Astronomia_2010_03.pdf

Przegląd Wiadomości Astronomicznych

03 / 2010

1 z 125

2 z 125

Spis Treści

Najciemniejsza gwiazda w promieniach X

Marsz śmierci

Galaktyczny teleskop mierzy Wszechświat

W środę Mars Express prawie dotknie Fobosa

Radar NASA odnajduje wodę na księŜycowym biegunie północnym

Trzęsienie ziemi zmieniło długość ziemskiego dnia

Poradnik łowców egzoplanet

Mars Express przeleciał nad Fobosem

Podziemne lodowce Marsa

Czarna dziura w M77

Kosmiczny nietoperz

Uwaga na smoki i kosmiczne potwory!

Tyran w galaktycznym miasteczku

Odkryto pierwszą z brakujących prymitywnych gwiazd

Największy i najgłębszy krater odsłania prehistoryczny KsięŜyc

Rekordowo bliskie sobie gwiazdy

Lawa twórcą przynajmniej jednego z kanałów na Marsie

Dynamika marsjańskich wydm

ZłoŜona chemia Oriona

Remont czas zacząć

Testując alternatywy Ogólnej Teorii Względności

Co powstrzymało wzrost dawnych galaktyk

Ciemny przepływ zbadany na dwa razy dłuŜszym odcinku

Kolista struktura w Demokratycznej Republice Kongo moŜe być ogromnym kraterem meteorytowym

Teleskop Spitzer słucha pulsu rodzących się w Drodze Mlecznej gwiazd

NASA publikuje dane zebrane przez Lunar Reconnaissance Orbiter

Zdjęcia z przelotu obok Fobosa

Supernowa z nadwagą ?

Skarbiec teleskopu Hubble

Łunochód 2 odnaleziony na zdjęciach LRO

Planck ukazuje arrasy utkane z włókien zimnego gazu

WISE fotografuje kosmiczny pąk róŜy

Zmierzono pierwszą egzoplanetę o umiarkowanym klimacie

Temperatura Wielkiej Czerwonej Plamy

Spitzer odkrywa pierwotne, prehistoryczne czarne dziury

Fotografując powierzchnię masywnych gwiazd

WISE poszukując Nemesis

APEX fotografuje narodziny gwiazd w odległym Wszechświecie

Supermasywne czarne dziura a ciemna materia

Deszcz helu na Jowiszu

Nowa analiza ewolucji powierzchni Wenus

Zagubione tornado

Astronomowie potwierdzają istnienie ciemnej energii

Dlaczego przeglądy odległych galaktyk nie dostrzegają 90% swoich celów ?

Po okresach gwałtownego wzrostu, połowę Ŝycia czarne dziury spędzają przesłonięte zasłoną pyłu

Marsjański łazik bada dziwną substancję

W proch się obrócisz

Pacman vs Gwiazda Śmierci

3 z 125

Najciemniejsza gwiazda w promieniach X

Podczas ostatniego minimum Słońce w świetle rentgenowskim było najciemniejszą gwiazdą w promieniu 23 lat świetlnych

wokół Ziemi, sugerują dane zebrane przez naukowców z Centrum Badań Kosmicznych PAN. Pomiary przeprowadzono za

pomocą zbudowanego w Polsce superczułego przyrządu SphinX, umieszczonego na orbitalnym obserwatorium słonecznym

KoronasFoton.

W w poprzednich minimach korona była

ponadstukrotnie gęstsza

na świecie zdolnym obserwować zmiany

strumienia miękkiego promieniowania

rentgenowskiego płynącego ze Słońca.

prof. Janusz Sylwester

Miękkie promieniowanie rentgenowskie powstaje

w gorącej plazmie górnych części atmosfery

Słońca, nazywanej koroną słoneczną. Wyniki

dostarczone przez spektrofotometr SphinX po raz

pierwszy pozwoliły naukowcom precyzyjnie

oszacować temperaturę korony w minimum

słonecznym. Wynosiła ona niemal dwa miliony

stopni (1,810 6 kelwinów). Konfrontując pomiary z

danymi zebranymi przez inne przyrządy

obserwacyjne satelity KoronasFoton, udało się

takŜe oszacować gęstość korony: w jej kaŜdym

metrze sześciennym znajdowało się 1014 cząstek.

„Ten wynik jest szczególnie ciekawy, bo w

poprzednich minimach korona była ponadstukrotnie

gęstsza” – komentuje prof. Sylwester.

Naukowcom z Centrum Badań Kosmicznych PAN

udało się przeprowadzić unikatowe pomiary

Słońca. Za pomocą skonstruowanego w Polsce

spektrofotometru SphinX, słuŜącego do rejestracji

promieniowania X emitowanego przez naszą

gwiazdę, jako jedyni na świecie mogli badać

jasność rentgenowską Słońca w okresie

zeszłorocznego, wyjątkowo głębokiego minimum

aktywności. SphinX, skonstruowany we

wrocławskim Zakładzie Fizyki Słońca Centrum

Badań Kosmicznych PAN (CBK PAN), został

wystrzelony z kosmodromu Plesieck 30 stycznia

2009 roku na pokładzie rosyjskiego obserwatorium

słonecznego KoronasFoton.

„Nasz przyrząd ma niezwykle wysoką czułość” –

podkreśla prof. Janusz Sylwester z CBK PAN. W

miesiącach najmniejszej aktywności Słońca

spektrofotometr potrafił rejestrować emisję

miękkiego promieniowania rentgenowskiego

20krotnie słabszą od progu czułości najlepszych

detektorów zainstalowanych na innym orbitalnym

obserwatorium słonecznym, amerykańskim

satelicie GOES. Od lutego do końca listopada

ubiegłego roku SphinX przesłał na Ziemię ok. 100

gigabitów danych. Był wówczas jedynym

przyrządem

Zgromadzone dane sugerują, Ŝe w czasie ostatniego

minimum Słońce w zakresie rentgenowskim było

najciemniejszą gwiazdą w promieniu 23 lat

świetlnych. Rozreklamowana dzięki filmowi

„Awatar” Alpha Centauri A, gwiazda podobna

Słońcu i jedna z jego najbliŜszych sąsiadek, była w

tym czasie stukrotnie jaśniejsza w promieniach X.

Przyrząd SphinX (Solar PHotometer IN Xrays) to

wielokanałowy spektrofotometr pozwalający

prowadzić szybkie (do 100 Hz) i precyzyjne

pomiary zmian w czasie strumienia

promieniowania rentgenowskiego

4 z 125

ze Słońca oraz umoŜliwiający badanie widm tego promieniowania. Przy konstruowaniu przyrządu wykorzystano nowy pomysł prowadzenia pomiarów w

wąskich przedziałach energii, z wykorzystaniem naturalnych progów absorpcji i fluorescencji w czystych pierwiastkach. W okresie funkcjonowania satelity

KoronasFoton, SphinX kaŜdego dnia przesyła dane objętości 0,51 gigabitów.

Pomiary prowadzone za pomocą instrumentu SphinX pozwalają lepiej poznać fizyczne mechanizmy odpowiedzialne za rozbłyski słoneczne – zjawiska w

kluczowym stopniu wpływające na pogodę kosmiczną. Dzięki zebranym danym będzie moŜna dokładniej zrozumieć mechanizm silnego rozgrzewania się korony

słonecznej i precyzyjniej określić skład chemiczny róŜnych jej obszarów. Naukowcy mogą równieŜ lepiej badać procesy wydzielania i transportu energii w

rozbłyskach słonecznych oraz zjawiska odpowiedzialne za przyspieszanie cząstek emitowanych przez Słońce.

Praca naukowa opisująca wyniki badań została opublikowana w jednym z najbardziej prestiŜowych czasopism geofizycznych na świecie: EOS, Transactions,

American Geophysical Union z 23 lutego 2010 roku.

Źródła:

Janusz Sylwester, Mirek Kowaliński, Szymon Gburek, Marek Siarkowski i in., "The Sun’s X ray Emission During the Recent Solar Minimum", "EOS,

Transactions, American Geophysical Union",

Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk: Najciemniejsza gwiazda w promieniach X

Zdjęcie: TESIS, Instytut Fizyki AN Rosji

5 z 125

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: