jcdwz_frag.pdf

Porównanie New Age i wiary chrześcijańskiej

fragment dokumentu Papieskiej Rady Kultury i Papieskiej Rady do spraw Dialogu

Międzyreligijnego Jezus Chrystus dawcą wody żywej. Chrześcijańska refleksja nad New Age

Trudno jest oddzielić poszczególne elementy religijności New Age - jakkolwiek niewinne

mogłyby się wydawać - od ogólnej struktury, która przenika cały świat myśli ruchu New Age .

Gnostycka natura tego ruchu wzywa nas do oceniania go jako całości. Z punktu widzenia

wiary chrześcijańskiej nie jest możliwym oddzielenie niektórych elementów religijności New

Age jako możliwych do zaakceptowania przez chrześcijan, przy jednoczesnym odrzuceniu

innych. Ze względu na to, że ruch New Age tak bardzo koncentruje się na komunikacji z

naturą i kosmicznej znajomości uniwersalnego dobra - negując tym samym objawione treści

wiary chrześcijańskiej - nie może być on postrzegany jako pozytywny lub nieszkodliwy. W

środowisku kultury, naznaczonym relatywizmem religijnym, konieczne jest zasygnalizowanie

ostrzeżenia przeciwko próbie umieszczania religijności New Age na tym samym poziomie co

wiary chrześcijańskiej, gdyż powoduje to, że różnica pomiędzy wiarą a wierzeniem wydaje

się względna, co przyczynia się do zwiększenia dezorientacji ludzi nieświadomych. Pod tym

względem ważne jest pamiętanie o nawoływaniu św. Pawła, który wzywał do „nakazania

niektórym zaprzestania głoszenia niewłaściwej nauki, a także zajmowania się baśniami i

genealogiami bez końca. Służą one raczej dalszym dociekaniom niż planowi Bożemu zgodnie

z wiarą” (l Tm 1,3-4). Niektóre praktyki są niepoprawnie określane jako New Age po prostu

ze względu na strategię marketingową, pozwalającą na zwiększenie sprzedaży, nie są one

jednak de facto związane ze sposobem widzenia świata prezentowanym przez New Age . Fakt

ten dodatkowo zwiększa tylko zamieszanie. Dlatego też koniecznym jest precyzyjne

zidentyfikowanie tych elementów, które należą do New Age , i które nie mogą być

zaakceptowane przez ludzi wiernych Chrystusowi i jego Kościołowi.

Następujące pytania mogą być najprostszym kluczem do oceny niektórych głównych

elementów myśli i praktyki New Age z chrześcijańskiego punktu widzenia. Termin „ New

Age ” używany jest w stosunku do krążących idei dotyczących Boga, człowieka i świata,

można się z nim spotkać w czasie rozmów na tematy religijne, w materiałach reklamowych

różnych grup medytacyjnych, terapii, w otwartych wypowiedziach o religii itd. Niektóre z

poniższych pytań, skierowane do ludzi i wobec idei nie wprost określanych mianem New Age ,

pozwoliłyby na ujawnienie innych nienazwanych lub niepotwierdzonych powiązań z całą

atmosferą tego ruchu.

* Czy Bóg jest istotą, z którą jesteśmy w relacji, czymś do użycia, czy też mocą, którą można

wykorzystać?

Koncepcja Boga prezentowana przez New Age jest raczej nieokreślona, podczas gdy

chrześcijańska koncepcja jest bardzo jasna. Bóg New Age jest bezosobową energią,

szczególnym rozszerzeniem lub komponentem kosmosu, i w tym sensie jest on siłą życia lub

duszą świata. Boskość można znaleźć w każdym stworzeniu, na poziomie „od najniższego

kryształu świata mineralnego, aż do i ponad galaktycznego boga, o którym w ogóle nic nie

możemy powiedzieć. To nie jest człowiek, ale jakaś Wielka Świadomość” [Por. Benjamin

Creme, The Reappearance of Christ and the Masters afWisdom, London (Tara Press) 1979, s.

116.]. W niektórych „klasycznych”opracowaniach na temat New Age , jasnym jest, że ludzie

powinni myśleć o sobie jak o bogach, świadomość ta u niektórych ludzi jest bardziej

rozwinięta, niż u innych. Nie ma już potrzeby poszukiwać Boga gdzieś poza światem, ale

raczej głęboko wewnątrz siebie [Por. Jean Yernette, Le New Age , Paris (P.U.F.) 1992

(Collection Encyclopediąue Que sais-je?), s. 14]. Nawet kiedy „Bóg” jest czymś poza mną,

jest on tam, aby nim manipulować.

Koncepcja ta bardzo różni się od chrześcijańskiego rozumienia Boga jako stworzyciela nieba

i ziemi oraz jako źródła wszelkiego osobowego życia. Bóg jest osobowy, to Ojciec, Syn i Duch

Święty, który stworzył świat, żeby dzielić się komunią swego życia ze stworzonymi osobami.

„Bóg, który «zamieszkuje światłość niedostępną» (1 Tm 6,16), pragnie swoje boskie życie

udzielać ludziom stworzonym w sposób wolny przez Niego, by w swoim jedynym Synu uczynić

ich przybranymi

synami. Objawiając samego siebie, Bóg pragnie uzdolnić ludzi do dawania mu odpowiedzi,

do poznawania Go i miłowania ponad to wszystko, do czego byliby zdolni sami z siebie” [

Katechizm Kościoła Katolickiego, 52]. Bóg nie jest identyfikowany z „Zasadą Życia”

rozumianą jako

„Duch” lub „podstawowa energia” kosmosu, ale jest tą miłością, która jest całkowicie różna

od świata, a jednak twórczo obecna we wszystkim, i prowadząca ludzi do zbawienia.

 Czy istnieje jeden Jezus Chrystus, czy też istnieją tysiące Chrystusów?

Jezus Chrystus często jest prezentowany w literaturze New Age jako jeden z wielu

mądrych ludzi, wtajemniczonych lub awatarów, podczas gdy w tradycji

chrześcijańskiej jest On jedynym Synem Boga. Podajemy poniżej kilka wspólnych

punktów, obecnych w podejściach związanych z New Age :

- osobowy i jednostkowy historyczny Jezus różni się od wiecznego, bezosobowego

uniwersalnego Chrystusa;

- Jezus nie jest uważany za jedynego Chrystusa;

- zaprzecza się lub też reinterpretuje śmierć Jezus na krzyżu, tak aby wykluczyć

możliwość, że On, jako Chrystus, mógł cierpieć;

- dokumenty pozabiblijne (takie jak ewangelie neognostyckie) uważane są za

autentyczne źródła wiedzy o tych aspektach życia Jezusa, których nie można znaleźć

w kanonie Pisma Świętego. Inne objawienia na temat Jezusa, udostępnione przez

poszczególnych ludzi, przewodników i mistrzów duchowych lub nawet przez Kroniki

Akasha , są podstawowe dla chrystologii New Age ;

- pewien rodzaj ezoterycznej egzegezy jest stosowany wobec tekstów biblijnych, aby

oczyścić chrześcijaństwo z formalnej religii, która nie pozwala na dotarcie do jego

ezoterycznej esencji [Por. Alessandro Olivieri Pennesi, // Cristo del New Age .

Indagine Criticn, Libreria Editrice Yaticana 1999, szczególnie strony 13-34. Lista

punktów wspólnych znajduje się na s. 33].

W chrześcijańskiej tradycji Jezus Chrystus jest Jezusem z Nazaretu, o którym mówią

Ewangelie, synem Marii i jedynym Synem Boga, prawdziwym człowiekiem i

prawdziwym Bogiem, pełnym objawieniem boskiej prawdy, jedynym Zbawcą świata:

„dla naszego zbawienia został ukrzyżowany pod Poncjuszem Piłatem; cierpiał, umarł

i został pogrzebany. Trzeciego dnia zmartwychwstał, by wypełnić Pismo; wstąpił do

nieba i siedzi po prawicy Boga Ojca" [ Credo Nicejskie].

* Czy człowiek jest jedną, uniwersalną istotą czy też wielością osób?

„Celem technik New Age jest reprodukcja stanów mistycznych w zależności od woli,

tak jakby była to sprawa materiału badawczego. Powtórne narodziny, biofeedback,

izolacja sensoryczna, oddychanie holotropiczne, hipnoza, mantry, poszczenie,

deprywacja snu i i medytacja transcendentalna są próbami kontrolowania tych stanów

i zdobycia możliwości nieustannego ich doświadczania” [Michel Lacroix, L'Ideologia

delia New Age , Milano (II Saggiatore) 1998, s. 74]. Wszystkie te praktyki tworzą

atmosferę psychicznej słabości (i wrażliwości). Kiedy celem ćwiczenia jest odkrycie

siebie na nowo, powstaje rzeczywiste pytanie: „kim «ja» jestem?". „Bóg wewnątrz

nas" i holistyczna jedność' z całym kosmosem podkreślają to pytanie. Według

terminologii New Age (a w szczególności dla psychologii transpersonalnej)

odosobnione, poszczególne osobowości byłyby czymś patologicznym. Jednak

„prawdziwym zagrożeniem stał się paradygmat holistyczny. New Age jest myśleniem

opartym na totalitarnej jedności i dlatego właśnie jest zagrożeniem...” [Michel

Lacroix, L'Ideologia delia New Age , Milano (II Saggiatore) 1998, s. 68]. W sposób

bardziej umiarkowany można stwierdzić, że: „jesteśmy autentyczni, kiedy bierzemy

odpowiedzialność za nasze czyny, kiedy nasze wybory i reakcje płyną spontanicznie z

naszych najgłębszych potrzeb, kiedy nasze zachowanie i wyrażane uczucia

odzwierciedlają naszą osobistą całość” [Edwin Schur, The Awareness Trap. Self-

Absorption instead of Social Change, New York (McGraw Hill) 1977, s. 68]. Ruch

Ludzkiego Potencjału jest najwyraźniejszym przykładem przekonania, że ludzie są

boscy lub że zawierają w sobie boską iskrę.

Chrześcijańskie podejście wyrasta z biblijnego nauczania dotyczącego ludzkiej

natury; mężczyźni i kobiety są stworzeni na obraz i podobieństwo Boże (Rdz 2,27) /

Bóg o nich pamięta, ku zdumieniu Psalmisty (por. Ps 8). Osoba ludzka jest tajemnicą

w pełni objawioną tylko w Jezusie Chrystusie (por. GS 22), i w rzeczywistości staje się

prawdziwie człowiekiem tylko w prawdziwej relacji z Chrystusem przez dar Ducha

[Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, 355-383]. Jest to dalekie od karykatury

antropocentryzmu przypisywanej chrześcijaństwu, a odrzucanej przez wielu autorów i

praktyków New Age.

* Czy zbawiamy się sami, czy też zbawienie jest darem od Boga?

Kluczem do odpowiedzi na to pytanie jest odkrycie przez co lub przez kogo, jak

wierzymy, jesteśmy zbawieni. Czy zbawiamy się sami przez nasze własne działania,

które to twierdzenie często pojawia się w wyjaśnieniach New Age , czy też jesteśmy

zbawieni przez Bożą miłość? Słowami, które wiele wyjaśniają, są samo-spełnienie i

samo-realizacja, samo-zbawienie. New Age jest w gruncie rzeczy pelagiański w swoim

rozumieniu natury człowieka [Por. Paul Heelas, New Age . The New Age Movement.

The Celebration of the Self and the Sacralization of Modernity, Oxford (Blackwell)

1996, s. 161].

Dla chrześcijan zbawienie zależy raczej od uczestnictwa w męce, śmierci i

zmartwychwstaniu Chrystusa i od bezpośredniej, osobistej relacji z Bogiem niż od

jakiejkolwiek techniki. Sytuacja człowieka, dotknięta zarówno przez grzech pierworodny,

jak i przez osobisty grzech każdego człowieka, może być naprawiona tylko przez Boże

działanie: grzech jest występkiem przeciwko Bogu, i tylko Bóg może pogodzić nas ze sobą.

W boskim planie zbawienia ludzie zostali zbawieni przez Jezusa Chrystusa, który, jako

Bóg i człowiek, jest jedynym pośrednikiem Odkupienia. W chrześcijaństwie zbawienie nie

jest doświadczeniem „ja”, medytacyjnym i intuicyjnym przebywaniem wewnątrz siebie,

ale czymś znacznie większym nawet od przebaczenia grzechu - podniesieniem z głębokiego

rozdwojenia i niepokoju człowieka i ukojeniem jego natury przez dar komunii z

kochającym Bogiem. Drogi do zbawienia nie można znaleźć po prostu w samodzielnej

przemianie świadomości, ale w wyzwoleniu z grzechu i jego konsekwencji, które to

wyzwolenie prowadzi nas później do walki przeciwko grzechowi w nas i w naszym

otoczeniu. Wiedzie nas ono niezawodnie ku pełnej miłości solidarności z naszymi bliźnimi

będącymi w potrzebie.

* Czy stwarzamy prawdę, czy też ją przyjmujemy?

Prawda New Age dotyczy dobrych wibracji, kosmicznych odpowiedniości, harmonii i

ekstazy, związanych z reguły z przyjemnymi doświadczeniami. Zasadniczą kwestią jest

znalezienie swojej własnej prawdy zgodnej z „dobrym samopoczuciem”. Ocena religii i

pytania dotyczące etyki są w takim przypadku oczywiście zależne od czyichś uczuć i

doświadczeń.

Jezus Chrystus w chrześcijańskim nauczaniu jest przedstawiany jako „Droga, Prawda i

Życie" (J 24,6). Ci, którzy chcą iść za Nim, proszeni są o otwarcie swojego całego życia

na Niego i na wartości, które On proponuje, a inaczej mówiąc na obiektywny zbiór

wymagań, które są częścią obiektywnej rzeczywistości możliwej do poznania przez

wszystkich.

* Modlitwa i medytacja: czy zwracamy się do siebie, czy do Boga?

Tendencja do mylenia psychologii i duchowości powoduje, że trudno jest nie upierać się

przy zdaniu, że wiele technik medytacji praktykowanych w dzisiejszych czasach nie jest

modlitwą. Są one często dobrym przygotowaniem do modlitwy, ale niczym więcej, nawet

jeśli prowadzą one do przyjemnych stanów umysłu lub komfortu ciała. Przeżycia z nimi

związane są prawdziwie głębokie, ale pozostanie na tym poziomie oznacza pozostanie

samotnym, a nie w obecności drugiego. Wejście w ciszę, w tym przypadku, może

skonfrontować nas z pustką raczej niż ciszą pełną kontemplacji ukochanego. Jest również

prawdą, że techniki służące do wejścia głębiej w swą duszę są ostatecznie odwołaniem się

do zdolności osiągnięcia tego, co boskie, lub nawet stania się boskim. Jeśli zapomina się

w nich o Bożym poszukiwaniu ludzkiego serca, nie są one chrześcijańską modlitwą.

Nawet wtedy, gdy są one widziane jako relacja z Uniwersalną Energią, „to taka łatwa

«relacja» z Bogiem, w której za zadanie należące do Boga uważa się zaspokajanie

wszystkich naszych potrzeb; idea ta pokazuje egoizm tkwiący w samym sercu New Age ”

[A Catholic Response to the New Age Phenomenon, Irish Theological Commission 1994,

rozdział 3].

Praktyki New Age nie sq w rzeczywistości modlitwą, przez to, że są - ogólnie rzecz

ujmując - kwestią introspekcji lub zjednoczenia z kosmiczną energią, w przeciwieństwie

do podwójnego nastawienia chrześcijańskiej modlitwy, która pociąga za sobą

introspekcję, ale jest z założenia również spotkaniem z Bogiem. Nie będąc bynajmniej

jedynie wysiłkiem człowieka, chrześcijańska mistyka jest w rzeczywistości dialogiem, który

„zakłada postawę nawrócenia, odejścia od «ja» w kierunku Bożego «Ty»” [Kongregacja

do Spraw Doktryny Wiary, Orationis Formas, 3]. „Chrześcijanin, także gdy modli się w

odosobnieniu i przy drzwiach zamkniętych, jest świadomy tego, że zawsze modli się

zjednoczony z Chrystusem w Duchu Świętym razem ze wszystkimi świętymi o dobro

Kościoła” [Kongregacja do Spraw Doktryny Wiary, Orationis Formas, 7].

* Czy zaprzeczamy, czy akceptujemy istnienie grzechu?

W New Age nie istnieje w rzeczywistości koncepcja grzechu, ale raczej idea braku

dostatecznej wiedzy, niezbędnej do osiągnięcia oświecenia, a możliwej do zdobycia

dzięki pewnym technikom psychofizycznym. Tym, którzy zdecydują się na udział w

różnych praktykach New Age , nie zostanie powiedziane w co mają wierzyć, co robić, a

czego nie, ale raczej, że „istnieją tysiące dróg zgłębiania rzeczywistości wewnętrznej. Idź

tam, gdzie prowadzą cię twoja inteligencja i intuicja. Zaufaj sobie” [William Bloom, The

New Age . Ań Anthology of Essential Writings, London (Rider) 1991, s. xvi]. Autorytet

przesunął się z miejsca teistycznego do wewnątrz „ja”. Najważniejszym problemem

człowieka, jak pojmuje to myśl New Age , jest raczej wyobcowanie z kosmosu jako całości

niż osobiste niepowodzenie lub grzech. Lekarstwem na to wyobcowanie jest stawanie się

coraz bardziej zanurzonym w całości bytu. W niektórych publikacjach i praktykach New

Age mówi się wprost, że jedno życie nie wystarczy, dlatego konieczne są kolejne

reinkarnacje, by umożliwić ludziom zrealizowanie w pełni ich potencjału.

W perspektywie chrześcijańskiej „rzeczywistość grzechu, a zwłaszcza grzechu

pierworodnego, wyjaśnia się dopiero w świetle Objawienia Bożego. Bez tego poznania

Boga, jakie ono nam daje, nie można jasno uznać grzechu; pojawia się pokusa, by

wyjaśnić go jedynie jako wadę w rozwoju, słabość psychiczne, błąd, konieczną

konsekwencję nieodpowiedniej struktury społecznej itd. Tylko poznanie zamysłu Bożego

wobec człowieka pozwala zrozumieć, że grzech jest nadużyciem wolności, której Bóg

udzielił osobom stworzonym, by mogły Go miłować oraz miłować się wzajemnie"

[Katechizm Kościoła Katolickiego, 387]. „Grzech jest wykroczeniem przeciw rozumowi,

prawdzie, prawemu sumieniu; jest brakiem prawdziwej miłości względem Boga i bliźniego

z powodu niewłaściwego przywiązania do pewnych dóbr. Rani on naturę człowieka i

godzi w ludzką solidarność” [Katechizm Kościoła Katolickiego, 1849]. „Grzech jest

obrazą Boga (...) Grzech przeciwstawia się miłości Boga do nas i odwraca od Niego

nasze serca (...). Grzech jest więc «miłością siebie, posuniętą aż do pogardy wobec

Boga»” [Katechizm Kościoła Katolickiego, 1850].

* Czy jesteśmy zachęcani do odrzucenia, czy zaakceptowania cierpienia i śmierci?

Niektórzy autorzy New Age postrzegają cierpienie jako samonarzucające się, jako złą

karmę, a co najmniej jako nieumiejętność wykorzystania własnych zasobów. Inni

koncentrują się na sposobach osiągania sukcesu i bogactwa (np. Deepak Chopra, Jose

Silva i in.). W New Age reinkarnacja jest często widziana jako konieczny element

duchowego rozwoju, jako etap w ciągłej duchowej ewolucji, która zaczyna się przed

naszym narodzeniem i będzie trwać także po naszej śmierci. W naszym obecnym życiu

doświadczenie śmierci innych ludzi wywołuje zdrowy kryzys.

Zarówno kosmiczna jedność, jak i reinkarnacja są nie do pogodzenia z wiarą

chrześcijańską w to, że osoba ludzka jest odrębną istotą, która ma tylko jedno życie, za

które jest w pełni odpowiedzialna: takie rozumienie osoby stawia pytanie tak o

odpowiedzialność, jak i o wolność. Chrześcijanin wie, że „w krzyżu Chrystusa jest nie

tylko Odkupienie, które dokonało się przez cierpienie, ale również ludzkie cierpienie samo

w sobie zostało odkupione. Chrystus - bez żadnej swojej winy - wziął na siebie «całe zło

grzechu». Doświadczenie tego zła określiło nieporównywalny wymiar cierpienia

Chrystusa, które stało się ceną naszego zbawienia... Odkupiciel cierpiał za człowieka i dla

człowieka. Każdy człowiek ma swój własny udział w zbawieniu, każdy jest również

wezwany do tego, by mieć swój udział w tym cierpieniu, przez które dokonało się

odkupienie. Jest wezwany do udziału w tym cierpieniu, przez które wszyscy cierpiący

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: