Tynki_mineralne.pdf

Tynki mineralne

Tynk jako sposób wykończenia powierzchni jest najbardziej popularnym sposobem

wykończenia powierzchni budynku zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz. Choć zdarzają się

obiekty gdzie rolę elewacyjną pełni mur z cegły klinkierowej czy kamienia tynkami pokrywa się

99% wnętrz i bez mała 90 % elewacji, wliczając w to oczywiście systemy dociepleń.

Do wykańczania wnętrz stosuje się dwa główne systemy. NaleŜą do nich tynki mokre i systemy suchej

zabudowy. Mimo, Ŝe w ostatnich latach spora część inwestycji realizowana jest w technologii suchej

zabudowy, tynki mokre mają znaczna przewagę. Wynika to zarówno z większej dostępności

materiałów jak i z bardziej znanej technologii. Nie mniej istotnym argumentem na rzecz tynków

mokrych jest ich trwałość, chociaŜ naleŜy przyznać, ze sucha zabudowa zwana popularnie

„gipskartonem” jest bezkonkurencyjna jeśli chodzi o moŜliwość kształtowania przestrzeni. Do

najbardziej popularnych rodzajów tynków mokrych naleŜą tynki na bazie spoiwa mineralnego zwane

teŜ tradycyjnymi lub mokrymi. Są to tynki składające się z piasku, wapna i cementu zmieszanego w

odpowiednich proporcjach. Od stuleci przygotowywane bezpośrednio na placu budowy w ostatnich

kilkudziesięciu latach doczekały się ciekawej alternatywy jaką są gotowe mieszanki tynkarskie, a w

szczególności tynki maszynowe.

Rodzaje tynków mokrych

Do najpopularniejszych rodzajów tynków mokrych naleŜą tynki cementowe, cementowo wapienne,

wapienne oraz gipsowe i gipsowo wapienne.

Wszystkie tynki oprócz gipsowego nadają sie zarówno do zastosowania wewnątrz jak i na zewnątrz.

Charakteryzują sie długowiecznością, wysoką mrozoodpornością oraz duŜą wytrzymałością

mechaniczną. PoniewaŜ wraz z upływem lat tynki mokre ulegają karbonatyzacji (zjawisko polegające

na łączeniu sie dwutlenku węgla z powietrza oraz wodorowęglanu wapnia z tynku w nierozpuszczalny

węglan wapnia), a tym samym wzmocnieniu, ich trwałość ocenia się jako bezterminową. Ewentualne

uszkodzenia takie jak rysy, pęknięcia czy ubytki moŜna w łatwy i tani sposób naprawić przywracając

powierzchni pełną funkcjonalność. Jest to spowodowane w duŜej mierze tym, Ŝe uszkodzenia

występują wyłącznie w miejscu działania siły niszczącej. Problemem są jedynie agresywne chemicznie

deszcze w okolicach wysoce uprzemysłowionych, ale nowoczesne powłoki malarskie chronią strukturę

tynku przed ich destrukcyjnym wpływem. Ich wysoka paroprzepuszczalność, odporność na wodę i

korozję biologiczną czynią z nich bezkonkurencyjne rozwiązanie jeśli chodzi o wykończenie

powierzchni. Wśród tej grupy tynków wyróŜniamy tynki jedno i wielowarstwowe. Tynki jednowarstwowe

przewaŜnie są tynkami do odnawiania spękanych powierzchni oraz do wykonywania wypraw

tynkarskich na ścianach jednorodnych. Tynki wielowarstwowe są przeznaczone na kaŜdy rodzaj

podłoŜa. MoŜe nim być mur z cegieł ceramicznych, poryzowanych, bloczków betonowych lub

silikatowych, beton i jego prefabrykaty, a takŜe inny tynk. Przy odpowiednim przygotowaniu (mostek

szczepny i obrzutka) podłoŜa moŜliwe jest nałoŜenie tynku równieŜ na powierzchnię np. płyty OSB.

Gipsowe tynki zdobyły sobie popularność z uwagi na nieskomplikowaną obróbkę (jednowarstwowe),

mniejszy koszt w porównaniu z tynkami cementowo wapiennymi oraz gładką powierzchnię

wykorzystywaną często bezpośrednio pod malowanie. Z uwagi jednak na brak odporności na wodę i

wilgoć, mogą być stosowane tylko wewnątrz, a do pomieszczeń wilgotnych takich jak kuchnie i łazienki

w budownictwie mieszkaniowym dopuszczone są jedynie pod pewnymi warunkami.

Wyjątkowe właściwości

Szczególnym rodzajem tynków produkowanych w wyspecjalizowanych zakładach w postaci suchych

mieszanek są tynki lekkie. Są to tynki z dodatkiem lekkich wypełniaczy, które z powodu mniejszego

cięŜaru właściwego charakteryzują się większą wydajnością. Oznacza to, Ŝe z jednej tony tynku

(lekkiego) moŜemy uzyskać nawet 20-30% więcej gotowego tynku.

Nowoczesne metody stosowane w zakładach produkujących gotowe mieszanki tynkarskie pozwalają

równieŜ produkować tynki o zwiększonej hydrofobowości (odporności na wodę), zbrojone włóknami

strukturalne czy renowacyjne.

Spora dominacja systemów suchej zabudowy w zakresie zaawansowanego kształtowania przestrzeni

zainspirowała producentów galanterii tynkarskiej do stworzenia systemu łączącego w sobie zalety

tynków mokrych wraz z konstrukcją podobna do stosowanej w systemach suchej zabudowy. Chodzi o

panele tynkarskie Stucanet® firmy Bekaert. Są to siatki zgrzewane z drutu ze zintegrowaną osłoną z

tektury. Konstrukcja taka mocowana jest do ściany łącznikami mechanicznymi i kształtowana wstępnie

w celu uzyskania poŜądanego kształtu. Następnie na powierzchnię siatki systemowej nakładany jest

maszynowo tynk i obrabiany tradycyjnie. System moŜe być stosowany wewnątrz i na zewnątrz z

kaŜdym rodzajem tynków pod warunkiem spełniania przez nie odpowiednich wymagań. Efekty jakie

moŜna uzyskać są wyjątkowo spektakularne i stanowią ciekawą alternatywę, w tym cenową, dla

monolitycznych konstrukcji odlewanych z Ŝelbetu. MoŜna ich uŜywać zarówno do zabudowy poddasz

jak i do tynkowania ścian jak i do tworzenia struktur stropów podwieszanych w obiektach

reprezentacyjnych lub muzealnych.

Siatka systemu Stucanet® Przykładowe zastosowania i niepowtarzalny efekt

Technologia wykonania tynków mokrych

Mokra technologia jest znana od wieków stąd w kaŜdej, najmniejszej nawet miejscowości, zawsze

znajdzie się ktoś biegły w tej dziedzinie. Kiedyś zajmowali się tym murarze, dziś coraz częściej murarz i

tynkarz to dwie osobne profesje. Mieszankę wapna, cementu, piasku i wody przygotowuje się

bezpośrednio na budowie przy uŜyciu mieszalnika bębnowego. Istnieje teŜ moŜliwość przygotowania

takiej mieszanki w mieszalniku wstęgowym sprzęŜonym z pompą i podanie go na znaczne nawet

odległości oraz narzucenie na ścianę. Agregat taki charakteryzuje się bardzo prostą budową oraz

cykliczną pracą związaną z koniecznością przygotowywania następnych partii materiału. Od tego

momentu zaczyna się obróbka, która w obu przypadkach nie róŜni się w istotny sposób. Mimo, Ŝe

technologia obróbki naleŜy do bardzo znanych naleŜy przestrzegać kilku waŜnych zasad. Zawsze od

strony ściany nakłada sie najmocniejszą warstwę zwaną obrzutką. Zawiera ona najgrubsze kruszywa i

jest najtwardsza. Wyrównuję się ją z grubsza pacą i pozostawia do wstępnego związania. Kolejna

warstwa to warstwa wyrównująca wykonana z piasku o średnim uziarnieniu i mniejszej niŜ poprzednia

wytrzymałości. SłuŜy ona do wyrównania wszelkich nierówności ściany i z reguły ma grubość ok 10-20

mm. Na tym etapie dokonuje sie ostatnich poprawek powierzchni ściany. Ostatnia warstwa to szlichta

posiadająca najmniejsza wytrzymałość i najdrobniejsze ziarno. Nakłada sie ją na grubość ok 5-8 mm i

po wstępnym związaniu wyrównuje i obrabia. W zaleŜności od wymaganej powierzchni wykańcza się

ją pacą ze styropianu, gąbki lub filcu. Układ składający się z trzech warstw gwarantuje odporność na

spękania i gładką powierzchnię, a w tynkach elewacyjnych dodatkowo wspomaga odprowadzanie

wilgoci na zewnątrz ściany.

Nieco odmienną technikę stosuje się do tynkowania z uŜyciem gotowych mieszanek tynkarskich

dostarczanych w workach. Oczywiście odpada wtedy cały proces przygotowania odpowiedniej

receptury , poniewaŜ ten etap odbywa się w zakładzie produkcyjnym. Dostarczany w postaci gotowej

do uŜycia produkt przy pomocy agregatu tynkarskiego jest narzucany na ściany. Agregat pracuje w

systemie ciągłym pod warunkiem, Ŝe dostarczany jest do niego suchy materiał. Pozwala to lepiej

podzielić pracę ekipy, co w konsekwencji ma wpływ na wydajność. Dodatkowo moŜna dostosować

agregat tynkarski do pobierania suchej mieszanki z silosu co znacznie przyspiesza tempo prac.

Narzucony na ścianę materiał jest wstępnie wyrównywany za pomocą aluminiowej łaty tynkarskiej.

Narzucanie tynku Wstępne wyrównywanie powierzchni tynku Obróbka końcowa

Po wstępnym związaniu powierzchnia ściany jest ostatecznie wyrównywana, a następnie wszelkie

drobne nierówności są na mokro niwelowane za pomocą pacy z gąbką. Tak przygotowane podłoŜe

nadaje się pod płytki, natomiast pod malowanie powierzchnia ściany wykończana jest analogicznie jak

przy tynkach nakładanych ręcznie. Nieco odmiennie wygląda sprawa przy coraz popularniejszych

tynkach gipsowych. Ostatnią operacje wykonuje sie nie pacą, a specjalnym narzędziem pozwalającym

uzyskać gładką powierzchnię. W przypadku tynków w technologii wielowarstwowej etapem

poprzedzającym tynkowanie jest wykonanie obrzutki mającej na celu wyrównanie i ograniczenie

chłonności podłoŜa oraz poprawienie przyczepności. Operację tą moŜna wykonać zarówno takim

samym tynkiem jaki będzie stosowany jako wierzchnia warstwa, jak i tynkiem o grubszym ziarnie i

większej wytrzymałości. Z uwagi na rozkład napręŜeń w takiej warstwie układ odwrotny jest

niedopuszczalny. Tynki gipsowe zawsze wykonuje sie jako tynki jednowarstwowe.

Jakość- waŜna rzecz

Tynki mokre mogą być wykonywane w kilku kategoriach wykończenia (gładkości) powierzchni. W

normie PM-70/B-10100 poszczególne kategorie tynków ujęte są w tabelę. Opisuje ona kategorię

wykończenia powierzchni, którą warto zawrzeć w umowie z wykonawcą. Prawdziwi specjaliści starają

sie uzyskać na powierzchni strukturę drobnej kaszy, co daje bardzo poŜądany efekt jakŜe odmienny od

gładkich ścian z gładzią.

Tynki mokre po wyschnięciu są jasnoszare lub białe (wapienne i gipsowe) ich malowanie zatem nie

nastręcza Ŝadnych trudności.

Odmiana tynku

Kategoria

tynku

Wygląd powierzchni

tynku

Przykładowe

zastosowanie

Nierówna, z widocznymi

poszczególnymi rzutami kielni

i moŜliwymi niewielkimi

prześwitami podłoŜa

Ściany fundamentowe, jako

podłoŜe pod hydroizolacyjne

warstwy bitumiczne

Tynki surowe rapowane

Tynki surowe wyrównane kielnią

Bez prześwitów podłoŜa,

większe zgrubienia

wyrównane

Jak poprzedni

Tynki surowe ściągane pacą

Z grubsza wyrównana

Kominy na niezamieszkanych

strychach, pomieszczenia

gospodarcze

Tynki surowe pędzlowane 3)

Z grubsza wyrównana rzadką

zaprawą

Jak poprzedni. RównieŜ jako

tynk efektowy-strukturalny

Równa, ale szorstka

Pomieszczenia magazynowe,

gospodarcze, przemysłowe,

bez szczególnych wymagań.

Powierzchnie przeznaczone

na pod okładziny ceramiczne i

kamenne

Tynki pospolite dwuwarstwowe

II 1)

Tynki pospolite trójwarstwowe

III 1,2)

Równa i gładka

Jak poprzedni oraz tynki

elewacyjne, ściany wewnątrz

bez szczególnych wymagań

Tynki doborowe

Równa i bardzo gładka Ściany wewnątrz

pomieszczeń przeznaczone

pod malowanie

Tynki doborowe filcowane

IVf

Równa, bardzo gładka,

matowa, bez widocznych

ziarenek piasku

Jak poprzednio, ale o

podwyŜszonych wymaganiach

Tynki doborowe wypalane

Przy szczególnych

wymaganiach dotyczących

gładkości powierzchni i

szczelności tynku

1. Przy tynkach nakładanych maszynowo na nowych ścianach wymurowanych na pustą spoinę, dopuszcza sie wykonanie

tego tynku bez obrzutki (przyp. normy)

2. RównieŜ tynki dwuwarstwowe zatarte na gładko

3. Odmiana tynku nie ujęta w nomie

IVw

Równa bardzo gładka, z

połyskiem, o ciemnym

zabarwieniu

Zalecenia dotyczące równoległości powierzchni zostały zawarte w „Warunkach technicznych

wykonania i odbioru robót budowlanych”, tom I „Budownictwo ogólne”. Odnoszą się one z konieczności

do obu rodzajów tynku i dają wytyczne do oceny jakości powierzchni.

Odchylenie od

płaszczyzny i

odchylenie krawędzi

od linii prostej

Odchylenie powierzchni krawędzi od kierunku

Odchylenie

przecinających się

płaszczyzn od kąta

przewidzianego w

dokumentacji

Kategoria

tynku

pionowego

poziomego

III

Nie większe niŜ 3 mm i Nie większe niŜ 2 mm na 1 m i Nie większe niŜ 3 mm na 1 Nie większe niŜ 3 mm

w liczbie nie większej niŜ

3 na długości łaty 2 m

ogółem nie więcej niŜ 4 mm w

pomieszczeniach do 3,5 m

wysokości oraz nie więcej niŜ

6 mm w pomieszczeniach

pow. wysokości powyŜej 3,5 m

m i ogółem nie więcej niŜ 6

mm na całej powierzchni

między

na 1m

przegrodami

pionowymi

IVf

IVw

Nie większe niŜ 2 mm i

w liczbie nie większej niŜ

2 na długości łaty 2 m

Nie większe niŜ 1,5 mm na 1

m i ogółem nie więcej niŜ 3

mm w pomieszczeniach do 3,5

m wysokości oraz nie więcej

niŜ 4 mm w pomieszczeniach

pow. wysokości powyŜej 3,5 m

Nie większe niŜ 2 mm na 1

m i ogółem nie więcej niŜ 3

mm na całej powierzchni

między

Nie większe niŜ 2 mm

na 1m

przegrodami

pionowymi

Kryteria te stanowią bardzo często warunki odbioru. Warto równieŜ wiedzieć, ze ocena jakości

(gładkości) powierzchni nie moŜe odbywać się w świetle kierunkowym, przy uŜyciu latarek i halogenów

wszelkie zatem próby zdyskwalifikowania powierzchni przy uŜyciu snopa ostrego światła skierowanego

pod duŜym kątem na powierzchnię tynku są niedopuszczalne i niezgodne z prawem.

Tynki strukturalne

Wśród wielu rodzajów tynków uŜywanych do wykończenia powierzchni systemów dociepleń tynki

mineralne przeŜywają ostatnio swoisty renesans. Trudno podejrzewać, Ŝe sytuacja ta związana jest z

ich relatywnie niŜsza w stosunku do tynków w pastach, niemniej jednak trend taki daje sie zauwaŜyć.

W końcu tynki mineralne to produkty słuŜące do wykańczania powierzchni ścian od stuleci. Długo

niedoceniane głównie z uwagi na „kłopotliwą” obróbkę, są ciekawa alternatywą dla dostępnych w

postaci past tynków Ŝywicznych.

Tynki mineralne zwane teŜ szlachetnymi, to gotowe mieszanki wyselekcjonowanych kruszyw, wysokiej

jakości cementów i odpowiednich dodatków poprawiających obróbkę, przyczepność i odporność na

wodę. Przeznaczone są do wykonywania cienkowarstwowych tynków na tynkach podkładowych i

systemach dociepleń.

Spoiwem w tynkach mineralnych jest cement i wapno. Ten zestaw znanych od lat spoiw budowlanych

gwarantuje nie tylko wysoką odporność mechaniczną tynków, ale równieŜ poprzez zjawisko

karbonatyzacji (zjawisko polegające na łączeniu sie dwutlenku węgla z powietrza oraz wodorowęglanu

wapnia z tynku w nierozpuszczalny węglan wapnia) niezmienność, a nawet niewielki wzrost,

wytrzymałości w czasie. Pozostałe składniki to środki poprawiające obróbkę, hydrofobizujące i

poprawiające przyczepność do podłoŜa.

Produkowane są dwa rodzaje struktury. Strukturę ziarnistą, zwaną popularnie „barankiem” i strukturę

rowkową, zwaną zwyczajowo „kornikiem”. Dodając do tego kilka uziarnień (z reguły 1,5; 2 i 3 mm)

uzyskujemy co najmniej 6 kombinacji struktur, które mnoŜą się biorąc pod uwagę róŜne sposoby

zacierania tynku rowkowego. Najbardziej popularnym wzorem są rowki biegnące w kierunkach góra-dół

lub prawo-lewo, zdarzają się teŜ struktury obrabiane ukośnie lub będące kombinacjami poprzednich

(np. krzyŜowa).

Technologia wykonania tynków mineralnych nie odbiega od sposobu w jaki nakłada się tynki Ŝywiczne,

poza oczywiście dodaniem wody do suchej mieszanki w celu uzyskania masy tynkarskiej. Nakładanie

odbywa się za pomocą pacy ze stali nierdzewnej, następnie naleŜy tynk wyrównać, potem zaś zatrzeć

pacą z tworzywa sztucznego.

Zacieranie tynku mineralnego

Bardziej niŜ przy tynkach Ŝywicznych, naleŜy tu zwrócić uwagę na odpowiednie zabezpieczenie ściany

przed słońcem w celu uniknięcia nie tylko problemów z odpowiednio estetycznym połączeniem

poszczególnych pól roboczych, ale i sporym ryzykiem spękania tynku z powodu zbyt szybkiego

odparowania wody. Tynk taki będzie nie tylko nieładnie wyglądał, ale będzie równieŜ mniej wytrzymały

mechanicznie oraz bardziej naraŜony na wnikanie wody co odbije się negatywnie na trwałości wyprawy

tynkarskiej.

Szczególnym rodzajem tynku mineralnego jest tynk drapany. Mimo bardzo podobnej bazy surowcowej

(piaski kwarcowe, kruszywo strukturujące, cement i wapno) technologia i przeznaczenie takich tynków

jest zupełne odmienna. W przeciwieństwie do tynków szlachetnych cienkowarstwowych tynk drapany

nakłada sie na grubość ok 2-2,5 cm, a po jego wstępnym związaniu powierzchnia tynku jest

„wydrapywana” pacą z kolcami. Tynk taki nadkłada się na ściany nie wymagające docieplenia. Nadaje

budynkowi niepowtarzalny rustykalny charakter, dlatego często wykorzystywany jest do renowacji

budynków uŜyteczności publicznej (np. sądy) lub zabytkowych kamienic.

Wykonywanie struktury Struktura tynku drapanego

Wiele zaawansowanych technologicznie firm oferuje tynki mineralne barwione w masie, co pozwala

uzyskać elewacje w innym niŜ biały kolorze takŜe przy pomocy tynku mineralnego. Mimo niewielkiej

ilości dostępnych kolorów naleŜą one do bardzo trwałych i nawet długoletnie wystawienie na warunki

atmosferyczne nie wpływa negatywnie na ich wygląd. Z uwagi zarówno na technologie produkcji jak i

na obróbkę tynki takie wymagają malowania wyrównującego specjalną farbą (farbą egalizacyjną)

Do niezaprzeczalnych zalet tynków mineralnych naleŜy oprócz niezaprzeczalnej trwałości, równieŜ ich

wysoka paroprzepuszczalność. Dla osób szczególnie ceniących sobie oddychające ściany będzie to

bardzo waŜny argument. Do często wymienianych zalet tynków mineralnych naleŜy teŜ stosunkowo

niewysoka cena oraz mała uciąŜliwość dla środowiska. Z drugiej strony tynki mineralne są bardzo

odporne na korozję biologiczną z uwagi na znikomą zawartość składników organicznych.

Artur Chonewicz

HUFGARD OPTOLITH BAUPRODUKTE POLSKA Sp. z o.o.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: