ROZDZIAŁ VII - Metody badania stóp.pdf - TADEUSZ KASPERCZYK - jowa33

Rozdzial VII

Metody badania stóp

Ocena stóp - podobnie jak ocena postawy ciala - nie nalezy do lat'wych i prostych.

Istnieje wiele metod jej badania; jest to z jednej strony zjawisko korzystne, z dru-

giej zas stwarza sytuacje, w której wyniki badan uzyskiwane róznymi metodami sa

nieporównywalne. Rezultatem tego sa dane dotyczace czestosci wystepowania

plaskostopia u dzieci i mlodziezy w granicach od kilku do kilkudziesieciu procent

(Kudasiewicz i wsp. 1991, Marchewczyk i wsp. 1980, Nadolska-Cwikla i Stasiak

1992, Slezynski i Debska 1977, Slezynski i Rottermund 1992, Wejsflog 1958).

W ocenie budowy stopy ijej wydolnosci nalezy wieksza uwage zwrócic najej

rozwój fIzjologiczny. Wydaje sie, ze kryteria charakteryzujace stope prawidlowa

dzieci i mlodziezy stosowane w przeszlosci byly czesto zbyt surowe.

Celem niniejszego rozdzialu jest omówienie szeregu metod badania stopy

ludzkiej, ich opisanie i klasyfIkacja. Ze wzgledu na ograniczone ramy tego wy-

dawnictwa dokonano opisu najpopularniejszych metod oraz najczesciej stosowa-

Metoda ortopedyczna

Ocena ortopedyczna polega na ogladaniu i zakwalifikowaniu stopy do jednej

z trzech podstawowych grup:

1. wydrazonej,

2. prawidlowej,

3. plaskiej.

Wyniki tej metody zaleza od doswiadczenia i odczuc badajacego. W tej grupie

:netod do stóp plasko-koslawych zalicza sie stopy wyraznie patologiczne z duza

~;oslawoscia stepu i znacznie obnizonym lukiem podluznym. Jednoczesnie wia-

:omo, ze nadmierna koslawosc nie zawsze idzie w parze ze splaszczeniem stopy,

• Bogaty zbiór metod - a czesto i norm - majdzie czytelnik w opracowaniu pl. Biomechanika

i profrlaktyka statycmych mieksztalcen stopy. Materialy Sesji Naukowej, Lublin 4-5 XII 1979.

Pod red. W. Degi. PZWL, Warszawa 1981.

nych przyborów i aparatów.

Merodaanifopomet~czna

176

177

a stopy nawet o niewielkiej koslawosci moga byc w znacznej mierze plaskie,

dlatego ortopeda moze latwo popelnic blad i zaliczyc do stóp plaskich stopy

nadmiernie koslawe z niewielkim splaszczeniem.

Badania stopy dokonujemy najpierw w odciazeniu (w pozycji siedzacej). Stwier-

dzenie odchylen podczas obserwacji dowodzi, ze zmiany deformacyjne sa juz

ustalone. W tej pozycji badamy zakres ruchomosci w stawach stopy: zgiecie grzbie-

towe, podeszwowe, odwiedzenie, przywiedzenie, nawracanie, odwracanie, ruchy

okrezne i ruchy palców. Nastepnie polecamy badanemu stanac i porównujemy

ewentualne zmiany ksztaltu stóp. Ogladamy stopy z przodu, z boku i z tylu.

Z kolei badany wspina sie na palce, dalej obciaza jedna noge, podczas gdy druga -

zgieta w stawie kolanowym unosi.

Próba ta pozwala na kontrole luków stopy, zachowanie sie jej ksztaltów i wy-

dolnosci. W przypadku czynnosciowego plaskostopia dostrzezemy znaczne ob-

nizenie sklepienia, splaszczenie przodostopia i odchylenie na zewnatrz kosci pieto-

wej. Metoda ta uzywana jest w chirurgii i ortopedii.

Uzupelnieniem tej metody jest wywiad z pacjentem, na podstawie którego

staramy sie okreslic czas i charakter obciazenia stóp w ciagu dnia. Dowiadujemy

sie o ewentualnych dolegliwosciach stóp oraz szczególach noszonego obuwia.

Badanie ortopedyczne jest subiektywna i malo dokladna ocena plaskostopia.

n::.

Sobiecka i wsp. , stosujac ortopedyczna metode oceny stopy stwierdzili o 30%

wyzszy odsetek stóp okreslanych jako plaskie w porównaniu z metoda plantogra-

ficzna, uznawana powszechnie za jedna z doskonalszych (Bierzgalska 1970, Mali-

nowski i wsp. 1975, Nowotny i Saulicz 1990, Slezynski i Debska 1977).

g,--

••••-c;_ .,o,

Pl-.-.

Metoda antropometryczna

Antropometryczne metody zbierania danych mozna podzielic na dwie grupy,

ze wzgledu na rodzaj materialu, na którym dokonuje sie wlasciwych pomiarów.

Metodami najbardziej tradycyjnymi sa tzw. metody bezposrednie, które umozli-

wiaja dokonywanie pomiarów bezposrednio na badanym. Metody te - uznane za

tradycyjne - stosowane sa od dawna. Ich najwieksza zaleta jest prostota kon-

strukcji przyrzadów pomiarowych (suwak antropologiczny, tasma miernicza), lat-

* J.Sobiecka i wsp.1986. Porównanie wyników badan czestosci wystepowania plaskostopia u dzie-

ci i mlodziezy, uzyskanych metoda subiektywna i plantokonturograficzna. Z Warsztatów Badaw-

czych. A WF, Warszawa.

-'--'.'

176

177

Metody badania stóp

wosc obslugi, duza szybkosc zbierania danych, a nade wszystko - ich powszechna

dostepnosc.

W bardziej dokladnych badaniach stosuje sie tzw. techniki posrednie, w któ-

rych zbieranie potrzebnych informacji o badanym dokonuje sie dwufazowo. Naj-

pierw poslugujac sie róznymi technikami szczególowymi utrwala sie mozliwie

wiemy ksztalt stopy (odbitka, obrys lub fotografia). Drugi etap zbierania danych

polega na dokonaniu na powyzszych odwzorowaniach stopy wlasciwych pomia-

rów. W tym celu stosuje sie badz tradycyjne przyrzady miernicze (linijka, kato-

mierz), badz tez mechaniczne lub elektroniczne urzadzenia (Wolanski 1975a).

Metoda antropometryczna pozwala na liczbowe przedstawienie cech calej po-

pulacji lub poszczególnych regionów geograficznych.

Wazniejsze punkty antropologiczne na stopie i podudziu (ryc. 94):

1. akropodion (ap) - najbardziej do przodu wysuniety punkt stopy, polozony

na opuszce palca pierwszego (ap J) lub drugiego (ap II) o ile ten jest

najdluzszy - sluzy do pomiaru dlugosci stopy;

2. pternion (pte) - najbardziej wysuniety ku tylowi punkt guza pietrowego

stopy - sluzy do pomiaru dlugosci stopy;

3.. metatarsale tibiale (mu) - punkt polozony najbardziej przysrodkowo na

glowie pierwszej kosci sródstopia, na krawedzi wewnetrznej stopy - sluzy

do pomiaru szerokosci stopy;

4. metatarsale Jibulare (mtf) - punkt polozony najbardziej bocznie na glowie

piatej kosci sródstop!.1l.,na zewnetrznej krawedzi stopy.- sluzy do pomiaru

szerokosci stopy;

5. malleolare tibiale (mIt) - punkt polozony najbardziej przysrodkowo na

kostce przysrodkowej - sluzy do pomiaru wysokosci stopy oraz szerokosci

nasady podudzia;

6. malleolare fibulare (mlf) - punkt polozony najbardziej bocznie na kostce

bocznej strzalki - sluzy do pomiaru szerokosci dolnej podudzia;

7. sphyrion tibiale (spht) - punkt polozony najnizej na kostce przysrodkowej

piszczeli - sluzy do najczesciej uzywanego pomiaru wysokosci stopy;

8. sphyrion fibulare (sphf) - punkt polozony najnizej na kostce zewnetrznej

strzalki - sluzy do jednego z pomiarów wysokosci stopy;

9. sureale (sur) - najbardziej wysuniety ku tylowi punkt lydki - sluzy do

pomiaru obwodu podudzi;

10. tibiale (ti) - najwyzszy punkt brzegu przysrodkowego blizszej nasady kosci

piszczelowej - sluzy do pomiaru dlugosci ud i podudzia.

Metoda antropometryczna

1":'":

sur

Ryc. 94. Wazniejsze punkty antropologiczne

na stopie i podudziu:

a) stopa,

b) podudzie

11. metatarsale (mt) - punkt lezacy na przecieciu linii laczacej punkty metatar·

sale fibulare (mtf) i metatarsale tibiale (mU) z osiami dlugimi poszczegól-

nych palców, wyrózniamy wiec mt J, mt II itd.

12. plantare (Pl) - punkt polozony najbardziej bocznie (dystalnie) na podesz-

wie stopy wzgledem osi dlugiej stopy. Sluzy do wyznaczania jednej z szero-

kosci stopy.

13. pododaktylion (pod) - punkt polozony najbardziej dystalnie na palcach

stopy (pomijajac paznokcie). Na palcach I lub II pokrywa sie z akropodio-

nem.

14. suprapedale anterior (spda) - punkt polozony na grzbiecie stopy, na górnej

stronie szyjki kosci skokowej (collum tali).

15. tarsale mediale (ts) - punkt lezacy najbardziej przysrodkowo na powierz-

chni bocznej kosci lódkowatej (os. naviculare pedis) na wystepujacej z tej

strony guzowatosci (tuberositas).

16. suprapedale mediale (spdm) - punkt polozony na grzbiecie stopy, na scieg-

nie palca I, w miejscu, gdzie sciegno przecina wystawiona do osi dlugiej

palca prosta z punktu tarsale media le (ts).

178

179

Metody badania stóp

Pomiary dlugosciowe stopy i podudzia

Pomiary dlugosciowe po przysrodkowej i zewnetrznej stronie stopy pokazano

na rycinie 95, a na podudziu na ryc. 96.

:~:~.:logiczne

0'letatar-

Ryc. 95. Pomiary dlugosciowe stopy

::::.palcach

: ;:~opodio-

Ryc. 96.

Pomiary wysokosciowe

stopy i podudzia

ROZDZIAŁ VII - Metody badania stóp.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: