IPN-W stanie wojennym.pdf

T EMAT MIESIÑC A

W STANIE

Stan wojenny mg by wprowadzony rok wczeniej 13 grudnia 198 r Ujawniane wci nowe dokumenty MSW

wiadcz o tym e by przygotowywany jeszcze przed powstaniem „Solidarnoci” nie wiosn 1981 r lecz ju

latem 198 r Dyskusje i spory o rzekomo dramatycznej i nagej decyzji wprowadzenia stanu wojennego przez

wadze komunistyczne PRL rozwaania o wyborze „mniejszego za” i pewnej interwencji wojsk sowieckich trac

wic na znaczeniu jeli nie staj si w ogle bezprzedmiotowe

Marek Klecel

Uniwersytet Kard S Wyszyskiego

„Stan W”

zapisano Proponowaneobiektydoochro

ny to radiostacje i centra nadawcze ra

diaitelewizji()wzycznocima

gazynyrezerwpastwowychujciawo

dy w wikszych miastach due skady

MPiS stacje pomp rurocigu „Przy

ja”bankigazownie

Machina przyszego stanu wojennego

ruszya wic ju od momentu nasilenia

strajkw mobilizujc wszystkie siy MO

SB agentury a w kocu i wojska gdy

okazao si e przeciwnikiem jest nie

mal cae spoeczestwo W protokole

z posiedzenia Sztabu MSW z 1 pa

dziernika 198 r w ktrym wyraano

zaniepokojenie wasn sytuacj stwier

dzono nawet Trzebajednakpamitae

w obecnej sytuacji jestemy jedyn in

stytucj ktra nie strajkuje W wietle

dokumentw wida jasno e adne po

rozumienia i ukady zawarte przez stron

rzdow z przedstawicielami „Solidar

noci” triumfalnie przyjmowane przez

wielk cz spoeczestwa nie miay

by wcale przez wadze respektowane

Ju od pierwszych strajkw w lipcu 198 r

najwysze wadze MS prowadziy

przeciw strajkujcym i opozycji akcje

ktre miay zakoczy si wprowadze

niem stanu wojennego 16 sierpnia 198 r

rozpoczto je pod kryptonimem „La

to 8” ktre skoczyo si „zim 81 r”

Ju w dokumencie z grudnia 198 r

uywa si okrelenia „stan wojenny”

i mwi si o koniecznoci jego wprowa

dzenia Dylematem wadz PRL byo

wic nie to czy stan wojenny wprowa

dza lecz kiedy go wprowadzi by za

chowa swoj wadz

zelskiego Kiszczaka i Siwickigo Ju

16 sierpnia a wic dwa dni po rozpocz

ciu strajku w Stoczni Gdaskiej i dzie

przed ogoszeniem 21 postulatw straj

kowych zostaje powoany specjalny

sztab MSW do kierowania operacj „La

to 8” skadajcy si z kilkunastu gene

raw i pukownikw z generaami Sta

chur i Ciastoniem na czele Sztab mia

przygotowa w caym kraju mobilizacj

poczonych si milicji Suby Bezpie

czestwa a nawet rezerwistw do opa

nowania sytuacji wybuchowej i kontrolo

wania rodowisk opozycji i Kocio

a Jeszcze w czasie trwania strajku

w Stoczni i negocjacji przedstawicieli

„Solidarnoci” z komisj rzdow sztab

planowa „ochron” czyli przejcie kon

troli nad wanymi strategicznie obiekta

mi W notatce subowej z 28 sierpnia

Operacja „Lato 8” bya przygotowa

niem do stanu wojennego opracowanym

w sztabie MSW Dopiero pniej jako

dugotrwaa wymagajca kompleksowej

mobilizacji akcja wojskowa bya konty

nuowana w MON przez generaw Jaru

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 1 grudnia 2006 r.

WOJENNYM

W STANIE WOJENNY M

By y cz ci tak ty ki zwo dze nia prze ciw

ni ka gry na zwo k w ce lu przy go to wa

nia sku tecz nej i osta tecz nej roz pra wy

z ma so wym ju sprze ci wem spo e cze

stwa z ja kim ko mu ni stycz ne wa dze nie

mia y do td do czy nie nia Tak ty ka ta

roz ci gni ta w cza sie mia a swo je r ne

fa zy i eta py okre sy za ostrze nia i opre sji

pro pa gan do wej a tak e pro wo ko wa nia

do zbio ro wych wy st pie by uza sad ni

ra dy kal ne uy cie si y Sy tu acja str w

ko mu ni stycz ne go po rzd ku sta wa a si

bo wiem nie a twa Nie by y to ju po je

dyn cze i lo kal ne wy st pie nia lud no ci

kt re szyb ko da o si zda wi i roz a do

wa w la tach 1956 1968 197 i 1976

Tym ra zem po raz pierw szy by to po

wszech ny bunt po nad po o wy na ro du

Od po o wy pa dzier ni ka 198 r zo sta

je wpro wa dzo ny w MSW stan pod wy

szo nej go to wo ci in wi gi la cja og u ro

do wisk opo zy cyj nych mo li wo re pre

sjo no wa nia wszyst kich po dej rza nych

o pro wa dze nie dzia al no ci an ty pa stwo

wej Przy go to wa no tak e plan po wo a nia

re zer wy oso bo wej w MSW Pod ko niec

li sto pa da opra co wa no tak e szcze g o wy

plan ochro ny obiek tw MSW z za pew

nie niem awa ryj nych rod kw cz no ci

yw no ci owie tle nia W pro to ko le

Szta bu MSW po da wa no na wet ta kie

szcze g y Istnieje take pewien zapas

latarek ibaterii Nie zgromadzono nato

miast zapasw lamp naftowych Na po

czt ku grud nia prze pro wa dzo no kon tro l

sta nu po sia da nia bro ni w in sty tu cjach

cy wil nych zabezpieczenia broni sporto

wej i myliwskiej tak by ograniczy

doniej dostp W po o wie grud nia ogo

szo no ope ra cj „Tra pez” re gu lu j c

szcze g o wo spo sb obro ny obiek tw

cen tra li MSW i or ga ni za cj do wo dze nia

wszyst kich si wa snych Wa dze pa

stwa PRL oko py wa y si we wa snym

pa stwie przed je go miesz ka ca mi

Pod ko niec ro ku 198 na st pi o pew ne

za go dze nie sy tu acji po zor ny ro zejm

Jed nak e z te go wa nie cza su po cho dzi

do ku ment wiad cz cy o dal szych przy

go to wa niach do sta nu wo jen ne go tu

po raz pierw szy uy to te go okre le nia

Do ku ment pt „Usta le nia do ty cz ce

wsp dzia a nia Szta bu Ge ne ral ne go WP

i Szta bu MSW oraz ko or dy na cji wspl

nych za da w przed mio cie ochro ny

i obro ny obiek tw kie row nic twa PPR

i rz du PRL oraz obiek tw wa snych

MON i MSW na te re nie mia sta sto ecz

ne go War sza wy w przy pad ku wpro wa

dze nia sta nu wo jen ne go” pod pi sa ny

przez gen Szklar skie go i pk Paw li kow

skie go re gu lo wa ci s od td wsp pra

c wszyst kich orod kw wa dzy PRL

Pod ko niec ro ku stan wo jen ny by za tem

ju prze s dzo ny po zo sta wa tyl ko wy br

mo men tu kt ry by za pew ni sku tecz

no ude rze nia

W dal szym ci gu trwa y przy go to wa

nia za bez pie cza j ce ochro n wa dzy

W stycz niu 1981 r opra co wa no sys tem

sa mo obro ny funk cjo na riu szy oraz eme

ry tw i ren ci stw MO i SB w miej scach

za miesz ka nia Na po czt ku lu te go po

wsta y gru py ope ra cyj ne MSW przy

Szta bie Ge ne ral nym WP w czasie ze

wntrznego zagroenia bezpieczestwa

pastwa iwojny W ra mach „okre su W”

prze pro wa dzo no „mi dzy re sor to w gr

19 kwietnia 1981 r pochodzi dokument zawierajcy

pene instrukcje na wypadek wprowadzenia stanu

wojennego S w nim ju wszystkie zasadnicze posta

nowienia pniejszego dekretu o stanie wojennym

z 13 grudnia 1981 r

Na pocztku padziernika sztab MSW wyda polecenie

komendantom wojewdzkim MO by otworzy osobicie

posiadane pakiety z dokumentami stanu wojennego

przeznaczonymi dla KWMO zapozna si z zawartymi

w nich aktami prawnymi a w dokumencie z 25 pa

dziernika a wic na dugo przed konfliktami z poczt

ku grudnia ktre rzekomo przesdziy o wprowadze

niu stanu wojennego podano jego ostateczne uzasad

nienie

Jako jedyne rozwizanie uzna naley wprowadzenie

stanu wojennego na terytorium caego kraju Nie

zwoczne wprowadzenie stanu wojennego uzasadnia

fakt e wpywy Partii iRzdu nie ulegaj umocnieniu

za narzucenie terminu konfrontacji przez siy kontr

rewolucyjne moe nastpi w jeszcze mniej sprzyjaj

cych warunkach astosowanie tego rodka winno

stworzy Rzdowi warunki do realizacji programu

zmierzajcego dowyprowadzenia kraju zkryzysu przy

wrcenia adu porzdku idyscypliny spoecznej Wpro

wadzenie tego stanu umoliwi odizolowanie si kontr

rewolucyjnych iich rodkw propagandowych odspo

eczestwa stworzy warunki dla odbudowy wpyww

Partii iRzdu

de cy zyj n” pod kie row nic twem sze fa

MSW gen Mi lew skie go i gen Si wic kie

go kt ra by a za pew ne sy mu la cj sta nu

wo jen ne go in for ma cj o jej prze bie gu

i wy ni kach gen Ja ru zel ski po je cha

do Mo skwy po czt ku lu te go po cho dzi

te pierw sza li sta pra wie stu osb prze

zna czo nych do in ter no wa nia Na stp ne

po wsta n wio sn 1981 r

Rzecz ja sna wa dze PRL nie dzia a y

sa mo dziel nie by y pod da wa ne nie ustan

nym na ci skom Krem la Ostrej re ak cji

wadz so wiec kich wo bec sy tu acji w Pol

sce za po bie go zde cy do wa ne sta no wi sko

wadz ame ry ka skich kt re ostrze gy

Ro sjan przed in ter wen cj w Pol sce Po

dob nie za re ago wa Jan Pa we II Od ro

ku 1981 mo na si by o spo dzie wa jesz

cze wik sze go za ostrze nia sto sun kw

ame ry ka sko so wiec kich gdy pre zy den

tem USA zo sta Ro nald Re agan

Na wio sn pre mie rem zo sta szef

MON gen Ja ru zel ski nie bez wpy wu

wadz so wiec kich kt re za rz dzi y

wkrt ce po tem spek ta ku lar ne ma new ry

wojsk Uka du War szaw skie go na te re nie

ca ej Pol ski pod kryp to ni mem „So

juz 81” Wcze niej przy by a do War sza

wy gru pa kil ku na stu ge ne ra w so wiec

kich kt ra spraw dza a mo li wo ci pa

cy fi ka cji wiel kich za ka dw pra cy

Stocz ni Gda skiej a w sto li cy Hu ty

War sza wa FSO lot ni ska Ok cie Ope

ra cja „So juz 81” mia a nie wt pli wie

wy wrze sil ny na cisk na wa dze PRL

by a jed no cze nie spo so bem za stra sze

nia ca e go spo e cze stwa Ro sja nie do

ma ga li si szyb kiej roz pra wy z „So li

dar no ci” rz dz cy Pol sk ge ne ra o

wie prze ko ny wa li ich za pew ne e

ope ra cja nie jest na ty le przy go to wa na

by sku tecz nie spa ra li o wa ca y kraj

aoto prze cie cho dzi o a pew ne wte

dy zo bo wi za li si do in ter wen cji we

wntrz nej bo in ter wen cja ze wntrz na

ozna cza a by te ko niec ich wa dzy

(w tle ma my tak e in ter wen cj ro syj sk

w Afga ni sta nie po t pio n przez spo

ecz no mi dzy na ro do w) Ma new ry

woj sko we „zjed no czo nych si so cja li

zmu” w Pol sce i wcze niej szy po kaz si

y wojsk so wiec kich u jej gra nic sta no

wi y za tem ele ment za stra sza j cej gry

psy cho lo gicz nej

Od td sy tu acja sta le ju si za ostrza a

zwasz cza po „pro wo ka cji w Byd gosz

czy” w mar cu 1981 r gdy na se sji miej

skiej przed sta wi ciel re gio nu „So li dar no

ci” Jan Ru lew ski zo sta po bi ty przez

funk cjo na riu szy MO Pod wpy wem

kon flik tw „So li dar no” kt ra li czy a

ju oko o 7 mi lio nw czon kw ra dy ka

li zo wa a si co wy wo y wa o ostre po

dzia y w PPR Ka nia by prze ciw ny

uy ciu si y Ja ru zel ski i Kisz czak kt ry

zo sta sze fem MSW po Mi lew skim by li

na to zde cy do wa ni

W „SOLIDARNOCI”

Po batalii o rejestracj „Solidarnoci” wadze MSW

wprowadziy strategi jej ograniczania tylko do roli

zwizku zawodowego i izolowania jej od wpyww opo

zycji zwaszcza od KOR i Kocioa a take wzajemne

go konfliktowania wszystkich rodowisk Dotychczaso

wa agentura okazaa si niewystarczajca by kontro

lowa masowy ruch „Solidarnoci” aczto wic

rozbudowywa jej sie tak by wej w struktury cae

go ruchu Ju w czasie I zjazdu zwizku braa w nim

udzia pokana grupa agentw majcych wpyw na de

cyzje i wybr wadz „Solidarnoci” Do wybuchu stanu

wojennego agentura bya rozwinita do tego stopnia

e moga kontrolowa niemal w peni zdelegalizowan

„Solidarno” strajki i nowe podziemne struktury

zwizku

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 1 grudnia 2006 r.

W STANIE WOJENNY M

Ojczyzna w niebezpieczestwie

Ma rek Kle cel

Uni wer sy tet Kard S Wy szy skie go

Nie wt pli wie za tem od po wie dzial

no za uy cie bro ni trzy dni p niej

w ko pal ni „Wu jek” i za mier dzie wi

ciu gr ni kw spa da na przy wd cw

PRL wpro wa dza j cych stan wo jen ny

Ujaw nia ne wci do ku men ty nie tyl ko

prze ka zu j praw d o prze szo ci nie tyl

ko m wi o nie zna nych do td fak tach

S tak e po red nio wia dec twem na pi

i g bo kich kon flik tw nie usu wa nych

jak si oka za o mi mo du gie go trwa nia

sys te mu ko mu ni stycz ne go w Pol sce Wi

da to nie tyl ko w tre ci do ku men tw

M wi o tym tak e ich j zyk sty li sty

ka sow nic two cha rak te ry stycz na dla

pro pa gan dy wa dzy fra ze olo gia wal ki

kt ra w 1981 r prze ro dzi a si we fra ze

olo gi otwar tej woj ny Okre le nie „stan

wo jen ny” kt re go uy to z ko niecz no ci

bo w Kon sty tu cji PRL nie prze wi dzia no

sta nu wy jt ko we go do brze od da je stan

go to wo ci do wy wo a nia po wsta nia na

ro do we go bd woj ny do mo wej „J zyk

nie na wi ci” jak na zwa no by dzisty li

sty k tych do ku men tw zdra dza sto su

nek wadz PRL i ich si wy ko naw czych

do rz dzo ne go spo e cze stwa w szcze

gl no ci do grup opo zy cji i dzie si cio

mi lio no wej „So li dar no ci”

Hi po kry zja czcza re to ry ka uy wa na

na gmin nie w ze tla ej pro pa gan dzie Ale

nie tyl ko j zyk wa ci cie li „Pol ski Lu

do wej” by ju j zy kiem woj ny j zy

kiem znw jak w sta li ni zmie to ta li tar

nym w kt rym ka dy mg by oskar

o ny i ska za ny ka dy mg oka za si

wro giem Wpro wa dza zbrod ni cze po

dzia y prze ciw sta wia jed nych dru gim

pro wo ko wa do wy nisz cza j cej ca e

spo e cze stwo wal ki

W rozkazie specjalnym z 13 grudnia znajduje si ode

zwa gen Kiszczaka do funkcjonariuszy i onierzy

z charakterystycznym rozrnieniem na „swoich” po

niekd wacicieli PRL i przeciwnikw wrogw kt

rych trzeba zniszczy

Ojczyzna nasza znalaza si w niebezpieczestwie

() Atakom wroga musimy przeciwstawi gbok ide

owo i dojrzao polityczn rozwag wytrwao

wiadom dyscyplin i zdecydowanie w dziaaniu

ofiarno wwykonywaniu obowizkw poczucie gbo

kiego koleestwa i wzajemnego zaufania () Funk

cjonariusze ionierze Jestem gboko przekonany e

podobnie jak w poprzednich trudnych chwilach

w zwarty i zdecydowany sposb przeciwstawicie si

wszelkim prbom wrogich poczyna wiernie strzec

bdziecie interesw socjalistycznego pastwa inarodu

oraz spokoju ibezpieczestwa jego obywateli

Po podpisaniu dekretu o stanie wojen

nym 13 grudnia 1981 r tego samego

dnia rano o godzinie 11 genera Kisz

czak wysa specjalny szyfrogram do ko

mendantw szk MS i MO dopusz

czajcy uycie broni palnej wwypadkach

nadzwyczajnych mona uy rodkw

przymusu bezporedniego wtym chemicz

nych rodkw obezwadniajcych i urz

dze do miotania wody a w przypadkach

wyjtkowych rwnie broni palnej gdy nie

mona inaczej unikn niebezpieczestwa

zagroenia ycia lub zamachu

W informacji MSW z 2 grudnia podano e do pacyfi

kacji kraju zwaszcza strajkw wybuchajcych prze

miennie w zakadach pracy po 13 grudnia powoa

no 45 tysicy funkcjonariuszy MSW 18 rodkw

transportu sformowano 44 puki i 8 batalionw Og

em wojsko przejo 492 obiekty za MO 891 zaka

dw pracy i innych W dziaaniach specjalnych we

wspudziale zMO wzio udzia cznie8 tysicy o

nierzy ponad 16 czogw ok 12 transporterw

opancerzonych 66 BWT i ponad 92 samochodw

Tak armi wystawiy wadze PRL przeciw wasnemu

spoeczestwu

W akcji „Azalia” przejto ogem 32 obiektw RTV

i cznoci telekomunikacyjnej W akcjach „Joda”

i „Klon” do 2 grudnia internowano 4732 osoby Prze

prowadzono „rozmowy dyscyplinujce” z 5171 osoba

mi z czego 4749 osb zobowizao si doprzestrzega

nia istniejcego porzdku prawnego i niepodejmowa

nia dziaa na szkod PRL 379 osb ktre nie

podpisay takiej deklaracji lojalnoci internowano

Stan wo jen ny by ostat nim roz pacz li

wym ak tem obro ny roz pa da j ce go si

sys te mu ko mu ni stycz ne go Obro ny

wspl nej pol skich i so wiec kich za

rzd cw i wy ko naw cw sys te mu prze

mie nia j ce go si ca e spo e cze stwo

w co co by o za prze cze niem isto ty na

szej na ro do wej tra dy cji hi sto rii kul tu ry

Dla te go dru go rzd ne zna cze nie ma to

kto wpro wa dzi stan wo jen ny i czy by

on „mniej szym zem” P to ra ro ku

przy go to wa do niego wska zu je e str

e sys te mu by li go to wi na wszyst ko na

wet na naj wik sze zo Tyl ko wstrze

mi li wo ci spo e cze stwa mo na za

wdzi cza e pod czas tej zma so wa nej

na pa ci nie by o wi cej ofiar Ha b by

o te to e stan wo jen ny wpro wa dzi li

ro dzi mi pol scy ko mu ni ci a nie ob cy

ro syj scy

Najduszy strajk

Kopalnia „Piast” 1428 grudnia 1981 r

ych za ka dw pra cy w tym 25 ko pal

Po dob nie jak w ko pal ni „Piast” bez po

red nim im pul sem do roz po cz cia straj ku

by a prze wa nie in for ma cja o za trzy ma

niu przy wd cy za ka do wej „So li dar no

ci” Rw nie elek try zu j co na za o gi ko

pal po dzia a a szyb ko roz cho dz ca si

plot ka e w zmi li ta ry zo wa nych ko pal

niach trze ba b dzie pra co wa po 12 go

dzin przez 7 dni w ty go dniu Od czy ty wa

no to ja ko bru tal ne za ma nie po ro zu mie

ja strzb skich z 3 wrze nia 198 r

chwi l wpro wa dze nia sta nu wo jen

ne go przy wd cy „So li dar no ci” w „Pia

cie” za cho wa li si zgo a ina czej ni

wik szo ich ko le gw w po zo sta ych za

ka dach pra cy przy je cha li do ko pal ni

by po roz ma wia z dy rek to rem a miast

dy rek to ra za sta li jed nak funk cjo na riu szy

mi li cji Sze l gow ski zo sta in ter no wa ny

a a wadz ki po prze su cha niu pod pi sa

zo bo wi za nie e b dzie prze strze ga za

pi sw de kre tu o sta nie wo jen nym i nie

b dzie po dej mo wa ad nej dzia al no ci

po li tycz nej Na stp ne go dnia przy szed

do pra cy i wraz z po zo sta y mi dzia a cza

mi zwiz ku Urba czy kiem Ma cha li c

i Oczko zda ma j tek zwiz ko wy

An drzej Sznaj der

IPN Ka to wi ce

nej „So li dar no ci” fak tycz nie po przed

nie go dnia zo sta in ter no wa ny Na to miast

de le ga cja kt ra ska da a si z trzech

czon kw Ko mi sji a ka do wej oraz I se

kre ta rza Ko mi te tu a ka do we go PPR

da a nie ty le uwol nie nia co ra czej rze

tel nej in for ma cji o swo im ko le dze kt r

mo na by prze ka za wzbu rzo nej za o dze

Cz za o gi pra co wa a jesz cze w mia r

nor mal nie cz jed nak od m wi a wy

jaz du na po wierzch ni w ocze ki wa niu

na roz wj wy da rze O straj ku nie by o

jesz cze mo wy a o wy sa dze niu ko pal ni

tym bar dziej

Dru gi dzie sta nu wo jen ne go na Gr

nym l sku i w a g biu by kul mi na cyj

nym mo men tem opo ru ja ki spo e cze

stwo pr bo wa o sta wi wa dzom R ne

go ro dza ju for my pro te stu prze wa nie

straj ki oku pa cyj ne pod j o po nad 5 du

Do I sekretarza KM PPR w Tychach

zgosia si delegacja „Solidarnoci”

z kop „Piast” i zadaa zwolnienia Sze

lgowskiego Jeeli nie to gro e wysa

dz kopalni Meldunek takiej treci

14 grudnia 1981 r o godzinie 162 tra

fi na biurko zastpcy komendanta woje

wdzkiego ds SB w Katowicach

Ta wy ol brzy mio na nie praw dzi wa

w isto cie in for ma cja wi cej m wi o cha

osie ja ki pa no wa w ga bi ne tach wa dzy

ni o rze czy wi stej sy tu acji w ko pal ni

„Piast” po o o nej na te re nie l skiej

miej sco wo ci Bie ru Eu ge niusz Sze l

gow ski wi ce prze wod ni cz cy ko pal nia

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 1 grudnia 2006 r.

III

W STANIE WOJENNY M

W „PIACIE”

Najduszy strajk stanu wojennego mg wybuchn

w rnych kopalniach ale na pewno nie w „Piacie”

Ta najmodsza z nich docelowo majca by najwiksz

w Polsce w 1981 r obchodzia dopiero swoj pit

rocznic istnienia aoga liczca na pocztku 1976 r

prawie 175 pracownikw w cigu piciu lat wzrosa

do ponad 7 osb Byli to w wikszoci bardzo mo

dzi ludzie ktrzy poszukiwali wasnej drogi yciowej

prbowali swych si w grniczym zawodzie niekoniecz

nie z chci podtrzymywania tradycji czy w zwizku

z posiadanym wyksztaceniem Jeszcze w 1979 r przy

jto tu do pracy 2367 osb ale jednoczenie zwolnio

no 1379 e swoj kopalni jak mona przypuszcza

utosamiali si w sposb umiarkowany a poziom in

tegracji caej zaogi wydawa si raczej saby

Sierpniowo wrzeniowa fala strajkw 198 r do „Pia

sta” dotara 2 wrzenia czyli dokadnie tego samego

dnia gdy zastrajkowaa wikszo lskich kopal

Struktury zakadowej „Solidarnoci” zaczy tu po

wstawa w listopadzie Wtedy powsta Komitet aoy

cielski w skadzie awadzki przewodniczcy Szel

gowski zastpca oraz Bogacz Fotyn i Machalica

W grudniu 198 r do „Solidarnoci” naleaa ju po

nad poowa zaogi

w pro te cie pod zie mi a do wie czo ra

28 grud nia 1981 r

Trwa j cy 14 dni strajk pod zie mi po

wi nien by za ko czy si tra gicz nie dla

je go uczest ni kw Ca y do zr na po le ce

nie dy rek to ra opu ci d ko pal ni Na d

zje cha li jed nak cie sz cy si au to ry te tem

Bo gacz a wadz ki Ma cha li ca Oczko

Wa ci wie mie li za miar prze ko na swo

ich ko le gw do za ko cze nia straj ku Wi

dzc de ter mi na cj za o gi po zo sta li

na do le or ga ni zu jc jej funk cjo no wa nie

w tych eks tre mal nych wa run kach Kil ka

ra zy wy bu cha a pa ni ka e za czy na si

atak O MO lub e dy rek cja po sta no wi a

za la ko pal ni al bo na wet za ga zo wa

straj ku j cych Przez wik szo straj ku

gr ni cy prze by wa li w nie mal ab so lut

nych ciem no ciach Dy rek cja ko pal ni nie

ze zwo li a na wy mia n wy czer pa nych

lamp gr ni czych i od ci a do pyw pr du

Dzi ki sa mo dy scy pli nie i zna ko mi tej or

ga ni za cji ko cz cy strajk gr ni cy wy je

cha li na po wierzch ni wy cie cze ni ale

o wa snych si ach

Ten strajk po wi nien by sko czy si

szyb ko ale straj ku j cy pod zie mi mo gli

li czy na po moc z ze wntrz W dniu wy

pa ty tj 15 grud nia prze by wa j cy na po

wierzch ni pra cow ni cy „Pia sta” w ci gu

p to rej go dzi ny ze bra li w spon ta nicz

nym od ru chu so li dar no ci oko o p to ra

mi lio na zo tych W or ga ni zo wa niu yw

no ci uczest ni czy y czyn nie ro dzi ny

straj ku j cych z po bli skie go osie dla

przede wszyst kim ich o ny a an ga o wa

nie ko biet w po moc mia o sta si od td

sta ym ele men tem rze czy wi sto ci ko lej

nych dni pro te stu ale te jed nym z je

go sym bo li Pod j ta przez wa dze po

24 grud nia de cy zja o za blo ko wa niu do

staw yw no ci na d jesz cze du go nie

da wa a ocze ki wa nych re zul ta tw

Naj du szy strajk sta nu wo jen ne go

praw dzi wa hi sto ria o tym jak mo na

by upar tym i ho no ro wym wci po zo

sta je ma o zna nym epi zo dem Po pro stu

upar ci z „Pia sta” nie uwa a j si za bo ha

te rw

Naj du szy strajk w sta nie wo jen nym

za cz si spon ta nicz nie za spra w jed ne

go czo wie ka Sta ni sa wa Try bu sia

Pod ko niec pierw szej zmia ny gdy w „po

cze kal ni” na pod szy biu by a ju spo ra

licz ba cze ka j cych na wy jazd gr ni kw

wszed na aw k i za cz ape lo wa do ko

le gw e nie mo na tak po pro stu zgo

dzi si na to e aresz to wa no ich ko le

gw zwiz kow cw Naj pierw po par li go

naj bli si ko le dzy Stwier dzi li e nie wy

je da j na po wierzch ni Azostao to

tak byskawicznie podchwycone e mnie

zaskoczyo wspo mi na po la tach Try

bu Na stp ne go dnia na 65 po zio mie

ko pal ni straj ko wa o ju po nad 2 gr

ni kw Po nad 1 z nich wy trwa o

Wszystko wskazywao na to e po zakoczeniu strajku

jego organizatorzy stan si ofiarami drakoskiego

prawa stanu wojennego Siedmiu uczestnikw strajku

Bogacz awadzki Machalica Dudziski Oczko Pa

luch i Urbaczyk oskaronych o zorganizowanie

strajku i kierowanie nim stano przed Sdem l

skiego Okrgu Wojskowego Prokurator zada kar

pozbawienia wolnoci od 15 do 1 lat 12 maja 1982 r

po 17 dniach rzetelnie o dziwo prowadzonego proce

su sdzia Jzef Medyk ogosi wyrok uniewinnienie

wszystkich oskaronych z czci zarzutw i umorzenie

pozostaych Funkcjonariusze SB musieli jeszcze

na dodatek wysucha jak obecni na sali widzowie od

piewali „Jeszcze Polska nie zgina”

Propaganda wadzy

cze stwo pol skie od ka ta stro fy cha osu

n dzy i go du” Ulot ki by y w pierw

szych dniach sta nu wo jen ne go opra co

wy wa ne i dru ko wa ne w l skim Okr gu

Woj sko wym Opra co wa no rw nie spe

cjal ne ode zwy skie ro wa ne do czon kw

par tii „Do wszyst kich czon kw Pol

skiej jed no czo nej Par tii Ro bot ni czej”

„Ko le dzy Dzi po trzeb ny nam jest

przede wszyst kim spo kj” „To wa rzy

sze Czon ko wie PPR” Roz po cz a

si woj na „na mu rach” trwa j ca przez

ca y okres sta nu wo jen ne go

Po nad to dys try bu owa no wrd czon

kw par tii ma te ria y wy da wa ne przez

Wy dzia In for ma cji i Wy dzia Ide olo

gicz ny KC PPR w po sta ci se rii wy

daw ni czych jak np „Praw da o pol skiej

kontr re wo lu cji” „Na fa szy wej fa li”

„Do ku men ta cja po li tycz na” czy „W od

po wie dzi na py ta nia” Przy go to wy wa no

tak e dla ra dio w zw za ka do wych

krt kie ser wi sy in for ma cyj ne z ko men

ta rzem po li tycz nym

Media

W mo men cie wpro wa dze nia sta nu

wo jen ne go za wie szo no wy da wa nie ga

Se ba stian Li gar ski

IPN Wro caw

gra ficz nym oraz Kra jo wej Agen cji Wy

daw ni czej (gw nie pla ka ty i ma te ria y

Wy dzia u In for ma cji KC PPR)

Ulotki i inne

14 grud nia 1981 r w go dzi nach ran

nych do po szcze gl nych „ogniw par tyj

nych” wy je cha y spe cjal ne gru py ak ty

wi stw z KW PPR Pla ka ty i afi sze

roz kle ja no na su pach ogo sze nio wych

wi try nach skle po wych ogrom nych

plan szach za zwy czaj umiesz czo nych

w cen trum miast oraz ga blo tach za

ka do wych Na Dol nym l sku roz po

wszech nia no na st pu j ce ulot ki ode zwy

do spo e cze stwa „Miesz ka cy Wro

ca wia Eks tre ma So li dar no ci ze

pchn a oj czy zn do sta nu wo jen ne go”

„Ro bot ni cy Nie po zwl cie wo dzi si

za nos po li tycz nym ban kru tom” „Ro

bot ni cy Ape lu je my do Was o roz wa

g” „Oby wa te le Wpro wa dze nie

sta nu wo jen ne go ma uchro ni spo e

momencie wprowadzenia stanu wo

jennego powoano Centralny Sztab In

formacji i Propagandy oraz jego tereno

we odpowiedniki Byy one odpowiedzial

ne za koordynowanie i programowanie

dziaa propagandowych w wojewdz

twie zmilitaryzowanych zakadach

pracy dyrektorzy powoywali osobne ko

mrki odpowiedzialne za propagand

Tech nicz n stro n dru ku oraz roz kle ja

niem ob wiesz cze i ulo tek zaj mo wa y si

ty si ce o nie rzy i ak ty wi stw par tyj nych

dys po nu j cych spe cjal nie przy go to wa ny mi

do tych ce lw rod ka mi trans por tu Ob

wiesz cze nia (po za dru ko wa ny mi w SSR)

ska da no w dru kar niach po lo wych lub

na te re nie po szcze gl nych jed no stek woj

sko wych P niej zle ca no druk za ka dom

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 1 grudnia 2006 r.

W STANIE WOJENNY M

Bekanntmachung

Jadc w stron domu zauwaam na oliborzu grupki

onierzy zajtych naklejaniem czego wrodzaju plaka

tw wpobliu przystankw tramwajowych iautobuso

wych () Naafiszu przede wszystkim rzuca si woczy

gruby tytu „Uchwaa” a niej „o wprowadzeniu sta

nu wojennego” Afisz jest poky druk wyglda

na stary Lecz co szczeglne nie jest opatrzony ani

dat ani nazwiskiem przewodniczcego Rady Pa

stwa

Wspomnienie Kazimierza Dziewanowskiego

zet co dzien nych pro gra my te le wi zyj ne

i ra dio we (oprcz „Je dyn ki”) pra sy

po zo sta wio no „Try bu n Lu du” „o

nie rza Wol no ci” oraz spe cjal nie utwo

rzo ne po czo ne re gio nal ne re dak cje

ga zet par tyj nych (np na Dol nym l sku

wy cho dzi „Mo ni tor Dol no l ski”)

Swo istym „te atrem jed ne go ak to ra” by

y co dzien ne kon fe ren cje rzecz ni ka rz

du Je rze go Urba na

Wo je wdz kie Szta by In for ma cji

i Pro pa gan dy zaj mo wa y si tak e we

ry fi ka cj kadr dzien ni kar skich oraz

opi nio wa niem pro gra mw te le wi zyj

nych i ra dio wych Na po czt ku pro gram

te le wi zyj ny nada wa no ze spe cjal ne go

stu dia ob su gi wa ne go przez spe cja li

stw woj sko wych miesz cz ce go si

na te re nie pu ku cz no ci przy ul wir

ki i Wi gu ry w War sza wie Pro gra my

by y przy go to wy wa ne przez dzien ni ka

rzy z re dak cji woj sko wych kt rzy po

czt ko wo za st pi li pre zen te rw te le wi

zyj nych (kil ku cy wi lw pre zen te rw

„Dzien ni ka Te le wi zyj ne go” na wa sn

pro b wy st po wa o w mun du rach woj

sko wych) W te le wi zji oprcz co dzien

nych in for ma cji o ry go rach sta nu wo

jen ne go roz po cz to pre zen to wa nie cy

kli pu bli cy stycz nych wy mie rzo nych

w czon kw „So li dar no ci” oraz ze

szcze gl n mo c w USA i Ra dio

Wol na Eu ro pa Woj sko wa Wy twr nia

Fil mo wa „Czo w ka” pre zen to wa a do

ku men ty i cy kle pu bli cy stycz ne „Ofen

sy wa wy zwo le nia” „Da wia dec two

praw dzie” Po ka zy wa no fil my i se ria le

o te ma ty ce par ty zanc kiej oraz pro pa gu

j ce pa trio tyzm jak „Hu bal” „Do krwi

ostat niej” „No ce i dnie” „Go dzi ny na

dziei” „Gwiaz dy po ran ne” „Czar ne

chmu ry” „Staw ka wik sza ni y cie”

Plakaty afisze

Ce le i za da nia pro pa gan dy pod le ga y

nie ustan nym mo dy fi ka cjom zmie nia y

si jej prio ry te ty Przy ka dem niech b

dzie nie zwy kle su ge styw na „se ria re a

ga now ska” z przed sta wie niem ame ry

ka skie go pre zy den ta ja ko kow bo ja

w nie ist nie j cym fil mie „wiat po ame

ry ka sku” lub ja ko te go kow bo ja w ze

sta wie niu z Krzy a ka mi Ulri chem von

Jun gin gen i Kon ra dem Ade nau erem

na pla ka cie „ mro kw re dnio wie

cza” lub pla kat „Dwa ob li cza pre zy den

ta” W pa mi ci wie lu Po la kw po zo sta

stwo rzo ny przez W My so ro wi cza pla

kat „ pnia na ro do wej zdra dy” gdzie

na ko na rach drze wa za pi sa no na zwi ska

„zdraj cw” Pol ski za na pniu li te ry

z ich na zwisk uka da y si w so wo

„Tar go wi ca” Po nad to wy dru ko wa no se

ri pla ka tw z „y cze nia mi” na No wy

Rok 1982 i 1983 se ri pla ka tw wy

mie rzo nych w NA TO oraz wy cig zbro

je czy ude rza j cych w RWE

Propaganda naukowa

Pro pa gan da wa dzy pod le ga a przez

ca y czas trwa nia sta nu wo jen ne go

nad zo ro wi ze stro ny po szcze gl nych

pio nw KC PPR Te go ty pu in for

ma cje przy go to wy wa dla kie row nic

twa par tyj ne go Oro dek Ba da nia Opi

nii Pu blicz nej i Stu diw Pro gra mo

wych Ko mi te tu ds Ra dia i Te le wi zji

„Pol skie Ra dio i Te le wi zja” (dzi

OBOP) oraz na ukow cy z In sty tu tu

Ba da Spo ecz nych Woj sko wej Aka

de mii Po li tycz nej In sty tu tu Fi lo zo fii

i So cjo lo gii Pol skiej Aka de mii Na uk

Cen trum Ba da Spo ecz nych In sty

tu tu Pod sta wo wych Pro ble mw Mark

si zmu Le ni ni zmu przy KC PPR

oraz in nych orod kw na uko wo ba

daw czych

W kwiet niu 1982 r na spo tka niu psy

cho lo gw w Biu rze Pra so wym Rz du

w cze sne dzia a nia w tej sfe rze pod da no

to tal nej kry ty ce We wrze niu 1982 r

pod su mo wu jc ana li z 41 skon tro lo wa

nych za ka do wych or ga ni za cji par tyj

nych we Wro ca wiu pi sa no Propagan

da wizualna w zakadach pracy nie ist

nieje Czsto oistnieniu partii wiadczy

tabliczka na drzwiach komitetu zaka

dowego

Nieprzemijajce wzory sowieckie

Wizualnie i treciowo propaganda stanu wojennego

korzystaa z wzorcw „epoki stalinowskiej” Patrzc

na wydawnictwa okresu walki politycznej z przeomu

lat 1946 i 1947 oraz inne charakterystyczne cechy

tamtejszej propagandy mona dostrzec gdzie szukali

natchnienia do prowadzenia walki z opozycj autorzy

stanu wojennego Warto wspomnie tutaj o takich

sztrajfach jak „3 x TAK” wydawnictwach Wydziau In

formacji KC PPR nawizujcych do propagandy anty

peeselowskiej czy terminologii naladujcej wzory so

wieckie (jak kierowana swego czasu przez Feliksa

Dzieryskiego powoana przez „Jaruzela” Inspek

cja Robotniczo Chopska)

NIEZALE˚NA

GAZETA POLSKA

Warszawa, 1 grudnia 2006 r.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: