MONONUKLEOZA ZAKAŹNA
MONONUCLEOSIS INFECTIOSA
2. S. Taylor „Pediatria – atlas”
· występowanie :
- obserwuje się 2 fale zakażeń EBV :
→ wiek przedszkolny (zwykle zakażenie skąpoobjawowe, lub bezobjawowe)
→ okres dojrzewania i wczesnej młodości (zwykle zespół mononukleozy zakaźnej)
- u większości ludzi w surowicy obserwuje sięprzeciwciała świadczące o przebyciu pierwotnego zakażenia CMV
-
· źródło zakażenia :
- chory człowiek
- materiałem zakaźnym jest ślina
- zakaźność do 4 – 6 miesięcy od początku choroby
· droga zakażenia :
- kontakt bezpośredni
- przez przedmioty (np. zabawki w przedszkolu)
ETIOLOGIA:
· wirus Epsteina – Barra :
- wirus DNA
- należy do rodziny Herpetoviridae
- częściej typ B
- typ A głownie u ludzi z ¯ odpornością
· antygeny wirusa :
- antygeny jądrowe (EBNA) :
→ odpowiedzialne za transformacje limfocytów B
- antygen wczesny złozony (EA – complex) :
→ antygeny rozsiane (EA – D) – w jądrze i cytoplazmie zakażonej komórki
→ antygeny restrykcyjne (EA – R) – tylko w cytoplazmie
- antygen kapsydowy (VCA)
PATOGENEZA:
- istotą choroby jest samoograniczający się proces limfoproliferacyjny
- początkowo wirus replikuje się w jamie nosowo – gardłowej
- zakażeniu ulegaja głównie kom. nabłonka i limfocyty B (receptor C3d)
- transformacja i niekontrolowany rozplem zakażonych limfocytów z poliklonalnym wywarzaniem gammaglobulin
- mniejsza część zakażonych limfocytów na skutek replikacji wirusa ulega cytolizie (uwalniają się wirony potomne zdolne zakażać kolejne limfocyty B)
- za opanowanie i wygaszenie czynnego procesu chorobowego odpowiedzialna jest zarówno odpowiedź humoralna, jak i komórkowa
- odpowiedź humoralna :
→ przeciwciała neutralizujące
→ przeciwciał przeciw antygenowi kapsydowemu (anty – VCA)
→ przeciwciała p/ antygenom jądrowym (anty – EBNA)
→ przeciwciała p/ antygenom rosianym (anty – EA – D)
- odpowiedź komórkowa :
→ limfocyty T8 (supresorowe, cytotoksyczne)
→ komórki NK
→ stłumienie rozplemu zakażonych limfocytów B
- w okresie ustępowania objawów EBV wnika do pojedynczych komórek gospodarza (limocyty B, kom. nabłonka) i przechodzi w formę latentną (rola w patogenezie chłoniaków z limfocytów B)
OBRAZ KLINICZNY:
OKRES WYLĘGANIA :
- wynosi 30 – 50 dni
OKES ZWIASTUNÓW :
- wynosi kilka dni
- osłabienie ogólne
- brak apetytu
- bóle mięśniowo – stawowe
- dreszcze
- złe samopoczucie
OKRES PEŁNOOBJAWOWY :
· gorączka :
- może wynosić nawet do 400C
- zwykle utrzymuje się 2 – 3 tygodnie (niekiedy dłużej)
· ostre zapalenie gardła :
- silny ból gardła
- zapalenie ma charakter rozlany
- powiększenie i rozpulchnienie migdałków
- zmiany wysiękowe (naloty) na migdałkach
- często obserwuje się nieżyt błony śluzowej nosa :
→ obfita wydzielina spływa po tylnrj ścianie gardła
- czasem na podniebieniu drobna osutka krowotoczna
- mowa jest nosowa, niewyraźna
- z ust czuć nieprzyjemny mdły zapach
· powiększenie węzłów chłonnych :
- w mononukleozie wieku dziecięcego częściej uogólnione powiększenie
- w mononukleozie dziecięcej częściej miejscowa limfadenopatia :
→ w 90% węzły chłonne szyjne
- węzły niekiedy są znacznie powiększone (często > 3 cm), tkliwe na ucisk, sprężyste, przesuwale
· powiększenie śledziny :
- u 50%
- tkliwa, krucha
- wymaga delikatnego badania
· powiększenie wątroby :
- rzadko
- częściej występuje bolesnośc pod prawym łukiem żebrowym (50%)
· objaw Glanzmana :
- obrzęk powiek, łuków brwiowych i nasady nosa
- zwłaszcza w postaci dziecięcej
· wysypka :
- w 5% przypadków
- ma charakter odro - , płoniczo - , lub rózyczko – podobny, nierzadko z komponentą krwotoczną
- po podaniu ampicylny (rzadziej innych penicylin półsyntetycznych, lub cefalosporyn) obserwuje się prawie zawsze swędzącą grudkowo – plamistą odropodobną wysypkę uczuleniową
wysypka po podaniu ampicyliny
OKRES ZDROWIENIA :
- osłabienie, złe samopoczucie, ława męczliwość
· przewlekły zespół zmęczniowy :
- uczucie wyczerpania
- trudnosci koncentracji i koncepcyjnego myślenia
- może trwać wiele miesięcy
- najczęściej u chorych z bezobjawowym, lub skąpoobjawowym przebiegiem choroby
BADANIA DODATKOWE :
· morfologia + rozmaz :
- leuocytoza z bezwzględną limfocytozą
→ w > 75% przypadków
→ największe wartości w 2 – 3 tyg. choroby
- obecność limocytów atypowych (mononuklear) :
→ stanowią 10 – 50% leukocytów w rozmazie
→ w większości są to pobudzone limfocyty T
→ maja nieregularnr kształty, są większe od dojrzałych limocytów, jądro płacikowate, położone ekscentrycznie, z jąderkami
· odczyn Paula – Bunnela – Davidsohna :
- spowodowany obecnością we krwi przeciwciał heterofilnych produkowanych przez transformowane limfocyty B
- przeciwciała te zdolne są do aglutynacji krwinek końskich, baranich i bydlęcych
- przeciwciała te stwierdza się w 50% u chorych dzieci i w 90 - 95% u młodzieży
- miana przemawiające za rozpoznaniem :
→ u dzieci 1:28
→ u dorosłych 1:56
- miana wątpliwe :
→ dzieci 1:14
→ dorośli 1:28
- coraz częściej wykorzystuje się szybki test lateksowy w których oczyszczony antygen heterofilny opłaszczony jest na cząsteczkach lateksu
inne odchylenia :
- umiarkowany ...
Ceslaus