Termoterapia

Ciepłolecznictwo

•                     Polega na dostarczeniu do ustroju energii cieplnej drogą przewodzenia i przenoszenia.

•                     Przewodzenie ciepła – polega na wyrównaniu energii kinetycznej cząstek w wyniku ich bezpośredniego zderzenia. Jest charakterystyczny dla ciał stałych.

•                     Przenoszenie ciepła – konwekcja – charakterystyczne dla gazów i cieczy. Polega na ruchu części środowiska gazowego lub ciekłego o różnych temperaturach, powstałym w wyniku zmniejszenia gęstości części środowiska o wyższej temperaturze, które jako lżejsze unosi ku górze.

•                    Promieniowanie  - źródłem promieniowania jest ruch molekularny cząstek. Intensywność wymiany ciepła drogą promieniowania między dwoma ciałami o różnych temperaturach zależy od ich temperatury bezwzględnej ,rodzaju, wielkości i położenia

Prawo Stefana - Boltzmanna

•                     Każde ciało o temperaturze wyższej od zera bezwzględnego jest źródłem promieniowania elektromagnetycznego, którego ilość jest wprost proporcjonalna do czwartej potęgi jego temperatury w skali Kelvina.

•                     Długość promieniowania emitowanego przez ogrzane ciało jest odwrotnie proporcjonalna do jego temperatury bezwzględnej( prawo Viena)

Wpływ ciepła na organizm

•                     Zależy od następujących czynników:

- natężenia bodźca, tzn. różnicy między temperaturą bodźca a temperaturą organizmu

- okoliczności fizycznych towarzyszących oddziaływaniu ciepła

- możliwości termoregulacyjnych ustroju

- czasu bodźca

- zmiany natężenia bodźca w czasie

- powierzchni ciała, na który działa bodziec cieplny

- właściwości fizycznych środowiska wchodzącego w bezpośredni kontakt ze skórą.

Odczyn ustroju na bodźce cieplne

•                    Zachowanie się naczyń krwionośnych pod wpływem ciepła określa prawo Dastre´a – Morata.

•                    Wyróżnia się odczyn miejscowy i ogólny.

Prawo Dastre´a - Morata

•                    Bodźce termiczne( zimno lub ciepło), działające na duże powierzchnie skóry,  powodują przeciwnie do naczyń skóry zachowanie się dużych naczyń klatki piersiowej i jamy brzusznej. Naczynia nerek, śledziony i mózgu wykazują odczyn taki sam, jak naczynia skóry.

Odczyn miejscowy

•                    Polega na rozszerzeniu naczyń krwionośnych i limfatycznych w miejscu działania energii cieplnej. Odczyn powstaje w wyniku podniesienia temperatury tkanek, powodując zwiększony przepływ krwi.

Odczyn ogólny

•                    Wyraża się znacznym podniesieniem temperatury ciała, czyli przegrzaniem. Przegrzanie uruchamia mechanizm termoregulacyjny – zwiększone wydzielanie potu. Przy przegrzaniu występuje znaczne obniżenie napięcia mięśni.

Przegląd zabiegów ciepłoleczniczych

•                     W fizykoterapii stosuje się tzw. ciepło suche i ciepło mokre.

•                     Ciepło suche dostarcza się organizmowi stosując zabiegi powodujące przenoszenie energii cieplnej przez powietrze, przyłożenie termoforu, poduszki elektrycznej, woreczka z rozgrzanym piaskiem.

•                     Ciepło wilgotne przekazuje się za pośrednictwem wody ( wodolecznictwo, balneoterapia)

Łaźnia sucha szafkowa

•                    Zabieg wykonuje się w specjalnej szafce drewnianej. Powietrze ogrzewane jest grzejnikami elektrycznymi do temperatury 60 - 80˚C, czas zabiegu 15 – 20 min.

Łaźnia sucha rzymska

•                    Specjalne pomieszczenie ogrzane za pomocą piecyków lub grzałek elektrycznych do 40 – 60 ˚C. Temperatura zależy od wysokości( służą temu specjalne ławy). W pomieszczeniu znajduje się instalacja z zimną wodą ( polewa się twarz i okolice serca). Po zabiegu letnia kąpiel.

Sauna

•                    Jest to kąpiel w gorącym powietrzu o nieznacznej wilgotności, w którym okresowo występuje jej krótkotrwałe zwiększenie.

Metodyka sauny

•                     Zabieg składa się z dwóch faz:

   - fazy nagrzewania

   - fazy ochładzania

•                     Z sauny można korzystać po upływie 1 godziny od ostatniego posiłku

•                     Należy odpowiednio się przygotować do zabiegu( załatwienie potrzeb fizjologicznych), umycie ciała pod ciepłym natryskiem ( nie zmieniać temperatury wody), a następnie dokładnie osuszyć skórę.

Sauna – faza nagrzewania

•                    Zaleca się pozycję siedzącą (siad skulny lub leżącą. Pod ciało powinien być podłożony suchy ręcznik

•                    Podczas zabiegu można stosować rozcieranie ciała specjalnymi szczotkami lub chłostanie cienkimi gałązkami brzozy

•                    Można schładzać twarz i okolicę serca zimną wodą.

Oddziaływanie fazy nagrzewania na ustrój

•                     Dochodzi do znacznego przegrzania ustroju( temperatura skóry około 42˚C,a wnętrza ciała 39˚C)

•                     Następuje rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry, a zwężenie ich we wnętrzu ciała

•                     Następuje zwiększenie ilości oddechów na minutę 24 – 36

•                     Zwiększa się pojemność życiowa płuc i minutowa pojemność oddechowa

•                     Obniża się ciśnienie parcjalne CO2 we krwi, a podwyższa się ciśnienie parcjalne tlenu

•                     Zmniejsza się napięcie mięśni gładkich

•                     Dochodzi do pobudzenia wydzielania wewnętrznego, szczególnie hormonów kory nadnerczy.

Oddziaływanie fazy ochładzania na ustrój

•                    Następuje zmniejszenie częstości akcji serca

•                    Dochodzi do podwyższenia ciśnienia rozkurczowego krwi

Wskazania

•                     Dzieli się na bezpośrednie i pośrednie

•                     Do bezpośrednich zalicza się:

    - pielęgnację ciała

    - odpoczynek po intensywnych wysiłkach fizycznych

    - zwiększenie wydolności organizmu

•                     Do pośrednich zalicza się:

    - przewlekłe schorzenia gośćcowe

    - chorobę zwyrodnieniową stawów

    - nadciśnienie tętnicze okresu I i I/II wg podziału WHO

    - stany pourazowe narządu ruchu

    - przewlekłe stany zapalne narządów rodnych

    - choroby skóry typu np. trądzik

Przeciwwskazania

•                     Ostre i przewlekłe choroby zakaźne

•                     Ostre choroby gorączkowe

•                     Skłonność do krwawień

•                     Gruźlica, choroby nowotworowe, choroby nerek, wątroby, niedokrwistość

•                     Ciąża

•                     Zaburzenia wydzielania wewnętrznego

•                     Padaczka

•                     Choroby układu krążenia

•                     Jaskra

•                     Alkoholizm, narkomania

Zabiegi parafinowe

•                    Rozróżnia się następujące zabiegi parafinowe:

•                    - częściowe kąpiele parafinowe

•                    - okłady parafinowe

•                    - zawijania parafinowe

•                    - rękawiczki lub skarpetki parafinowe

Przygotowanie zabiegu

•                     Do zabiegu stosuje się parafinę białą. Na 1 kg parafiny stałej dodaje się 20 – 40 g parafiny płynnej. Mieszaninę podgrzewa się do temperatury ok. 60˚C w specjalnych kuchniach parafinowych.

•                     Część ciała , która ma być poddana zabiegowi musi być odsłonięta, umyta i dokładnie wysuszona. Przy owłosieniu należy te części ciała pokryć cienką warstwą wazeliny. Chory podczas zabiegu leży lub siedzi. Reszta ciała pozostaje ubrana lub przykryta kocem.

•                     Uwaga !!!

•                     Przed wykonaniem zabiegu należy sprawdzić czy pacjent nie ma zaburzeń czucia !

Wskazania

•                    Choroby stawów

•                    blizny i zrosty pooperacyjne

•                    Przykurcze pooperacyjne

•                    Przykurcze pourazowe

Przeciwwskazania

•                    Osteoporoza

•                    Ostre stany zapalne

•                    Gruźlica

•                    Obrzęki 

•                    Zapalenie żył

•                    Choroby skóry

•                    Stany zagrażające krwawieniem

Krioterapia

Leczenie zimnem

•                     Do krioterapii zalicza się zabiegi z zastosowaniem zimna o temperaturze poniżej 0˚C (273 K)

•                     Wpływ biologiczny zimna na organizm zależy od:

   - różnicy temperatur między źródłem zimna  i organizmem

   - ilości ciepła i szybkości z jaką zostaje odebrane organizmowi

   - długość czasu trwania ekspozycji na zimno

Wpływ zimna na organizm

•                     Wyróżnia się dwie fazy oddziaływania zimna na organizm:

   - w pierwszej fazie dochodzi do zwężenia naczyń w skórze i tkance podskórnej – reakcja obronna organizmu przed utratą ciepła

   - w drugiej fazie dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych – występuje przekrwienie tkanek, na które bezpośrednio działa zimno.

Do niepożądanych skutków dłużej trwającego zimna zalicza się :

- zmniejszenie ukrwienia tkanek

- długotrwałe ochłodzenie mięśni

- zwiększenie lepkości mazi stawowej

•                     Do pożądanych skutków oddziaływania zimna na organizm zalicza się:

   - działanie przeciwbólowe

   - działanie przeciwzapalne

   - działanie przeciwkrwotoczne

   - działanie zapobiegające lub ograniczające powstanie krwiaków pourazowych

   - zmniejszenie obrzęków pourazowych i zapalnych

   - obniżenie temperatury tkanek, która z różnych względów uległa podwyższeniu

Podział zabiegów

•                    Zabiegi krioterapeutyczne dzieli się na:

   - miejscowe

   - ogólnoustrojowe

   - krótkotrwałe( 30 s do kilku minut)

   - przerywane( okład zimny – przerwa)

   - długotrwałe( do 48 – 72 min.)

...