TP_1992-03.pdf

(473 KB) Pobierz
Terazniejsza Prawda nr 422/1992
„A gdy [Baranek] otworzył siódmą pieczęć ... " „Aleście przystąpili
do góry Syon i do miasta Boga żywego, do Jeruzalemu Niebieskiego
(...) Patrzajcie, abyście nie gardzili Tym, Który mówi (...): Jeszcze ja
raz poruszę nie tylko ziemią, ale i niebem (...) Przeto przyjmując
Królestwo nie chwiejące się, miejmy laskę, przez którą służymy
przyjemnie Bogu z bojaźnią i uczciwością. " „ ... Chrystus
przyszedłszy Najwyższy Kapłan (...) Przez większy i doskonalszy
przybytek, (...) Znalazłszy wieczne odkupienie. " — Obj. 8:1; Żyd.
12:22, 25, 26, 28; 9:11,12
Rok LXV,Nr3 Maj – Czerwiec, 1992 Nr 422
455855151.001.png 455855151.002.png
Jeśli kto chce iść za mną, niechajŜe samego siebie zaprze, a weźmie krzyŜ swój, i naśladuje mię
(Mat. 16: 24) .
ACYTOWANY werset dostarcza materiału do
przemyśleń, poniewaŜ w wersecie tym Jezus
przedstawia warunki uczniostwa stosownie do tematu:
Pójście za Jezusem. Werset ten podaje trzy rodzaje
czynności, które stanowią części niniejszego artykułu.
bezcelowych zadań, czyli wykonywanie ich w
najbardziej niedogodny sposób, by nauczyć się
ślepego posłuszeństwa wobec przełoŜonych.
Nawet niektórzy protestanci podejmują
ascetyczne formy nie mając na względzie
jakiegokolwiek praktycznego celu, np. niepotrzebne
posty, Ŝywienie się bardzo skąpą dietą, unikanie wielu
nieszkodliwych wygód domowych i strojów o
dobrym, lecz nie ekstrawaganckim smaku.
U źródła tych wszystkich form ascetyzmu, z
których Ŝadna nie znajduje usprawiedliwienia w
naukach i przykładzie Jezusa i Apostołów (którzy z
pewnością są naszymi przykładami samozaparcia),
tkwi
1. SAMOZAPARCIE
Pierwszą z tych czynności jest samozaparcie
wyraŜone słowami „niechajŜe samego siebie zaprze”.
Samozaparcie nie jest torturowaniem siebie , jak sądzą
ci, którzy świętość sprowadzają do samotortury.
I tak, w pogańskich Indiach za świętego uwaŜa
się tego, kto torturuje siebie na róŜne sposoby: pości
aŜ do zupełnego wyczerpania, nieustannie modli się
dzień i noc, trzyma rękę w górze przez długi czas, stoi
na jednej nodze przez wiele dni, przebija się noŜami,
kładzie się i toczy z boku na bok i z brzucha na plecy
przez wiele miesięcy i lat do czasu aŜ przetoczy się z
północno-zachodniej granicy Indii do północno-
wschodniego wybrzeŜa (lub odwrotnie)!
W systemie rzymskokatolickim pewne przejawy
takiego surowego trybu Ŝycia są uwaŜane za dowód
świętości, jak na przykład codzienne smaganie nagich
pleców biczami zakończonymi kawałkami kości,
metali lub kamieni, powodujące ropiejące rany (tak
czynią zakonnicy trapiści), spoŜywanie zepsutej lub
innej, odraŜającej dla zmysłu smaku, Ŝywności (tak
czynił Franciszek z AsyŜu), noszenie skąpej prostej
odzieŜy oraz mieszkanie w skromnym przytułku w
zimnie, chodzenie boso po śniegu, mieszkanie w
ciasnych, nie wentylowanych, cuchnących i brudnych
celach, praktykowanie niehigienicznych nawyków
osobistych itp.
Formą umysłowego samozaparcia jest zapewne
czynienie bezsensownych rzeczy przez niektórych
zakonników i zakonnice, takich jak sadzenie roślin
korzonkami do góry a liśćmi do ziemi oraz
wykonywanie
„UMIEJĘTNI I UTWIERDZENI W TERAŹNIEJSZEJ PRAWDZIE"
2 Piotra 1:12
DWUMIESIĘCZNIK
Rok LXV, Nr 3 Maj - Czerwiec, 1992 Nr 422
(A. D. 1992 - A. M. 6120)
Spis Treści str.
Pójście za Jezusem ................................................. 34
Samozaparcie........................................................ 34
Wzięcie krzyŜa ................................................... 36
Naśladowanie Jezusa .......................................... 38
Nie szczędź uprzejmych słów (wiersz) .................... 40
Sprawozdanie br. P. Woźnickiego z podróŜy ........ 40
Usługi i konferencje w Domu Biblijnym.............. 42
Niedocenianie sumienia ........................................... 43
Sumienie dręczyło Heroda .................................. 44
Spryt węŜa............................................................. 45
Jan Chrzciciel a Herod Antypas ......................... 46
Pohańbienie i wzgarda wieczna ......................... 47
Program generalnej konwencji we Lwowie ......... 47
Jesienna konwencja .................................................. 48
__________________________
„OCZEKUJĄC ONEJ BŁOGOSŁAWIONEJ NADZIEI
I EPIFANICZNEJ CHWAŁY WIELKIEGO BOGA
I ZBAWICIELA NASZEGO JEZUSA CHRYSTUSA”
Tytus 2:13
Z
455855151.003.png
Maj - Czerwiec, 1992 Teraźniejsza Prawda 35
samotortura. Św. Paweł jednoznacznie potępia
zakonny ascetyzm jako fałszywe samozaparcie (Kol.
2:18, 20-22). Nawet ci, którzy praktykują wyŜej
opisane torturowanie siebie, szczerze przyznają, Ŝe
rzeczy takie nie odpowiadają naturalnym pragnieniom
i skłonnościom człowieka — co nie czyni ich
przedmiotem biblijnego samozaparcia. Są one tylko i
wyłącznie torturowaniem samego siebie całkowicie
pozbawionym aprobaty i przykładu w Biblii, która
zaleca posty zupełnie odmienne w duchu i celu od
tych opisanych wyŜej.
celem samym w sobie (jak utrzymują torturujący
samych siebie twierdząc, Ŝe ich samotortura jest
samozaparciem), jest ono jedynie środkiem do celu, a
celem tym jest pełnienie BoŜej woli przyjętej przy
poświęceniu w uŜywaniu naszego ludzkiego wszystko
w studiowaniu, praktykowaniu i głoszeniu Prawdy,
wiernym znoszeniu związanych z tym doświadczeń i
właściwym analizowaniu siebie, czujności i
modlitwy.
Celem samym w sobie nie jest teŜ zapieranie się
świata; jest ono jedynie środkiem do tego samego celu
(co samozaparcie), tzn. pełnienia BoŜej woli w
studiowaniu, praktykowaniu i głoszeniu Prawdy, przy
wiernym znoszeniu związanych z tym doświadczeń
itd.
Samozadowolenie przeciwieństwem samozaparcia
Jeśli poświęceni zaspokajają te właściwe
naturalne ludzkie uczucia zaniedbując i szkodząc
swemu poświęceniu (tzn. zaniedbując i szkodząc
studiowaniu, praktykowaniu i głoszeniu Prawdy,
wiernemu znoszeniu związanych z tym doświadczeń,
samoanalizowaniu, czujności i modlitwie), praktykują
przeciwieństwo samozaparcia — tzn.
samozadowolenie — kosztem studiowania,
praktykowania i głoszenia Prawdy, wiernego
znoszenia związanych z tym doświadczeń itp.
Dla przykładu : jeśli ktoś unika głoszenia
Prawdy, poniewaŜ moŜe to doprowadzić do utraty
szacunku u innych, wygód, bezpieczeństwa, zdrowia,
interesów, spokoju w rodzinie, przyjaciół itp., gwałci
zalecane w Biblii samozaparcie, które w swym
poświęceniu zgodził się praktykować. TakŜe jeśli
jakiekolwiek z takich lub innych względów skłonią go
do zaniedbywania studiowania i praktykowania
Prawdy, zaniechania czujności i modlitwy oraz
unikania wiernego znoszenia doświadczeń
towarzyszących takiemu studiowaniu i praktykowaniu
— to takŜe unika praktykowania samozaparcia i
praktykuje samozadowolenie.
Istota biblijnego samozaparcia
Skoro zatem samotortura (czynienie rzeczy
budzących uczucie odrazy w ludzkiej naturze) nie jest
Biblijnym samozaparciem, co według Biblii jest
samozaparciem? Jest nim odmowa ze strony
poświęconych zaspokajania właściwych naturalnych
ludzkich uczuć wobec siebie i świata, jeśli uleganie im
szkodzi oddaniu się sprawie BoŜej .
Właściwe naturalne ludzkie uczucia to nasze
właściwe uczucia samolubne i społeczne. Właściwe
samolubne uczucia obejmują właściwe zamiłowanie
do dobrej opinii o sobie i innych, zamiłowanie do
odpoczynku, bezpieczeństwa, ukrywania rzeczy
przynoszących ujmę, do samoobrony, agresywności,
przezorności, jedzenia, picia, zdrowia i Ŝycia.
Właściwe uczucia społeczne to miłość do płci
przeciwnej, męŜa lub Ŝony, dzieci, rodziców, braci i
sióstr, przyjaciół, domu i ojczyzny.
Są takŜe właściwe uczucia naturalne, które w
mniejszym lub większym stopniu łączą w sobie
uczucia samolubne i społeczne. KaŜde z tych uczuć
indywidualnie lub w połączeniu z innymi moŜe być
zaspokajane w sposób grzeszny . Dla nie
poświęconych całkowicie właściwym jest
realizowanie tych naturalnych uczuć pod warunkiem ,
Ŝe jest to zgodne ze sprawiedliwością; stają się one
niewłaściwymi dopiero wówczas, gdy są zaspokajane
w sposób grzeszny, przeciwko sprawiedliwości.
Niegrzeszne realizowanie tych skłonności jest
takŜe właściwe dla poświęconych pod warunkiem, Ŝe
nie gwałcą w ten sposób swego poświęcenia;
poświęceni mogą czynić takie rzeczy, np. korzystać z
jedzenia, picia, odpoczynku, snu, lekarstw, unikać
niebezpieczeństw, wykazywać przezorność, bronić
siebie, stosować zasady długowieczności, doceniać
płeć przeciwną — męŜa lub Ŝonę, dzieci, rodziców,
braci i siostry, przyjaciół, dom i ojczyznę. Mogą
czynić to tak długo, jak długo nie gwałcą swego
poświęcenia. Lecz gdyby realizowali te skłonności
zaniedbując lub szkodząc swemu poświęceniu, tzn.
studiowaniu, praktykowaniu i głoszeniu Prawdy,
znoszeniu związanych z tym doświadczeń,
analizowaniu samego siebie, czujności i modlitwie —
gwałcą biblijne samozaparcie.
Innymi słowy, zapieranie samego siebie nie jest
Podsumowując : Dla poświęconych
samozaparcie oznacza powiedzenie Nie właściwym
samolubnym i społecznym uczuciom zawsze wtedy,
gdy domagają się one zaspokojenia kosztem
studiowania, praktykowania i głoszenia Prawdy,
czujności i modlitwy oraz wiernego znoszenia
towarzyszących doświadczeń.
Samozaparcie nie jest celem samym w sobie,
lecz jedynie środkiem do celu, czyli wypełniania
aktywnych elementów poświęcenia, tzn. studiowania,
praktykowania i głoszenia Prawdy oraz wierności w
analizowaniu samego siebie, czujności, modlitwie i
znoszeniu towarzyszących doświadczeń. Jest to
jednak bardzo potrzebna zaleta, gdy bowiem nie ma
samozaparcia,
moŜna
realizować
konstruktywnych elementów poświęcenia.
Powód jest bardzo prosty: nasze samolubne i
społeczne uczucia naleŜą do naszej ludzkiej natury,
jako
nie
36 Teraźniejsza Prawda Maj - Czerwiec, 1992
takie odciągają one uczucia od rzeczy duchowych (po
które w poświęceniu mamy sięgać) i skupiają je na
teraźniejszych rzeczach ziemskich (z których w
poświęceniu zgodziliśmy się zrezygnować, by zdobyć
rzeczy duchowe). Innymi słowy, aspiracje duchowe i
ziemskie biegną w dwóch przeciwnych kierunkach.
Jeśli realizujemy te pierwsze, zaniedbujemy te drugie;
a jeśli realizujemy te drugie, zaniedbujemy te
pierwsze (Gal. 5: 16,17; Kol. 3:1-3). KaŜdy
przypadek zadowalania siebie kosztem naszego
poświęcenia jest bowiem pogwałceniem samozaparcia
i czyni nas niewiernymi w poświęceniu.
Wiedząc o tym, przeciwnik stale spiskuje, by
skłonić nas do Ŝycia dla siebie kosztem naszego
poświęcenia zarówno w jego aktywnych, jak i
biernych aspektach. Prawdę mówiąc, warunki
teraźniejszego złego świata zostały przez szatana tak
ustalone, by ułatwić samozaspokajanie, a utrudnić
samozaparcie wraz z realizowaniem aktywnych
elementów poświęcenia. Byśmy pozostali wiernymi
ślubom naszego poświęcenia, powinniśmy znosić te
trudności i rezygnować z rzeczy dla samozadowolenia
siebie. Jeśli nie będziemy praktykowali samozaparcia,
nie moŜemy być w tym wiernymi, poniewaŜ jeśli ktoś
nie zapiera się samego siebie, nie moŜe być uczniem
Chrystusa.
Tak więc wkładajmy do naszych symbolicznych
uszu symboliczną watę — wierność naszemu
poświęceniu — zawsze wtedy, gdy samolubne i
społeczne uczucia głośno domagają się ich realizacji
niezgodnie z treścią naszych ślubów poświęcenia;
bądźmy szybcy do słuchania i czyńmy to, co dyktują
te ostatnie. Im bardziej będziemy czynić to drugie,
tym mniej ponętnymi dla naszych symbolicznych
uszu będą wołania tych pierwszych.
Pomoce w zwalczaniu samozadowolenia
Ŝycie w Królestwie w przypadku wiernego
praktykowania samozaparcia wraz z aktywnymi
elementami naszego poświęcenia. Samozaparciu
sprzyjać będzie pamiętanie o tym, Ŝe zaspokajanie
siebie prowadzi do utraty Prawdy, sposobności
słuŜby, rozwijania charakteru, przywilejów cierpienia
dla prawdy i sprawiedliwości oraz błogosławieństw
czujności i zbliŜania się do Boga w modlitwie, i Ŝe
samozaparcie jest niezbędne dla zdobycia tych
dobrych rzeczy.
Znaczną zachętą do samozapierania się będzie
rozwaŜenie wynikającej z tego chwały dla Boga i
radości naszego Zbawiciela z postępu Ich sprawy
dzięki samozaparciu (i odpowiedniego zmniejszania
się tej chwały i radości w przypadku ulegania
samozaspokajaniu). Nie powinniśmy takŜe zapominać
o korzyściach płynących dla braci i innych przez
nasze samozaparcie w stosunku do nich oraz o
ponoszonych przez nich stratach, jeśli zadowalamy
siebie lekcewaŜąc ich interesy.
Myśl o naszym udaremnianiu złych zamysłów
diabła, świata i ciała przez nasze samozaparcie i o
wspieraniu ich złych zamiarów przez
samozadowolenie powinna nas nakłaniać do
praktykowania pierwszego i unikania tego ostatniego.
Korzyści płynące z samozapierania i straty
będące wynikiem samozaspokajania powinny
oczywiście skłonić nas do praktykowania tego
pierwszego i unikania tego drugiego.
2. WZIĘCIE KRZYśA
Drugim napomnieniem naszego wersetu jest to,
Ŝe kaŜdy pragnący pójść śladami Jezusa powinien
„wziąć swój krzyŜ”. Słowo krzyŜ oczywiście jest tutaj
uŜyte symbolicznie. Figura ta jest antycypacyjnie
oparta na ukrzyŜowaniu Jezusa, poniewaŜ Jego
powolna, długa śmierć przez ukrzyŜowanie z jej
niszczącymi nerwy bólami fizycznymi i cierpieniami
umysłowymi odpowiednio przedstawia
doświadczenia śmierci ofiarniczej z jej wstrząsem
psychicznym oraz fizycznymi i umysłowymi
cierpieniami powolnego umierania.
Ponadto krzyŜ ilustruje taką śmierć z innych
punktów widzenia: przebicie rąk Jezusa gwoźdźmi
pokazuje, jak ofiarnicza słuŜba jest zniekształcana
przez przeciwników, którzy zadają cierpienia
ofiarującym się. Przebicie stóp pokazuje, jak
postępowanie wiernych jest wypaczane przez
przeciwników, którzy zadają cierpienia ofiarującym
się. Przebicie Jego boku obrazuje, jak smutek
narzucony przez przeciwników przebija serca
wiernych ofiarników.
Okoliczności Jego ukrzyŜowania dostarczają
innych odpowiednich obrazów. Rozgłos o Jego
cierpieniach wskazuje na rozgłos o cierpieniach tych,
którzy za Nim idą. Jego ukrzyŜowanie poza bramą
jest typem na odrzucenie wiernych od społeczności
nominalnego ludu BoŜego. UbliŜanie i lŜenie Jezusa
przez tłumy reprezentuje, jak nominalny lud BoŜy lŜy
i ubliŜa Jego prawdzi-
Liczne przemyślenia będą dla nas pomocne w
zagłuszaniu domagania się samozaspokajania kosztem
poświęcenia. Pomocnym będzie tutaj uwzględnienie
faktu stanu niezadowolenia płynącego z zadowolenia
siebie i stanu zadowolenia z zapierania siebie.
RozwaŜaniu o pewności naszego zwycięstwa sprzyjać
takŜe będzie rozwaŜanie o niechybności śmierci
nowej woli, serca i umysłu w wypadku
samozadowolenia i pewności zdobycia wielkiej
nagrody samozaparcia w wypadku wierności.
Pomocnym będzie takŜe wzięcie pod uwagę faktu, Ŝe
samozaspokajanie czyni nasze postępowanie coraz
trudniejszym do uniknięcia go (samozaspokojenia), a
samozaparcie ostatecznie czyni całe nasze
postępowanie odpowiednio łatwiejszym.
Pomocnym okaŜe się takŜe pamiętanie o wartości
charakteru samozapierającego się i bezwartościowości
samozadowalającego się charakteru. Weźmy pod
uwagę, Ŝe chodzi tu o wielkie zagroŜenie: wtóra
śmierć w przypadku krańcowego zadowalania siebie
lub wieczne
Maj - Czerwiec, 1992 Teraźniejsza Prawda 37
wym naśladowcom. Takimi i innymi sposobami
ukrzyŜowanie Jezusa symbolizuje noszenie krzyŜa
przez Jego naśladowców.
„KaŜdą latorośl, która... przynosi owoc,
oczyszcza, aby obfitszy owoc przynosiła” (Jana 15:2).
„Na świecie ucisk mieć będziecie” (16:33).
„Gdy zewsząd uciśnieni bywamy ...
powątpiewamy ... prześladowanie cierpimy ...
bywamy porzuceni ... Zawsze umartwienie [literalnie,
połoŜenie na śmierć] Pana [słowo Pana nie występuje
w najstarszych manuskryptach — porównaj
tłumaczenia Moffata, Williamsa, Knoxa, Phillipsa i
Rotherhama] Jezusowe na ciele nosimy ... bywamy
wydawani na śmierć ... śmierć działa w nas ... choć się
teŜ nasz zewnętrzny człowiek kazi ... króciuchny i
lekki ucisk nasz” (2 Kor. 4:8-12,16,17).
„Ale we wszystkim zalecając samych siebie, jako
słudzy BoŜy, w wielkiej cierpliwości, w uciskach, w
niedostatkach, w utrapieniach, w razach, w
więzieniach, w tułaczce ...”(2 Kor. 6:4,5).
„Takowe ucierpienia nad braterstwem waszym,
które jest na świecie, wykonywają” (1 Piotra 5:9).
„Ja którychkolwiek miłuję, strofuję i karzę”
(Obj. 3:19)
Co symbolizuje krzyŜ ?
KrzyŜ zatem, tak jak jest on uŜyty w naszym
wersecie symbolizuje trudności, kłopoty i cierpienia
towarzyszące naszej wąskiej ścieŜce, naszej drodze
poświęcenia . ChociaŜ szczegółowo wymieniliśmy je
juŜ na tych łamach, nie będzie rzeczą niewłaściwą
powtórzenie ich tutaj, poniewaŜ ponowne ich
rozwaŜenie jeszcze bardziej wzmocni je w naszym
sercu i umyśle. Główne z nich to straty,
rozczarowania, opóźnienia, ograniczenia, zwolnienia
z pracy, błędy nasze i innych, braki i słabości, chłosty,
niewygody, niedostatek, izolacja, nieporozumienia,
róŜnice, zaprzeczania, spory, podziały, przesiewania,
wyobcowanie, wyłączenia, wrogość, fałszywe
przedstawianie, oszczerstwa, lŜenie, ubliŜanie, ból,
choroby, smutek, prześladowania, pokusy, umieranie
itp.
Wzięcie krzyŜa nie oznacza oszczędzającego się
unikania i ustępowania, lecz zdecydowane
podejmowanie i znoszenie towarzyszących
doświadczeń w miarę ofiarniczego podąŜania naszą
wąską ścieŜką.
Na podstawie tych wersetów Pisma Świętego
(kilku z wielu) widzimy, Ŝe cierpienia, które są
udziałem ludu BoŜego i które musi on otrzymywać, są
noszeniem krzyŜa; a doświadczenia wiernych
potwierdzają te wersety.
Biblia podaje liczne powody mówiące o tym,
dlaczego chrześcijanie mają brać i nieść krzyŜ. Tutaj
podkreślimy tylko jeden z nich: utrapienia wspólnie
działają dla dobra tych, którzy miłują Boga
(Rzym.8:8). Kontekst wskazuje, Ŝe dobrem tym jest
upodobnienie się do charakteru Chrystusa.
W ziemskim królestwie ludzie nie będą musieli
nosić krzyŜa, by przysposobić się do Ŝycia wiecznego.
Jedyną rzeczą, jaką będą musieli uczynić, będzie
okazanie z serca posłuszeństwa spotykającym ich
próbom w stosunkowo łatwych warunkach. Lecz teraz
istnieje święta konieczność podejmowania przez nas
krzyŜa — musimy przez wiele ucisków wejść do
królestwa BoŜego. Naśladowcy Chrystusa (tak jak
On) będą musieli mieć te wszystkie duchowe uczucia
i wszystkie te łaski — wyŜsze i niŜsze
pierwszorzędne, drugorzędne i trzeciorzędne — z
silnymi, zrównowaŜonymi i skrystalizowanymi
wyŜszymi pierwszorzędnymi łaskami, dominującymi
nad wszystkimi innymi łaskami, jeśli konieczne są dla
słuŜenia prawdzie, sprawiedliwości i świętości przez
tłumienie i podporządkowywanie ich. Takie wyniki
rozwijania charakteru muszą cechować ich nie tylko
w łatwych, przyjemnych, sprzyjających i przyjaznych
okolicznościach, lecz takŜe w trudnych,
nieprzyjemnych, niesprzyjających i nieprzyjaznych.
Jeśli nasz Pan musiał przejść przez bolesne
doświadczenia w celu zademonstrowania w nich
charakteru, na którym Bóg mógłby polegać w
pełnieniu (z serca) woli BoŜej w Jego Duchu i dla
Jego celów (bez
Powody wzięcia i niesienia krzyŜa
Istnieją uzasadnione powody podjęcia krzyŜa i
wiernego jego niesienia aŜ do końca naszej wąskiej
ścieŜki. Słowo Pańskie wyraźnie mówi, Ŝe tak właśnie
postępowało Maluczkie Stadko i tak powinien
postępować cały wierny lud Pana.
„Przez wiele ucisków musimy wnijść do
królestwa BoŜego” (Dz. Ap. 14:22).
„Aleć i wszyscy, którzy chcą poboŜnie Ŝyć w
Chrystusie Jezusie, prześladowani będą” (2 Tym.
3:12).
„Oto choćby mię i zabił, przecie w nim będę
ufał” (Ijoba 13:15).
,A będzie mię doświadczał, jako złoto wynajdę”
(23:10).
„PoniewaŜ we dnie i w nocy ocięŜała nade mną
ręka twoja” (Ps. 32:4).
„Wiele złego przychodzi na sprawiedliwego”
(34:20).
„Wszystkie powodzie twoje i nawałności twoje
na mię się zwaliły” (42:8).
„Weszliśmy w ogień i w wodę, wszakŜeś nas
wywiódł na ochłodę” (66:12).
„Potartym był, aŜem nie mógł mówić” (77:5).
„Przez cały dzień urągają mi nieprzyjaciele moi”
(102:9).
„Ucisk i boleść przyszła na mię” (116:3).
„Przebiorę cię w piecu utrapienia” (Iz. 48:10).
Zgłoś jeśli naruszono regulamin