1) Przedmiot prawa autorskiego
"Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia" - stwierdza w artykule pierwszym ustawa z dnia 04 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. nr 24 poz. 83). W art. 1 ust. 2 ustawy, przedmiot prawa autorskiego doprecyzowano, zaznaczając, iż w szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:
· wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
· plastyczne,
· fotograficzne,
· lutnicze,
· wzornictwa przemysłowego,
· architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,
· muzyczne i słowno-muzyczne,
· sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
· audiowizualne (w tym wizualne i audialne).
Utwór powinien:
1. stanowić rezultat pracy człowieka,
2. stanowić przejaw (tzn. uzewnętrzniony rezultat) działalności twórczej oraz
3. mieć indywidualny charakter.
Pod ochroną prawa autorskiego pozostaje także, w myśl art. 2 ustawy, "opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja (...)". Ponadto, w myśl art. 3, "zbiory, antologie, wybory, bazy danych są przedmiotem prawa autorskiego, nawet jeśli zawierają nie chronione materiały, o ile przyjęty w nich dobór, układ lub zestawienie ma twórczy charakter, bez uszczerbku dla praw do wykorzystanych utworów". Osobny rozdział VII ustawy (art. 74-77) zawiera przepisy szczególne, dotyczące programów komputerowych.
Spod ustawowej ochrony wyraźnie wyłączono akty normatywne (teksty ustaw, rozporządzeń itp.), urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole, opublikowane opisy patentowe i ochronne oraz "proste informacje prasowe".
Warto podkreślić, iż ochrona przysługuje każdemu twórcy niejako "z urzędu", tj. bez spełnienia jakichkolwiek formalności, a utwór jest chroniony od chwili jego powstania (choćby nawet nie został ukończony). Polska ustawa dotyczy wyłącznie utworów, w których powstaniu miał udział obywatel R.P., które zostały opublikowane po raz pierwszy w języku polskim, na terytorium naszego kraju lub też takich, których ochrona wynika z ratyfikowanych przez Polskę umów międzynarodowych.
2) Dualizm praw autorskich
3) Autorskie prawa osobiste
Autorskie prawa osobiste - zespół uprawnień jakie przysługują twórcy utworu. Autorskie prawa osobiste chronią „intelektualny” związek twórcy z jego dziełem. W prawie polskim pojęcie autorskich praw osobistych reguluje art. 16 "Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych" (Dz. U. 2000 r. Nr 80 poz. 904). Jest to rodzaj szczególnej więzi niezbywalnej i nie podlegającej zrzeczeniu się łączącej twórcę z jego utworem a wyrażającej się w prawie:
· autorstwa utworu,
· oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo,
· nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,
· decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,
· nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
W przypadku programów komputerowych zakres autorskich praw osobistych ma węższy zakres. Autorom programów komputerowych przysługują jedynie prawa:
· oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo.
4) Autorskie prawa majątkowe
Autorskie prawa majątkowe - zespół uprawnień jakie przysługują twórcy utworu, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii ekonomicznych tych uprawnień. W prawie polskim pojęcie autorskich praw majątkowych reguluje art. 17 (i dalsze) "Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych" (teks jednolity Dz. U. 2006 r. Nr 90 poz. 631 z późn. zm.). Stanowi on, że: twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Najistotniejszą częścią autorskich praw majątkowych jest tzw. prawo do korzystania i rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji (tzw. monopol autorski). Ustawa w art. 50 jako przykład wskazuje następujące pola eksploatacji (katalog nie jest zamknięty, wraz z rozwojem techniki będą powstawały bądź już istnieją inne pola eksploatacji):
· w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu - wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową,
· w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono - wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy,
· w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż wcześniej omówione - publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
Zgodnie z art. 23 ust. 1 prawa autorskiego dopuszczalne jest nieodpłatne korzystanie bez zezwolenia twórcy z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego, z wyjątkiem wykorzystania cudzego utworu architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego do stworzenia własnego utworu oraz korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem zarobkowym.
Zgodnie z tym artykułem nie będzie raczej karalne pobieranie z Internetu poprzez np. sieci P2P plików mp3 i filmów czy kserowanie książek. Odpowiedzialność cywilna i karna może zaistnieć wówczas gdy osoba będzie udostępniała albo nawet sprzedawała (przykładowo w sieci bezpośredniej wymiany plików) różnego rodzaju utwory (np. filmy, mp3 czy zdjęcia) podmiotom innym niż określone w ustępie 1 art. 23.
Artykuł 23 nie ma natomiast zastosowania wobec programów komputerowych, co oznacza że korzystanie z programów chronionych prawem autorskim bez posiadania na nie licencji nawet tylko do użytku osobistego jest karalne. Oprócz odpowiedzialności karnej osobie, która narusza prawa autorskie grozi odpowiedzialność cywilna.
Ograniczenia co do dozwolonego użytku osobistego ustanawia art. 35 prawa autorskiego, który mówi, iż dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy. Przykładowo naruszeniem zasad korzystania z utworu do użytku osobistego będzie wykonanie bardzo dużej ilości kopii jakiegoś utworu w celu np. jego rozpowszechniania.
5) Przejście autorskich praw majątkowych
Autorskie prawa majątkowe do utworu są prawami zbywalnymi. Mogą one zostać przekazane w umowie cywilnoprawnej lub na skutek umowy pomiędzy pracodawcą a pracownikiem.
Rozważania na temat wybranego podatkowego skutku rozporządzenia autorskimi prawami majątkowymi należy poprzedzić ogólną charakterystyką przedmiotu autorskich praw majątkowych, treści autorskich praw majątkowych oraz rozporządzania nimi.
Utworem w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. W świetle powyższego łączne spełnienie następujących przesłanek nadaje danemu wytworowi charakter utworu, a tym samym kwalifikuje go jako przedmiot podlegający prawu autorskiemu.
Zasadą w prawie polskim jest, że prawa autorskie przysługują twórcy. Konsekwencją stworzenia utworu w rozumieniu ustawy o prawie autorskim jest nabycie przez twórcę wyłącznego prawa do korzystania z utworu, rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z niego.
Autorskie prawa majątkowe do utworu są prawami zbywalnymi. Do ich przejścia na inny podmiot może dojść bądź na podstawie umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowy licencyjnej (umowy cywilnoprawnej) zawartej pomiędzy twórcą a nabywcą utworu bądź w drodze dziedziczenia.
W przypadku rozporządzenia autorskimi prawami majątkowymi do utworu w drodze umowy, jej strony zobowiązane są enumeratywnie wskazać pola eksploatacji, w zakresie których dochodzi do przeniesienia autorskich praw majątkowych z twórcy na nabywcę.
Ustawodawca w art. 50 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych wskazał przykładowe pola eksploatacji. Są nimi: prawo do wytwarzania egzemplarzy utworu, wprowadzania do obrotu, publiczne wystawianie, wyświetlanie, udostępnianie utworu, etc. A contrario, brak wskazania w umowie danego pola eksploatacji oznacza, że nabywca nie ma prawa korzystać w zakresie nieuregulowanym z autorskich praw majątkowych do utworu, które pozostają przy twórcy.
Odmienna zasada w zakresie rozporządzania autorskimi prawami majątkowymi do utworów obowiązuje w przypadku tzw. utworów pracowniczych.
Zgodnie z art. 12 ustawy o prawie autorskim, pracodawca, z chwilą przyjęcia utworu od pracownika nabywa autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron, chyba że umowa o pracę stanowi inaczej.
Pracodawca i pracownik mogą zatem w inny sposób ukształtować autorskoprawne aspekty korzystania przez pracodawcę z utworów pracownika - twórcy. Brak uregulowań w umowie o pracę w zakresie autorskich praw majątkowych do utworu pracowniczego stwarza jednakże domniemanie, że z chwilą przyjęcia utworu pracodawca nabył do niego autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.
Należy podkreślić, że pracodawca nabywa jedynie autorskie prawa majątkowe do utworu, który pracownik stworzył w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy. Innymi słowy, chodzi o przypadki, gdy stworzenie danego utworu należało do obowiązków (zadań) pracownika. Obowiązki pracownika powinny być wyraźnie wskazane w umowie o pracę, jednakże wynikać one mogą również z ustnych poleceń pracodawcy, wewnątrzzakładowych instrukcji, regulaminów, etc.
Zarówno w przypadku rozporządzenia autorskimi prawami majątkowymi do utworu w drodze umowy cywilnoprawnej jak również w przypadku przejścia na pracodawcę autorskich praw majątkowych w związku z łączącym pracodawcę z pracownikiem (twórcą) stosunkiem pracy (należy jeszcze raz podkreślić, że skutek taki następuje tylko w przypadku braku odmiennych zapisów w umowie o pracę), twórcy przysługuje z tego tytułu wynagrodzenie, chyba że z umowy wynika, że przeniesienie autorskich praw majątkowych nastąpiło nieodpłatnie.
Przepis art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje możliwość zastosowania przez podatnika do przychodów ze wskazanych enumeratywnie w przepisie praw majątkowych, kosztów uzyskania przychodu ustalonych przez ustawodawcę w formie ryczałtu w wysokości 50% uzyskanego przychodu.
Ustawodawca przewiduje m. in., że uzyskanie przez twórców przychodów z tytułu rozporządzenia przez nich prawami autorskimi w rozumieniu odrębnych przepisów (vide ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych), uprawnia do skorzystania z 50% ryczałtu.
Aby zatem można było skorzystać z w/w sposobu ustalenia kosztów uzyskania przychodu należy spełnić kumulatywnie następujące przesłanki:
a. uzyskanie przychodu przez twórcę (przychodem w omawianym przypadku będzie wynagrodzenie za rozporządzenie autorskimi prawami majątkowymi),
b. źródłem przychodu muszą być prawa autorskie w rozumieniu ustawy za dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych,
c. uzyskanie przychodu przez twórcę musi wynikać z rozporządzenia wskazanymi w pkt b prawami (vide wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19.06.2002 r. I SA/Łd 1991/2000, niepubl.).
Nie ma znaczenia, w ramach jakiego stosunku prawnego twórca uzyskuje przychód z tytułu rozporządzenia autorskimi prawami majątkowymi, zatem również przychód uzyskiwany w ramach umowy o pracę bądź umowy cywilnoprawnej wypełnia dyspozycję pkt a (vide pismo Ministerstwa Finansów z 11.01.1995 r. PO 804-025/95).
W odniesieniu do źródła przychodu należy wskazać, że musi nim być przedmiot praw autorskich podlegający regulacjom prawa autorskiego, czyli innymi słowy utwór (co rozumiemy pod pojęciem utwór patrz powyżej).
Wreszcie, twórca musi rozporządzić autorskim prawem majątkowym.
W przypadku przejścia autorskich praw majątkowych do utworu w trybie art. 12 ustawy o prawie autorskim (w ramach umowy o pracę), podstawą ustalenia przychodu pracownika z tego tytułu będzie ekwiwalent (wynagrodzenie) otrzymany od pracodawcy z tytułu rozporządzenia w/w prawami (przejścia w/w praw).
Z tego względu umowa, na podstawie której dochodzi do przejścia autorskich praw majątkowych powinna wyraźnie wskazywać wynagrodzenie przysługujące twórcy za rozporządzenie autorskimi prawami majątkowymi.
Zastosowanie podwyższonej normy kosztów uzyskania przychodu (50%) do całego przychodu (wynagrodzenia) uzyskanego przez twórcę - pracownika ze stosunku pracy możliwe będzie tylko wtedy, gdy cała praca twórcy - pracownika związana będzie z wykonywaniem utworu w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i całe jego wynagrodzenie będzie ekwiwalentem za rozporządzenie przez pracownika prawami autorskimi do tego utworu, co w rzeczywistości należy raczej do rzadkości.
W praktyce, obok prac związanych stricte z wykonywaniem utworu w rozumieniu ustawy o prawie autorskim, twórca - pracownik wykonuje inne obowiązki pracownicze, których w żaden sposób nie można zakwalifikować jako tworzenie utworu (vide przywoływany już wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19.06.2002 r. I SA/Łd 1991/2000, niepubl.).
Jeśli umowa o pracę przewiduje, że pracownik otrzymuje wynagrodzenie składające się kilku elementów, np. wynagrodzenia podstawowego i wynagrodzenia z tytułu rozporządzenia prawami autorskimi, to podstawę obliczenia kosztów uzyskania przychodu w wysokości 50% stanowił będzie tylko przychód (wynagrodzenie) za rozporządzenie prawami autorskimi. Do pozostałych składników wynagrodzenia wynikających z umowy o pracę norma kosztów uzyskania przychodów powinna być ustalana zgodnie z postanowieniami art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Analogiczne zasady obowiązują w przypadku w przypadku przejścia autorskich praw majątkowych na podstawie umowy cywilnoprawnej. W tym przypadku podstawą obliczenia kosztów uzyskania przychodu będzie wynagrodzenie uzyskane w zamian za przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworu w drodze umowy cywilnoprawnej.
6) Sankcje z tytułu naruszenia autorskich praw majątkowych
Osoba, która dopuszcza się naruszenia autorskich praw majątkowych twórcy, zobowiązana jest do ich zaniechania, wydania uzyskanych korzyści albo zapłacenia w podwójnej, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione, w potrójnej wysokości stosownego wynagrodzenia. Znacznie dotkliwsze mogą okazać się sankcje karne, o których mało kto wie. Zgodnie z przepisami prawa, przywłaszczanie sobie autorstwa lub wprowadzanie w błąd co do autorstwa utworu, a także rozpowszechnianie cudzego utworu bez uprawnienia – jest zagrożone nawet karą pozbawienia wolności.
7) Sankcje z tytułu naruszenia autorskich praw osobistych
Środki ochrony dóbr osobistych zostały przewidziane przede wszystkim w kodeksie cywilnym, przybierają one postać roszczeń majątkowych oraz niemajątkowych. Przysługują względem każdego kto dopuści się naruszenia dobra osobistego. W art. 24 kodeks cywilny przewidział: roszczenie o zaniechanie działania, roszczenie o usunięcie skutków naruszenia dobra osobistego, powództwo o ustalenie, roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne i świadczenie na cel społeczny, roszczenie o odszkodowanie, inne roszczenia przewidziane prawem. Ochrona polega na możliwości wytoczenia powództwa zawierającego jedno z wyżej wymienionych roszczeń. Środki te mogą być skierowane przeciwko zarówno do osób fizycznych jak i prawnych.
· Roszczenie o zaniechanie działania- art. 24 kodeksu cywilnego formułuje to roszczenie w ten sposób: ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. Przepis ten dotyczy zatem nie czynów (działań) już dokonanych, lecz przypadków, gdy występuje zagrożenie działania naruszającego dobro osobiste. Chodzi o zagrożenie działania bezprawnego. Bezprawność zatem musi występować w każdym wypadku. I chociaż ustawodawca wprowadził w tym wypadku domniemanie bezprawności działania, to osoba zamierzająca wystąpić z powództwem o zakaz naruszenia jego zagrożonego dobra osobistego powinna rozważyć, czy element bezprawności może wchodzić w grę. Z tego przepisu wynika także że można żądać zaniechania tylko ściśle określonego działania. Nie można natomiast wytaczać powództwa o zaniechanie naruszania nieokreślonego (niesprecyzowanego) dobra czy też dóbr. Dla uzyskania wyroku uwzględniającego takie powództwo powód musi wykazać, że istnieje realna obawa dalszych naruszeń konkretnego dobra osobistego.
· Roszczenie o usunięcie skutków naruszenia dobra osobistego - z art. 24 wynika, że w razie dokonanego już naruszenia dobra osobistego, ten czyje dobro zostało naruszone może żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Z takiego brzmienia przepisu wynika, że poszkodowany może łączyć żądanie zaniechania dalszych naruszeń z żądaniem usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego oraz że przepis ten nie określa wszystkich czynności, których sprawca naruszenia powinien dokonać dla usunięcia skutków tego naruszenia, poprzez użycie formuły w szczególności. Warto podkreślić że w sprawach dotyczących ochrony dóbr osobistych występują z reguły oba żądania. A wynika to stąd, że twierdzenie o istnieniu zagrożenia najłatwiej jest udowodnić przez wykazanie, iż naruszenie miało miejsce także uprzednio, czyli z faktu uprzedniego "dokonania". Dokonanie naruszenia dóbr osobistych uzasadnia żądanie usunięcia jego skutków, oczywiście przy istnieniu podstaw do przyjęcia, że działanie sprawcy było bezprawne.
· Oznacza to, że liczba i rodzaj środków, mających doprowadzić do usunięcia, nie zostały określone tak samo jak, jaką treść powinno mieć takie oświadczenie ani też, w jakiej formie powinno być złożone. Na pewno treść i forma oświadczenia będą zależeć w każdym wypadku od rodzaju naruszonego dobra, okoliczności, w jakich do naruszenia doszło, oraz formy, w jakiej tego dokonano, ponadto mogą na to wpływać także skutki naruszenia dobra osobistego. Składanie oświadczenia będzie niewątpliwie występowało z reguły w przypadkach naruszenia takich dóbr, jak godność, cześć, oświadczenie w tych sprawach może być różne zarówno co do treści, jak i formy, np. zawierać odwołanie określonych zarzutów, przeproszenie, wyrażenie ubolewania. Gdy chodzi o formę oświadczenia, to wiąże się ona najczęściej z okolicznościami, w jakich doszło do naruszenia dobra osobistego. Jeżeli do naruszenia doszło na łamach prasy, to i oświadczenie powinno być zamieszczone w prasie, jeżeli na zebraniu pracowników, to najwłaściwszą formą przeproszenia będzie z reguły przeproszenie na zebraniu.
· Roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne lub zapłata na cel społeczny - dochodzenie zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany przez poszkodowanego cel społeczny, nie jest zależne od rodzaju naruszonego dobra osobistego ani też od rodzaju żądanej i udzielonej ochrony niemajątkowej. Każdy może żądać aby krzywdy, którą doznaje w związku z naruszeniem jego dóbr osobistych zostały w pewien sposób zrekompensowane, zadośćuczynienie doznanemu uszczerbkowi fizycznemu czy też psychicznemu ma nastąpić bądź przez świadczenie pieniężne na rzecz osoby której dobro zostało naruszone albo na cel społeczny zależy to od woli żądającego ochrony. Może to być PCK, Caritas, Dom Dziecka
· Powództwo o ustalenie - w związku z niejasnością w brzmieniu art. 24 kodeksu cywilnego pojawiło się zagadnienie dopuszczalności dochodzenia ochrony dóbr osobistych w drodze powództwa o ustalenie. Art. 24 nie przewiduje takiego powództwa, a w zakresie środków niemajątkowej ochrony dóbr osobistych możliwe jest jedynie powództwo o zaniechanie oraz o usunięcie skutków naruszenia dobra osobistego. Brak przepisu, który przewidywałby takie powództwo w sprawach o ochronę dóbr osobistych, spowodował, że po wejściu w życie kodeksu cywilnego doszło do wahań w tym zakresie. Po początkowych wahaniach, ostatecznie utrwalił się jednak w orzecznictwie Sądu Najwyższego pogląd o dopuszczalności powództwa o ustalenie, że określone dobro osobiste przysługuje konkretnej osobie, jak również, że dobro takie zostało zagrożone lub już naruszone, a podstawę takiego żądania stanowi właśnie art. 189 kodeksu postępowania cywilnego. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy m.in. w: wyroku z 30 sierpnia 1974 r., I CR 384/74 (OSPiKA 10/77, poz. 161), z 6 listopada 1986 r., I CR 317/86 i uchwale z 22 września 1995 r., III CZP 118/95 (OSPiKA 4/96, poz. 78).
· Roszczenie o odszkodowanie - w art. 24 kodeksu cywilnego nie przewidziano takiego roszczenia jednakże możliwość wystąpienia o odszkodowanie w razie naruszenia dobra osobistego, którego skutkiem jest powstanie szkody majątkowej wynika z ogólnych zasad kodeksu. Przykładowo w sytuacji gdyby naruszono zdrowie pracownika to przysługiwało by mu roszczenie o zadośćuczynienie z tytułu naruszenia dobra osobistego jakim jest zdrowie a ponadto na zasadach ogólnych mógłby żądać odszkodowania w postaci renty w związku z utratą zdolności zarobkowej.
· Inne roszczenia przewidziane prawem - środki ochrony dóbr osobistych przewidziane w art. 24 kodeksu cywilnego nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach. Użycie słowa "w szczególności" przepisy prawa autorskiego i wynalazczego, wyraźnie zaznaczył, iż w grę mogą wchodzić również inne przepisy zaliczane do prawa cywilnego, a także przepisy należące do innych gałęzi polskiego systemu prawnego. Przykładowo można wskazać, że żądanie przeproszenia (a więc zastosowanie środka niemajątkowej ochrony dóbr osobistych) za naruszenie nietykalności cielesnej, podobnie jak żądanie odwołania pomówienia, nie pozbawia poszkodowanego uprawnienia do żądania skazania sprawcy czynów, będących występkami w rozumieniu prawa karnego, w postępowaniu karnym na odpowiednią karę przewidzianą w kodeksie karnym. W obu postępowaniach będą zastosowane różne środki ochrony dóbr osobistych.
8) Podmiot prawa autorskiego
Zgodnie z rozdziałem 2 cytowanej ustawy, za twórcę uważa się osobę, której nazwisko jest uwidocznione na egzemplarzach utworu lub w jakikolwiek inny sposób zostało przedstawione do publicznej wiadomości. Ujawnienie autorstwa utworu przysługuje twórcy z tytułu posiadania przez niego praw osobistych. To, w jaki sposób autor oznaczy swój utwór zależy tylko i wyłącznie od niego, może go udostępnić pod pseudonimem lub anonimowo. Do chwili nie ujawnienia swego autorstwa, autora zastępuje producent lub wydawca. Nadal jednak podmiotem prawa pozostaje działający anonimowo twórca utworu, a producent czy wydawca działający w jego imieniu nie nabywa jego praw a zastępuje go w wykonywaniu jego praw.
Prawa osobiste, które łączą autora z jego dziełem są nieograniczone czasem.
O współautorstwie mówimy wtedy, gdy utwór powstaje w wyniku pracy więcej niż jednej osoby. Nie bez znaczenia w celu określeniu praw współtwórczych jest sprecyzowanie wkładu poszczególnych osób biorących udział w tworzeniu utworu- czy to technicznych, pomocniczych. Aby zakwalifikować prawnie współtwórczość musi zachodzić zaangażowanie twórcze każdej ze stron przy jednoczesnym ich porozumieniu stworzenia wspólnego dzieła.
Każdy współtwórca ma prawo wykonywać prawo autorskie do swojej części utworu, jeżeli chce skorzystać z praw przysługujących całemu utworowi, musi posiadać zgodę pozostałych autorów utworu. Każdy kto, tworzy dzieło z tytułu posiadanych praw osobistych, ma prawo do:
· autoryzacji utworu;
· nienaruszalności treści i formy utworu;
· fachowe wykorzystanie utworu;
· oznaczenie utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem, ewentualnie anonimowo;
· kontrola nad wykorzystaniem swojego dzieła przez innych;
· decydowanie o pierwszym publicznym udostępnieniu.
sunzi