sciagawka4_postepowanie_administracyjne.pdf

Seria ci¹gawka z demokracji

Obywatelski Poradnik Antykorupcyjny

Zeszyt 4 Postêpowanie administracyjne

Autor

Zeszyt wydany we wspó³pracy z Programem Prawnym

Ilustracje:

® Jaros³aw Olejarz,

Prze³om.

Tygodnik Ziemi

Chrzanowskiej

Wszystkie zeszyty dostêpne w internecie

www.przeciw-korupcji.org.pl

Maciej Wnuk

¯egnaj styropianie!

Tytu³y zeszytów w serii:

Konflikt na osiedlu mieszkaniowym.

W³adze gminy postanawiaj¹ zabudowaæ

zielony skwer. Mieszkañcy protestuj¹, zbie-

raj¹ podpisy pod petycj¹, pisz¹ listy do

prasy, przybywaj¹ na posiedzenie rady gmi-

ny, prosz¹ o interwencjê radnych, konferuj¹

z burmistrzem, l¹ petycje do wojewody,

prokuratury, NIK-u i kancelarii Prezydenta,

szukaj¹ znajomych w Wysokich Instytu-

cjach, aby przed³o¿y³y ich sprawê bez-

porednio Bardzo Wa¿nym Osobom. Co

bardziej krewcy zapowiadaj¹ przywi¹zanie

siê do drzew, które maj¹ zostaæ wyciête,

marsz na urz¹d gminy albo blokadê osiedla.

Mimo tego po pewnym czasie na

skwerze powstaje blok mieszkalny. Urzêdni-

cy ró¿nych szczebli kiwaj¹ ze wspó³czuciem g³owami, ale bezradnie rozk³ada-

j¹ rêce: inwestor dysponowa³ prawomocnym pozwoleniem na budowê i nic

nie moglimy zrobiæ.

Znacie takie historie? Jest ich w Polsce wiele. Mimo ogromnego zaanga-

¿owania i powiêcenia, mimo ewidentnych racji, mieszkañcy przegrywaj¹.

Dlaczego? Dlaczego demokratyczna w³adza nie ustêpuje przed dzia³ania-

mi, które obali³y w³adzê totalitarn¹?

Bo nowe czasy wymagaj¹ nowych rozwi¹zañ. Gdy wszystko zale¿a³o od

widzimisiê sekretarza partii mo¿na by³o ograniczaæ siê do polityki i propagan-

dy. Teraz to za ma³o!

Seria ci¹gawka z demokracji

Obywatelski Poradnik Antykorupcyjny

W pañstwie prawa nale¿y dzia³aæ na polu prawa. Nadu¿ycia

administracyjne nale¿y zwalczaæ na polu administracyjnym.

Zeszyt 1: Zanim zaczniesz dzia³aæ

Gdyby mieszkañcy odwo³ali siê od decyzji o zabudowie skweru na

drodze administracyjnej, wskazuj¹c, ¿e ³amie ona ustawê o ochronie przyrody

rezultat ich zmagañ móg³by byæ zupe³nie inny.

Ten zeszyt zapozna Ciê z zasadami postêpowania administracyjnego

i metodami skutecznego dzia³ania na tym polu.

Zak³adam, ¿e masz ma³o czasu na studiowanie prawa administracyjnego

i oczekujesz szybkiej i praktycznej pomocy. W tym celu przygotowa³em

ci¹gawkê i schemat postêpowania administracyjnego. Pozwol¹ ci one ³atwo

zorientowaæ siê w którym punkcie drogi administracyjnej znajduje siê Twoja

sprawa i jakie masz mo¿liwoci dzia³ania.

Zeszyt 2: Skargi i wnioski

Zeszyt 3: ci¹gawka z Konstytucji

ISBN 83-915640-6-1

ci¹gawka z postêpowania administracyjnego

11. Sprawd jakie postanowienia zosta³y wydane podczas postê-

powania?

Czy maj¹ wszystkie niezbêdne elementy?

1. Sprawd, czy dana sprawa ma charakter administracyjny, czy

cywilno-prawny?

10a

Mo¿e trzeba za¿¹daæ ich uzupe³nienia?

10b

2. Zlokalizuj stan sprawy na schemacie drogi administracyjnej.

12. Je¿eli postanowienia s¹ niekorzystne, a s³u¿y na nie za¿alenie,

to z³ó¿ je.

Za¿alenie uzupe³nij wnioskiem o wstrzymanie

wykonania postanowienia. W przypadku odrzucenia za¿alenia zaskar¿

postanowienie do NSA.

3. Je¿eli ¿aden urz¹d nie zajmowa³ siê spraw¹, choæ powinien, to

doprowad do wszczêcia postêpowania administracyjnego.

12b

Uzupe³nij je wnioskiem o wstrzy-

A mo¿e instytucja nie dostrzeg³a, ¿e postêpowanie siê rozpoczê³o?

manie wykonania postanowienia.

Sprawd czy powiniene wnieæ jakie op³aty administracyj-

13. Je¿eli z³o¿enie za¿alenia nie jest mo¿liwe (up³yw czasu, nie je-

ste stron¹) to sprawd, czy nie zachodz¹ przes³anki dla wznowienia

postêpowania

4. Je¿eli jakie postêpowanie ju¿ siê toczy to czy jeste jego stro-

n¹? A czy powiniene byæ?

13a

lub stwierdzenia niewa¿noci postanowienia

13b

Jeli jeste to poznaj prawa strony

14. Sprawd jakie decyzje zosta³y wydane?

. Czy maj¹

Je¿eli nie jeste, a powiniene byæ, to z³ó¿

¿¹danie uznania Ciê za stronê.

wszystkie niezbêdne elementy?

10a

Mo¿e trzeba za¿¹daæ ich

5. Je¿eli nie mo¿esz zostaæ stron¹ jako osoba indywidualna, to

niech wniosek o dopuszczenie do postêpowania z³o¿y Twoja organiza-

cja spo³eczna.

uzupe³nienia?

10b

15. Je¿eli decyzje s¹ niekorzystne to z³ó¿ od nich odwo³anie.

W przypadku odrzucenia odwo³ania zaskar¿ decyzje do NSA.

6. Je¿eli ani Ty, ani organizacja spo³eczna nie mo¿ecie byæ stron¹

to poznaj i stosuj mo¿liwoci dzia³ania, które przys³uguj¹ innym oso-

bom.

Skargê do NSA uzupe³nij wnioskiem o wstrzymanie wyko-

nania decyzji.

12b

7. Sprawd, czy urz¹d lub urzêdnicy prowadz¹cy sprawê nie pod-

legaj¹ (podlegali) wy³¹czeniu?

16. Je¿eli z³o¿enie odwo³ania nie jest mo¿liwe (up³yw czasu, nie

jeste stron¹) to sprawd, czy nie zachodz¹ warunki dla wznowienia

postêpowania,

13a

stwierdzenia niewa¿noci,

13b

uchy-

8. Sprawd, czy podczas prowadzenia sprawy urz¹d przestrzega(³)

ogólnych zasad postêpowania administracyjnego.

. Wnioski w tych spra-

wach uzupe³nij wnioskiem o wstrzymanie wykonania decyzji.

13c

9. Sprawd, czy urz¹d przestrzega(³) terminów za³atwienia sprawy.

17. Sprawd, czy NSA wydawa³ w sprawie orzeczenia i czy urz¹d

je wykona³? Je¿eli urz¹d ich nie wykonuje to z³ó¿ w nim ¿¹danie wyko-

nania orzeczenia, a nastêpnie skargê na bezczynnoæ organu do NSA.

Domagaj siê grzywny.

Je¿eli postêpowanie toczy siê opieszale, to z³ó¿ skargê na

bezczynnoæ do NSA

12a

lub za¿alenie na nieza³atwienie spra-

12c

wy w terminie (

Zeszyt nr 2 Skargi i wnioski)

10. Sprawd, czy biegn¹ terminy, które obowi¹zuj¹ Ciebie?

18. Je¿eli powy¿sze procedury zawodz¹, to sprawd czy pomoc-

ny bêdzie udzia³ prokuratora

lub Rzecznika Praw Obywatel-

Zaplanuj swoje dzia³ania tak, aby ich nie przekroczyæ. Je¿eli

jaki termin min¹³, to z³ó¿ wniosek o jego przywrócenie

skich

ne?

i ich u¿ywaj.

lenia, zmiany lub wyganiêcia decyzji

Administracyjny, cywilnoprawny

co to znaczy?

Ró¿ne tryby w³adzy, czyli kiedy stosujemy

Kpa?

Ka¿da grupa zawodowa wytwarza swój ¿argon. Tak¿e prawnicy

u¿ywaj¹ sformu³owañ brzmi¹cych obco dla przeciêtnego cz³owieka.

Tryb cywilno-prawny, tryb administracyjny, karny, karno-skar-

bowy na dwiêk takich s³ów mo¿na dostaæ gêsiej skórki.

Wyjanienie tych sformu³owañ nie jest trudne, a za to bardzo

istotne dla naszych dalszych rozwa¿añ. Otó¿ prawo dzieli siê na kilka

segmentów, z których ka¿dy jest regulowany osobnym kodeksem.

W ramach ka¿dego segmentu sprawy za³atwia siê innym trybem.

Ka¿dy organ w³adzy wykonawczej od wójta do ministra pe³ni

jednoczenie przynajmniej trzy ró¿ne funkcje, rz¹dz¹ce siê ró¿nymi ko-

deksami:

1. jest organem w³adzy wydaj¹cym decyzje administracyjne

w stosunku do obywateli i instytucji w trybie postêpowania

administracyjnego,

2. jest dysponentem publicznego maj¹tku i publicznych pieniêdzy

w trybie cywilnoprawnym,

3. jest pracodawc¹ dla swoich urzêdników w trybie prawa pracy.

To, w jakim trybie organ dzia³a zale¿y od ustawy, która da³a mu

uprawnienia. Dla nas najistotniejsze bêdzie rozró¿nienie, kiedy urz¹d

dzia³a jako organ w³adzy, a kiedy jako uczestnik rynku:

Segment

dotyczy m. in.

Kodeksy

nazwa trybu

prawo

cywilne

W³asnoæ, wspó³w³asnoæ, u¿yt-

kowanie wieczyste, najem,

dzier¿awa, zobowi¹zania, d³ugi,

sprzeda¿, zamiana, umowy,

ubezpieczenia, spadki,

darowizny.

Kodeks cywil-

ny, kodeks po-

stêpowania

cywilnego

cywilno-

-prawny

Relacja urz¹d-obywatel

tryb

obowi¹zuj¹ przepisy

urz¹d wydaje decyzjê

administracyjny

Kodeksu postêpowania

administracyjnego

urz¹d zawiera umowê

cywilnoprawny

Kodeksu postêpowania

cywilnego

prawo

administra-

cyjne

Wydawanie decyzji w sprawach

indywidualnych przez organy ad-

ministracji publicznej

Kodeks postê-

powania admi-

nistracyjnego

administra-

cyjny

W trybie postêpowania administracyjnego urz¹d dzia³a m. in.

w nastêpuj¹cych sferach:

zagospodarowanie przestrzenne decyzje o warunkach zabu-

dowy i zagospodarowania terenu,

prawo budowlane pozwolenia na budowê,

ochrona przyrody pozwolenie na usuniêcie drzew i krzewów,

geodezja rozgraniczenia nieruchomoci,

pomoc spo³eczna przyznawanie zasi³ków.

Do tych wszystkich spraw odnosz¹ siê przepisy o postêpowaniu

administracyjnym zawarte w Kodeksie postêpowania administracyjne-

go (w skrócie Kpa).

Wyj¹tkiem s¹ sprawy podatkowe . Reguluje je ordynacja podat-

kowa, a przepisy Kpa stosuje siê do nich tylko czêciowo. Przepisów

Kpa nie stosuje siê tak¿e do spraw karno-skarbowych. (Art. 3 § 1 pkt 1

i 2 Kpa)

prawo

karne

Przestêpstwa, kary, sposoby ka-

rania i cigania oraz odbywania

kary.

Kodeks karny,

kodeks postê-

powania kar-

nego, kodeks

karny wyko-

nawczy

karny

prawo

pracy

Sprawy zatrudnienia

Kodeks pracy

prawo

karne

skarbowe

Przestêpstwa i wykroczenia

skarbowe

Kodeks karny

skarbowy

karno-

-skarbowy

W trybie umowy z osob¹ lub instytucj¹ urz¹d dzia³a m. in. w na-

stêpuj¹cych sferach:

gospodarka nieruchomociami sprzeda¿, najem i dzier¿awa

gruntów, sprzeda¿ mieszkañ,

zamówienia publiczne zakup towarów i us³ug,

Do tych spraw przepisy Kpa siê nie stosuj¹.

Bardziej szczegó³owy schemat drogi administracyjnej znajdziesz:

Aby okreliæ na jakim etapie jest sprawa musimy zebraæ wszelkie

dostêpne dokumenty oraz informacje i ustaliæ:

jakie postêpowania administracyjne zosta³y rozpoczête?

czym siê zakoñczy³y jakie decyzje zosta³y wydane?

je¿eli jeszcze trwaj¹, to na jakim s¹ etapie, jakie postanowienia

wydano, czy urz¹d dotrzymuje terminów rozpatrzenia sprawy?

czy jakie skargi zosta³y z³o¿one do NSA, czym siê zakoñczy³y?

Je¿eli pewnych dokumentów lub informacji nam brakuje to mo-

¿emy je uzyskaæ w urzêdach na podstawie przepisów ustawy o dostê-

pie do informacji publicznej.

Maj¹c te dane umiejscawiamy stan sprawy na schemacie i spraw-

dzamy, jakie kolejne kroki nam przys³uguj¹. Zwracamy szczególn¹

uwagê, czy biegn¹ jakie terminy, których up³ywu nie mo¿emy prze-

gapiæ zw³aszcza dla odwo³añ, za¿aleñ i skarg do NSA!

Uwaga! Zdarza siê, ¿e w zadawnionych i wielow¹tkowych spra-

wach mo¿e siê toczyæ jednoczenie kilka postêpowañ administracyj-

nych ró¿nego szczebla! Czasami mo¿e je prowadziæ ten sam urz¹d.

Np. pewien urz¹d wojewódzki na jeden wniosek wznowi³ postêpowa-

nie w sprawie pozwolenia na budowê które wyda³, a na inny wniosek

prowadzi³ jednoczenie postêpowanie o stwierdzenie niewa¿noci tej

decyzji.

W takich sytuacjach nale¿y sprawdziæ na jakim etapie jest ka¿dy

w¹tek (np. rysuj¹c w³asny schemat), które postêpowania czym siê

skoñczy³y, a które jeszcze trwaj¹?

Otrzymuj¹c pismo z urzêdu trzeba wtedy przyporz¹dkowaæ je do

konkretnego w¹tku i konkretnego postêpowania. Podobnie je¿eli

urz¹d wzywa nas na wiadków albo robi rozprawê administracyjn¹

w sprawie to trzeba za¿¹daæ wyjanienia, w ramach którego postê-

powania bêdziemy zabieraæ g³os. Urzêdnikom zdarza siê tu namie-

szaæ!

Interesuj¹co mia³a siê sprawa z najmem mieszkañ komunalnych.

Do 1994 roku urzêdy przydziela³y mieszkania w trybie decyzji admini-

stracyjnych. Mo¿na siê wiêc by³o od takich decyzji np. odwo³ywaæ. Od

1994 roku urzêdy zawieraj¹ umowy najmu z mieszkañcami. W tym try-

bie przepisy o terminach i odwo³aniach nie obowi¹zuj¹. Za to strony

umowy s¹ przynajmniej teoretycznie równoprawne.

Droga administracyjna gdzie jestemy?

Gdy upewnimy siê, ¿e nasza sprawa ma charakter administracyj-

ny, to musimy siê zorientowaæ na jakim jest etapie.

Postêpowanie administracyjne rozpoczyna siê w pierwszej instancji.

Urz¹d wydaje decyzjê. Je¿eli siê od niej nie odwo³amy to staje siê ona

ostateczna. Gdy siê odwo³amy, to inny urz¹d prowadzi postêpowanie

odwo³awcze i wydaje decyzjê w II instancji. Ta decyzja te¿ jest ostateczna.

Decyzja ostateczna dzia³a (wywo³uje skutki). Ale mo¿na j¹ badaæ

pod k¹tem, czy zosta³a wydana zgodnie z prawem. Mo¿na to czyniæ na

drodze s¹dowej lub administracyjnej. Do Naczelnego S¹du Admini-

stracyjnego mo¿na zaskar¿yæ decyzjê po wyczerpaniu drogi odwo³aw-

czej czyli decyzjê II instancji. Natomiast do w³aciwego urzêdu mo¿-

na siê zwróciæ o zbadanie prawid³owoci wydania ka¿dej decyzji osta-

tecznej (czy to I czy II instancji).

W uproszczeniu wygl¹da to tak:

decyzja I instancji

odwo³anie

brak

odwo³ania

decyzja II instancji

decyzja jest ostateczna

skarga do

NSA

wniosek do

odp. urzêdu

orzeczenie NSA

decyzja w sprawie decyzji

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: