POLITYKA KULTURALNA I JEJ DZIEDZINY
Interwencja Państwa, w czasach zarówno monarchii jak i republikańskich, w dziedzinie kultury jest we Francji tradycyjna i zawsze towarzyszy jej udział społeczności lokalnych.
Aczkolwiek kultura zawsze odgrywała ważną rolę we Francji, to jednak dopiero od czasu utworzenia V- ej Republiki kolejne rządy mają w swych składach ministerstwo Kultury. Odpowiedzialne jest ono za osiem dziedzin: dziedzictwo narodowe, muzea, archiwa i biblioteki, teatr, sztuki piękne, kino, muzykę i taniec, książkę i czytelnictwo.
Na szczeblu lokalnym, departamenty i regiony dysponują środkami budżetowymi, przeznaczonymi na kulturę, które zwielokrotniły się pięciokrotnie w latach 80, a środki gminne uległy podwojeniu. Jeśli doliczyć do tego środki przeznaczane z budżetu Państwa, istnieje możliwość podejmowania poważnych przedsięwzięć w dziedzinie kultury.
W ogólności, finansowanie kultury jest pokrywane w 50,1% przez Państwo, a 49,9% przez społeczności lokalne (40,6% przez gminy, 7,3% przez departamenty i 2% przez regiony).
Zjednoczenia i przedsiębiorstwa mają w tej dziedzinie swój udział polegający na dostarczaniu widzów na spektakle i prezentacje artystyczne albo przez finansowanie wystaw, filmów, prac renowacyjnych, itp.
Stanowią je świadectwa przeszłości (miejsca odkryć archeologicznych, kościoły, zamki...), które wymagają utrzymywania lub odnowienia. Rozpoznano ponad 200 000 miejsc odkryć archeologicznych, ochrona objętych jest 38 000 budowli. Interesujące okolice i miejsca są sklasyfikowane.
Określenie dziedzictwa narodowego zostało rozszerzone o takie dziedziny jak sztuka i tradycje ludowe, architektura miejska końca XIX wieku i początku XX wieku, architektura przemysłowa, a ostatnio także dokumentacja radia i telewizji. Od kilku lat, raz w roku organizowany jest „dzień dziedzictwa narodowego”. Tego dnia, Francuzi mogą zwiedzać bezpłatnie 8300 budowli i pomników narodowych.
Ostatnie dziesięciolecia zaznaczyły się w tej dziedzinie utworzeniem wielkich muzeów jak np. w Paryżu, muzeum sztuki współczesnej w Centrum Pompidou, Muzeum d’Orsay sztuki XIX – wiecznej i Muzeum Picasso.
Od 1981 roku otwarto we Francji około 80 muzeów. Obecnie istnieją 34 muzea państwowe, w tym 15 w Paryżu, prawie 900 muzeów które są własnością gmin, departamentów lub regionów i około 200 muzeów prywatnych. Odwiedza je każdego roku ponad 70 milionów zwiedzających.
Archiwa przechowują „pamięć narodową”, którą stanowią miliardy dokumentów składowanych w Paryżu, archiwach państwowych, na prowincji w archiwach gminnych, departamentalnych i regionalnych.
Prezentuje się je publicznie z okazji wystaw.
Również biblioteki są bardzo liczne, zarówno w Paryżu, (ponad dwadzieścia, z tego ostatnio Biblioteka Narodowa Francji rozpoczęła działalność w 1995 roku i która posiada zbiory wielkości około 11 milionów książek, państwowa biblioteka informacji Centrum Pompidou, biblioteka Świętej Genowefy, Arsenału, itp.) jak i na prowincji, biblioteki samorządowe (około 1500, z tego 600 w gminach o liczbie mieszkańców ponad 10 000), wypożyczalnie (23 miliony książek wypożyczonych w niewielkich gminach 75 departamentów) i biblioteki specjalistyczne.
Należy tu wymienić wielkich reżyserów, począwszy od Jeana Vilar, fundatora Państwowego Teatru Powszechnego, Jeana-Louis Barrault, a następnie Antoine Vitez, Roger Planchon, Marcel Maréchal, Peter Brook, Ariane Mnouchkine, Jorge Lavelli, Jérôme Savary, Patrice Chéreau...Wszyscy oni, przez długie lata pracowali na renomę teatru francuskiego.
Teatr francuski to przede wszystkim 5 teatrów państwowych (Comédie française, Państwowy Teatr Chaillot, Teatr Odéon, Teatr de la Colline, wszystkie mieszczące się w Paryżu i Teatr w Strasbourgu), 61 scen państwowych, 43 państwowe centra dramatyczne, 10 ośrodków dramatycznych regionalnych i około 500 stowarzyszeń wspomaganych lub subwencjonowanych oraz około tysiąca stowarzyszeń niezależnych.
Wszystkie sale teatralne zapewniają około 50 000 przedstawień rocznie, które ogląda 8 milionów widzów.
Teatr we Francji to także festiwal w Avignon. Stworzył go Jean Vilar w 1947 roku, a rozsławił wielki aktor Gérard Philippe. W tym wielkim zgromadzeniu, odbywającym się corocznie na początku lata, biorą udział niezliczone trupy aktorskie francuskie i zagraniczne, by w najwyższym stopniu zadowolić tysiące widzów.
Francja, a Paryż w szczególności, od dawna odgrywają wielką rolę w tej dziedzinie.
Po latach dominacji sztuki abstrakcyjnej, na czoło wydaje się wysuwać sztuka figuratywna.
Każdego roku, liczni artyści francuscy i zagraniczni wystawiają swoje prace w Salonach lub galeriach, których istnieją setki.
We Francji istnieją liczne szkoły sztuk plastycznych: 3 państwowe szkoły wyższe (Sztuk Pięknych, Sztuki Dekoracyjnej i Wzornictwa Przemysłowego), 8 państwowych szkół plastycznych i 44 szkoły regionalne i samorządowe.
Aktualnie we Francji powstaje 130 do 140 filmów rocznie. Z tego prawie 80% jest finansowane w całości lub częściowo przez kapitał francuski. Liczba ta daje Francji 2 miejsce pod względem inwestycji w przemyśle filmowym.
Chociaż w ciągu ostatnich dziesięciu lat zamknięto około 500 sal kinowych, ilość czynnych dzisiaj sal kinowych wynosi jakieś 4500 (co daje liczbę najwyższą wsród państw Unii Europejskiej). Sale te przyjęły ponad 136 milionów widzów, co stanowi rekordową liczbę w omawianym okresie.
Kino francuskie korzysta z systemu pomocy w tworzeniu, produkcji i dystrybucji filmów.
Systemem tym zarządza Państwowe Centrum Kinematografii (CNC). Ta rządowa organizacja rozdziela środki pochodzące z podatków od sprzedaży biletów kinowych, sprzedaży kaset wideo i wyświetlania filmów przez liczne kanały telewizji.
Państwo francuskie życzliwie traktuje zainteresowania muzyczne Francuzów przez tworzenie warunków i udzielanie pomocy w rozwoju różnych rodzajów muzyki.
Począwszy od muzyki barokowej czasów Ludwika XIX, poprzez jazz i muzykę syntetyczną do rocka czy rapu.
Zbudowano nowa salę Opery Bastylii, która może pomieścić do 2700 amatorów opery.
W ciągu ostatnich lat otwarto bądź odrestaurowano liczne sale operowe i koncertowe zarówno w Paryżu, jak i na prowincji.
Taniec jest reprezentowany przede wszystkim przez Balet Opery Paryskiej (Pałac Garnier), z zespołem około 150 tancerzy i tancerek. Istnieją również doskonałe zespoły na prowincji. Kierowane są one przez tancerzy francuskich lub zagranicznych.
Ocenia się, że liczba muzyków, śpiewaków i tancerzy wynosi 20 000.
Państwo uhonorowało muzykę przez stworzenie w 1982 roku Święta Muzyki, które od tego czasu odbywa się corocznie w dniu 21 czerwca. Tego dnia muzycy- amatorzy i zawodowi grają w miastach wszystkie rodzaje muzyki.
W ciągu ostatniego roku, około 310 wydawnictw francuskich wydało ponad 46 000 tytułów książek (w tym około 50% tytułów nowych i 50% wznowień) i sprzedało ponad 410 milionów egzemplarzy.
Spośród sprzedanych książek, 22% należało do literatury powszechnej, 22% to książki z dziedziny naukowej, w tym nauk humanistycznych, 15% podręczników szkolnych, 14% literatury młodzieżowej, 3% książek z dziedziny sztuki i 24% innych rodzajów.
Średni nakład książki ze wszystkich rodzajów łącznie wyniósł 8 961 egzemplarzy, a powieści 12 751. Dla wydawnictw kieszonkowych odpowiednio liczba ta wynosi 11 500, przy czym ten rodzaj książek obejmował 26% wydanych tytułów i 34% egzemplarzy wydrukowanych ogółem.
Ocenia się, że we Francji istnieje od 18 000 do 20 000 punktów sprzedaży książek, spośród których 10 000 do 12 000 to sklepy miejscowe (domy książki i prasy), 5 000 supermarketów, 2 200 księgarń i 850 hipermarketów.
Francuzi poświęcają około 6 godzin dziennie na oglądanie telewizji, słuchanie radia i czytanie prasy. Telewizję oglądają 3 godz. 20 min., słuchają radia 2 godz. i czytają gazety przez 37 minut.
Telewizja, aczkolwiek stanowi najbardziej popularne medium i jest zarazem środkiem przekazu informacji i nośnikiem kultury, w ciągu ostatnich lat straciła na popularności.
To zmniejszenie popularności może wydawać się kontrowersyjne w czasie gdy liczba kanałów emitowanych przez satelity czy poprzez telewizję kablową zwiększyła się. Tłumaczy się to zjawisko pewnym spadkiem zainteresowania telewidzów nadawanymi programami. Jeden Francuz na dwóch nie jest już zadowolony z telewizji.
Największą oglądalność mają programy z zakresu fantastyki, następnie gry telewizyjne i filmy. Programy informacyjne (wiadomości telewizyjne, magazyny...) i transmisje sportowe ( w szczególności ważne mecze piłkarskie) są również popularnymi elementami przekazów telewizyjnych.
Rozwój kanałów tematycznych emitowanych przez satelity lub w telewizji kablowej powoduje utratę oglądalności kanałów ogólnych.
W ogólności, kobiety i osoby zaawansowane wiekowo należą do najbardziej zagorzałych telewidzów. Od kilku lat dzieci oglądają dużo mniej telewizji (spadek 10% w grupie 4-10 lat) z powodu rozpowszechnienia gier wideo.
Radio pozostaje bardzo użytecznym medium pomimo konkurencji telewizji.
Francuzi słuchają radia w domu (64%), również w samochodzie (17%), w miejscu pracy (16%) albo w sklepach.
Posiadają średnio 6 urządzeń (radiomagnetofon, budzik radiowy, odbiornik dostrajany, radio samochodowe...).
Oprócz wielkich rozgłośni o profilu ogólnym (France Inter, RTL, Europe 1), mają ponadto wybór spośród bardzo wielkiej liczby stacji radiowych na ukf-ie (FM). W większości są to stacje nadające muzykę, jak np. NRJ, Sky Rock, Fun Radio, Chérie FM, Europe 2, ukierunkowane w zasadzie w stronę młodzieży.
Prasa jest ceniona nierównomiernie. Francuzi czytają 7 milionów dzienników państwowych tygodniowo i 18 milionów egzemplarzy dzienników regionalnych, liczby bardzo niskie w porównaniu z większością dużych krajów uprzemysłowionych. Czytana jest natomiast duża liczba magazynów (1,4 średnio dziennie), których jest wielki wybór spośród 2 500 tytułów sprzedawanych w kioskach.
20 egzemplarzy dzienników sprzedaje się we Francji na 1000 osób, to jest dwa razy mniej niż w Anglii, lecz również mniej niż w Niemczech i we Włoszech (34) czy też w Hiszpanii (31). Obecnie 36,5% Francuzów czyta dzienniki codziennie albo prawie, 14,5% trzy do pięciu tygodniowo, 23,5% raz lub dwa razy tygodniowo, 17% mniej niż raz na tydzień, 10,1% dwa do trzech razy w miesiącu, 15,4% mniej niż raz w miesiącu. Tytułem najczęściej czytanym jest dziennik sportowy L’Equipe (2,5 miliona czytelników).
Spośród magazynów, najbardziej poczytna jest prasa informacyjna (54 egzemplarze sprzedane na 1000 osób, w stosunku do średniej 52 w innych krajach), ale także prasa ekonomiczna ( odpowiednie liczby wynoszą 53 i 16).
Również bardziej poczytne we Francji są: prasa rodzinna (21 w stosunku do 10) prasa o domu i dekoracji (28 w stosunku do 20), mniej popularne są: prasa kobieca (148 w stosunku do 161), prasa ludowa (41 w stosunku do 62) i prasa motoryzacyjna (28 w stosunku do 42).
Kino
Od kilku lat wydaje się, że Francuzi odnaleźli jakby znowu drogę do sal kinowych. Ponad jeden na dwóch przychodzi do kina średnio cztery do pięciu razy w roku. Jest to głównie młodzież, która tworzy najliczniejszą klientelę (85% poniżej 25 lat, a tylko 25% powyżej 60 lat), stanowi ona 40% wszystkich widzów kinowych..
Spośród grup socjalno-zawodowych, 80% to szefowie firm, specjaliści i przedstawiciele wolnych zawodów którzy chodzą do kina przynajmniej raz w roku, a tylko 60% spośród przedstawicieli zawodów pośrednich, 41% robotników i 26% emerytów.
Mieszkańcy miast, w tym szczególnie Paryża i jego okolic chodzą do kina liczniej niż mieszkańcy małych miast lub wiosek (72% w stosunku do 47%).
Ulubionymi filmami Francuzów są komedie. Filmy monumentalne jak np. Titanic, często produkcji amerykańskiej są szczególnie cenione przez młodzież.
Teatr
Około 700 000 widzów obejrzało ubiegłego roku około 1 600 przedstawień teatralnych wystawionych przez pięć teatrów państwowych. 2,9 miliona widzów obejrzało 28 700 spektakli na 61 scenach państwowych, podczas gdy teatry prywatne w Paryżu przyjęły 2,4 miliona widzów na 11 800 spektaklach.
8% Francuzów zajmuje się teatrem amatorskim.
Muzyka
Francuzi są wielkimi amatorami płyt kompaktowych (CD) i kaset magnetofonowych. Nabyli około 145 milionów CD i ponad 45 milionów kaset. Z tych ilości zakupy muzyki międzynarodowej wyniosły 49%, muzyki krajowej 43%, a muzyki klasycznej 8%.
Opera i taniec
Około 600 000 widzów (350 000 operowych i 250 000 baletowych) obejrzało około 300 przedstawień Opery Paryskiej.
Około 700 000 pozostałych widzów podzieliło się na oglądanie przedstawień wystawionych przez 13 teatrów lirycznych Francji (880 przedstawień). 75% spośród nich oglądało operę, 15% balet i 15% uczestniczyło w koncertach.
Muzea
W ubiegłym roku 13 milionów Francuzów zwiedziło muzea (10 milionów w 1980 roku). Tylko muzea Miasta Paryża gościły 1,3 miliona oglądających ekspozycje czasowe i 350 000 zbiory stałe.
Należy zwrócić uwagę na pewien fakt: od pewnego czasu Francuzi kupują coraz więcej reprodukcji dzieł, które są przedmiotem ich podziwu (obrazy, rzeźby, przedmioty, biżuteria...), lecz również „produkty pochodne” (apaszki, krawaty, talerze, parasolki, itp.
Pomniki historii
Ponad 1500 jest oferowane zwiedzającym, od najbardziej prestiżowych i najczęściej zwiedzanych (wieża Eiffla albo most Saint Michel) do najmniejszej kaplicy wiejskiej.
8 milionów osób zwiedziło 90 pomników historii będących własnością Państwa i 1,8 miliona 122 miast zabytkowych, zaliczonych do „ sztuki i historii”.
Czytelnictwo
Przeciwnie do tego co się często sądzi, liczni Francuzi są czytelnikami:
91% czyta przynajmniej jedną książkę rocznie, a w 1989 tylko 75% i w 1973 tylko 70%.
Chociaż jest mniej najbardziej zagorzałych czytelników (17% czyta ponad 25 książek rocznie, a dziesięć lat temu było ich 19%), jest teraz więcej „drobnych czytelników” (32% czytających mniej niż 10 książek rocznie, a poprzednio było ich 28%). Jednakże globalnie liczba sprzedawanych książek utrzymuje się na tym samym poziomie bądź spada (wydawnictwa zanotowały 3% spadek obrotów w 1996 roku, co stanowiło najgorszy wynik od piętnastu lat).
Francuzi wydają się być bardziej zainteresowanymi literaturą ogólną i komiksami niż dziełami naukowymi i technicznymi. Dwie tendencje są bardzo wyraźne: coraz więcej zakupów książek dokonuje się w sklepach oferujących multimedia (FNAC, Virgin...) i w hipermarkietach (reprezentują one 22% rynku książek). Francuzi przywiązują coraz większą uwagę do cen książek i stąd wielkie sukcesy książek kieszonkowych i kolekcji za 10 franków wprowadzonej na rynek przed kilku laty.
Amatorska działalność kulturalna
Przoduje wśród Francuzów w tej dziedzinie fotografia. 46% z nich poświęca jej część swego wolnego czasu. W dalszej kolejności jest film amatorski, kamera lub kamera wideo (21%), rysunek i śpiewy chóralne (po 13%), fortepian i taniec (po 11%), pisanie pamiętników i malarstwo (po 10%), instrumenty muzyczne inne niż pianino (10%), gitara (8%), flet prosty (6%), teatr i poezja (po 8%), zajęcia rzemieślnicze (7%), redagowanie artykułów i praca w archiwach (po 5%), rzeźba i poszukiwania archeologiczne (2%).
Wydatki Francuzów na kulturę
Francuzi przeznaczają 4% ich budżetów na wydatki związane z kulturą. Dziela się one następująco (w miliardach franków):
Prasa 37
Książki 28
Płyty i kasety wideo 25
Abonament TV i inne należności 24
Spektakle 19
Radio i telewizja 17
Sprzęt hifi i magnetowidy 15
Dzieła sztuki 11
Fotografia 5
Kino 5
Francja jest krajem o wielkiej tradycji kinematograficznej. Wielcy realizatorzy jak
Jean Renoir , René Clair , Marcel Carné, Claude Autant-Lara, Jacques Becker, Henri-Georges Clouzot, Jean Cocteau zaznaczyli się w historii kina światowego przed i po wojnie.
Na początku lat 60, młodzi twórcy kina uczynili wysiłek, by zerwać z kinem „klasycznym” starszego pokolenia. Uczyniło to kino „nowej fali” reprezentowane przez takich reżyserów jak François Truffaut, Louis Malle, obydwaj nie żyjący już, Jean-Luc Godard, Claude Chabrol którzy tworzą jeszcze, tak jak i Alain Resnais (Hiroszima moja miłość) i inne, które ostatnio odniosły sukces, czy też Eric Rohmer.
Później w latach 70-80, wielu realizatorów stworzyło piękne dni kina francuskiego filmami i stylami bardzo zróżnicowanymi. Spośród tych którzy w dalszym ciągu tworzą ...
moderator132