Magia ludowa.pdf

MAGIALUDOWA

Opisy i działanie zaklęć, uroków ludowych

używanych przez tzw. „Mądre Baby” lub czarownice,

zebrane z terenów Słowiańszczyzny.

ZASADY, SCHEMATY DZIAŁANIA MAGII

LUDOWEJ

Tutaj postaram się w miarę rzetelnie podać różne zachowania i czynności magiczne

występujące w tradycyjnej magii Słowian.

Wysysanie, zlizywanie – stosowane przeciw urokom, chorobom, przestrachowi. Związane

było z wypluwaniem wyssanej choroby. Najczęściej stosowane w stosunku do dzieci.

Przewlekanie – przez pochylone ku ziemi drzewo, dziurę w ziemi, itp. Miało na celu zdjęcie

zła, odczynienie uroku i/lub przejęcie właściwości życiodajnych np. z drzewa.

Hałas – poprzez trąbienie, dzwonienie, trajkotanie, kołatanie, czy też wrzaski, krzyki, piski,

itp. Miał na celu odstraszenie wszelkiego zła, czy to w postaci choroby, demona, śmierci, itp.

Szczególnie stosowane podczas niektórych obrzędów (np. weselnych).

Wymachiwanie ostrymi narzędziami – nożem, siekierą, lub też kijem, batem, itp. Służyło

odpędzaniu niewidzialnego zła.

Bicie kijem – wypędzenie szeroko rozumianego zła lub też ochrona przed nim (np. bicie

gałązkami wierzbowymi podczas obrzędów wiosennych).

Posyłanie z wiatrem – jakiegoś przedmiotu w kierunku obiektu działania magii. Jeśli nie

wiadomo dokładnie, gdzie ów obiekt się znajduje, kierunek posyłania czaru nie ma znaczenia.

Poprzez wiatr można było wysłać słowa, drobne, lekkie przedmioty (np. piach, pierze). W ten

sposób można było wysłać tzw. postrzał , czyli czary wywołane wiatrem.

Dotknięcie – miało moc przenoszenia właściwości jednego przedmiotu na drugi. W jego skład

wchodzi:

Taczanie – często występuje przy użyciu jajka. Taczano je po ziemi, by ta byłą pełna jak ono;

po bydle, gdy wypuszczano je po raz pierwszy w roku na pastwisko, by było tak okrągłe, jak

jajko; po chorym, by przenieść chorobę do środka jaja (wtedy jajko wyrzucano); po mogiłach,

by udzielić życia duszom zmarłych (podczas dni zadusznych). Także występowały formy

taczania się ludzi po ziemi, by użyczyć jej płodności.

Noszenie przy sobie – właściwości noszonego przedmiotu przechodzą na noszącego.

Spożycie – najwyższa forma zespolenia obiektu działań magicznych pożądanych

przedmiotem, którego właściwości chce się uzyskać.

Obsypywanie ziarnem – wzmacniało żywotność obsypywanego obiektu bądź neutralizowało

złowrogi wpływ śmierci. Służyło także jako ofiara dla demonów, których względy chce się

pozyskać.

Ruch – miał moc przenoszenia właściwości. Należy do niego:

Przekraczanie – właściwości przekraczanego przedmiotu przechodzą na przekraczającego.

Przerzucanie – właściwości przerzucanego przedmiotu przechodzą na obiekt działań

magicznych.

Przesuwanie – między dwoma lub więcej przedmiotami, których właściwości chce się

uzyskać, wywołuje przejście tych cech na obiekt działań magicznych.

Okrążanie – obiekt okrążany użycza swych cech obiektowi okrążającemu okrążającemu

odwrotnie.

Oddziaływanie poprzez dowolny przedmiot – znaczenie istotne miała sama akcja, a nie użyty

rekwizyty, czyli ważne było to co chce się uczynić, a nie to, co faktycznie się robi. Zalicza się

tu:

Niszczenie – łamanie kija, tłuczenie garów, itp. Miało na celu odwrócenie lub zapobiegnięcie

urokowi.

Zamykanie, zaszycie – zamykało, unieruchamiało oddalony obiekt, na który miała działać

magia (np. zamknięcie paszczy wilka).

Otwieranie, rozwiązywanie – analogiczne do zamykania. Otwierało, odblokowywało obiekt

działania magii (szczególnie często stosowane przy porodzie).

Wiązanie – wiążąc węzły na jakimś przedmiocie można było zawiązać komuś życie,

szczęście, pamięć, potencję, itp. W supełku tkwiły zaklęcia (słowa), więc rozwiązując taki

węzeł, można było czar odwrócić.

Podrzucanie, podskakiwanie, ruch – w formie tańca, kołysania, itp. Miało na celu szeroko

rozumiane wskrzeszenie magiczne, np. ruszenie roślinności, by ta rosła w górę, czy też

symulacja porodu.

Oddziaływanie poprzez podobny przedmiot lub wizerunek – było skuteczne, jeśli

wykorzystywany w magii przedmiot był w kontakcie z obiektem działania magii, był do

niego podobny lub wyobrażał go. Działania magiczne poprzez:

Przedmiot oddzielony od celu – czyli włosy, paznokcie, części odzieży, ślady, cień –

przedmiot taki zatrzymuje właściwości obiektu, z którym się stykał. To, co podczas rytuału

magicznego uczyni się przedmiotowi, to samo stanie się z obiektem, na który ma magia

działać (czyli jeśli na przykład spali się przedmiot, obiekt również spłonie).

Przedmiot podobny do obiektu, jego wyobrażenie lub wizerunek – często zupełnie

niepodobny do samego obiektu (np. zniszczona szmata będąca wyobrażeniem chmury

burzowej). Występowały zazwyczaj postaci figurek woskowych lub słomianych kukieł.

Działanie podobne jak wyżej.

Kreowanie obiektu - wywoływanie zaistnienia pewnego obiektu, nie istniejącego w chwili

odprawiania rytuału. W skład tych praktyk wchodziło tworzenie wyobrażeń roślin i zwierząt

(np. kukiełki z ciasta), naśladowanie odgłosów wydawanych przez zwierzęta, wykonywanie

ich ruchów i postaci.

Praktyki incepcyjne - krótkotrwałe wykonywanie pewnych określonych czynności w dzień

inicjujący jakiś dłuższy okres czasu, w którym te czynności będą się regularnie odbywać.

Chodzi tu o sianie, młócenie, koszenie, polowanie, itp.

Słowo - posiadało olbrzymią moc w magii ludowej. Wszystko, co wypowiedziane miało moc

spełniania się, dlatego też było ono jednym z najważniejszych składników rytuałów.

Stosowanie magii słowa przejawiało się poprzez wypowiadanie pewnych słów oraz poprzez

unikanie pewnych słów. Magię słowa można podzielić na:

Zaklinanie, zamawianie, modlitwa - najczęściej mówione monotonnym głosem, kiedyś

również śpiewane

Przekleństwa i błogosławieństwa - wypowiadane raczej mocnym głosem.

Praktyki pomocnicze - wspomagały one lub wręcz umożliwiały poprawne wykonanie rytuału.

Nagość

Post lub wykonywanie czarów na czczo - pomaga osiągać stany podobne do transu.

Zachowanie milczenia - wspomaga koncentrację.

Tajemnica wykonywania czaru

Wykonywanie określonych, rytmicznych ruchów, jak kołysanie się całym ciałem -

wspomaga koncentrację i pomaga osiągnąć stany podobne do transu.

Utożsamianie się osoby wykonującej rytuał z jakąś potężniejszą istotą.

Zachowanie odpowiedniego miejsca i czasu - szczególnym czasem była noc oraz momenty

przed wschodem i po zachodzie słońca. Odpowiednie miejsca, to miejsca ustronne, czyli lasy,

łąki, moczary, jeziora, rozstaje dróg lub miejsca związane z konkretną czynnością (np. pole).

***

AKCESORIA MAGICZNE

Środki apotropeiczne - są to środki odwracające zły wpływ wielu czynników. Należą do nich:

Przedmioty kłujące - ciernie i kolce odstraszały złe istoty. Przykładowe wykorzystywane

przedmioty to ciernie roślin (np. róża, oset), zęby od bron, grzebień, pazury zwierząt, ptasie

szpony, rogi, kły.

Przedmioty żelazne - samo żelazo miało właściwości apotropeiczne. Wymienić można tu

między innymi igły, noże, nożyce, siekiery, sierpy, kosy, widły, itp.

Żar i ogień - ogień skuteczny był o tyle, że nie tylko odwracał zło, ale niszczył je. Ważne też

były jego cechy oświetlające i oczyszczające. Właściwości ognia przenoszono na przedmioty,

które służyły do jego rozniecania, czyli przykładowo krzemienie, węgiel, lub też do niego

podobne, jak kolor czerwony.

Dym - wykurza choroby i zło, oczyszczał. Szczególnie skuteczny był dym powstały z

palonego łajna, rogu, itp., czyli w pewnym stopniu gryzący czy cuchnący. Rozpraszał chmury

gradowe, palono go podczas burz.

Sól - miała właściwości oślepiające, dlatego też chroniła przede wszystkim przed urocznym

okiem. Poza tym stosowano ją jednak przeciw ogólnemu złu, urokom, demonom, dzikim

zwierzętom.

Dzegieć - podkurzano nim i siarką niemowlęta, by nie nawiedzały ich wiedźmy; wkładano go

w usta trupom, by ci nie chodzili po śmierci.

Ekskrementy zwierzęce - ze względu na swój odór oraz obrzydzenie, jakie wywoływały,

były skutecznym środkiem ochronnym przed urokami, czarami, demonami.

Miotła - ważna była jej funkcja wymiatania (wydalanie, usuwanie), można było nią na

przykład "wymieść" zło z izby. Broniła dostępu do osób, które mała chronić.

Węzeł - kto go nosił, do tego zło miało związany dostęp. Zawiązywano w nim zaklęcia,

wierzono, że można zawiązać tam również ludzkie dusze.

Sieci - główną ich funkcją było chwytanie zła. Niektórzy badacze są zdania, iż sieć działała

jako zwielokrotniony węzeł.

Kwiaty - kwiat wpięty we włosy działał przeciw urocznemu oku, odwracając uwagę tych

oczu (nagietek, piwonia, ruta).

Zioła - pełniły różne funkcje magiczne.

Pióra - właściwości zwierzęcia, z którego pióro pochodziło, przenoszone były właśnie na

owo pióro. I tak przykładowo stosowano pióro koguta (bo jego unikają złe moce), pawia (oko

na piórach chroniło przed urocznym okiem), czy kaczora (pióra tego ptaka są krzywe i

podobne do rogu).

Przedmioty pełniące funkcję magicznego zamykania - należą w sumie do środków

apotropeicznych, jednak opiszę je oddzielnie. Należą tu:

Przewiązka - zawiązanie jej chroniło przed ogólnym złem, demonami, itp. Zwykle

stosowano przewiązkę koloru czerwonego.

Wieniec - to odmiana magicznej przewiązki, która chronić miała przede wszystkim głowę.

Tworzony był z różnorakich czrownych ziół, co wzmacniało jego magiczne właściwości i

wielokrotnie pozwalało wyjść poza działalność apotropeiczną. Wieszano wieńce także na rogi

krów, przy oknach (by uchronić dom przed burzą), nad drzwiami (by uchronić cały dom

przed złem), zakopywano jako ofiary zakładzinowe przy budowie domu.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: