029 Narwik 1940.pdf

HISTORYCZNE BITWY

JANUSZ

ODZIEMKOWSKI

NARWIK 1940

Wydawnictwo

Ministerstwa Obrony Narodowej

Warszawa 1988

Opracowanie graficzne serii: Jerzy Kępkiewicz

Ilustrację na obwolucie projektował: Konstanty M Sopoćko

Redaktor: Jacek Biernacki

Opracowanie kartograficzne: Maria Stepniowska

Redaktor techniczny: Anna Lasocka

Warszawa 1988. Wydanie I

ISBN 83-11 -07528-X

DLACZEGO NORWEGIA?

Gdy nad ranem 9 kwietnia 1940 r. siły zbrojne III Rzeszy bez

wypowiedzenia wojny wtargnęły na terytorium Norwegii, nie

tyle forma napaści — atak na Polskę dowiódł, że hitlerowskie

Niemcy bez skrupułów łamią prawo międzynarodowe — ile jej

kierunek był zaskoczeniem dla wielu postronnych obserwato-

rów. Dlaczego właśnie Norwegia, kraj liczący niespełna 3 mln

mieszkańców, położony na peryferiach Europy i prowadzący

politykę neutralistyczną, padł ofiarą brutalnej, nie sprowoko-

wanej agresji?

Zagadnienie okupowania Norwegii było rozważane przez

niemieckich teoretyków wojskowych od kilku lat. W 1928 r.

ukazała się w Niemczech książka opatrzona tytułem Die See —

Strategie des Weltkrieges. Jej autor, wiceadm. Wolfgang Wege-

ner, analizując przebieg I wojny światowej na morzu, doszedł

do wniosku, iż dowództwo niemieckie popełniło wielki błąd

zamykając okręty nawodne w Zatoce Helgolandzkiej, zamiast

pokusić się o zdobycie śmiałym atakiem baz duńskich i norwe-

skich. Gdyby w 1914 r. Niemcy zajęły Norwegię — dowodził

Wegener— flota, dysponując portami ukrytymi w łatwych do

obrony fiordach, mogłaby przerwać blokadę brytyjską i zagra-

żać komunikacjom sprzymierzonych na północnym Atlantyku.

Tezy Wegenera znalazły zrozumienie wśród sztabowców i poli-

tyków marzących o odwecie za „hańbę Wersalu". Pogląd, że

w razie konfliktu z Wielką Brytanią Niemcy muszą zająć całe

wybrzeże atlantyckie Półwyspu Skandynawskiego, został wyra-

żony między innymi w Mein Kampf Adolfa Hitlera.

W drugiej połowie lat trzydziestych znaczenie Norwegii

uwypuklił szybki rozwój lotnictwa wojskowego. Samoloty star-

tujące z lotnisk położonych na terytorium tego kraju mogły ata-

kować północno-wschodnie wybrzeża Anglii i bazę Home

Fleet 1 w Scapa Flow na Orkadach. Obok względów strategi-

cznych za okupowaniem Norwegii przemawiały argumenty na-

tury gospodarczej. Krajowe, niskoprocentowe złoża rud żelaza

pokrywały zaledwie cząstkę potrzeb niemieckiego przemysłu

zbrojeniowego. W 1938 r. III Rzesza importowała 22 min ton

rudy; 40% importu pochodziło ze Szwecji. Po wybuchu wojny

blokada przecięła dostawy zamorskie, toteż niezmiernie istotna

stała się kwestia zabezpieczenia transportu rudy skandynawskiej.

Przez osiem miesięcy w roku ładunki szły ze szwedzkiego portu

Lulea w Zatoce Botnickiej. Zimą natomiast, gdy lody uniemoż-

liwiały żeglugę na północno-wschodnim Bałtyku, większość ru-

dy przewożono koleją do niezamarzającego portu Narwik

w północnej Norwegii, a stamtąd statkami do Niemiec. Paryski

komentator radiowy mówił o tym porcie: „Narwik jest obecnie

po prostu magazynem dla niemieckiego przemysłu zbrojenio-

wego. Hitlerowskie statki handlowe, przepłynąwszy przez szwe-

dzkie i norweskie wody terytorialne, zabierają swój cenny ładu-

nek i wracają do Rzeszy tą samą, bezpieczną drogą" 2 .

Słowa Francuza nie były dalekie od prawdy. Narwik przeła-

dował w 1939 r. 46,7% szwedzkiej rudy. Niemal całą drogę

z północnej Norwegii statki niemieckie odbywały przez norwe-

skie i szwedzkie wody terytorialne, co praktycznie uniemożli-

wiało interwencję floty brytyjskiej. Kraj fiordów miał też inne

bogactwa naturalne potrzebne III Rzeszy: wolfram, miedź,

' Home Fleet (Flota Macierzysta) — w 1939 r. składała się z 8 pancerników

i krążowników liniowych, 2 lotniskowców, 16 krążowników i 17 niszczycieli. Jej

zadanie polegało głównie na blokowaniu szlaków wiodących z Morza Północne-

go na Atlantyk i wciąganiu floty nieprzyjaciela do walki przy każdej nadarzają-

cej się sposobności.

2 J. W a a g e, The Narvik Campaign, London 1964, s. 30.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: