjenta i uzależnione jest od techniki operacyjnej. Po wycięciu łąkotki powrót do sprawności następuje najczęściej po 2-4 tygodniach od zabiegu. W tym czasie wskazane są ćwiczenia zwiększające ruchomość kolana (zginanie i prostowanie stawu) oraz ćwiczenia zwiększające siłę mięśni uda (napinanie mięśni). Ćwiczenia operowanej kończyny po szyciu łąkotki rozpoczynają się już w gipsie, poprzez czynne unoszenie unieruchomionej nogi co zapobiega zanikom mięśniowym. Ćwiczenia ruchowe rozpoczynają się po zdjęciu unieruchomienia. Powrót do sprawności w przypadku szycia łąkotki następuje najczęściej po 6-8 tygodniach od operacji.