finanse przedsiębiorstw - zagadnienia egzaminacyjne
WYŻSZA SZKOŁA EKONOMICZNO – INFORMATYCZNA
W WARSZAWIE
Finanse przedsiębiorstw - zagadnienia egzaminacyjne
Spółki prawa handlowego mają nieograniczony okres działalności. Śmierć założycieli, ani też głównych udziałowców nie powoduje końca działalności spółek. Efektem tego m.in. jest mniejsze ryzyko inwestowania w spółki prawa handlowego. Inwestorzy kupując akcje ponoszą ryzyko tylko do wysokości zaangażowanych kapitałów. W przypadku własnej działalności gospodarczej, jak również „kupienia udziałów” w spółce cywilnej inwestorzy ryzykują całym swoim majątkiem. Mniejsze ryzyko inwestowania powoduje, że spółki akcyjne mają łatwiejsze możliwości zdobycia kapitałów, a to z kolei zwiększa ich możliwości rozwoju. Akcje spółek notowanych na giełdzie są znacznie bardziej płynne niż inne udziały. Oznacza to, że inwestor potrzebujący nagle środków pieniężnych może w dowolnej chwili sprzedać swoje akcje. W przypadku własnego biznesu oraz udziałów nie notowanych na giełdzie tak szybkie wycofanie się z działalności nie jest możliwe.
Wszystkie przytoczone powyżej cechy powodują, że spółkom akcyjnym łatwiej pozyskać kapitał na rozwój, co z kolei przyczynia się do większych możliwości rozwoju w porównaniu ze spółkami osobowymi i jednoosobowymi podmiotami gospodarczymi.
Dochody uzyskiwane przez spółkę prawa handlowego zanim zasilą właścicieli (akcjonariuszy) zostaną dwukrotnie opodatkowane - raz jako dochód spółki, drugi raz jako dochód właścicieli (opodatkowanie dywidendy).
Utworzenie spółki prawa handlowego jest znacznie trudniejsze niż rozpoczęcie prowadzenia własnego biznesu.
Istotą zarządzania finansami przedsiębiorstw jest łączenie decyzji inwestycyjnych i finansowych, przy czym decyzje inwestycyjne dotyczą aktywów bilansu, natomiast finansowe - pasywów. Ogólnie zaś na zarządzanie finansami składa się analiza i planowanie, długookresowe decyzje inwestycyjne i finansowe oraz tzw. zarządzanie kapitałem obrotowym netto.
Zarządzanie finansowe składa się z:
1) analizy i planowania (określenie zapotrzebowania),
2) decyzji inwestycyjnych (alokacja kapitału w aktywa),
3) decyzji o strukturze kapitału ( z czego finansować inwestycje?),
4) zarządzania zasobami kapitałowymi (zarządzania kapitałem obrotowym)
W ramach decyzji inwestycyjnych (dotyczących aktywów firmy) możliwe są następujące posunięcia:
a) zakup składników aktywów,
b) transfer środków do innych firm (fuzje, holdingi),
c) ulokowanie kapitału w bankach, funduszach inwestycyjnych itp.,
d) nabycie krótko terminowych papierów wartościowych na rynku pieniężnym..
W ramach decyzji finansowych (dotyczących pasywów firmy) wyróżnić można następujące:
a) powiększenie kapitału własnego,
b) powiększenie kapitału obcego,
c) podział zysku,
d) politykę dywidend
Celem zarządzania finansami jest maksymalizacja rynkowej wartości przedsiębiorstwa (maksymalizacja bogactwa jego właścicieli).
Sposoby:
a) poprzez maksymalizację rentowności kapitału przy akceptowalnym poziomie ryzyka
b) przez osiągnięcie pożądanej rentowności kapitału przy minimalnym poziomie ryzyka
Źródła korzyści dla akcjonariuszy:
a) uzyskiwanie dochodów dzięki wypłacanym dywidendom,
b) korzyści ze wzrostu rynkowej ceny akcji (możliwość sprzedaży akcji po wyższej cenie).
Oczekiwana stopa zwrotu - przewidywana przez inwestora stopa dochodu możliwa do osiągnięcia dzięki inwestycji. Inaczej jest to przeciętna wartość rozkładu prawdopodobieństwa możliwych rezultatów.
Koszt kapitału firmy mierzony jest za pomocą wskaźnika procentowego, wyrażającego kosz pozyskania następnego przyrostu kapitału w celu w celu długookresowego finansowania działalności.
Ryzyko – prawdopodobieństwo, że nastąpi jakieś zdarzenie powodujące, że nie zostanie osiągnięta oczekiwana stopa dochodu. Miarami ryzyka są: wariancja oraz odchylenie standardowe.
Wyższej oczekiwanej stopie zwrotu towarzysz zazwyczaj większe ryzyko.
Oczekiwana
Stopa zwrotu
Ryzyko
Zależność między stopą zwrotu a ryzykiem
Wartość przyszła (FV) – wielkość, do jakiej będzie rosnąć przepływ środków pieniężnych lub wiele przepływów środków pieniężnych w danym okresie.
Kapitalizacja to proces obliczania wartości przyszłej. Do jej obliczania służy stopa procentowa.
Wartość przyszła zależy od: wartości początkowej, ilości okresów, stopy procentowej, czy odsetki są kapitalizowane czy nie, czy wpływy są na początku czy na końcu okresów.
Wartość obecna (PV) – wartość w dniu dzisiejszym przyszłego przepływu środków pieniężnych lub wielu przepływów środków pieniężnych.
Dyskontowanie to proces obliczania wartości obecnej. Do jej obliczania służy stopa dyskontowa.
Wartość obecna zależy od: wartości początkowej, stopy dyskontowej, ilości okresów, czy wpływy są na początku czy na końcu okresów.
Cena pieniądza to stopa procentowa, którą płacą pożyczkobiorcy za użyczenie im kapitałów. Inaczej, jest to dochód pożyczkodawców za użyczony kapitał.
Czynniki wpływające na zmiany wartości pieniądza w czasie:
a) przedkładanie przez konsumentów bieżącej konsumpcji nad przyszłą,
b) dochody uzyskiwane w przyszłości dzięki dzisiejszym nakładom przewyższają z reguły, wartość tych nakładów;
c) inflacja
Przy tej samej wartości początkowej i tej samej stopie procentowej kwota otrzymana po roku X jest zawsze większa, gdy odsetki są kapitalizowane.
FV=PV * (1+r)n > FV=PV * (1+n * r)
Roczna nominalna stopa procentowa występuje, gdy lokata jest kapitalizowana częściej niż raz w roku. Roczna efektywna stopa procentowa oznacza stopę procentową, jaką byśmy osiągnęli utrzymując naszą lokatę przez rok. Roczna efektywna stopa procentowa jest zazwyczaj większa gdyż odsetki do kapitału będą dopisywane po każdym podokresie kapitalizacji (np. co dzień, miesiąc, kwartał) zwiększając tym samym podstawę oprocentowania.
Roczna nominalna stopa procentowa jest równa rocznej efektywnej stopie procentowej tylko wówczas, gdy jest jedna kapitalizacja w roku.
Cash flow - zestawienie faktycznych wpływów i wydatków (przepływ środków pieniężnych) w przedsiębiorstwie w danym okresie.
Dla potrzeb oceny płynności finansowej jednostki, analizując rzeczywiste wpływy i wydatki, możemy przewidzieć, czy w którymś momencie w przyszłości nie nastąpi sytuacja, że przedsiębiorstwo nie będzie miało środków na pokrycie istotnych wydatków.
Dla potrzeb oceny projektów inwestycyjnych, warunkiem koniecznym przyjęcia projektu inwestycyjnego jest, by rzeczywiste zdyskontowane wpływy z projektu przewyższyły wydatki związane z inwestycją. Poza tym zestawienie przepływów pieniężnych jest, oprócz bilansu i rachunku zysków i strat, podstawowym sprawozdaniem wymaganym od spółek.
Metody sporządzania zestawienia przepływów finansowych:
metoda bezpośrednia - polega na rejestrowaniu wszystkich wpływów i wydatków gotówkowych w działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej.
- działalność operacyjna – obejmuje zmiany majątku obrotowego związane ze sprzedażą produktów i usług; przykładowym wpływem z tej działalności jest gotówka płacona przez odbiorców produktów lub usług (sprzedaż gotówkowa, spadek stanu należności), natomiast wydatek stanowi gotówka płacona dostawcom (zakupy gotówkowe, spadek stanu zobowiązań) oraz inne wydatki gotówkowe takie jak opłaty, odsetki;
- działalność inwestycyjna – obejmuje sprzedaż i zakup rzeczowych i finansowych składników majątku trwałego np. wpływ ze sprzedaży papierów wartościowych oraz środków trwałych, natomiast wypływ stanowią wydatki na inwestycje
- działalność finansowa – obejmuje przepływ gotówkowy związany z pozyskiwaniem środków pieniężnych i wypłatą odpowiedniego wynagrodzenia za jego używanie; wpływy z tej działalności wynikają zatem z powiększania kapitału własnego (emisja akcji), bądź obcego (zaciąganie kredytów, pożyczek, emisja obligacji), zaś wydatki stanowią przede wszystkim wypłaty dywidend oraz spłaty kredytów i pożyczek.
Jeśli zsumuje się salda z poszczególnych obszarów działalności otrzyma się saldo przepływów pieniężnych z danego okresu, czyli cash flow. Będzie to różnica między rzeczywistymi wpływami gotówkowymi, a wydatkami w danym okresie. Jeśli teraz do tak otrzymanego salda z bieżącego okresu doda się stan gotówki na koniec poprzedniego okresu, to uzyska się rzeczywisty stan środków pieniężnych w przedsiębiorstwie.
metoda pośrednia - polega na ustaleniu salda przepływów pieniężnych na podstawie korekty rachunku zysku i strat. Zysk netto koryguje się np. amortyzację, zyski (straty) z różnic kursowych, odsetki i dywidendy otrzymane i zapłacone, rezerwy na należności i in.
Obliczanie przepływu pieniężnego z działalności operacyjnej (metoda uproszczona):
cash flow = zysk netto + amortyzacja
cash flow = zysk netto + amortyzacja +/- zmiana kapitału obrotowego netto
gdzie kapitał obrotowy netto = zapasy + należności + gotówka – zobowiązania
Wartość zaktualizowana netto (NPV) – jest to suma zdyskontowanych przepływów pieniężnych związanych z projektem obliczona na moment początkowy inwestycji. Inaczej: jest to różnica między zdyskontowanymi wpływami a wydatkami obliczana na moment początkowy inwestycji. Czym wyższa wartość NPV tym projekt jest efektywniejszy, przy czym należy akceptować jedynie takie projekty, dla których NPV jest większa od 0.
Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) – jest to taka wartość stopy dyskontowej, dla której NPV=0. IRR jest oczekiwaną stopą zwrotu z projektu. Czym wyższa wartość IRR tym projekt jest zazwyczaj efektywniejszy, przy czym należy akceptować jedynie takie projekty, dla których IRR jest większa od stopy dyskontowej k.
Wskaźnik rentowności inwestycji (RI) – iloraz zaktualizowanych przychodów i wydatków gotówkowych związanych z inwestycją. Czym wyższy wskaźnik rentowności inwestycji tym projekt efektywniejszy, przy czym projekt powinien zostać przyjęty, gdy wartość RI jest większa od jedności.
Zdyskontowany okres zwrotu – określa ile czasu potrzeba, aby suma wpływów pieniężnych z inwestycji zrównała się z wydatkami inwestycyjnymi. Jest obliczany na podstawie zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto. Czym krótszy okres zwrotu, tym wg tego miernika projekt jest korzystniejszy.
Zależności występujące między NPV, IRR a RI:
a) gdy dla danego projektu NPV jest równe zero, to IRR jest równe stopie dyskontowej k, a wartość RI jest równa jedności;
b) gdy NPV jest dodatnie to IRR>k a RI>1;
c) gdy NPV jest ujemne to IRR<k a RI<1.
Gdy są rozbieżności w ocenie projektów wg miernika NPV i IRR to wybieramy projekt, który jest korzystniejszy pod względem metody NPV.
Próg rentowności określa zrównanie przychodów ze sprzedaży z sumą stałych i zmiennych kosztów operacyjnych (kosztów produkcji).
Próg rentowności w ujęciu ilościowym oznacza taką ilość wytwarzanych produktów i usług, przy której następuje zrównanie przychodów ze sprzedaży i kosztów produkcji.
Próg rentowności w ujęciu wartościowym oznacza taką wielkość przychodów ze sprzedaży, które pokrywają poniesione koszty produkcji.
Przy wielkości produkcji odpowiadającej progowi rentowności zysk ze sprzedaży wynosi zero.
Cena, koszty
Przychód ze sprzedaży
Koszt stały + koszt zmienny
Koszt stały
Próg rentowności
Wielkość sprzedaży, produkcji
Znaczenie progu rentowności:
1.dla podejmowanych decyzji inwestycyjnych
nabywając składniki majątku trwałego (maszyny, urządzenia) zmieniają się takie parametry jak koszt stały i koszt zmienny. W związku z tym należy przeanalizować jaja będzie po tychże zmianach minimalna wielkość produkcji przy której firma bezie ponosić straty.
2.w decyzjach krótkookresowych
Pomocny jest przy podejmowaniu decyzji dotyczących ceny i wielkości produkcji.
Margines bezpieczeństwa (inaczej współczynnik bezpieczeństwa operacyjnego). Związany nierozerwalnie z progiem rentowności. Określa on dopuszczalny spadek wielkości sprzedaży nie powodujący powstawania strat z działalności jednostki. Znając wielkość sprzedaży w firmie (S) i wartościowy próg rentowności (BEPW) margines bezpieczeństwa można obliczyć zarówno w ujęciu wartościowym jak i procentowym.
Spółki do finansowania swej działalności posługują się zazwyczaj zarówno kapitałem własnym jak i obcym. Dlatego też rzeczywisty koszt jaki spółki ponoszą, jest średnią ważoną kosztu kapitału własnego i kosztu kapitału obcego, przy czym wagi wyrażają odpowiednio udział kapitału własnego jak i obcego w całości finansowania.
(BRAK)
Koszt kapitału obcego dla przedsiębiorstwa jest wymaganą przez nabywcę wierzycielskiego papieru wartościowego (np. obligacji) bądź instytucję udzielającą kredytu (pożyczki) stopą zwrotu skorygowaną o podatek dochodowy.
Koszt kapitału własnego jest stopą dochodu wymaganą przez akcjonariuszy od kapitału akcyjnego. Ponieważ dywidendy wypłacane są z zysku netto (koszty dywidend nie pomniejszają podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym) nie koryguje się ich o stopę podatku dochodowego.
Koszt kapitału obcego w porównaniu z kosztem kapitału własnego jest tańszy ponieważ:
jest obarczony mniejszym ryzykiem dla inwestora (wierzyciela), przedsiębiorstwa mogą wliczać koszty odsetek do kosztów uzyskania przychodów pomniejszając tym samym podstawę opodatkowania.
Metoda CAPM opiera się na funkcjonowaniu rynku kapitałowego i nie wymaga oszacowania przyszłych dywidend. Aby użyć tej metody należy postąpić następująco:
szacować stopę dochodu wolną od ryzyka (krf), oszacować współczynnik ryzyka systematycznego akcji ßi , określający jaki jest wpływ danej akcji na ryzyko portfela rynkowego,
oszacować oczekiwaną stopę dochodu na rynku lub z przeciętnych akcji (km),
podstawić oszacowane wielkości do równania CAPM:
ks = krf + ßi(km – krf)
Na podstawie powyższego modelu można stwierdzić, że koszt kapitału własnego (akcji zwykłych) jest stopą wolną od ryzyka powiększoną o premię za ryzyko związane z inwestowaniem w akcje danego przedsiębiorstwa.
(ilustracja graficzna!)
Renta dożywotnia – równe płatności wypłacane w nieskończoność w równych odstępach czasu (w praktyce w nieokreślonym dłuższym okresie). PVP = A * ( 1 / k )
Do czego służy model Gordona?
Metoda Gordona czyli model stałego wzrostu dywidendy służy do szacowania kosztu kapitału własnego.
Model Gordona – model stałego wzrostu dywidendy, koncepcja zdyskontowanych przepływów środków pieniężnych – DCF.
Wymień główne założenia w modelu Gordona.
Metoda opiera się na założeniu, że wartość akcji jest równa wartości przyszłych dywidend. Przyjmuje się ponadto, że firma będzie się rozwijać i że to tempo rozwoju będzie stałe. W związku z tym występuje również stałe tempo wzrostu dywidendy. Nie ma daty kończącej działalność spółki akcyjnej.
Przyjmując powyższe założenia wzór na koszt kapitału własnego wg metody Gordona przyjmuje następującą postać:
ks = D1 / P0 + oczekiwane g.
Gdzie:
D1 - oczekiwana dywidenda, która ma być wypłacona na końcu pierwszego roku,
P0 - bieżąca cena akcji,
g - oczekiwane tempo wzrostu dywidend.
Dlaczego w modelu Gordona występuje dodatkowo „oczekiwane g”?
Ponieważ zakładamy, że będzie występować stały wzrost dywidendy, a tempo wzrostu dywidendy jest równe tempu wzrostu zysku netto.
Co jest odpowiednikiem PVP, An oraz k w modelu Gordona?
W modelu Gordona odpowiednikiem An (płatności okresowe) jest D1 (oczekiwana dywidenda), PVP (wartość obecna) – P0 (bieżąca cena akcji), a k (stopa dyskontowa) – ks (koszt kapitału własnego).
Czy istnieje optymalna struktura kapitału?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Powodem tego jest jednoczesny wzrost stopy zwrotu i ryzyka związanego z niebezpieczeństwem niewypłacalności poprzez wzrost zadłużenia. Firma korzystając z zadłużenia zwiększa stopę zwrotu dla akc...
chomikSGHowy