Homeopatia i Benedykt XVI.pdf

Zagwozdka

Przeglądając ksiąŜkę Petera Seewalda pt. Benedykt XVI - portret z bliska - taką biografię osnutą na

kanwie spotkań Seewalda z kard. Ratzingerem w trakcie robienia z nim znanych wywiadów-rzek -

natrafiłem na fragment, który zapewne stanowić moŜe nie lada ambaras dla niektórych co bardziej

fanatycznych wrogów homeopatii. Seewald pisze na s. 39:

W porównaniu z innymi kardynałami, ten człowiek z Marktl sprawia nadal wraŜenie młodego i

dynamicznego. Prawie zawadiackiego, burszowskiego. Podczas naszych rozmów często miałem wraŜenie,

Ŝe siedzę naprzeciwko kogoś, kto wydaje się zachowywać wigor młodych lat - zarówno w myśleniu, jak

równieŜ w gestach. Niekiedy w trakcie wywiadu kładł nogę na oparcie stołka, jak student. A gdy

stawiałem na stół buteleczk ę z homeopatycznymi kroplami na gardło , poniewaŜ z powodu długiego

mówienia jego głos stawał się lekko szorstki, pełen podekscytowania, jakby był świeŜo upieczonym

pierwszoklasistą, aplikował sobie to ohydne lekarstwo .

Spodziewam się, Ŝe ten fragment to dla niektórych moich kolegów pigułka równie gorzka jak dla innych

kolegów informacja, Ŝe papieŜ Benedykt ocenia pozytywnie Vaticanum II. Gdybym był bardziej złośliwy,

proponowałbym po prostu połączyć siły: PapieŜ nie wyzwolił się wciąŜ z “błędów Soboru” właśnie

dlatego, Ŝe zaŜywa leki homeopatyczne - nie tylko paskudne, ale “diabelskie”. I tak juŜ byśmy wiedzieli,

co i jak…

No ale tak nie powiem. Choć - po długich namysłach i konsultacjach, takŜe z egzorcystami - nie

podzielam fundamentalnych zastrzeŜeń wobec homeopatii jako takiej, szanuję ostroŜność tych, którzy

wołają po prostu “uwaga!” Mają rację o tyle, Ŝe ta nie do końca rozpoznana metoda leczenia i nie jest

cudownym panaceum, i zostawia wciąŜ tyle wolnego miejsca na interpretację, iŜ moŜna je wypełnić nie

tylko nieporadnymi wyjaśnieniami, ale i ezoterycznymi banialukami, a nawet diabelskimi

podpowiedziami. To samo jeśli chodzi o atmosferę ezoteryczną, którą wokół homeopatii mogą tworzyć

same koncerny zainteresowane w zrobieniu zamieszania wokół swych produktów. Z tym, Ŝe - moim

zdaniem - to nie homeopatia jest temu winna, a satanistyczne dekokty moŜna uczynić choćby z mąki,

wody i soli (lecz mąka, woda i sól nie są temu winne).

Dlatego nie wyśmiewam się z antyhomeopatycznej krucjaty, ani nie chcę nic ujmować czci jej

wojownikom - mają swoją rację, którą uznaję (jak wyŜej). Ale jeśli chodzi o tworzenie z tego problemu

nr 1 i pisanie traktatów na temat fundamentalnego satanizmu tych leków (na zasadzie: co się nie mieści w

kategoriach scjentystycznego racjonalizmu, tego po prostu nie ma, ergo od złego pochodzi) - to moŜe

jednak zbastujcie, koledzy? Są przecieŜ waŜniejsze sprawy niŜ namawianie ludzi do wyrzucania kropli do

nosa.

Ze strony: http://www.christianitas.pl/pawelmilcarek/, http://milcarek.blogspot.com/

Komentarze (do ść ambitne) internautów do artykułu

1. Szanowny Panie, nie wykluczam, Ŝe kard. Ratzinger zaŜył właśnie lek homeopatyczny, bo pewnie

Peter Seewald nie wpadł na pomysł, Ŝe jest coś innego do dyspozycji. W Niemczech na lekkie

schorzenia podaje się właściwie tylko środki homeopatyczne; w aptekach stanowią ok. połowy

stricte medycznego asortymentu. Ale to zdanie z ksiąŜki jest chyba pomyłką tłumacza. W

oryginalnym wydaniu niemieckim (Peter Seewald / Benedikt XVI. Ein Porträt aus der Nähe /

Ullstein Verlag, Berlin 2005) na stronie 19 jest mowa o “die gleichmildernden Tropfen”, czyli

«kroplach łagodzących podraŜnienie», a nie o “gleichmindernden” czyli dosłownie

«zaprowadzających równowagę», które to dość dziwne słowotwórczo wyraŜenie uŜywa się

czasami zamiast słowa “homöopatisch” w ramach tendencji do eliminowania z języka obcych

naleciałości na rzecz rdzeni czysto germańskich. Pozdrawiam.

PS. Czy moŜe Pan ujawnić, jaki to egzorcysta przyczynił się do takiej Pana opinii? Wywodu z 3.

akapitu właściwie nie rozumiem. Co to znaczy, Ŝe metoda leczenia ma mieć jakąś “interpretację”?

O jakie i czyje “ezoteryczne banialuki” chodzi? Mam wraŜenie, Ŝe usiłuje Pan na siłę pisać w

sposób wywaŜony i umiarkowany, tylko po co, skoro traci na tym rzeczowość. Natomiast

zgadzam się ze stwierdzeniem o mące, wodzie i soli, z tym Ŝe w tym przypadku ilość składników

jest trzy razy mniejsza…

Odpowied ź PM: Gdy co ś “działa”, ale nie wiemy “dlaczego”, mamy do czynienia z metod ą , która

nie ma teoretycznego wyja ś nienia. Wtedy wła ś nie ludzie niem ą drzy lub ź li mog ą wciska ć

u Ŝ ytkownikom ezoteryczne banialuki ( Ŝ e np. działa tu boska pneuma uwalniana przez czariownika

itp.). Na tym polega moim zdaniem jedyne realne zagro Ŝ enie wi ąŜą ce si ę z leczeniem

homeopatycznym. Poza tym brak wyjasnie ń teoretycznych powoduje, Ŝ e metod ę aplikuje si ę

jedynie na zasadzie do ś wiadczenia, a nie wiedzy. Ale tak zaczynała wi ę kszo ść metod własciwych

dyscyplinom praktycznym: najpierw jest odkrycie działania, potem gromadzenie do ś wiadcze ń ,

potem pierwsze nieporadne wyja ś nienia teoretyczne, a na ko ń cu wyja ś nienia bardziej adekwatne.

Prawie zawsze jest okres, w którym z czego ś korzystamy, mimo Ŝ e nie znamy wytłumaczenia.

Komentarz autor PF — 1 sierpie ń 2006 @ 3:23 pm

2. Claviculusie, jest tylko pytanie - jak długo moŜna czekać na JAKIKOLWIEK dowód ?

Nie biorę udziału w antyhomeopatycznej krucjacie, ale jako “znajomy lekarz” byłem kiedyś

poproszony przez sąsiadki mojej mamy o opinię na temat homeopatii - zrobiłem to w formie

krótkiego tekstu, przypominającego podstawy wiedzy na ten temat. Pozwolę sobie go sobie

wkleić:

“KRÓTKO O HOMEOPATII

Nazwa „homeopatia” pochodzi od greckich słów homoios – podobny i pathos – cierpienie, co ma

związek z główną zasadą homeopatii – „podobne leczyć podobnym” (”similla similibus curantur”)

i pozostaje w opozycji do zasady „przeciwne leczyć przeciwnym” („contraria contraris curantur”),

będącej podstawą klasycznego leczenia tzw. allopatycznego.

Twórcą homeopatii był Niemiec Samuel Hahnemann (1775-1843).

Homeopaci twierdzą, Ŝe ich leki powodują powstanie obrazu klinicznego choroby podobnego do

wywołanego przez daną chorobę i mają za zadanie pobudzić organizm pacjenta do walki,

samoobrony, samoregulacji. Lek homeopatyczny ma być swoistym „nośnikiem informacji”.

Środki homeopatyczne przygotowywane są jako rozcierki rozmaitych substancji martwych (np.

minerały, metale) i Ŝywych (np. części roślin, zwierząt) albo jako nalewki. Wyjściowa nalewka

jest rozcieńczana, wyjściowa rozcierka jest wykorzystywana do uzyskania pochodnych, mniej

stęŜonych rozcierek. W oznaczeniach leków homeopatycznych stosowane są litery – wskazujące

na stopień rozcieńczenia (litera D oznacza rozcieńczenie 1:10, litera C lub CH – 1:100), oraz

liczby – wskazujące na to ile razy proces rozcieńczania był przeprowadzany. I tak na przykład

D12 oznacza dwunastokrotnie przeprowadzone rozcieńczenie 1:10, CH30 – trzydziestokrotne

rozcieńczenie 1:100. NaleŜy zwrócić uwagę na to, Ŝe tak wysokie rozcieńczenia prowadza do

sytuacji, w której w homeopatycznym „leku” nie ma w ogóle substancji leczniczej – np. w

popularnym preparacie „Oscillococcinum” stosowane jest rozcieńczenie CH200 podstawowej

substancji (ekstrakt z wątroby i serca dzikiej kaczki), co oznacza, Ŝe prawdopodobieństwo

trafienia na choćby jedną molekułę pochodzącą od kaczki wynosi 1:10 do potęgi 400 (jedynka i

czterysta zer). Homeopaci twierdzą, Ŝe nie jest to istotne, preparat nie musi zawierać Ŝadnej

cząsteczki substancji leczniczej a najwaŜniejszy jest sposób rozcieńczania - wytrząsanie.

Wytrząsanie, czyli tzw. potencjalizacja pomaga ich zdaniem wydobyć “niematerialną naturę

substancji” posiadającą “energię witalną”.

Homeopaci nie znają Ŝadnego mechanizmu działania swoich „leków” – zwykle uŜywają kilku

ogólnikowych zdań zacytowanych powyŜej. Nauka nie zna oddziaływań mogących przekazywać

informację oraz pobudzać organizm w opisany tu sposób, pod względem chemicznym i fizycznym

kolejne rozcieńczenia „leku” nie róŜnią się od wody.

Głównym argumentem homeopatów jest skuteczność działania ich leków. Oceniając skuteczność

jakiegokolwiek leczenia naleŜy jednak brać pod uwagę dwa zjawiska: samowyleczenie oraz tzw.

„efekt placebo”. Samowyleczenie jest zjawiskiem, które występuje w naturze – oczywiście w

róŜnych chorobach z róŜną częstością (katar ustępuje bez leczenia bardzo często, zaawansowany

nowotwór – bardzo rzadko). Homeopaci największe „sukcesy” odnoszą w tych chorobach, gdzie

samowyleczenie jest częste.

„Efekt placebo” polega na wyleczeniu za pomocą preparatu nie zawierającego Ŝadnych substancji

leczniczych pacjenta przekonanego o tym, Ŝe otrzymuje preparat leczący. Jest on wynikiem

ścisłego związku między psychiką pacjenta, a jego dolegliwościami somatycznymi. [Na

marginesie - trzeba przyznać, Ŝe moŜliwości oddziaływania psychicznego homeopatów są

(zwłaszcza w Polsce) duŜo większe niŜ lekarzy – rzadko która wizyta pacjenta trwa krócej niŜ pół

godziny, homeopaci zbierają bardzo dokładny wywiad dopytując o wszystkie istotne i mniej

istotne szczegóły, pacjent czuje się dopieszczony i zadbany, chętniej poddaje się terapii i z reguły

lepiej ocenia jej wyniki.]

W klasycznej medycynie wszystkie nowo wprowadzane leki są porównywane na dwóch grupach

pacjentów – jedna otrzymuje nowy preparat, druga – placebo, a skuteczność preparatu ocenia się

porównując wyleczenia w obu grupach. Podobne badania przeprowadzono takŜe dla „leków”

homeopatycznych, ich podsumowanie ukazało się 27.08.2005 w prestiŜowym brytyjskim piśmie

„The Lancet” (Shang et al. “Are the clinical effects of homoeopathy placebo effects? Comparative

study of placebo-controlled trials of homoeopathy and allopathy”. Lancet 2005, 366: 726-732).

Wynik – brak jakichkolwiek dowodów na to, Ŝe homeopatia przewyŜsza swoją skutecznością

działania placebo.

Podsumowując - z racjonalnego punktu widzenia homeopatia nie działa - bo nie ma prawa działać.

Istnieje jednak takŜe punkt widzenia pozaracjonalny …

- Twórca metody, Samuel Hahnemann był zagorzałym masonem i … mistrzem okultyzmu. Od 25

roku Ŝycia uprawiał go namiętnie w loŜy Hermannstadt w Transylwanii. Podobno podczas seansu

spirytystycznego doznał olśnienia, dzięki któremu opracował zasady homeopatii i opublikował je

w 1810 roku w „homeopatycznej Biblii” – „Organon der rationallen Heilkunst”(„Wykładnia

sztuki leczenia”).

- Stosowane przy produkcji homeopatycznych leków „wytrząsanie” przypomina magiczne

czynności wykonywane przy czarach.

- Egzorcyści wymieniają aktywne stosowanie homeopatii jako jedną z częstszych dróg

prowadzących do opętań.

Wszystko to przemawia za tym, aby takŜe z powodów pozaracjonalnych – homeopatii raczej nie

stosować.

Z mojego punktu widzenia – homeopatia nie ma prawa działać, a jeśli by działała – to tym

gorzej…

Jeszcze jedno wyjaśnienie na sam koniec – panuje olbrzymie pomieszanie pojęć, do jednego wora

wrzuca się i miesza - medycynę naturalną, homeopatię, ziołolecznictwo, Reiki, akupunkturę,

świecowanie uszu metodą Indian Hopi i inne.

OtóŜ ziołolecznictwo nie ma nic wspólnego z homeopatią, co więcej homeopatia powstawała w

opozycji do ziołolecznictwa (w początkach XIX wieku nie było leków syntetycznych i kaŜdy

lekarz był jednocześnie zielarzem). Zioła działają na klasycznej zasadzie przeciwności, substancje

pochodzące z ziół są w dalszym ciągu szeroko uŜywane w klasycznej medycynie a większość

nawet współcześnie uŜywanych leków to niewielkie chemiczne modyfikacje związków

naturalnych!”

Komentarz autor gacek — 2 sierpie ń 2006 @ 1:15 pm

3. Co do papieŜa Benedykta XVI, to powyŜszy [cytowany w notce Claviculusa] tekst o niczym nie

przesądza, poniewaŜ nie wiadomo, czy był on zorientowany, co zaŜywa. Natomiast nie powinno

się bagatelizować realnych zagroŜeń duchowych związanych z jakimś zjawiskiem tylko dlatego,

Ŝe na tle innych nie wydaje się ono być “fundamentalnie satanistyczne”. I to co najmniej z dwóch

powodów. Po pierwsze, nie istnieje coś takiego, jak satanizm “niefundamentalny”, nad którym

moŜna byłoby przejśc do porządku dziennego. Albo dana rzecz jest wolna od wpływów złego

ducha i godna polecenia, albo, przeciwnie nie jest od nich wolna i jako taka powinna być

stanowczo piętnowana i odrzucana. Praktykowanie astrologii jest gorsze niŜ czytanie horoskopów

w gazecie, co nie znaczy, Ŝe to ostatnie jest akceptowalne, tym bardziej, Ŝe moŜe prowadzić do

tego pierwszego. Po drugie natomiast, “lekko satanistyczne” zjawiska bywają groźniejsze od tych

“mocniejszych”, a to z tego powodu, Ŝe obecne w nich zło jest bardziej ukryte i mniej oczywiste

dla szerokiego audytorium, a przez to łatwiej akceptowane. I bynajmniej nie chodzi tu o fałszywe

demonizowanie czegoś jedynie z tego powodu, Ŝe “nie mieści się w kategoriach scjentystycznego

racjonalizmu”, ale właśnie o sprawy z punktu widzenia duchowego fundamentalne, na które

oderwana od wiary perspektywa racjonalisty czy scjentysty jest zwyczajnie ślepa.

Homeopatia jest metodą leczenia “wynalezioną” przez niemieckiego okultystę i masona

S.Hahnemanna, dzięki informacjom otrzymanym przez niego podczas seansów spirytystycznych,

a więc samo jej pochodzenie dyskwalifikuje ją w oczach chrześcijanina, poniewaŜ spirytyzm jest

domeną działania złego ducha. Nie bez znaczenia jest takŜe negatywna opinia o. J.Verlinde,

wybitnego specjalisty od zagroŜeń “lewą” duchowością (mało kto wszedł w nią przed swoim

nawróceniem równie głęboko jak on i moŜe równie kompetentnie oceniać, czy dane zjawisko ma

związek z działaniem osobowego zła).

Fragment artykułu R.Wyrostkiewicza z portalu Katolik.pl (całośc pod adresem:

http://www.katolik.pl/index1.php?st=artykuly&id=721 ):

“Szukając prawdy o homeopatii, skontaktowałem się z chyba najwybitniejszym na świecie

znawcą tematyki orientalnej, New Age, sekt i innych zagroŜeń duchowych. Chodzi o o. Josepha -

Marie Verlinde’a.

Jest, dzięki kilku wizytom, ksiąŜkom i kasetom - dobrze znanym w Polsce Belgiem na stałe

mieszkającym we Francji. O. Verlinde był młodym naukowcem, który szukając rzeczy

duchowych wyjechał do Indii, gdzie przez długi czas blisko współpracował z guru Maharshi

Mahesh Yogi. Powróciwszy do Europy praktykował okultyzm. Po swoim nawróceniu rozpoczął

studia teologiczne, a w 1986r. przyjął święcenia kapłańskie. Później załoŜył zgromadzenie

zakonne - Rodzina św. Józefa.

O. Verlinde przyglądał się homeopatii juŜ wcześniej. Wiele w niej wydawało mu się

niezrozumiałym, był jednak daleki od jej potępienia. Kiedy zacząłem przedstawiać mu sprawę,

wyraził swoje niepokoje z powodu naszej niewiedzy o energii astralnej, w której obszarze, wg

homeopatów, dokonują się poŜądane zjawiska. Następnie wziął pod uwagę spirytystyczne źródło,

którym posłuŜył się Hahnemann, aŜ w końcu stwierdził, Ŝe nawet, jeśli w rzeczywistości tak było,

to nie wydaje się, aby uŜywanie leków homeopatycznych mogło odbyć się ze szkodą dla ludzi.

Wtedy przedstawiłem mu materiały, m.in. o osobie Hahnemanna. Oto fragmenty wypowiedzi,

jakich w trakcie naszych kontaktów udzielił o. Joseph: “Mówię tylko, Ŝe nie wydaje mi się,

abyśmy mieli wystarczającą ilość elementów, aby to potępić jako technikę przywołującą działanie

duchów (…). Z mojej strony, jeśli miałbym pewność, Ŝe Hahnemann otrzymał te informacje za

pośrednictwem duchów, ogłoszę homeopatię jako niezgodną z Ŝyciem chrześcijańskim, poniewaŜ

(…) informacje - prawdziwe - przekazane przez duchy miałyby wartość paktu. Ci, którzy

uŜywaliby takiej informacji, tym samym zaakceptowaliby działanie duchów, które ją przekazały.

Oto, do czego doszedłem. Nie wszystko jest jeszcze jasne, ale spróbujemy posunąć się do

przodu.”

Po wspólnej pracy nad dostępnymi tekstami, o. Verlinde podsumował to wszystko, co o

homeopatii wiemy i co przypuszczamy. Porównał on źródła homeopatii i ją samą z szamanami

Ameryki Środkowej, którzy będąc w transie otrzymywali wiadomości na temat działania róŜnych

roślin. “Duchy te nie czynią tego za darmo”- stwierdził m.in. Wnioski o. Verlinde’a były tym

razem juŜ duŜo bardziej krytyczne. Odrzucał on moŜliwość uciekania się do homeopatii tych

wszystkich, którzy znają jej prawdziwą historię. “Byłoby to świadome sprzymierzanie się z

duchami.” Jednak stwierdzał równieŜ, Ŝe nie wie, czy niebezpieczeństwo moŜe zawisnąć takŜe

nad ludźmi nieświadomymi, ludźmi dobrej woli. Na koniec o. Verlinde wyraził pewien rodzaj

przeraŜenia z owoców naszej pracy pisząc: “przecieŜ homeopatia tak się rozprzestrzeniła, Ŝe

uŜywa jej co druga osoba.”

Szukając materiałów o homeopatii, poświęciłem na to wiele czasu, poniewaŜ nie łatwo było

doszukać się krytycznych prac na interesujący mnie temat. W końcu jednak dysponowałem

pewnymi informacjami, zarówno z punktu widzenia religii, jak i medycyny.

Homeopatię “zawdzięczamy” niemieckiemu doktorowi Samuelowi Hahnemannowi (1753-1843).

Był to człowiek kpiący z chrześcijaństwa i samego Zbawiciela. NaleŜał do sekty wolnomularskiej,

potępionej przez Kościół jako narzędzie i siedlisko diabła. Dodatkowo parał się spirytyzmem, co

ma niebagatelne znaczenie, gdyŜ jak sam oświadczył, homeopatia powstała dzięki informacjom

przekazanym podczas objawień spirytystycznych. Jest to niewątpliwie główny “trop” na drodze

do odrzucenia tego sposobu leczenia.

Specyfika hahnemannowskiej “medycyny” polega m.in. na swoistej spirytualizacji organizmu

ludzkiego i atakujących go chorób. W jego najwaŜniejszej pracy pt. “Organon der Heilkunst”

dowiadujemy się, Ŝe choroby, to “tylko duchowy, dynamiczny rozstrój Ŝycia”. Trzeba tedy, aby i

lekarstwa działały w obszarze ducha, co prowadzi Hahnemanna do nauki o “uduchowieniu

materii”.

Na zagroŜenia homeopatii wskazywał takŜe miesięcznik “Miłujcie się!” w numerze 5/2003:

http://www.wiktor.alleluja.pl/tekst.php?numer=9626

Odpowied ź PM: Nie wchodz ą c w szersz ą odpowied ź na Pana uwagi - ale tylko dla wyja ś nienia

pewnej kwestii podstawowej: pisałem o “fundamentalnym (satanizmie)” w znaczeniu: wpisany w

natur ę , nale Ŝą cy do istoty, nieodł ą czny. Uwa Ŝ am bowiem - i temu dałem wyraz - Ŝ e homeopatia

jest czym ś złym jedynie o tyle, o ile staje si ę wehikułem ezoterycznych “interpretacji” (a wi ę c:

bywa czym ś złym per accidens). Natomiast sama w sobie jest jedynie, jak dot ą d

niewytłumaczonym, zespołem do ś wiadcze ń dotycz ą cych pewnego sposobu leczenia, który zapewne

stopniowo b ę dzie lepiej rozpoznawany (zarówno co do swych mo Ŝ liwo ś ci, jak i ogranicze ń ). Fakt,

Ŝ e wyja ś nienie tego sposobu leczenia musi si ę ga ć do dziedziny “informacji”, a nie prostych

oddziaływa ń “atomowych”, nie czyni z homeopatii dzieła szata ń skiego. Ubolewam, Ŝ e waleczni

antyhomeopaci dyskredytuj ą argumenty na rzecz skuteczno ś ci homeopatii argumentami bardziej

erystycznymi ni Ŝ rzeczowymi (np. cytuje si ę tylko wyimki ze studium “Lanceta”, odmawia si ę z

góry wiarygodno ś ci studiom pisanym przez lekarzy-uczonych nale Ŝą cych do stowarzysze ń

homeopatycznych, cytuje z upodobaniem jedynie najsłabsze, bzdurne teksty homeopatów itp. - to

sprawia wra Ŝ enie typowego “szukania haka”, podpartego przekonaniem m ę drka o tym, Ŝ e “nie

wida ć ” nigdzie pr ą du elektrycznego ). Nie namawiam nikogo do prostej łatwowierno ś ci, tym

bardziej, Ŝ e rzeczywi ś cie homeopatia bywa ł ą czona z bzdurami - ale apeluj ę , Ŝ eby nie popada ć w

przeciwne skrajno ś ci.

Uwa Ŝ am - podobnie jak o. Norkowski OP (w innej sprawie - autor “Frondy”) - Ŝ e zasadnicze

zarzuty wzgl ę dem homeopatii bior ą si ę z pewnych zaw ęŜ onych antropologii, które pozwalaj ą

ł ą czy ć pozytywistyczny scjentyzm z charyzmatyczn ą egzaltacj ą w poszukiwaniu wpływów

diabelskich. W tych sprawach bardzo by si ę nam przydał trze ź wy chrze ś cija ń ski realizm ś w.

Alberta i ś w. Tomasza, patronów ł ą czenia rozumu i wiary.

Komentarz autor eliasz — 3 sierpie ń 2006 @ 2:03 pm

4. 1. Nie czuję się kompetentny w sprawie „zawęŜonej antropologii” ani teŜ Ŝadnej innej, ale próbuję

myśleć trzeźwo, realistycznie i po chrześcijańsku. A zatem, jak moŜna wytłumaczyć, Ŝe „coś

działa, a nie wiemy dlaczego”? Ja widzę trzy rodzaje powodów, występujące nie koniecznie

rozłącznie:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: