Gatunek: Chrząszcz majowy – Melontha melontha
Rodzina: Żukowate – Scarabeidae
Rząd: Chrząszcze – Coleoptera
Gromada: Owady – Inseckta
Profilaktyka i zwalczanie. Zwalczanie chrząszczy –na początku rójki zanim zdążą zniszczyć liście drzew i złożyć jajo,
Mechanicznie –otrząsać i niszczyć,
Chemicznie –opryskiwać preparatami kontaktowymi lub wgłębnymi (pyretroidy)
Pędraki –stosować preparaty doglebowe oparte na dianizonie.
Choroba –polega na długotrwałym zakłócaniu funkcji fizjologicznych, ujawniających się zmianami w wyglądzie roślin i uniemożliwiającym ich normalny rozwój. Zakłócenie tych funkcji może być powodowane przez czynniki abiotyczna (nieożywione) np. klimat, biotyczne (ożywione) np. wirusy.
-więdnięcia,
-plamistość (np. czarna –liście klonu, parch jabłoni),
-nekrozy (np. zaraza ziemniaczana),
-zniekształcenia:
*skarłowacenie (np. parch jabłoni),
*wybujałość (np. guzowatość korzeni),
*pędzenie narządów Świerzych (np. kędzierzawka brzoskwiniowa, Holenderska choroba wiązu),
-dziwotwory:
*staśmienia łodygi,
*przerosty,
*czarcie miotły,
*zazielenienie,
-rany:
*złamania,
*otwarcia,
-wydzieliny:
*sporysz,
*rosa miodowa,
-oznaki etiologiczne:
*huby,
*sklerotnia,
*gruzełek,
*głownie.
Objawy uszkodzeń powodowanych przez szkodniki o aparacie gębowym gryzącym.
Uszkodzenia podziemnych części roślin:
1. ogryzanie korzeni z zewnątrz i ich odcinanie:
-larwy śmietki kapuścianej,
-turkuć podjadek,
-klug czarny,
-podrzut myszaty.
2. wygryzanie szyjki korzeniowej i tworzenie golasów:
-chowacz galasówek,
Uszkodzenia nadziemnych części roślin:
-pędów,
-gałęzi,
-pni,
1. podgryzanie pędów u podstawy:
-gąsienice rolnic,
2. wygryzanie pędów i gałęzi od wewnątrz:
-larwy przeziernika porzeczkowego,
-larwy trzepa szparagówki,
3. tworzenie wyrośli na pędach:
-paciornica krzyżowianka,
-larwy pryszczarkowatych,
-szypszyniec różany,
4. wygryzanie chodników pod korą:
-larwy i chrząszcze kornikowatych.
Uszkodzenia liści:
1. całkowite objadanie liści z pozostawieniem grubszych nerwów –Gołożery (zostają nerwy),
-gąsienice bielnika kapustnika,
2. wygryzanie liści z tworzeniem oprzędów, zwijaniem jednego lub kilku liści,
-gąsienice namiotnika jabłoniowego,
3. dziurawienie liści:
-larwy piętnówki kapustnicy,
-chrząszcze,
4. wyjadanie miękiszu z jednej lub obu stron liścia z pozostawieniem cienkich nerwów liści. Szkieletowanie,
-larwy śluzownicy lipowej,
5. wygryzanie małych jamek z pozostawieniem dolnego lub górnego nabłonka liścia żer okienkowy,
-larwy tantnisia krzyżowiaczka,
6. wygryzanie miękiszu między dolnym a górnym nabłonkiem liścia żer minujący,
-larwy miniarek,
-szrotówek kasztanów –kasztanowiaczek,
7. wygryzanie regularnych, półokrągłych zatok na brzegu liścia, żer zatokowy,
-chrząszcze oprzędzików,
8. tworzenie wyrośli,
-larwy galasówkowatych,
9. zeskrobywanie tkanek z dolnej powierzchni liścia, powodujące zwijanie się liścia ku środkowi,
-larwy niemułki różanej.
Uszkodzenia narządów generatywnych:
1. wygryzanie pąków kwiatowych od wewnątrz,
-larwy kwieciaka jabłkowca,
2. objadanie kwiatów od zewnątrz,
-gąsienice piędzika przedzimka,
3. wygryzanie nasion z zewnątrz i od wewnątrz,
-larwy pachówki strąkóweczki,
4. wygryzanie owoców od zewnątrz,
-dorosłe osy i szerszenie.
Uszkodzenia nasion w magazynach:
1. wygryzanie nasion od wewnątrz,
-larwy strąkowca fasolowego,
2. wygryzanie nasion od zewnątrz,
-chrząszcze wołka zbożowego.
Objawy uszkodzeń powodowane przez szkodniki o aparacie gębowym kłująco – ssącym.
Uszkodzenia części podziemnych:
1. więdnięcie i zamieranie korzeni oraz powstawanie wyrośli,
-larwy Guzaka północnego (nicienie-robaki).
Uszkodzenia nadziemnych części rośliny:
-pędy,
-gałęzie,
-pnie.
1. powstawanie rakowatych wyrośli,
-Bawełnica korówka,
2. przebarwienia tkanek pędów i ich skręcenie,
-mszyca jabłoniowa.
1. przebarwienia w postaci punktowych plamek,
-skoczek różany,
2. powstawanie nekroz i rozrywanie się blaszki liścia,
-zmieniki,
3. tworzenie się małych srebrzystych plamek,
-wciornastki,
4. powstawanie deformacji w postaci marszczenia, skręcania i fałdowania,
-mszyca burakowa,
-mszyca wiśniowa,
5. tworzenie nieforemnych i barwnych wzdęć,
-mszyca porzeczkowo –czyściecowa,
6. powstawanie wyrośli,
-pilśniowiec orzechowy.
28.02.2008r.
Cele ochrony roślin:
1. obniżenie strat powodowanych przez choroby, szkodniki i chwasty.
2. podniesienie jakości uzyskanych płodów.
Metody ochrony roślin.
1. metody o działaniu profilaktycznym:
-kwarantanna,
-metoda agrotechniczna – higieniczna,
-metoda hodowlana.
2. metoda bezpośredniego zwalczania:
-metoda fizyczna,
-metoda mechaniczna,
-metoda biologiczna,
-metoda chemiczna.
3. integracja metod.
Redukcja możliwego plonu aż do zużycia (schematycznie).
1. potencjalny plon 100%
2. do zbioru 70%
Strata 30%
3. magazynowanie 50%
Stra. 20%
4. przerób 30%
Kwarantanna – ma na celu niedopuszczenie lub przynajmniej ograniczenie przenikania określonych gatunków chorób, szkodników czy też chwastów na nowe, nie zajęte przez nie obszary, gdzie gatunki mogłyby znaleźć dla swojego rozwoju dogodne warunki ekologiczne a przy zadomawianiu się, powodować permanentne straty gospodarcze do produkcji roślinnej.
Na metodę kwarantanny składają się określone przepisy prawne i normatywne oraz oficjalne czynności kontrolne umożliwiające zablokowanie aktualnego stanu fitosanitarnego wożonych lub wywożonego roślin i innych towarów pochodzenia roślinnego i przedmiotów (opakowania, środki transportu).
Podstawa prawna: ustawa nr. 4462 dnia 12 lipca 1995r. O ochronie roślin uprawnych.
Terminologia użyta w ustawie.
Organizmy szkodliwe –zwierzęta, rośliny, grzyby, bakterie, wirusy, wiroidy oraz inne mikroorganizmy, które mogą spowodować szkody w roślinach uprawnych, w tym leśnych i produktach roślinnych.
Środki fitosanitarne –wszelkie akty i przepisy prawne albo inne oficjalne postępowanie urzędowe, mające na celu zapobieganie wprowadzeniu i/lub rozprzestrzenieniu się agrofagów, które podlegają obowiązkowi zwalczania.
Przepisy fitosanitarne –zbiór aktów prawnych, będących podstawą do podejmowania oficjalnych działań, zapobiegających wprowadzeniu i/lub rozprzestrzenianiu się agrofagów podlegających obowiązkowi zwalczania, a które polegają na kontroli produkcji, transportu, miejsc składowania towarów i innych artykułów, jak również normalnej działalności ludzkiej, a także na wprowadzaniu systemu świadectw fitosanitarnych.
Agrofag –jakikolwiek gatunek, szczep, biotop rośliny, względnie zwierzęcia, szkodliwy dla roślin albo produktów roślinnych.
Świadectwo fitosanitarne –dokument dotyczący stanu zdrowotności roślin, produktów roślinnych i przedmiotów wystawionych przez urzędową organizacje ochrony roślin państwa, z którego są one wywożone.
13.03. 2008r.
Ekologia zwierząt –zajmuje się wzajemnymi powiązaniami między organizmami a otaczającym je środowiskiem oraz o współdziałaniu i współzależności organizmów między sobą.
Czynniki ekologiczne:
1. abiotyczne (nieożywione):
-klimat (temp., wilgotność, światło, prądy powietrzna),
-gleba,
-krajobraz.
2. biotyczne (przyroda ożywiona):
-konkurencja,
-wrogowie naturalni.
Temperatura –ważna dla zwierząt zmiennocieplnych (owady, roztocze, nicienie, ślimaki). Rozwój odbywa się w granicach +2 do +380C.
Próg życia –skrajne wartości w granicach -54 do +640C:
-zero fizjologiczne (próg życia) hamuje aktywność życiową –jest to cecha utrwalana genetycznie.
-temperatura efektywna –powyżej zera fizjologicznego.
-suma temperatur efektywnych –suma ciepła potrzebna do rozwoju danego gatunku.
S=(T-to)d
S- suma temperatur efektywnych,
T- średnia temperatura dobowa,
to- zero fizjologiczne gruntu,
d- liczba dni rozwoju stadium lub pokolenia.
Woda i wilgotność powietrza –podstawowy składnik żywych organizmów,
-proces przemiany materii,
-środowisko do przemieszczania się.
Światło –długość dnia reguluje cykle rozwojowe niektórych gatunków.
Prądy powietrza –nanoszą bakterie, wirusy, szkodniki i choroby.
Gleba:
–miejsce zimowania,
-miejsce żerowania.
Czynniki biotyczne.
Pokarm:
-Saprofity –żywiące się martwymi szczątkami (storczyk),
-Fitofagi –zjadające rośliny,
-Zoofagi –zjadające inne zwierzęta:
*pasożyty,
*parazytoidy (pasożytuje jako larwa niszcząc swojego gospodarza. Potem jest osobnikiem odrębnym),
*drapieżniki,
-Nekrofagi –zjadające trupy innych zwierząt,
-Koprofagi –zjadające kał,
-Monofagi –żyjące kosztem jednego gatunku,
-Oligofagi (Olifa...
zulek