{16}{114}ANDRÉ HELLER|Wiedeń, czerwiec 1991 {122}{168}tłumaczenie: titi/bergitka {196}{313}Ze wszystkich dziwnych projektów,|jakie zrobiłem w ostatnich 25 latach, {333}{476}Projekt Indyjski prawdopodobnie|wywarł na mnie najgłębsze wrażenie. {488}{559}To kraj z żadnym nieporównywalny, {564}{659}o wręcz kalejdoskopowej|różnorodnoci kulturowej. {663}{721}Przeszedłszy zaledwie 500 metrów|odtšd dotšd, {726}{787}stajesz naprzeciwko|innego wszechwiata. {792}{867}Tysišce języków. {885}{978}W każdej prowincji jest tyle do odkrycia,|że nie da się wykorzystać wszystkich możliwoci. {983}{1064}Naraz - stajesz przed enklawš|Afrykańczyków, którzy, {1069}{1201}przybywszy tu przed 200 laty, mieli|możliwoć zachować w czystej formie {1205}{1315}swe oryginalne tańce,|swe pieni, swój sposób rzebienia; {1320}{1424}podróżujesz przez kolejne 3 dni|i znajdujesz się między Mongołami, {1428}{1516}po kolejnych czterech dniach podróży|jeste pomiędzy ludmi {1521}{1642}o wyranej spucinie arabskiej,|żyjšcymi w otoczeniu węży, {1646}{1734}i wychowujšcymi te węże|jak swoje dzieci. {1739}{1845}Dostałem zaproszenie|od owego szczególnego człowieka, {1850}{1950}maharadży Udaipuru,|by pracować nad swego rodzaju {1970}{2060}rejestrem indyjskiej sztuki ludowej. {2079}{2176}Jego motywacjš była chęć {2179}{2251}pokazania swemu synowi raz jeszcze {2253}{2342}natury tego kraju, zanim|zatriumfuje "macdonaldyzacja" {2347}{2410}i wszystkie odcienie kultury zaniknš. {2423}{2510}Posłałem swoich kolegów|z kamerami video {2515}{2620}do najbardziej odległych zakštków|na półtora roku. {2625}{2703}Udokumentowalimy ponad|10 tysięcy tancerzy, {2707}{2832}mimów, teatrów cieni, magików,|piewaków i muzyków. {2869}{2953}Z tych 10 tysięcy wybrałem|2 tysišce, {2956}{3053}które wzięły udział|w tym festiwalu, w tym wydarzeniu. {3058}{3158}Potem trzeba było zbudować|miasteczko namiotowe w Udaipurze. {3163}{3254}Zbudowalimy warsztaty dla|setek rzebiarzy, {3258}{3339}malarzy i koszykarzy {3380}{3476}i mieszkalimy razem przez|szereg tygodni i miesięcy {3481}{3546}z mymi europejskimi przyjaciółmi, {3555}{3634}i uczylimy się, i... {3639}{3731}no cóż, chyba nie znajdę|innego okrelenia: {3735}{3804}cieszylimy się sobš. {3808}{3882}Nauczyłem się czego,|czego nigdy nie zapomnę {3887}{4029}i co powinno być powiedziane|ludziom Zachodu głono i wyranie: {4033}{4148}kultura w Indiach jest|głównš siłš napędowš. {4155}{4208}Jestemy... {4230}{4342}barbarzyńcami, uważajšcymi,|albo: wielu z nas jest barbarzyńcami, {4347}{4411}uważajšcymi kulturę za produkt luksusowy. {4414}{4508}Jeli masz dziewczyny, osiem aut {4510}{4649}i drugi, trzeci, pišty|czy dziewišty dom na Costa Brava, {4654}{4725}to wtedy kupujesz sobie|kolejnego Picassa, czytasz ksišżkę, {4729}{4856}lub idziesz do opery albo|słuchasz Schuberta przez słuchawki. {4860}{4987}Tam każde dziecko uczy się|czytać, pisać, {5012}{5099}jeć, pracować w polu|i jednoczenie tego, {5111}{5248}czym jest taniec,|czym jest wznoszenie się melodii, {5266}{5370}czym jest okrelony ruch w pantomimie, {5374}{5462}kiedy należy być cicho,|gdzie i jak długo? {5483}{5534}Najważniejszym nie jest napchać się|i potem uczestniczyć w kulturze, {5538}{5647}lecz raczej to, że bez kultury jestemy|tylko oddychajšcym mięsem. {5683}{5816}Spotkałem tam też guru, którzy sš|tak jakby sumieniem tego miejsca. {5840}{5926}Cetrum intelektualnym i duchowym.|Guru wie wszystko. {5930}{6074}Wie, jak naostrzyć nóż i wie, jak|grać na instrumencie muzycznym. {6086}{6147}I pomiędzy tymi tysišcami ludzi,|którzy przybyli {6152}{6230}od strony Himalajów,|od strony oceanu, {6234}{6383}z pustyń, z wielkich miast - byli... {6399}{6532}gdy szylimy kostiumy i malowali, {6536}{6634}w którym momencie pewien człowiek|wykopał sobie dół i rzekł: {6639}{6723}"kładę się teraz spać w ziemi" -|i dał się zakopać, {6727}{6841}i pozostał pogrzebany żywcem przez dwa dni|blisko miejsca, gdzie pracowalimy. {6846}{6939}Albo też magik;|wszedł i bez jednego słowa {6943}{7042}stał się niewidzialny.|Jest to nieuwierzytelne, {7054}{7122}wiele z tego|nie zostało udokumentowane, {7126}{7208}ponieważ w tym wspaniałym|dziele Herzoga {7213}{7309}nie było możliwoci, by|zmiecić 20 godzin materiału. {7313}{7389}Sama procesja trwała wiele godzin. {7413}{7484}Dlatego spora częć naszego dzieła {7488}{7638}była zmontowana tylko po to,|by znów jš rozmontować. {7656}{7709}Na przykład obraz, który {7744}{7795}miał rozmiar 2-3 metrów kwadratowych, {7799}{7900}i wykonany był w kolorach ziemi,|na ziemi, {7905}{7987}farbami pochodzšcymi z pyłków|orchidei, lilii... {8031}{8091}14 dni zajęło {8131}{8182}utworzenie tej płaskorzeby na ziemi. {8187}{8294}I w chwili, gdy została|ukończona - zburzono jš. {8315}{8362}Cała ta praca {8410}{8457}rozwiała się... {8472}{8538}w barwnym chaosie. {8542}{8638}Potem ów barwny chaos|napakowano do miseczek, {8642}{8777}i każdy uczestnik festiwalu|nakładał sobie odrobinę na czoło, {8782}{8874}i był, można by rzec,|nasycony tš czternastodniowš pracš. {8898}{9019}Byli z nami ludzie, {9026}{9111}którzy, na przykład, {9118}{9218}byli wyłšcznie odpowiedzialni|za dobrš atmosferę. {9222}{9303}Którzy tygodniami, nieprzerwanie|modlili się o tę wizję. {9307}{9413}Każdy aktor wchodzšcy na scenę|całował ziemię, po której chodził. {9424}{9563}I wszystko to bez cienia próżnoci,|bez tej naszej sztucznoci, {9568}{9623}bez naszego strasznego - {9649}{9793}i jakże bardzo wypływajšcego z głupoty -|pragnienia niemiertelnoci. {9803}{9932}Oddaj się w pełni radoci,|wiatłu, miłoci, dokładnoci. {9956}{10041}Wtedy wszystko to, czym pragniesz|się stać, będzie mšdrzejsze i pełniejsze. {10046}{10106}Guru powiedział mi kiedy: {10123}{10186}"Te rzeby, które|tworzymy teraz z gliny, {10191}{10258}a po skończonym pokazie|wrzucamy do oceanu, {10263}{10361}a one rozpuszczajš się w wodzie, {10365}{10435}rozpadajš się na czšstki elementarne, {10439}{10554}tak włanie mylę o sobie samym",|i rzekł jeszcze: "Chcę zmienić się {10558}{10664}w istotę tak pełnš, jak to tylko możliwe.|Potem położę się w wodzie, {10668}{10747}i rozpuszczę się,|i stanę się jednym z Naturš". {10761}{10845}To o tym włanie jest ów|festiwal w Udaipurze. {10927}{11004}JAG MANDIR {11039}{11173}Ekscentryczny, prywatny teatr|Maharadży Udaipuru {11377}{11475}film|WERNERA HERZOGA {11522}{11645}I. NIEPOKOJE MAHARADŻY {11874}{11957}Maharadża Udaipuru pochodzi|z dynastii rzšdzšcej, {11962}{12048}której historia sięga|półtora tysišca lat wstecz. {12057}{12165}Tym samym jest to najdłużej rzšdzšca|dynastia na wiecie. {12182}{12255}Jej pozycja w Indiach|jest tak znaczšca, {12259}{12322}że ma on prawo do tytułu 'Maharana': {12327}{12414}ten, kto stoi wyżej, niż maharadżowie. {12429}{12494}Jest człowiekiem o olbrzymim majštku. {12528}{12584}Maharana jest zaniepokojony. {12589}{12694}Jego pałacom grozi zatopienie.|W cišgu 40 ostatnich lat {12699}{12768}dwa z jego pałaców|znikły w wodach oceanu. {12772}{12870}Fundamenty dwóch innych|nieustannie nasiškajš. {12959}{13062}Oto Maharana|Shriji Arvind Singh Mewar. {13316}{13437}A to jego jedyny syn, Koronowany Ksišżę.|Czego powinien go nauczyć? {13441}{13516}Jakim królestwem będzie|rzšdził pewnego dnia? {13526}{13603}Czy jaki pałac|ostanie się w przyszłoci? {13633}{13706}MĘDRZEC {13770}{13851}Maharana wezwał do siebie|najmędrszego ze swych ludzi {13855}{13903}i hojnie go obdarował. {15310}{15398}Mędrzec doradził mu, by wezwał do siebie|wszystkich artystów z całego kraju. {15402}{15532}Magików, tancerzy, muzyków, aktorów.|Może tylko na jeden, ostatni raz, {15537}{15624}ponieważ cała sztuka ludowa|niebawem zniknie. {15642}{15727}Powinien zorganizować pokaz dla|Koronowanego Księcia w Jag Mandir, {15732}{15813}najbardziej zagrożonym|przez ocean pałacu. {15856}{15928}Przedtem, wszyscy magicy i artyci|powinni wzišć udział w procesji {15932}{16044}dokoła pałacu, by odpędzić zło. {16427}{16552}Maharana jest w swoim pałacu sam,|pogršżony w rozmylaniach. {17208}{17277}Postanowił, że zleci swemu przyjacielowi,|André Hellerowi, {17279}{17373}zorganizowanie procesji|i prywatnego teatru. {17377}{17481}Heller, z tego, co wiedział, ma długie lata|praktyki w podobnych przedsięwzięciach. {17486}{17539}OSIEMNACIE MIESIĘCY PÓNIEJ {17602}{17702}Podczas przygotowań do procesji|dwa dawno zapomniane Rolls Royce'y, {17707}{17831}należšce do dziadka księcia,|odnalazły się przypadkiem {17835}{17942}w stajniach, za jakimi gratami.|Teraz się je przystroi. {18629}{18775}Jednakże do jazdy Maharana wybrał póniej|Cadillaca - kabriolet z 1934 roku. {20837}{20936}II. PROCESJA {21098}{21202}Bramy wiodšce na zakazany|teren pałacowy zostajš otwarte. {21342}{21416}Na poczštku procesji kroczy|słoń szczęcia. {22180}{22286}Oto częć służby Maharany|niosšca wszystkie regalia. {23099}{23152}Teraz idš mityczne istoty. {23157}{23240}Wewnštrz każdej z nich - ksišżę|z rodu najbliższego królewskiemu. {23468}{23527}Oszczędzanie pieniędzy i prace {23529}{23615}nad większociš postaci i kostiumów|trwały półtora roku. {23634}{23713}Jakie dokładnie każda z nich|ma znaczenie magiczne, {23728}{23787}pozostaje wprawiajšcš|w zakłopotanie tajemnicš. {30597}{30657}Oto grupa marionetkarzy|i aktorów teatru cieni. {30662}{30753}Ich pokaz trwa zazwyczaj 600 godzin (?). {32478}{32587}Oto muzyk z, można by powiedzieć,|wymarłym instrumentem strunowym. {32591}{32659}Jest jedynym, ostatnim człowiekiem,|który potrafi na nim grać. {36770}{36807}Wspaniała łód, {36812}{36898}należšca do przodków Maharany,|została odnowiona. {36902}{36993}Każdy z wiolarzy jest młodym|arystokratš wysokiej rangi. {45794}{45858}Gdy obraz, usypany|z pyłków kwiatowych i przypraw - {45861}{45922}- co zajęło wiele dni -|- zostaje zmieciony, {45927}{46010}kapłani odprawiaj...
titi4