Fizjoterapia szpitalna po zabiegu artroskopii diagnostycznej stawu kolanowego.pdf

FIZYKOTERAPIA

Fizjoterapia szpitalna

po zabiegu artroskopii diagnostycznej stawu kolanowego

Artroskopia jest techniką chirurgiczną stosowaną w diagnostyce i leczeniu zmian patologicznych (zwyrodnieniowych, zapal-

nych, urazowych) w stawach. W artykule omówiono szpitalne postępowanie fizjoterapeutyczne u pacjentów po artroskopii

diagnostycznej stawu kolanowego.

ków komunikacyjnych oraz sporto-

wych zwiększa się ryzyko powstania urazów,

w tym urazów stawów kolanowych. Urazy

stawu kolanowego stanowią od 15 do 30%

wszystkich uszkodzeń ciała, a wliczając

w to urazy sportowe, liczba ta sięga nawet

70% wszystkich uszkodzeń [12]. Zmiany

patologiczne w obrębie kończyn dolnych

zmniejszają ponadto sprawność i wydol-

ność chodu. Każdy uraz w mniejszym lub

większym stopniu upośledza sprawność

fizyczną, a wynik leczenia pozostawia

niekiedy nieodwracalne upośledzenie

ruchowe. Zastosowane w wielu przypad-

kach unieruchomienie, a później brak lub

późne wdrożenie fizjoterapii doprowadzają

do utrwalenia patologicznej motoryki nie

tylko unieruchomionego odcinka [9, 12].

W leczeniu urazów coraz większe zna-

czenie mają zabiegi artroskopii (służące

do oglądania wnętrza jamy stawowej)

w licznych działach ortopedii, przyczynia-

jąc się do minimalnej traumatyzacji tkanek

okołostawowych. Technika ta umożliwia

bezpośrednią wizualizację wszystkich

struktur wewnątrzstawowych (powierzch-

nie stawowe, łąkotki, więzadła), pozwalając

postawić ostateczne rozpoznanie i ustalić

właściwe postępowanie lecznicze. Zabieg

artroskopii umożliwia również wczesne

wdrożenie fizjoterapii, a to skutkuje wcze-

śniejszym powrotem do pełnej aktywności

w życiu codziennym [4, 5, 13].

Celem prowadzonych ćwiczeń i zabie-

gów jest uzyskanie prawidłowego zakresu

ruchu, siły mięśniowej, a także wspoma-

ganie regeneracji stawu dzięki zabiegom

fizykoterapeutycznym [1, 6]. Nieodzownym

elementem oceny prowadzonego lecze-

nia i zabiegów fizjoterapeutycznych jest

dokumentacja medyczna, w skład której

wchodzą skale punktowe będące jednym

z podstawowych pisanych dowodów

służących do odpowiedzi na pytanie, czy

postępowanie personelu medycznego jest

prawidłowe. Możemy tutaj wymienić skalę

IKDC (International Knee Documentation

Committee) , WOMAC ( Western Ontario and

McMater Universities Osteoarthritis Index) ,

skale oceniające dolegliwości bólowe, oce-

niające stan funkcjonalny, wykonywanie

czynności życia codziennego czy jakość

życia KOOS (Knee Injury and Osteoarthritis

Outcome Score), Short – from 36 [8,13].

przed zabiegiem rozpoczyna się w pierw-

szym dniu po przyjęciu pacjenta na oddział

szpitalny. W tym dniu fizjoterapeuta powi-

nien ocenić siłę mięśni obręczy barkowej.

Jest to niezbędny element, gdyż po zabiegu

pacjent będzie poruszał się przez pierwszy

tydzień o dwóch kulach łokciowych. Należy

również nauczyć pacjenta poruszania się

dwu- lub trzytaktowym chodem o 2 kulach

łokciowych, aby odciążyć kończyny przez

okres 1 tygodnia po zabiegu.

Postępowanie fizjoterapeutyczne

po zabiegu artroskopii

diagnostycznej

W pierwszej dobie po zabiegu pacjent

ma na okolicę operowanego stawu założoną

opaskę uciskową Jonesa oraz drenaż ssący

stawu kolanowego, co w żaden sposób

nie powinno uniemożliwiać prowadzenia

ćwiczeń (ryc. 1). W zależności od rodzaju

zastosowanego znieczulenia pacjent uru-

chamiany jest pomiędzy 12 a 24 godziną

po zabiegu (znieczulenie ogólne dotcha-

wicze) lub po 24 godzinach w przypadku

znieczulenia podpajęczego.

• 1. doba po zabiegu – ćwiczenia krą-

żeniowe kończyny dolnej strony nie

operowanej, ćwiczenia izometryczne

mięśnia czworogłowego uda, mięśni

pośladkowych strony operowanej,

zabiegi magnetostymulacji (aplikator

pierścieniowy mały – ∅ 30 cm – ryc. 2),

krioterapia – okłady lokalne [7, 10,

11]. Należy również wykonywać

czynne zgięcia operowanej kończyny

(bez zginania w stawie kolanowym)

w stawie biodrowym. Każde ćwiczenie

wykonujemy po 10-15 powtórzeń, co

1-2 godziny.

• 2. doba po zabiegu – pacjent kontynuuje

ćwiczenia i zabiegi z pierwszej doby.

Następnie pionizujemy pacjenta i ze-

zwalamy na poruszanie się o 2 kulach

łokciowych z częściowym obciążaniem

operowanej kończyny. Doboru obciążeń

dla każdego pacjenta można dokonać

przy pomocy tzw. platform tensometrycz-

nych czy stabilometrycznych, służących

do kontroli sił reakcji podłoża lub dwóch

wag. Dzięki nim można dobrać odpo-

wiednią wielkość obciążeń dla danego

pacjenta oraz zbadać, czy nie zachodzi

Artroskopia diagnostyczna

Artroskopię diagnostyczną wykonuje się

najczęściej w przypadkach bólu w stawie,

obrzęku, ograniczenia ruchomości o niewy-

jaśnionej etiologii, blokowania czy przeska-

kiwania w stawie, gdy badanie kliniczne

i badania obrazowe niejednoznacznie

wskazują patologię stawu, a niezbędne

jest ich potwierdzenie [2, 3, 12].

W przypadku artroskopii diagnostycz-

nej pacjent przyjmowany jest na oddział

na 1 dzień przed wykonaniem zabiegu

artroskopii. W tym dniu wykonywane

są podstawowe badania kwalifikujące

pacjenta do zabiegu (badanie krwi, moczu,

badania obrazowe RTG).

Postępowanie fizjoterapeutyczne

przed zabiegiem artroskopii

diagnostycznej

Szpitalne postępowanie fizjoterapeutyczne

w przypadku artroskopii diagnostycznej

Streszczenie

Artroskopia jest techniką chirurgiczną stosowaną w diagnostyce i leczeniu zmian

patologicznych (zwyrodnieniowych, zapalnych, urazowych) w stawach. W artykule

omówiono szpitalne postępowanie fizjoterapeutyczne u pacjentów po artroskopii

diagnostycznej stawu kolanowego.

Słowa kluczowe: artroskopia diagnostyczna stawu kolanowego, fizjoterapia, leczenie

Summary

Arthroscopy is the surgery technique applied in diagnostics and treatment of patho-

logical changes (degenerative, inflammable, traumatic) in joints. In this article the

authors talked about hospital physiotherapy in patients after diagnostic arthroscopy

of the knee.

Key words: diagnostic arthroscopy of the knee, physiotherapy, treatment

38 REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2009

W związku z narastającą liczbą wypad-

FIZYKOTERAPIA

Ryc. 1. Opaska uciskowa Jonesa

Ryc. 2. Aplikator pierścieniowy mały Ø 30 cm

Ryc. 3. Szyna do ciągłego ruchu biernego CPM

zbytnie przeciążanie operowanej stro-

ny ciała. Dodatkowo pacjent zaczyna

stopniowo zginać operowaną kończynę

w stawie kolanowym. W tym przypadku

można posłużyć się szyną do ciągłego

ruchu biernego (CPM), ryc. 3.

Jeżeli nie ma istotnych przeciwwska-

zań lekarskich, pacjent jest wypisywany

do domu z zaleceniem poruszania się

o dwóch kulach łokciowych przez jeden

tydzień po zabiegu, stopniowo obciążając

operowaną kończynę, w drugim tygodniu

po zabiegu (przy braku dolegliwości bó-

lowych) pacjent porusza się o jednej kuli

łokciowej trzymanej po stronie przeciwnej

do strony operowanej. Po upływie dwóch

tygodni pacjent może całkowicie odsta-

wić kule (przy braku przeciwwskazań

lekarskich).

Piśmiennictwo

1. Błaszczak E.: Wczesne wyniki usprawniania

chorych po rekonstrukcji więzadła krzy-

żowego przedniego metodą artroskopową

i otwartą . „Pol. Mer. Lek.”, 2004, 16(96):

551-556.

2. Gaździk Sz. T.: Artroskopia – technika,

wyposażenie . „OPM” 2008, 5: 42-43.

3. Jackson R.W., Dandy D.J.: Arthroscopy of the

knee . Grune & Stratton, New York, 1976.

4. Johnson L.L.: Diagnostic and Surgical ar-

throscopy: The Knee and Rother joint , 1981:

412-419.

5. Keblish D.J.: Ankle arthroplasty . „Oper. Tech.

Sports Med.” 2006, 13: 241-246.

6. Milanowska K., Dega W.: Rehabilitacja

medyczna . Wydawnictwo Lekarskie PZWL.

Warszawa 1999.

7. Pasek J., Mucha R., Sieroń A.: Magneto-

stymulacja – nowoczesna forma terapii

w medycynie i rehabilitacji . „Fizjoterapia”,

2006, 14(4): 3-8.

8. Pasek J., Opara J., Pasek T., Szwejkowski W.,

Sieroń A.: Znaczenie badań nad jakością

życia w rehabilitacji . „Fizjoterapia”, 2007,

15(3): 3-8.

9. Piontek T., Ciemieniewska-Gorzela K.,

Szulc A.: Artroscopy of the ankle joint:

indications and real expectations . „The

Journal of Orthopaedics Trauma Surgery

and Related Research”, 2007; 1(5): 50-64.

10. Sieroń A., Pasek J., Mucha R.: Krioterapia

w rehabilitacji . „Rehabilitacja w Praktyce”,

2007, 3: 34-38.

11. Sieroń A., Stanek A., Cieślar G. i wsp.: Kriore-

habilitacja – rola krioterapii we współczesnej

rehabilitacji . „Fizjoterapia”, 2007, 15(2):

3-8.

12. Widuchowski J., Widuchowski W.: Postę-

powanie diagnostyczne w uszkodzeniach

i schorzeniach stawu kolanowego . „Fizjo-

terapia Polska”, 2004, 4(4): 297-306.

13. Yilmaz C., Eskandari M.M.: Arthroscopic Ex-

cision of talar Stieda’s process. „Atrhroscopy:

The Journal of Arthroscopic and Related

Surgery”, 2006, 22(2): 225-230.

J AROSŁAW P ASEK 1 , B OGDAN K OCZY 2 ,

T OMASZ S TOŁTNY 2 , J ERZY W IDUCHOWSKI 2 ,

T OMASZ P ASEK 3 , A LEKSANDER S IEROŃ 1

Podsumowanie

Skuteczność fizjoterapii w głównej mierze

zależy od ścisłej współpracy fizjoterapeuty

z lekarzem prowadzącym dla dobra pa-

cjenta, w celu przywrócenia mu możliwie

pełnej sprawności fizycznej (ruchowej).

Sprzyja to osiąganiu lepszych wyników

usprawniania i pozwala na szybkie uru-

chamianie pacjentów.

1 Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych, Angiologii

i Medycyny Fizykalnej Katedry Chorób Wewnętrznych

oraz Ośrodek Diagnostyki i Terapii Laserowej Śląskiego

Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Kierownik kliniki:

prof. dr hab. n. med. dr h.c. Aleksander Sieroń

2 Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Chirurgii

Urazowej im. dra Janusza Daaba w Piekarach Śląskich

3 Zespół Rehabilitacyjny Wojewódzkiego Szpitala

Specjalistycznego nr 5 im. św. Barbary w Sosnowcu

REHABILITACJA W PRAKTYCE 2/2009

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: