INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY PRZY OBSŁUDZE
APARATU RENTGENOWSKIEGO
1. Uwagi ogólne
Do samodzielnej pracy przy może przystąpić pracownik który uzyskał zezwolenie na pracę przy nim od bezpośredniego przełożonego.
Winien to być pracownik:
q pełnoletni,
q legitymujący się:
a. odpowiednim wykształceniem ,
b. przeszkoleniem
- wstępnym, ogólnym i instruktażem stanowiskowym bhp,
- w zakresie ochrony ppoż.,
c. dobrym stanem zdrowia, potwierdzonym zaświadczeniem lekarskim lekarza medycyny pracy,
q wypoczęty,
q trzeźwy.
2. Przed rozpoczęciem pracy:
Pracownik powinien:
q Szczegółowo zapoznać się ze stanowiskową instrukcją bhp znajdującą się na stanowisku pracy.
q Ubrać się w odzież roboczą i ochronną przewidzianą do użycia na danym stanowisku pracy (łatwe do prania ubranie robocze lub kitel, w miarę potrzeby fartuch lub rękawice robocze). Zdjąć także z rąk wszystkie zbędne przedmioty takie jak biżuteria itp.
q Sprawdzić stan wyposażenia technicznego stanowiska w tym stan techniczny maszyn i urządzeń ,narzędzi , osłon wykonanych z barytu i zabezpieczeń z blachy ołowiowej . Stan i ciągłość przewodów elektrycznych zasilających (zewnętrznych), stan wtyczek i gniazd z bolcem zerowania.
q Sprawdzić sprawność aparatu rentgenowskiego:
a. stan lampy (czy nie ma uszkodzeń)
b. stan rozdzielnicy i generatora,
c. stan ekranu z szybą ołowiową,
d. stan fluorografu (ekran, obiektyw, kamera),
e. stan wyposażenia pomocniczego ( stoły do zdjęć, ścianki do prześwietleń, dodatkowe oprzyrządowanie itp.)
UWAGA!
W razie stwierdzenia jakichkolwiek uszkodzeń ,czy usterek nie wolno podejmować pracy . Należy niezwłocznie powiadomić o tym swojego bezpośredniego przełożonego w celu szybkiej ich likwidacji. Dopiero po upewnieniu się, że zostały one usunięte pracownik może przystąpić do wykonania zadania.
q Zapewnić dobre oświetlenie, włączyć wentylację czy też inne urządzenia gwarantujące bezpieczną pracę.
q Usunąć wszystkie zbędne przedmioty znajdujące się w miejscu pracy, zapewnić by podłoga wokół stanowiska pracy była sucha i czysta.
q Upewnić się czy rozpoczęcie pracy nie spowoduje zagrożeń dla osób przebywających na tym stanowisku pracy lub w jego bezpośrednim otoczeniu.
q Zapoznać się z zadaniami na dzień bieżący.
q Jeśli nie stwierdza się zagrożeń na danym stanowisku roboczym można przystąpić do wykonywania zdjęć rentgenowskich.
3. W czasie pracy:
q Ściśle stosować się do zaleceń:
- stanowiskowej instrukcji bhp,
- Dokumentacji Techniczno-Ruchowej,
- poleceń i wskazówek przełożonych,
tak by nie stwarzać zagrożeń dla osoby poddawanej badaniu i dla siebie.
q Sprawdzić, czy uruchomienie maszyny nie stworzy zagrożeń wypadkowych. Czy jest prawidłowo oświetlona, podłoga wokół urządzenia jest równa czysta ,niczym nie zatarasowana.
q Podejmować zadania pamiętając o tym, że promieniowanie rentgenowskie jest szkodliwe dla zdrowia ludzkiego jeśli organizm ludzki otrzyma wyższą od dopuszczalnej dawkę. Należy maksymalnie unikać zbędnego napromieniowywania zarówno wobec pacjenta jak i osoby obsługującej aparat rentgenowski.
q Koncentrować całą swoją uwagę wyłącznie na czynnościach wykonywanych. Pracować z szybkością odpowiadającą naturalnemu rytmowi pracy.
q Wykonywać prace tylko zlecone przez bezpośredniego przełożonego.
q W zależności od wykonywanego badania pacjenta należy odpowiednio przygotować i tak:
- przy zdjęciach kości (w tym zębów) zdjęcia należy wykonywać w dwóch płaszczyznach: przednio-tylnej i bocznej,
- przy zdjęciach narządów klatki piersiowej zdjęcia wykonuje się w rzucie tylno-przednim przy głębokim wdechu. Jeśli ocenie ma podlec sylwetka serca pacjentowi podawana jest doustnie niewielka ilość środka cieniującego.
- przy zdjęciach przewodu pokarmowego (przełyku, żołądka, jelita cienkiego) pacjentowi podaje się doustnie środek cieniujący (kontrast) a zdjęcia wykonuje się w wielu ujęciach. Przy badaniu jelita grubego środek ten podawany jest doodbytniczo.
- zdjęcia pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych wykonuje się po pośrednim (przez przewód pokarmowy) lub bezpośrednim wypełnieniu ich środkiem cieniującym,
- podczas diagnostyki układu moczowego (nerki, moczowody, pęcherz moczowy) środek cieniujący podawany jest dożylnie,
- przy diagnostyce gruczołu piersiowego (tzw. mammografia) zdjęcia wykonuje się przy mocno spłaszczonym sutku,
- pozostałą diagnostykę (np. naczyń krwionośnych, serca itp.) wykonuje się po podaniu dożylnie środka cieniującego.
q Przy większości badań wykonywanych z użyciem środka cieniującego niezbędne jest uczestniczenie w nich lekarza medycyny. Należy także pamiętać, że każde podanie środka cieniującego jest zagrożeniem dla pacjenta wobec czego należy bezwzględnie zadbać o to by urządzenia potrzebne do resuscytacji były w bezpośrednim zasięgu osób wykonujących badanie.
Należy bardzo dokładnie przygotowywać i stosować środki cieniujące gdyż zastosowanie ich wspomaga bardzo diagnostykę. Należy jednak pamiętać, że wielu pacjentów może wykazywać nadwrażliwość na nie i wszelkie reakcje wskazujące na to, że właśnie tak się dzieje (nagłe zaczerwienienie powłok skórnych, zgłaszane uczucie ciepła, suchości w jamie ustnej, swędzenia skóry, duszność, nudności lub wymioty) są bezwzględnym wskazaniem do zaprzestania podawania kontrastu i powiadomienia o tym lekarza.
q Materiały używane podczas procesu pracy składować tak, by nie stwarzały żadnych zagrożeń wypadkowych. Narzędzia powinny być odkładane na ściśle wyznaczone miejsca.
q W razie konieczności opuszczenia swojego stanowiska pracy pracownik zobowiązany jest zabezpieczyć aparat rentgenowski i wszystkie inne urządzenia, które mogą spowodować jakiekolwiek zagrożenia.
q W przypadku przerwy w dostawie prądu należy wyłączyć obsługiwane urządzenia.
q W razie wątpliwości co do obsługi aparatu rentgenowskiego, czy stosowanych metod wykonania czy podawania środka cieniującego pracownik winien zwrócić się do przełożonego lub przeszkolonych fachowców o szczegółowe instrukcje. Pracę może podjąć ponownie po usunięciu wątpliwości i (najlepiej) pod fachowym dozorem przełożonego.
Pracownikowi nie wolno:
q stosować niebezpiecznych metod pracy, tak, by stwarzać zagrożenia nadmiernego napromieniowania siebie, czy otoczenia,
q nie stosować się do szczegółowych instrukcji i zaleceń przełożonych,
q stosowania niewłaściwych metod obsługi aparatu,
q użytkować niesprawny aparat rentgenowski,
q użytkować sprzęt w innych celach niż wskazuje producent,
q pracować bez nakazanych ochron osobistych,
q nieprawidłowo dawkować energię promieniowania,
q usuwać osłon czy znaków zabezpieczających,
q naprawiać samodzielnie maszynę. Czynności te mogą wykonywać osoby mające do tego odpowiednie uprawnienia.
q naprawiać urządzeń elektrycznych będących pod napięciem (jeśli pracownik nie ma do tego odpowiednich uprawnień),
q dotykać przewodów elektrycznych będących pod napięciem,
q oświetlać stanowiska pracy lampami przenośnymi o napięciu większym niż 24 V,
q dopuszczać do pracy na swoim stanowisku pracy jakichkolwiek osób bez wiedzy przełożonego,
q przeszkadzać innym w pracy,
q tarasować przejścia i dojścia do stanowiska pracy czy też do sprzętu przeciwpożarowego i wyłączników prądu elektrycznego,
Pracownik zobowiązany jest do prawidłowego przygotowania pacjenta do badań i szczególnej dbałości by środek cieniujący był przygotowany właściwie i prawidłowo podany!
4. Po zakończeniu pracy należy:
q powiadomić pacjenta o zakończeniu badania,
q wyłączyć dopływ energii zasilającej do aparatu rentgenowskiego,
q przekazać uzyskane wyniki badań do dalszej oceny przez lekarza radiologa,
q dokładnie oczyścić stanowisko robocze, ułożyć narzędzia i przyrządy pomocnicze w miejscach na to przeznaczonych,
q zabezpieczyć materiał wykorzystywany podczas badań,
q oczyścić używane ochrony osobiste i odłożyć je na stałe miejsce ich przechowywania,
q upewnić się czy pozostawione stanowisko i urządzenia nie stworzą żadnych zagrożeń dla otoczenia,
q przekazać informacje o stanie zaawansowania wykonywanych prac swojemu bezpośredniemu przełożonemu.
5. Uwagi dodatkowe:
Obsługujący aparaturę rentgenowska powinien:
q dbać o higienę osobistą i schludny wygląd,
q wiedzieć, że praca którą wykonuje jest bardzo odpowiedzialna. Dzięki prawidłowemu jego działaniu zapewniony jest prawidłowy proces leczenia pacjenta i nie jest on narażony na dodatkowe zagrożenia,
q w razie wątpliwości co do prawidłowości swoich działań, czy też prawidłowości pracy aparatu rentgenowskiego pracownik winien zwrócić się o dodatkowe wskazówki do bezpośredniego przełożonego, czy służb fachowych. Pracę ponownie podjąć po usunięciu wątpliwości i (najlepiej) pod nadzorem przełożonego.
q w razie zauważenia pożaru lub innego zagrożenia zaalarmować otoczenie, podjąć próbę likwidacji zagrożenia (o ile jest to możliwe), a następnie powiadomić przełożonych.
Opracował: Zatwierdził:
amok10