POLITYKA__EKONOMICZNA[1].doc

POLITYKA  EKONOMICZNA

1)       Istota polityki ekonomicznej                                    

2)       Uwarynkowania polityki ekonomicznej                      

3)       Cele współczesnej polityki ekonomicznej                      

Polityka ekonomiczna (wg B. Winiarskiego) – jako nauka – to dyscyplina naukowa zajmująca się badaniem form, celów, narzędzi i sposobów oddziaływania państwa na społeczny proces gospodarczy.

INTERWENCJONIZM  PAŃSTWA

Polityka ekonomiczna – jako działalność praktyczna – to świadome oddziaływanie władz państwowych na gospodarkę narodową – na jej dynamikę, strukturę, i funkcjonowanie, na stosunki ekonomiczne w państwie oraz na jego relacje gospodarcze z zagranicą.

Uwarunkowania mające wpływ na politykę ekonomiczną:

CELE  POLITYKI  EKONOMICZNEJ

I.   generalne:

v  suwerenność narodowa

v  sprawiedliwość

v  gwarancja praw człowieka i jego wolności

v  równość szans

II. cele ustrojowo-systemowe

v      zmiana lub umocnienie istniejącego ustroju społeczno-gospodarczego

v      zapewnienie jego dalszej ewolucji

III. cele ekonomiczne

v      wzrost gospodarczy

v      efektywne wykorzystanie zasobów ( w tym wzrost zatrudnienia, spadek bezrobocia)

v      przemiany strukturalne; szybka prywatyzacja (zawłaszcza firm, które nie mają znaczenia strategicznego)

v      wzrost przedsiębiorczości, tworzenie warunków dla rozwoju przedsiębiorczości

v      wzrost inwestycji

v      równoważenie budżetu – ograniczenie deficytu budżetowego

v      wzrost konkurencyjności

v      przeciwdziałanie inflacji

v      zwiększenie wydajności pracy

v      wykorzystanie funduszy UE

v      rozwój handlu zagranicznego; równoważenie bilansu płatniczego

v      bezpieczeństwo ekonomiczne (w tym energetyczne)

v      prowadzenie badań służących powstawaniu innowacyjnych rozwiązań

IV.  cele społeczne

v      sprawiedliwy podział dochodu narodowego (wyrównanie lub łagodzenie różnic w poziomie życia)

v      zmniejszenie bezrobocia

v      wyrównanie szans awansu

v      dostęp do dóbr kultury i oświaty

v      ochrona zdrowia

v      zabezpieczenie społeczne

v      ochrona dziedzictwa kulturowego kraju

V.   cele ekologiczne

v      ochrona środowiska naturalnego; usuwanie zaniedbań w ochronie środowiska naturalnego

v      rekultywacje

VI. cele obronno-militarne

v      zapewnienie bezpieczeństwa wewnątrz kraju

v      zabezpieczenie przed zagrożeniem zewnętrznym

ROLA  PAŃSTWA  W  GOSPODARCE   RYNKOWEJ

1.       Definicja interwencjonizmu państwowego

2.       Dyskusja nad potrzebą oddziaływania państwa na gospodarkę

3.       Ekonomiczne funkcje państwa

4.       Instrumenty oddziaływania państwa na gospodarkę

Interwencjonizm państwowy

Przez interwencjonizm państwowy należy rozumieć cały zespół metod i narzędzi przy pomocy których władza państwowa (a przede wszystkim rząd jako centralny organ władzy wykonawczej) świadomie usiłuje oddziaływać czynnie na życie gospodarcze i procesy rozwoju społecznego.

Główne formy/typy interwencjonizmu państwowego

1.       administracyjny

2.       pośredni (podatki, stopy procentowe)

3.       etatyzm (przyjęcie przez państwo roli producenta i rozdzielnictwo)

4.       planowanie lub programowanie rozwoju gospodarczego

Modele gospodarki

Konieczność ingerencji państwa wynika z niedoskonałości mechanizmu rynkowego.

1.       konieczność zabezpieczenia systemu gospodarczego od strony instytucjonalno-prawnej

2.       niedoskonałość rynku i konkurencji w praktyce, związane np. z monopolizacją gospodarki, niedoskonałością informacyjną

3.       występowanie negatywnych efektów zewnętrznych; kosztów zewnętrznych, czyli obocznych skutków procesu gospodarowania. Klasycznym przykładem dysekonomii zewnętrznej jest zanieczyszczenie środowiska naturalnego

4.       gospodarka rynkowa cierpi często na przypadłość zwaną cyklem koniunkturalnym

v  regulacja stosunków na rynku pracy i przeciwdziałanie bezrobociu

v  inflacja

v  niepełne wykorzystanie mocy wytwórczych

DOBRA  PUBLICZNE

Dlatego potrzebny interwencjonizm. Potrzeba dostarczenia dóbr publicznych.

Dobra publiczne są konsumowane zbiorowo. Jeżeli są dostępne dla jednej osoby to automatycznie są dostępne dla innych. Każdy więc woli nie płacić za dobro publiczne, bo i tak może z niego korzystać.

Dobra publiczne nie wywołują rywalizacji wśród konsumentów. Każdy może mieć ich tyle samo.

Dobra publiczne:

Ø       parki, mosty, chodniki, oświetlenie ulic, latarnie morskie, drogi publiczne

Ø       armia- obrona narodowa

Ø       policja, straż pożarna – bezpieczeństwo wewnętrzne

Ø       niezawisłe sądy – sprawiedliwość

Dlaczego państwo ingeruje w życie gospodarcze?

Istnienie dóbr szczególnie niekorzystnych lub korzystnych społecznie, których konsumpcja ze względów społecznych jest szczególnie niepożądana lub szczególnie pożarna.

Niekorzystne - narkotyki, alkohol, tytoń, prostytucja, hazard

Korzystne – szczepionki, podręczniki, książki, szkoły

Dlaczego państwo ingeruje w życie gospodarcze?

1)    powstawanie zbyt dużych nieatrakcyjnych społecznie różnic dochodowych i majątkowych

2)    istnienie pozbawionych opieki ludzi starszych, niedołężnych, upośledzonych, chorych, opuszczonych

3)    pobudzanie i sterowanie badaniami naukowymi i prawami wdrożeniowymi, które są np. drogie, że prywatny przedsiębiorca nie ma możliwości samodzielnego ich sfinansowania albo nie jest tym zainteresowany

4)    dostosowanie gospodarki do przyszłości w perspektywach średnio i długookresowych

Dlaczego państwo ingeruje w życie gospodarcze?

1)  tworzenie, rozwój, funkcjonowanie szeroko rozumianej infrastruktury społecznej i technicznej (szpitale, uczelni, szkoły)

2)  działanie na rzecz bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony interesów pracowników

3)  pobudzanie twórczości kulturowej i finansowanie kultury

4)  kształtowanie ładu przestrzennego w interesie zaspokajania potrzeb bieżących oraz ochrony interesu tych pokoleń, które dopiero przyjdą

5)  absorbcja funduszy UE

6)  uczestnictwo w procesie transformacji

7)  oddziaływanie na ukształtowanie najkorzystniejszej struktury gosp. pod kątem doskonalenia jej do wymogów konkurencyjności, postępu techn.

Ekonomiczne funkcje państwa

v      alokacyjna

v      stabilizacyjna

v      redystrybucyjna

Instrumenty oddziaływania państwa na gospodarkę

Deflacyjna – jej celem jest zmniejszenie popytu globalnego. Stosowane są, gdy rozmiary popytu globalnego przewyższają istniejącą podaż towarów i usług na rynku

Reflacyjna - jej celem jest ożywienie popytu globalnego, gdy rozmiary podaży globalnej przewyższają istniejący popyt na towary i usługi

Przykłady:

v      stopy procentowe

v      preferencyjne kredyty

v      ceny urzędowe

v      płace

v      podatki

v      ulgi podatkowe

v      zwolnienia podatkowe

v      kurs walutowy

v      cła

v      limity importowo-kredytowe

v      dotacje

v      subsydia

v      obligacje

v      wydatki rządowe

v      zamówienia rządowe

POLITYKA   WOBEC   WZROSTU   GOSPODARCZEGO               06.10.2007

1.       Definicja

2.       Mierniki wzrostu gospodarczego

3.       Czynniki wzrostu gospodarczego

4.       Wielkość wzrostu gospodarczego w Polsce i w innych krajach.

Wzrost gospodarczy jest to proces stałego zwiększania się wielkości gospodarczych dotyczących głównie sił wytwórczych (środki produkcji i siły roboczej), dochodu narodowego i konsumpcji społeczeństwa.

Wzrost gospodarczy jest to rozszerzenie się zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi.

Mierniki wzrostu gospodarczego:

Ø       PKB – Produkt krajowy Brutto

Ø       PKN – Produkt krajowy Netto

Ø       DN – Dochód narodowy

Ø       PNB – Produkt Narodowy Brutto

Ø       PNN – Produkt Narodowy Netto

Ø       Dochody osobiste ludności

Ø       Dochody rozporządzalne  ludności

Czynniki wzrostu gospodarczego:

              wg Smitha: praca

                                       kapitał...