insygnium.pdf

Insygnium Fatum

Mateusz B. Paszun

Rogatki Dorpatu powita³y jedca odorem i dymem.

Miasto otacza³ typowy dla Agarii wysoki mur obronny w

starym stylu, z zêbami blank i zwodzonym mostem nad

w¹skim, b³otnistym i mierdz¹cym kana³em parodiuj¹-

cym fosê. Nie by³a to metropolia katedralna nad zbite

ciasno zabudowania wybija³a siê tylko niewielka twier-

dza, wie¿a ratusza i dwa krzy¿e kocio³ów. Oraz czarny

s³up dymu.

Gniady, zgrzany ogier zatañczy³ niespokojnie ³api¹c w

nozdrza s³odkawy sw¹d spalenizny i krwi bij¹cy od sze-

roko rozwartej, nie pilnowanej bramy. Od boków konia

odrywa³a siê ca³ymi p³atami piana. Dosiadaj¹cy go, przy-

garbiony bólem i zmêczeniem mê¿czyzna uspokoi³ wierz-

chowca kilkoma cichymi s³owami. Potem obróci³ siê w

siodle i zlustrowa³ trakt, którym przyjecha³. Na gociñcu

nie by³o widaæ ¿ywego ducha, a przecie¿ popo³udniowa

pora rzekiego jesiennego dnia powinna wygnaæ z mia-

sta ostatnich kupców i wieniaków wracaj¹cych do do-

mów.

Jedziec by³ ju¿ niem³ody, niski ale barczysty, odziany

w br¹zowy kaftan nosz¹cy kiedy wojskowe dystynkcje.

Zgubi³ gdzie kapelusz. Przyprószone siwizn¹, rzadkie

ciemne w³osy oblepia³y spocon¹ czaszkê. Pó³peleryna na

lewym ramieniu i spodnie, choæ dobrej jakoci, by³y zno-

szone. Podobnie wysokie buty z cholewami i przetarte

skórzane rêkawice na d³oniach pewnie trzymaj¹cych

wodze. Wszystko okleja³a zaschniêta krew. Ciemna, krót-

ka broda jedca pasowa³a do w¹skich ust i ogorza³ej

skóry twarzy zroszonej teraz potem. Mê¿czyzna mia³ na

lewym barku krwawy kwiat brzydk¹ ranê wygl¹daj¹c¹

na niedawny postrza³. Przez d³u¿sz¹ chwilê wyranie

waha³ siê czy nie omin¹æ bramy i nie odbiæ na wschód.

Potem spi¹³ zmêczonego konia i wjecha³ w cieñ barba-

kanu.

Przemarsz wojska? Jakie lokalne wiêto? Agaria by³a

pe³na osadników z ró¿nych stron Dominium. Byæ mo¿e

tutejsi ludzie tak w³anie czcili trzeci dzieñ tygodnia.

Pierwszego trupa jedziec zauwa¿y³ dwie przecznice

dalej. Zw³oki le¿a³y twarz¹ w rynsztoku szarpane za no-

gawkê przez ma³ego, t³ustego psa. Zwierzê to skomla³o

to warcza³o, w ¿aden sposób nie mog¹c ruszyæ ciê¿kiego

cia³a, byæ mo¿e swego pana. Zabity, ubrany jak przeciêt-

ny mieszczanin, mia³ rozbit¹ czaszkê i zakrwawione ple-

cy. Zlinczowano go.

Jedziec nie zatrzyma³ siê nad zw³okami, wyprostowa³

za to w siodle i sprawdzi³ czy ciê¿ki kawaleryjski pa³asz

g³adko wychodzi z pochwy. Olstra na pistolety by³y pu-

ste.

Kilka kamienic dalej, obsiad³y przez ptaki, dynda³ nagi

trup kolejnego nieszczênika. Powieszono go na szyldzie

szewca i jedziec ze zdziwieniem dostrzeg³, ¿e zabity

wci¹¿ ma na sobie ci¿my, jakby by³ to jaki groteskowy

¿art. Dooko³a wala³y siê resztki mebli, jakie brudne

szmaty i narzêdzia. mierdzia³o palon¹ smo³¹. Wci¹¿ nie

by³o widaæ ¿adnego ¿ywego mieszkañca.

Pogrom, bo na to wszystko wskazywa³o, musia³ wy-

buchn¹æ kilka, mo¿e kilkanacie godzin temu. Mê¿czy-

zna z dowiadczenia wiedzia³, ¿e mieszkañcy d³ugo bêd¹

dochodzili do siebie po czym takim. Teraz wiêkszoæ z

nich zamknê³a siê w domach nie mog¹c uwierzyæ w³a-

snym odbiciom w zwierciad³ach. Inni pewnie koñcz¹

gdzie indziej to co zaczêli, nie potrafi¹c lub nie chc¹c

pohamowaæ euforii mordu i nienawici.

***

Przed ratuszem dopala³ siê stos. Powykrzywiane, zwê-

glone resztki piêciorga lub wiêcej ofiar (trudno by³o zi-

dentyfikowaæ p³eæ czy wiek) ugrzêz³y pomiêdzy poczer-

nia³ymi bierwionami. Obok miejsca kani trzech pija-

nych mê¿czyzn dopingowa³o swego towarzysza, który

chwiej¹c siê oddawa³ mocz na dymi¹ce szcz¹tki. Mê¿-

czyni dostrzegli zbli¿aj¹cego siê jedca i miechy umil-

k³y. Zbili siê w kupê, mierz¹c intruza ponurymi spojrze-

niami. On za wstrzyma³ konia i przygl¹da³ siê im w mil-

czeniu z odleg³oci kilkunastu metrów. Na rynku zaleg³a

g³ucha cisza. Wysoko kr¹¿y³y wrony.

Kto przebieg³ uliczk¹ nieopodal. Gdzie trzasnê³y

drzwi, a mo¿e okiennica. Podpici mê¿czyni ocknêli siê z

Wkrótce przemierza³ szerok¹ ulicê prowadz¹c¹ do ryn-

ku. By³a zupe³nie wyludniona. Ostry dwiêk kopyt na

bruku, jedyny odg³os w okolicy, odbija³ siê echem w pu-

stych zau³kach. Przekrwione oczy jedca bacznie lustro-

wa³y najbli¿sze budynki, przelizgiwa³y siê po niedo-

mkniêtych okiennicach, byle jak zawartych warsztatach

rzemielniczych, resztkach kramów i sznurach z praniem

rozpiêtym wysoko w bocznych uliczkach. Mê¿czyzna czu³,

¿e mijane budynki nie s¹ puste. Obserwowano go.

Zastanawia³ siê co siê tu wydarzy³o. Zaraza? Po¿ar?

odrêtwienia i zaszemrali nerwowo. W tej samej chwili

jedziec ruszy³ z miejsca i to znów zamknê³o im usta.

Przybysz poprowadzi³ zziajanego gniadosza k³usem

wprost na nich i musieli odskoczyæ, zataczaj¹c siê przy

tym. Jeden przewróci³ siê na fragmentach beczki po wi-

nie i zacz¹³ be³kotliwie kl¹æ. Jedziec nie zwalniaj¹c pod-

jecha³ do karczmy - ³adnego piêtrowego budynku z nie-

wielk¹ otwart¹ stajni¹, wpasowanego ciasno pomiêdzy

zniszczone, w¹skie kamienice. Tam niespiesznie zsiad³ z

gniadosza, niedbale uwi¹za³ go do koniowi¹zu i poluzo-

wa³ poprêgi. Nie ogl¹daj¹c siê wszed³ do cichej gospody.

Na jej szyldzie wymalowany by³ jaki czarny, rozmazany

ptak.

Po wype³nionej szeptami chwili trzech z czterech mê¿-

czyzn ruszy³o w stronê karczmy. W rêkach trzymali pod-

niesione z ziemi kije i popularne w tych stronach woj-

skowe kordelasy. Z mêtnych oczu bi³a rozbudzona na

nowo rz¹dza mordu.

Pierwszy z nich wszed³ pod okap stajni i zacz¹³ macaæ

juki przy wojskowym siodle. Ogier zerwa³ nagle wodze,

zarzuci³ ³bem i odgryz³ mê¿czynie po³owê twarzy. Blu-

znê³a krew, ranny wrzeszcz¹c zatoczy³ siê pod cianê

karczmy. Dwaj pozostali uniknêli tylnych kopyt wierzga-

j¹cego konia i wzajemnie sobie przeszkadzaj¹c wpadli

do rodka budynku.

- Zakatrupiæ suczego syna! krzykn¹³ pierwszy i zgi-

na³ trafiony w krtañ kling¹ pa³asza. Sekundê póniej

smuk³e ostrze zag³êbi³o siê w trzewiach drugiego napast-

nika, który nie zd¹¿y³ nawet zamachn¹æ siê trzymanym

obur¹cz kijem. Przybysz musia³ dysponowaæ du¿¹ si³¹

pos³uguj¹c siê, mimo rany, ciê¿kim pa³aszem z szybko-

ci¹ z jak¹ zwyk³o siê to czyniæ rapierem.

Cia³a osunê³y siê z g³uchym odg³osem na drewnian¹

pod³ogê. Mê¿czyzna siêgn¹³ do najbli¿szego sto³u gdzie

odstawi³ znaleziony w karczmie cebrzyk z wod¹. Upi³ ³yk,

resztê wyla³ sobie na g³owê. Rzuci³ naczynie na pod³ogê

i wyszed³ z gospody. Jego ostrogi cicho brzêcza³y wtóru-

j¹c jêkom cz³owieka okaleczonego przez gniadosza. Ostat-

ni z ludzi na rynku, ten który nie zdecydowa³ siê na na-

paæ, znika³ w³anie w jednej z ulic. Gdzie z daleka do-

biega³y odg³osy po wojskowemu wydawanych rozkazów

i dwiêk werbli. Wierzchowiec nerwowo prycha³.

- Spokojnie gniady - powiedzia³ mê¿czyzna wchodz¹c

do stajni. Wytar³ ostrze w skraj peleryny, wsun¹³ broñ do

pochwy i podszed³ do stêkaj¹cego pijaka z rozerwan¹

twarz¹, który w³anie dwiga³ siê na nogi podnosz¹c rêce

w b³agalnym gecie.

- Ulica Kamienna. bardziej stwierdzi³ ni¿ spyta³ przy-

bysz Dom pañstwa Hagarian. Którêdy?

- Ka.. Kamienna, janie panie? Kamienna? wymam-

rota³ okaleczony kurcz¹c siê w sobie - Od bazyliki na

wschód panie, trzecia przecznica, panie. B³agam o zmi-

³owanie...

- Nieee. - odpowiedzia³ przybysz. Zapar³ siê rêkoma o

drewniany filar i wymierzy³ rannemu kilka silnych kop-

niaków w g³owê, a¿ tamten straci³ przytomnoæ. Potem

wyszed³ na rynek. Powoli omiót³ spojrzeniem okoliczne

domy. W oknie na piêtrze ratusza jaka postaæ cofnê³a

siê w cieñ. Nad rynkiem nieprzerwanie kr¹¿y³y ptaki.

Cz³owiek poklepa³ pokryty pian¹ bok wierzchowca i za-

cz¹³ podci¹gaæ poprêgi.

- Jeszcze trochê gniady. sapn¹³ ciê¿ko Wytrzymaj.

Dostaniesz piæ. Zjemy co. poprawi³ wybrzuszenie za

pazuch¹. Potem go poszukamy.

Za godzinê mia³ zapaæ zmrok.

Pojedyncze cienie jednoczy³y si³y zlewaj¹c siê coraz

szybciej w noc. Ciemnoæ obejmowa³a miasto wyp³ywa-

j¹c z rynsztoków i studzienek na ulice, do bram i zau³-

ków, a potem siêga³a w górê, po gzymsach, wciska³a siê

miêdzy przymkniête okiennice. Po dachach i kominach

najwy¿szych kamienic dociera³a do atramentowego nie-

ba.

Przybysz sta³ obok swego konia u stóp schodów bazy-

liki i wpatrywa³ siê w jej zawarte odrzwia, pod którymi

piêtrzy³y siê cia³a. Po wybuchu nienawici w miecie,

przeladowani widaæ chcieli schroniæ siê w wi¹tyni. Nie

pozwolono im jednak na to. Wielu pewnie zginê³o dobi-

jaj¹c siê do wejcia, drapi¹c i wo³aj¹c o litoæ. Co wów-

czas robili ksiê¿a? Zag³uszali krzyki jakim pochwalnym

hymnem albo pokutn¹ modlitw¹? Zapewne. Mê¿czyzna

od d³u¿szego czasu pogardza³ Kocio³em i jego wszelki-

mi przedstawicielami.

Nagle w stosie cia³ przed wrotami bazyliki co siê po-

ruszy³o. Drobna sylwetka z trudem wygrzeba³a siê spod

przygniataj¹cego j¹ trupa. Przez chwile opar³a siê o nie-

go i znieruchomia³a. Z cieni dobieg³ zduszony szloch

dziecka. Mê¿czyzna drgn¹³ i uczyni³ krok w kierunku

schodów. Nagle zgi¹³ go ból.

- Nieee wyszepta³ charkotliwie. Zatoczy³ siê w kie-

runku konia i z trudem wdrapa³ na siod³o. Po chwili ru-

szy³ wschodni¹ alej¹. Dzieciêcy, cienki g³os wo³a³ za nim

mamusiê.

Ulica Kamienna straszy³a spêkanymi fasadami niskich

kamienic, odchylonymi od pionu pod ró¿nymi k¹tami.

Tu tak¿e nie by³o widaæ ¿ywego ducha. Jedziec jecha³

powoli rodkiem ulicy szukaj¹c numeru dziesi¹tego. Pa-

miêta³ go z jej listów. Dlaczego Eliza wybra³a takie miej-

sce do zamieszkania? Dlaczego wybra³a takiego mê¿czy-

znê? To ju¿ niewa¿ne, to stare dzieje. Nie dlatego tu przy-

jecha³. Nie tylko dlatego.

W koñcu znalaz³ ten dom. Przysadzista, szara kamie-

nica niewiele ró¿ni³a siê od budynków j¹ otaczaj¹cych.

Po chwili zamylenia mê¿czyzna zsiad³ z konia i zako³a-

ta³ w dêbow¹ furtê prowadz¹c¹ na wewnêtrzne podwó-

rze. Odpowiedzia³a mu cisza. Przybysz zacz¹³ stukaæ g³o-

niej, nie przerywaj¹c.

Nie dostrzeg³ wysokiej sylwetki, która zbli¿y³a siê uli-

c¹ trzymaj¹c siê blisko cian. Chuda postaæ ubrana z

miejska, acz maj¹c przy boku rapier i lewak, mia³a pod

wymiêtym kapeluszem prowizoryczny, zakrwawiony opa-

trunek grubo zawiniêty na g³owie. Krótki lecz bujny w¹s

rannego cz³owieka poruszy³ siê nieznacznie.

- Mogê spytaæ panie, czegó¿ szukacie w tym domu?

Przybysz odwróci³ siê z d³oni¹ na rêkojeci pa³asza.

Zmierzy³ drugiego uwa¿nym spojrzeniem. Ujrza³ cz³o-

wieka w swoim mniej wiêcej wieku, wy¿szego i szczu-

plejszego.

- W³aciciela. Pana Hagariana. - odpowiedzia³ hardo.

- A po có¿ to?

- Kim jestecie, by siê o to pytaæ?

- Nim w³anie.

- Wilhelm Hagarian to wy ? zdziwienie w g³osie jed-

ca nie mog³o byæ udawane.

- We w³asnej osobie odpar³ cicho w¹sacz ci¹gaj¹c

kapelusz i nieznacznie rozgl¹daj¹c siê dooko³a.

- I nie pamiêtacie mnie?

- Wybaczcie, ale nie.

- Jestem Janis Duszan.

W¹sacz tytu³uj¹cy siê Hagarianem zbli¿y³ siê o krok

mru¿¹c niem³ode ju¿ oczy.

- Wicehrabia Duszan? Na Boga! Zmienilicie siê pa-

nie!

- Ha, wy tak¿e. W¹s, ten krwawy turban na g³owie...

za¿artowa³ Duszan.

- To g³upstwo. A widzê, ¿e i wy panie, bêdziecie mogli

pochwaliæ siê now¹ blizn¹. Hagarian spojrza³ na ranê

postrza³ow¹ u rozmówcy. Wci¹¿ jestecie hrabio w ar-

mii? Mam przed sob¹ pu³kownika, czy mo¿e genera³a?

spyta³ ze smutnym umiechem.

- Ju¿ nie... wycedzi³ goæ krzywi¹c siê. Temat wi-

docznie by³ mu niemi³y.

- Có¿, witam, witam. Zapraszam do rodka. Jestecie

sami?

Przybysz przytakn¹³, a Hagarian wydoby³ spod szero-

kiego skórzanego pasa dwa klucze i otworzy³ nimi furtê.

Wszed³ na podwórze i przytrzyma³ drzwi gociowi, który

wprowadzi³ swego konia. Niewielki placyk ze studni¹

otoczony by³ ze wszystkich stron cianami kamienicy. O

jedn¹ z nich opiera³a siê drewniana przybudówka. Ha-

garian podszed³ do niej i otworzy³.

- Zostawcie tu konia. Zaproponowaæ mogê tylko chleb,

trochê sera i wino. Wszyscy domownicy i s³ugi wyjechali.

- Wszyscy?

- Wszyscy, panie.

- Chleb i ser.... Posi³ek icie ¿o³nierski. Obaj jestemy

ranni, znu¿eni. Na ulicach krew... . Duszan przerwa³ na

chwilê wpatruj¹c siê ze zdziwieniem w swoje zakrwa-

wione rêkawice. - Przypominaj¹ siê stare dzieje, m³ode

twarze... . dokoñczy³ cicho.

Gospodarz chrz¹kn¹³ na to - Têsknisz do nich panie?

- Czasami. Duszan wprowadzi³ konia do szopy.

- Có¿... Przygotujê stó³. Czekam w izbie kuchennej hra-

bio.

Ogier zosta³ szybko rozkulbaczony. Duszan pospiesz-

nie przetar³ sieræ konia wiechciem s³omy i da³ wierz-

chowcowi obroku. Przymkn¹³ szopê i prawie po omacku

wszed³ do kamienicy. Za kuchenn¹ sieni¹ by³a niewielka

jadalnia dla s³u¿by. Na stoliku, w towarzystwie dwóch

cynowych kubków pali³a siê nowa wieca. Hagarian wy-

nurzy³ siê w³anie z piwniczki dzier¿¹c omsza³¹, kamion-

kow¹ butelk¹. Mê¿czyni przystawili sobie proste zydle,

obok z³o¿yli odpiêt¹ broñ. W milczeniu nape³niono kub-

ki.

szed³ do kuchennej komody. Skosztujecie sera?

- Czemu nie. Kiedy mówilimy sobie po imieniu...

- To by³o dawno hrabio i nie s¹dzê... Hagarian wróci³

do sto³u z gomó³k¹ i no¿ykiem.

- Kiedy by³o inaczej Wilhelmie! Kiedy walczy siê ra-

miê w ramiê o ¿ycie, kiedy razem siê pije i razem p³acze,

cz³owiek ciska precz konwenanse. Kiedy kocha siê t¹

sam¹ kobietê... spojrzenie Duszana pobieg³o w g³¹b

domu.

- Jak mówi³em nikogo nie ma. rzek³ oschle gospo-

darz kroj¹c ser Moja ma³¿onka wyjecha³a przedwczo-

raj razem z dzieæmi i s³u¿b¹ do pobliskiego folwarku.

Mamy tam przyjació³. Ja zosta³em. Sam nie wiem dla-

czego.

- A ja wiem. goæ pokrêci³ z umiechem g³ow¹ Za-

wsze by³e obroñc¹ straconych spraw Wilhelmie. Wie-

rzy³e w ludzi. Mimo tego co widzielimy na wojnie. Dzi

znów widzia³em piêkn¹ ilustracjê ludzkiej natury. By³e

na rynku? Istna Kara!

Gospodarz kiwn¹³ g³ow¹. Dopi³ wino i zapatrzy³ siê w

dno kubka.

- D³ugo wzbieraj¹ca zawiæ znalaz³a ujcie... .

- Filozoficzne stwierdzenie. Ja zwyk³em nazywaæ to

rzezi¹. Jak to siê sta³o?

- Nastroje pogarsza³y siê od kilku dni. W koñcu czara

siê przela³a. Hagarian westchn¹³ W miecie mniejsz¹

ale wp³ywow¹ czêæ ludnoci stanowili dawni osadnicy

ze wschodu. Wci¹¿ kultywuj¹ swoje obyczaje. S¹ w tym

konsekwentni, jak w kupieckich interesach, do których

maj¹ talent. Zazdroni im ludzie postanowili.. przywró-

ciæ równowagê. gospodarz przygryz³ w¹sa - Wszystko

zaczê³o siê w nocy. Pochodnie, krzyki ludzi wywlekanych

z domów. Oskar¿yli ich o kult ciemnoci, tarzali w smole,

bili, najzamo¿niejszych zawlekli na stos. Dopiero ko³o

po³udnia, kiedy pogrom zamieni³ siê w regularne zamiesz-

ki, w³¹czy³o siê wojsko z tutejszego garnizonu.

- Jak przypuszczam zbyt póno by uratowaæ przela-

dowanych? zakpi³ hrabia.

- By uratowaæ ich ¿ycia tak. Ale nie ich maj¹tki. ¯o³-

nierze s¹ teraz w zachodniej czêci miasta.

Milczeli przez chwilê.

- Gdzie ciê ranili? spyta³ goæ.

- Niedaleko ratusza, przed po³udniem. Wtedy przyszli

¿o³dacy. Hagarian ponownie nape³ni³ kubki - Mia³em

szczêcie, ¿em nie zgin¹³. T³uszcza poch³onê³a mnie i

stratowa³a, a potem wyplu³a. Przele¿a³em nieprzytomny

chyba z godzinê. Jutro jadê do ¿ony. Prze³kn¹³ kawa³

sera i spyta³ - A wasza rana? Wygl¹da powa¿niej. Powi-

nien obejrzeæ to medyk.

- Nie mam na to czasu. Jeszcze tej nocy ruszam dalej.

- Nie zanocujecie? Warunki skromne, ale...

- Dziêkujê, ale spieszno mi.

- Rana mo¿e siê rozj¹trzyæ. To postrza³?

- Tak.

- Kula siedzi w ciele?

Goæ machn¹³ lekcewa¿¹co rêk¹.

- Kto do was strzela³? indagowa³ Hagarian Miej-

scowi?

- Nie... . Zbóje na drodze, jacy ch³opi, mo¿e dezerte-

rzy, nie pamiêtam. Jecha³em od wielu godzin.

- Tym bardziej powinnicie siê po³o¿yæ, hrabio.

- Nie. Dajcie ju¿ spokój. Przyjecha³em tu z wa¿n¹ spra-

- Za nieoczekiwane spotkanie wzniós³ toast Haga-

rian. Wypili.

- Wybaczcie te warunki, icie polowe, choæ pewnie nie

s¹ one wam obce panie hrabio.

- Owszem przytakn¹³ goæ siêgaj¹c po butelkê i sa-

memu rozlewaj¹c. nie s¹.

- Wybaczcie powtórzy³ gospodarz. Podniós³ siê i pod-

w¹. Duszan zawaha³ siê. Milczenie siê przed³u¿a³o.

- Jeli mogê w czym pomóc... rozpocz¹³ gospodarz.

- cigaj¹ mnie. rzek³ nagle hrabia - A raczej cigali.

mieszna rzecz, niewyranie to pamiêtam... Jaki ob³êd....

Hagarian wyprostowa³ siê powoli i poruszy³ w¹sem.

- Kto was ciga?

- Armia. Dawni towarzysze broni. Ironia losu, prawda?

- Wybaczcie, ale nie rozumiem. Czego ode mnie ocze-

kujecie?

Janis Duszan odwróci³ siê do okna.

- Kiedy by³o zupe³nie inaczej, pamiêtasz? powie-

dzia³ cicho Przed Ognist¹ Gór¹. Wówczas to by³a kru-

cjata, podbój, przygoda. Teraz to wojna pozycyjna. Im-

pas. Podjazdy, pacyfikacje pogranicznych wiosek. Kiedy

tworzylimy historiê Wilhelmie.

- Ja pamiêtam to inaczej. - gospodarz chrz¹kn¹³ Jak

mo¿e pamiêtacie odszed³em z dwóch powodów. Dla Eli-

zy i przez rzeczy, których d³u¿ej nie chcia³em robiæ.

- Mianowicie?

- Zapomnielicie hrabio, ¿e kiedy nasz regiment zwa-

li ³owcami skalpów?!

- Wszystko w imiê Jedynego. zakpi³ Duszan.

- Nie blunij pan! Z Bogiem nie mia³o to nic wspólne-

go. Puszczalimy z dymem kolejne sio³a, jednako pogan

czy nawróconych, rozbijalimy niezdyscyplinowane dru-

¿yny wieniaków. Wywieszalimy bogu ducha winnych

ludzi boj¹c siê, ¿e mog¹ donosiæ Valdorowi. I mielimy

siê za bohaterów!

- Wilhelmie, wszak jestemy forpoczt¹ cywilizacji i

wiary. kpi³ dalej lodowato Duszan. Gospodarz skrzywi³

siê.

- Nie rozumiem was zatem. powiedzia³ spokojniej

Wojaczka przesta³a i wam siê podobaæ? Zabrak³o pod-

bojów? S³u¿ba jê³a siê nudziæ? Przecie¿ s³ysza³em nie-

dawno, ¿e wasza zwiadowcza kompania hrabio, s³ynni

dragoni Duszana, panuje nad ca³ym Pograniczem! A te-

raz uciekacie z wojska?

- Dragoni Duszana. goæ nieomal wyplu³ te s³owa

Moi ludzie. Wszyscy nie ¿yj¹.

- Wybaczcie. Hagarian zmiesza³ siê Nic o tym nie

wiedzia³em. Na Jednego! Ca³y oddzia³?

- Stu dwudziestu dwóch ludzi. - hrabia wsun¹³ rêkê

za pazuchê - Tak, udawa³y nam siê d³ugo niezwyk³e rze-

czy. Wielokroæ sprowadza³em oddzia³ zza Grzmi¹cej bez

choæby jednego rannego. Nie straszne by³y nam zasadz-

ki orków. Wróg jakby nas nie widzia³. Nasze s³ynne rajdy

i podchody... . Moi dragoni mieli mnie za jasnowidza. Ja

sam siebie za blogos³awinego. Jakby Jedyny obdarowa³

mnie ³ask¹. A potem, nagle, wszystko przepad³o. Wpa-

dlimy w zasadzkê. Nie, inaczej: kierowany pych¹ wpro-

wadzi³em kompaniê w potrzask. g³os gocia przeszed³

w szept Wyrwalimy siê w kilku, straszliwie poharata-

ni. W drodze powrotnej niektórzy z nich zaczêli podwa-

¿aæ mój autorytet. Brak dyscypliny móg³ znów doprowa-

dziæ nas do tragedii. Wróg st¹pa³ nam po piêtach. Zrobi-

³em co by³o trzeba. Duszan zawiesi³ g³os Wróci³em...

sam. Po powrocie czeka³ na mnie s¹d wojskowy. Splen-

dor prys³, ujawnili siê starzy wrogowie, zazdronicy, wy-

wleczono dawne grzeszki. Wiesz, ¿e przywlekli tam na-

wet inkwizytora!? Musieli planowaæ to od dawna... . Przej-

rza³em na oczy i pos³a³em ich wszystkich precz. Teraz

uciekam, przed wszystkim i wszystkimi.

Zapad³o milczenie. Na zewn¹trz zacz¹³ kropiæ deszcz

szybko przybieraj¹c na sile. Duszan zacisn¹³ nagle wargi

i jakby walcz¹c z samym sob¹ wyj¹³ zza pasa pod³u¿ne

zawini¹tko. Po³o¿y³ je, czy raczej przycisn¹³ do sto³u.

- Có¿ to? gospodarz nachyli³ siê przysuwaj¹c wiecê.

- £up wojenny hrabia rozwin¹³ lnian¹ chustkê uka-

zuj¹c d³ugi na pól ³okcia, b³yszcz¹cy, stalowy prêt grubo-

ci kciuka z wieñcz¹c¹ go g³adk¹ ga³k¹. Bu³awa. szep-

n¹³ zmienionym g³osem. - Wara! sykn¹³, gdy Wilhelm

siêgn¹³ d³oni¹ po przedmiot.

Gospodarz obruszy³ siê krzy¿uj¹c rêce na piersi.

- Wybacz Wilhelmie. zreflektowa³ siê goæ. - Wojna

szarga nerwy, a ta rzecz... Mam j¹ od roku. Pewnego dnia

natknêlimy siê na niewielki oddzia³, na nasz widok za-

czêli rejterowaæ. Musia³ byæ to jaki znaczny wódz czy

szaman z eskort¹. Elf. Pamiêtasz te ich nieruchome, tru-

pioblade twarze z wielkimi oczami przypominaj¹cymi

wêgle? Duszan mimowolnie g³adzi³ bu³awê zniszczo-

nymi palcami mówi¹c coraz szybciej. Po naszej stro-

nie Grzmi¹cej Rzeki skalp elfa wci¹¿ wart jest æwieræ

srebrnika. Ale wracaj¹c... . Dopadlimy ich. Wyr¿nêlimy

bezduszców. Przy elfie znalaz³em to. Ot, bu³awa chyba,

mo¿e ber³o? Pami¹tka. Trofeum. Nie rozstajê siê z nim.

Przynosi mi szczêcie. Mo¿e to dziêki niej wszystko siê

udawa³o? Ale dlaczego teraz zawodzi? goæ spojrza³

pytaj¹co w zaniepokojon¹ twarz gospodarza. Ten pokrê-

ci³ g³ow¹ i spyta³ cichym g³osem:

- Hrabio... . Janisie, DLACZEGO tu przyjecha³e? Po

pomoc? Radê? Opiekê? Powiedz¿e, a bêdziesz mnie mia³

do us³ug. Jak kiedy. Hagarian prze³kn¹³ linê - Zanim

powani³a nas mi³oæ do tej samej kobiety.

Przez chwilê twarz Duszana zmieni³a siê. Wyjrza³ z niej

cz³owiek osaczony, samotny, przera¿ony nawet. Chcia³ co

rzecz, co z siebie wyrzuciæ. W zamian cisn¹³ tylko d³oñ

na bu³awie.

Jednym haustem dopi³ wino.

- Nieee. dziwnie jêkn¹³ wstaj¹c i starannie zawin¹³

valdorski przedmiot w lnian¹ szmatkê. Wetkn¹³ zawini¹t-

ko na powrót za pazuchê kaftana, zgarn¹³ pa³asz z pen-

dentem, chwilê rozgl¹dn¹³ siê za brakuj¹cym kapeluszem

po czy podszed³ do drzwi.

- Hrabio, zaklinam! Jeszcze nie jest za póno. krzyk-

n¹³ za nim gospodarz. Janisie! Co ciê trapi cz³owieku,

bardzo mocno. Mo¿e dlatego tu przyjecha³e. Szukaj¹c

mo¿liwoci pozbycia siê tego, rozgrzeszenia.

Duszan odwróci³ siê do Hagariana z rêk¹ na klamce.

- Pozbycia? Czego? spyta³. - Na rzecz kogo?

- Zacznij od wyrzucenia tej przeklêtej rzeczy. gospo-

darz post¹pi³ krok do przodu wyci¹gaj¹c rêkê - Póki nie

jest za póno! Odpoczniesz, zastanowimy siê... .

- Zamilcz! warkn¹³ Duszan - Nie zdzier¿ê ni chwili

d³u¿ej Twych zacnych m¹droci. Pomyli³em siê przyby-

waj¹c tutaj. hrabia chcia³ wyjæ z tymi s³owami, ale co

go powstrzyma³o, wij¹c siê pod czaszk¹. - Nie myl, ¿e

tak dobrze mnie znasz! wyrzuci³ z siebie - O nie. Nie

znasz. Nie znasz ludzi. Nic o nich nie wiesz. Nie znasz

dobrze nawet w³asnej ma³¿onki panie hrabio! Wiedz jed-

no - Eliza ¿a³owa³a, ¿e odda³a rêkê tobie. Jej listy... . To

st¹d wiedzia³em gdzie Was szukaæ, zna³em adres. To dla

niej tu przyjecha³em. Chcia³em wzi¹æ j¹ od was. Uczyniæ

szczêliw¹. B³aga³a mnie o to. Duszan wróci³ na rodek

izby z rêk¹ przyciniêt¹ do boku. Jak widzicie zatem

¿adnej rady od was nie potrzebujê. Nie chcê. Nic wam te¿

nie oddam!

Gospodarz sta³ os³upia³y. - Panie, jeste tu gociem. wy-

cedzi³ wreszcie po d³u¿szej chwili czerwony na twarzy

Gociem nieoczekiwanym. Teraz ju¿ niemile widzianym.

Przez wzgl¹d na dawn¹ przyjañ zapomnê wasze s³owa. ¯e-

gnam was!

- ¯egnasz mnie? Przeganiasz? hrabia wzi¹³ siê pod boki

ko³ysz¹c na piêtach, prowokuj¹c. Tylko tyle? Przeganiasz

mnie? Jak¿e taki kmiot i tchórz móg³ kiedy zalepiæ Elizê?

Jak ja mog³em kiedy zwaæ ciê przyjacielem? To mi wyt³u-

maczysz?

Gospodarz sta³ chwile skamienia³y, a potem powoli pod-

niós³ rapier oparty o cianê Stawaj! wycharcza³ ciskaj¹c

w k¹t pochwê Jeli przyjecha³ tu obra¿aæ mnie i walczyæ,

nie trzeba by³o tyle zwlekaæ i pleæ te wszystkie brednie.

Duszan tak¿e obna¿y³ ostrze pa³asza. Zamigota³o na nim

wiat³o dopalaj¹cej siê wiecy. Krew odp³ynê³a z twarzy woj-

skowego, wykrzywione usta obna¿y³y zêby. Hrabia natar³

nagle na gospodarza wciekle i chaotycznie siek¹c i k³uj¹c.

Hagarian kopn¹³ mu pod nogi zydel. Odbi³ i pchn¹³! I o w³os

unikn¹³ riposty. Z³o¿yli ostrza raz, drugi, trzeci. Ma³e pomiesz-

czenie utrudnia³o szermierkê. Krzy¿owana stal jêknê³a me-

talicznie. Walka nie przypomina³a ¿adn¹ miar¹ pojedynku

dwóch bieg³ych w szermierce szlachciców. Raczej zwadê pi-

janych obwiesi. Nagle Duszan rozci¹³ przeciwnikowi biceps.

Zbijaj¹c ostrze hrabiego Hagarian cofn¹³ siê ku cianie. Zwarli

siê, zaczêli si³owaæ. Gospodarz z sapniêciem odepchn¹³ hra-

biego na stó³.

- Doæ! krzykn¹³ podnosz¹c lew¹ rêkê i opuszczaj¹c

uzbrojona prawicê. - Stój mówiê!

Duszan znieruchomia³ dysz¹c ciê¿ko. Opar³ o blat.

- Co my robimy na Jedynego? spyta³ spocony Hagarian

- Dlaczego? Czujê tu rêkê Kusiciela! Potrzebujesz medyka

Janis, ja zreszt¹ te¿. A bardziej jeszcze ksiêdza!

- Nieee. hrabia zgi¹³ siê w pó³, jakby pod wp³ywem prze-

mo¿nego bólu, wewnêtrznej walki. Zawy³. - Nieee! Nie. Dla

mnie jest ju¿ za póno Wilhelmie. Aaaaah!

Chwyciwszy siê za serce Duszan potkn¹³ siê i przewróci³

na pod³ogê. Upuszczony pa³asz zabrzêcza³ na p³ytkach po-

sadzki. Gospodarz podbieg³ do le¿¹cego i chwyci³ go za ra-

miona.

- Wytrzymaj Janisie! Pójdê po medyka, to ulicê dalej.

Wytrzymaj cz³owieku! Nie takie rany zwyciê¿a³e!

- Nie stary przyjacielu. To nie rana. wyszepta³ Duszan

³api¹c urywanie oddech Mam w duszy dziurê wielk¹, prze-

pastn¹. Krwi¹ i bólem stara³em siê j¹ zatkaæ ale tylko j¹ po-

wiêksza³em. Jakby rozum mi odjê³o... Bu³awa. Sny. Wilhel-

mie, Eliza... Nigdy... ratuj¿e mnie... wiêty Mero... z ostatnim

oddechem duch ulecia³ z wyprê¿onego w spazmie cia³a.

Po chwili bezg³onej modlitwy gospodarz u³o¿y³ na wznak

zw³oki przyjaciela zamykaj¹c mu szkliste oczy. Dwign¹³ siê

nie bez trudu z kolan i podszed³ do sto³u. Postawi³ przewró-

cony zydel i znieruchomia³ zaskoczony. Na blacie, na roz³o-

¿onej chucie le¿a³ valdorski artefakt.

- Nie zabra³ go wiêc... - wyszepta³ do siebie zdziwiony

Hagarian. - Nieszczêsny. Zostawi³ je, opar³ siê urokowi. A

ono siê zemci³o. Taki kawa³ek metalu... - Wyci¹gn¹³ rêkê by

zawin¹æ przedmiot. Czy to mo¿liwe?

Jego d³oñ zacisnê³a siê na bu³awie. Poczu³ wype³niaj¹c¹

go moc.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: