1.WYKŁAD
Finanse publiczne - procesy gromadzenia i wydatkowania publicznych zasobów pieniężnych przez podmioty sektora finansów publicznych. W skrócie: zasoby pieniężne, operacje tymi zasobami i normy prawne je regulujące.
Klasyczna nauka - bada zjawiska i procesy związane z tworzeniem funduszy publicznych.
Nowoczesna nauka – jw. + wyjaśnia treść ekonomiczną i społeczną funduszy publicznych, określa związki przyczynowo-skutkowe między gromadzeniem środków publicznych a procesami: gospodarowania, społecznymi i politycznymi.
Zakres podmiotowy: Finanse instytucji rządowych, samorządowych, ubezpieczeń społecznych – (obowiązkowych i powszechnych (FUS, KRUS)), zdrowotnych (obowiązkowych i powszechnych (NFZ))
Zakres przedmiotowy: gromadzenie dochodów i przychodów publicznych, wydatkowanie ich (wydatki i rozchody), finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa (zapotrzebowanie niezbędne do sfinansowania: deficytu budżetu państwa, deficytu budżetu środków europejskich, rozchodów budżetu państwa), zaciąganie zobowiązań, zarządzanie środkami publicznymi, zarządzanie długiem publicznym rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej.
Rodzaje środków publicznych: dochody publiczne, środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegające zwrotowi środki z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), środki pochodzące z innych źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi,
przychody budżetu państwa, budżetów JST i innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące: ze sprzedaży papierów wartościowych, z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa oraz majątku JST, ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych, z otrzymanych pożyczek i kredytów, z innych operacji finansowych,
przychody jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z prowadzonej przez nie działalności oraz pochodzące z innych źródeł
Funkcje finansów R. Musgrave: redystrybucyjna, alokacyjna, stabilizacyjna.
Publiczna gospodarka finansowa (PGF) - gromadzenie i wydatkowanie środków publicznych przez podmioty sektora finansów publicznych (SFP), państwową gospodarkę finansową (na szczeblu centralnym), BUDŻETOWA;
samorządową gospodarkę finansową (na szczeblu jednostek samorządu terytorialnego(JST)),POZABUDŻETOWA, gospodarkę finansową innych podmiotów SFP.
Polityka fiskalna - część polityki finansowej państwa, jest powiązana z polityką gospodarczą i społeczną. Polityka ta składa się z polityki fiskalnej (budżetowej) i polityki monetarnej (pieniężnej). Można podzielić na: redystrybucyjną, alokacyjną i stabilizacyjną. Politykę fiskalną stabilizacyjną dzieli się na: aktywną (dyskrecjonalną-organy publiczne (w tym głównie rząd) stosują wybrane instrumenty w celu przeciwdziałania cyklicznym fluktuacjom wzrostu gospodarczego oraz ograniczenia bezrobocia i stabilizacji cen (walka z inflacją), tak aby nie wykluczyć działania mechanizmu rynkowego, a równocześnie zapewnić wzrost gospodarczy) – polityka rządu, pasywną opartą na działaniu automatycznych stabilizatorów koniunktury.
(kto stoi za nimi-> BC, NBP, pod fis. Rząd)
Automatyczne stabilizatory koniunktury (ASK) :
ü zmiany w wydatkach i dochodach publicznych następujące bez ciągłej kontroli i podejmowania decyzji przez rząd, a więc automatycznie następuje wygładzanie przebiegu cyklu koniunkturalnego
ü wśród dochodów publicznych funkcję ASK spełniają podatki dochodowe progresywne, podatki pośrednie od wartości sprzedaży; podatki te automatycznie reagują na zmiany sytuacji gospodarczej w kierunku wyzwalania przeciwstawnych impulsów wobec wahań popytu
ü wśród wydatków publicznych funkcję ASK spełniają tylko wydatki dla bezrobotnych (pozostałe wydatki są sztywne).
ü ASK przeciwdziałają zakłóceniom równowagi gospodarczej, ale też utrudniają jej przywrócenie, gdy się już pojawi. Stąd też należy stosować instrumenty polityki dyskrecjonalnej.
2. WYKŁAD
System finansów publicznych (SFP) - określa podmioty, gromadzące i rozdysponowujące środki publiczne, ich formę organizacyjną oraz zasady prowadzenia publicznej gospodarki finansowej. Można przedstawić w czterech przekrojach: podmiotowym, prawnym, instytucjonalnym i instrumentalnym.
System finansowy składa się z: segmentu rynkowego (instrumenty finansowe, rynki finansowe, instytucje finansowe), segmentu publicznego ((system finansów publicznych) - instrumenty, instytucje, zasady budżetowe/fiskalne)
System finansów publicznych tworzą:
Organy administracji kontroli ochrony prawa: sądy i trybunały/jednostki samorządu terytorialnego/gminy, powiaty, województwa; formy organizacyjne: jedn. Budżetowe,
Wynik w 2009 - -6,8
Dług w 2009 - 73,6, 44%
?????potrzeby sektora publicznego ( d i w)
Odp na pytanie-> Ustawa o f.p. zakazuję tworzenia fundacji publicznych z środków budżetu UE
Sektor f.p. ( organy wykonawcze i stanowiące na szczeblu centralnym, powiatu, gminy) formy organizacyjne, RIO – Regionalna Izba Obrachunkowa
PYT: czt podatki gromadzone są na rzecz: SP, Budżetu Państwa, Władz Publicznych, Organów Skarbowych
PYT Wsażnik fiskalizmu- umieć odróżnić po def. od pozostałych
PYT czy do f.p. zaliczamy jednoosobowe sp. Skarbu państwa lub banki- NIE
3. WYKŁAD
Budżet publiczny - zestawienie przewidywanych dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów związku publicznoprawnego na określony z góry okres (rok budżetowy), uchwalane przez organ stanowiący.
Gospodarka budżetowa - wszystkie czynności związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków budżetowych, czyli planowanie budżetu, gromadzenie dochodów i przychodów budżetowych, dokonywanie wydatków i rozchodów budżetowych, kontrola przestrzegania dyscypliny finansów publicznych.
Zasady budżetowe - postulaty nauki pod adresem ustawodawstwa i praktyki dotyczące prawidłowej organizacji i funkcjonowania gospodarki budżetowej.
PYT w jakiej formie akru prawnego jest określone prawo o f.p.? (ustawy, uchwały)
PYT jaki kraj był prokursorem Instytucji Budżetu? Francja 1817
PYT Kraj zasłużony dla prawa budżetowego to….?Polska ???
Czynniki rozwoju instytucji budżetowych ( nie ma tego na slajdach chyba, pisała to na tablicy- tylko nie chciało mi się przepisać J )
PYT czy BP jest powiązany z budżetami samorządowymi? –zasada jedności formalnej, nie
Jednostka budżetowa - nie posiada osobowości prawnej, wydatki pokrywa z budżetu, dochody odprowadza na rachunek (budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego), działa na podstawie statutu, jej podstawą jest plan finansowy.
Rozróżnić równowagę bezwzględna i względną
PYT- zasada procedury budżetowej i dyscypliny budżetowej- różnica?
Formy organizacyjno-prawne jednostek sektora finansów publicznych:
FORMY GOSPODARKI BUDŻETOWEJ (budżetowanie brutto) - JEDNOSTKI BUDŻETOWE
FORMY GOSPODARKI POZABUDŻETOWEJ (budżetowanie netto)
RACHUNEK DOCHODÓW PLACÓWEK OŚWIATOWYCH
SAMORZĄDOWE ZAKŁADY BUDŻETOWE
PAŃSTWOWE FUNDUSZE CELOWE
AGENCJE WYKONAWCZE
INSTYTUCJE GOSPODARKI BUDŻETOWEJ
PAŃSTWOWE I SAMORZĄDOWE OSOBY PRAWNE
^^^Ważne! i obecne od 2011)^^^
PYT na jakiej podstawie funkcjonuję gosp. Fin. – PLAN…
Samorządowe zakłady budżetowe (SZB) - odpłatnie wykonują wyodrębnione zadania i pokrywają koszty swojej działalności z przychodów własnych, działają na podstawie rocznego planu finansowego, tworzą, łączą, likwidują, przekształcają organy stanowiące JST, dokonują wpłat do budżetu JST nadwyżek środków obrotowych, ustalonych na koniec okresu sprawozdawczego, chyba, że organ stanowiący JST postanowi inaczej.
Państwowy fundusz celowy (PFC) - tworzony na podstawie odrębnej ustawy i nie posiada osobowości prawnej, podstawą gospodarki jest roczny plan finansowy, Ze środków PFC mogą być udzielane pożyczki JST, jeżeli ustawa tworząca PFC tak stanowi.
Agencje wykonawcze(AW) - osobą prawną, roczny plan finansowy, może otrzymywać dotacje.
Instytucje Gospodarki budżetowej(IGB) – odpłatna realizacja zadań publicznych, tworzona przez ministra lub szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, roczny plan, może otrzymywać dotacje.
WYKŁAD 4
PROCEDURA BUDŻETOWA - zasady postępowania organów publicznych i jednostek realizujących budżet w trakcie planowania, uchwalania, wykonywania i kontroli wykonania budżetu. Dług -60%, deficyt -3%.
Planowanie budżetu państwa - Minister Finansów (MF) przedstawia Radzie Ministrów (RM) założenia projektu budżetu państwa oraz wykaz jednostek podsektora rządowego, których plany finansowe mogą być ujęte w ustawie budżetowej. Materiały do projektu ustawy budżetowej opracowują i przedstawiają MF dysponenci części budżetowych według określonych przez niego trybu i zasad (nota budżetowa). Kierownicy jednostek sektora finansów publicznych, opracowują i przedstawiają projekty planów finansowych właściwym ministrom w terminach określonych przez MF, a ten przedstawia Radzie Ministrów projekt ustawy budżetowej na rok następny wraz z uzasadnieniem.
Uchwalanie budżetu państwa - RM uchwala projekt ustawy budżetowej i przekazuje go Sejmowi (wraz z uzasadnieniem) do końca września roku przed rokiem budżetowym. Ustawę budżetową uchwala Sejm i Senat w ciągu czterech miesięcy licząc od dnia otrzymania od RM projektu ustawy budżetowej. Prezydent RP podpisuje ustawę budżetową lub może ją skierować do Trybunału Konstytucyjnego, jeżeli uzna, że ustawa nie jest zgodna z Konstytucją RP. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia (bez względu na dzień jej uchwalenia) i jest ogłaszana w Dzienniku Ustaw.
Ustawa budżetowa - podstawą gospodarki finansowej państwa w danym roku budżetowym; uchwalana na okres roku budżetowego (kalendarzowy); nie może zawierać przepisów zmieniających inne ustawy;
składa się z budżetu państwa, załączników, postanowień.
Budżet środków europejskich - (BŚE) jest rocznym planem dochodów i podlegających refundacji wydatków przeznaczonych na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich z wyłączeniem środków przeznaczonych na realizację projektów pomocy technicznej.
Wieloletni plan finansowy państwa - WPFP to plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów budżetu państwa sporządzany na cztery lata budżetowe; sporządzany w układzie obejmującym funkcje państwa wraz z celami i miernikami stopnia wykonani danej funkcji i uwzględnia: cele średniookresowej strategii rozwoju kraju oraz kierunki polityki społeczno-gospodarczej Rady Ministrów; określa: podstawowe wielkości makroekonomiczne, kierunki polityki fiskalnej, prognozy dochodów i wydatków budżetu państwa, kwotę deficytu i potrzeb pożyczkowych budżetu państwa oraz źródła ich sfinansowania, prognozy dochodów i wydatków budżetu środków europejskich, wynik budżetu środków europejskich, skonsolidowaną prognozę bilansu sektora finansów publicznych, kwotę państwowego długu publicznego.
Wykonanie budżetu państwa - wykonuje Rada Ministrów w trakcie roku budżetowego; W terminie 21 dni od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej dysponenci części budżetowych przedstawiają MF szczegółowy plan dochodów i wydatków danej części budżetowej (układ wykonawczy) opracowany w podziale na działy, rozdziały i paragrafy klasyfikacji budżetowej. Następnie jednostki podległe sporządzają plany finansowe celem zapewnienia ich zgodności z ustawą budżetową; MF w porozumieniu z dysponentami części budżetowych opracowuje harmonogram realizacji budżetu państwa.
Kontrola wykonania budżetu państwa - MF przedstawia komisji sejmowej właściwej do spraw budżetu i Najwyższej Izbie Kontroli (NIK) informację o przebiegu wykonania budżetu państwa za pierwsze półrocze w terminie do dnia 10 września tego roku; Rada Ministrów przygotowuje roczne sprawozdanie z wykonania budżetu państwa, które przedstawia Sejmowi i NIK do końca maja roku po roku budżetowym; Sprawozdanie to ocenia Sejm zapoznając się uprzednio z opinią NIK o powyższym sprawozdaniu; Sejm udziela lub nie absolutorium Radzie Ministrów z wykonania budżetu państwa w terminie 90 dni licząc od dnia otrzymania wspominanego sprawozdania.
Budżet jednostki samorządu terytorialnego - jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów tej jednostki; uchwalany na rok budżetowy; Rokiem budżetowym jest rok kalendarzowy; Podstawą gospodarki finansowej JST w roku budżetowym jest uchwała budżetowa
składa się z budżetu JST i załączników.
Planowanie budżetu JST - przygotowuje organ wykonawczy JST - zarząd JST, tj. w gminie wójt (W), burmistrz (B), prezydent miasta (PM), w powiecie zarząd powiatu (ZP), w województwie zarząd województwa (ZW) i przekazuje go do dnia 15 listopada roku przed rokiem budżetowym organowi stanowiącemu JST, tj. w gminie radzie gminy (RG), w powiecie radzie powiatu (RP), w województwie samorządowym sejmikowi województwa (SW); główną rolę odgrywa skarbnik
Uchwalanie budżetu JST - uchwala odpowiednio RG, RP, SW najpóźniej do końca stycznia roku budżetowego; Jeżeli RG, RP, SW nie uchwalą uchwały budżetowej w powyższym terminie, to do końca lutego roku budżetowego budżet danej JST ustali w zakresie obowiązkowych zadań własnych i zleconych regionalna izba obrachunkowa.; jest ogłaszana w Dzienniku Uchwał i obowiązuje od dnia 1 stycznia roku budżetowego; wykonuje odpowiednio W, B, PM, ZP, ZW od dnia 1 stycznia do 31 grudnia.
Uchwała budżetowa – określa: kwotę planowanych dochodów, wydatków, planowanego deficytu albo planowanej nadwyżki. wraz ze źródłami pokrycia deficytu albo przeznaczenia nadwyżki, przychodów, planowanych rozchodów, limit zobowiązań z tytułu zaciąganych kredytów i pożyczek oraz emitowanych papierów wartościowych.
Wieloletnia prognoza finansowa - Organ wykonawczy przygotowuje projekt; obejmuje okres roku budżetowego oraz co najmniej trzech kolejnych lat; powinna być realistyczna i określać: dochody i wydatki bieżące oraz majątkowe budżetu JST, wynik budżetu JST, przeznaczenie nadwyżki albo sposób sfinansowani deficytu, przychody i rozchody budżetu JST, kwotę długu JST oraz sposób sfinansowania spłaty długu, objaśnienia przyjętych wartości.
Wykonanie i kontrola wykonania budżetu JST - Kasową obsługę budżetu JST wykonuje bank komercyjny wybrany przez JST. W, B, PM, ZP, ZW przygotowuje sprawozdanie z wykonania budżetu i przedstawia je odpowiednio RG, RP, SW do końca marca roku po roku budżetowym; Sprawozdanie ocenia odpowiednio RG, RP, SW, który udziela lub nie absolutorium z wykonania budżetu w terminie do końca czerwca roku po roku budżetowym.
Budżet liniowy - Najpowszechniejsza postać budżetu stosowana zgodnie z regulacjami prawnymi obowiązującymi w Polsce. Środki publiczne przydzielane są poszczególnym jednostkom organizacyjnym, Oparty, na ujmowaniu dochodów według źródeł ich pochodzenia a wydatków według rodzaju i kierunków wydatkowania w odpowiednich podziałkach klasyfikacji budżetowej
Budżet zadaniowy - Jest rezultatem tzw. budżetowania programowego wprowadzonego w sektorze publicznym w latach 60-tych w Stanach Zjednoczonych, ujmowana jest w formie zadań nazwanych, opisanych i w miarę możliwości skwantyfikowanych pod względem przewidywanych wyników, kosztów i wskaźników efektywności możliwych do osiągnięcia, powiązany jest z planowaniem wieloletnim
WYKŁAD 5
DOCHODY PUBLICZNE - daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, cła, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa oraz inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw; dochody budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych
Dochody budżetu państwa - podatki i opłaty, które zgodnie z odrębnymi ustawami nie stanowią dochodów jednostek samorządu terytorialnego, przychodów państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych, cła, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, wpłaty z tytułu dywidendy, wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego, wpłaty nadwyżki środków finansowych agencji wykonawczych.
Dochody budżetu jednostki samorządu terytorialnego - dochody własne, subwencja ogólna, dotacje celowe z budżetu państwa
Dochody własne - podatki i opłaty, dochody uzyskiwane przez jednostki budżetowe, wpłaty od samorządowych zakładów budżetowych, wpływy z tytułu udziałów JST w podatkach dochodowych (PIT i CIT), stanowiących dochód budżetu państwa; dochody z majątku JST; odsetki od środków finansowych JST gromadzonych na rachunkach bankowych; ...
es_dzej89