Elektrolecznictwo  

   Jest to dział lecznictwa fizykalnego, w którym wykorzystuje się do celów leczniczych i diagnostycznych energię elektryczną. Zabiegi wykonuje się przy użyciu prądu stałego i zmiennego o różnej częstotliwości.  

Prądy stosowane w elektrolecznictwie

1.Prądy małej częstotliwości, tj.od 0 do 1000Hz ( umownie zalicza się do nich również prąd galwaniczny )

2.Prądy średniej częstotliwości, tj.od1000 do 100 000Hz

   - prądy zmienne

   - prądy interferencyjne

   - modulowane prądy średniej częstotliwości

3.Prądy wielkiej częstotliwości, tj.od 500 kHz do 5000 MHz

   - krótkie fale, o długości fali 11,06m

   - fale decymetrowe, o długości fali 0,69m

   - mikrofale, o długości fali 0,125m

Prąd stały

•                    Prąd stały jest to taki prąd elektryczny, który w czasie przepływu nie zmienia kierunku ani wartości natężenia

•                    W elektroterapii prąd stały stosuje się do:

   - galwanizacji

   - jonoforezy

   - kąpieli elektryczno – wodnych

Prąd stały przepływając przez nerwy i mięśnie nie pobudza ich.

Technika galwanizacji

•                    Zabieg wykonuje się na zlecenie lekarza

•                    Na karcie zabiegowej powinny się znaleźć:

- dane osobowe pacjenta

-                     rozpoznanie

-                     Sposób wykonania zabiegu: wielkość i biegunowość elektrod, miejsce ułożenia , przepływ prądu( podłużny, poprzeczny)

-                     Dawka: natężenie prądu, czas trwania, liczba zabiegów w serii, częstość

Przygotowanie pacjenta do zabiegu

•                    Pacjent nie może mieć zaburzeń czucia!!

•                    Nie może mieć metalowych przedmiotów przy sobie

•                    Należy skontrolować obszar skóry, który ma być poddany zabiegowi

•                    Wygodna pozycja pacjenta podczas zabiegu

•                    Odczucia pacjenta podczas zabiegu

•                    Podczas zabiegu nie wolno spać

Wykonanie zabiegu

•                     Sprawny aparat

•                     Wyzerowany aparat

•                     Elektrody z metali niepolaryzujących np.cyna, płytki ołowiane pokryte cyną,elektrody ze specjalnej gumy przwodzącej

•                     Kształt elektrod – odpowiedni do pola zabiegowego, zaokrąglone brzegi, gładka powierzchnia

•                     Elektroda czynna – mniejsza, elektroda bierna -  większa

•                     Efekt leczniczy: anoda(+) – działanie przeciwbólowe, katoda(-) – działanie stymulujące

•                     Podkłady pod elektrody

•                    Natężenie prądu należy zwiększać bardzo wolno, a podczas trwania zabiegu nie wolno gwałtownie zmieniać natężenia prądu , ponieważ powoduje to pobudzenie i skurcz mięśni pod elektrodami

•                    Nie wolno podczas zabiegu zmieniać kierunku przepływu prądu

•                    Odczucie słabego mrowienia

Przepływ prądu między elektrodami

•                    Jest uzależniony od:

- wymiarów elektrod

- wzajemnego ich ułożenia

- przewodnictwa elektrycznego tkanek

- odległości między elektrodami

- sposobu ułożenia elektrod

Metody stosowania prądu galwanicznego

1.Podłużny przepływ prądu – prąd rozprzestrzenia się w tkankach powierzchownych

2.Poprzeczny przepływ prądu – działa głębiej

3.Zstępujący przepływ prądu – zachodzi przy proksymalnym ułożeniu anody i dystalnym katody( stosuje się przy uśmierzeniu bólu, rozluźnienie mięśni)

4.Wsępujący przepływ prądu – zachodzi przy proksymalnym ułożeniu katody i dystalnym anody( stosuje się na ogół do zabiegów poprzedzających leczenie niedowładów i porażeń)

Dawkowanie

•                     Dawkowanie obiektywne

- uwzględnia wielkość elektrod – dawkowanie odnosi się do mniejszej elektrody, która ma większą gęstość prądu

( gęstość prądu = wartość natężenia prądu/ powierzchnię czynnej elektrody)

- dawka słaba wynosi od 0,01 do 0,1mA/cm2

- dawka średnia wynosi do 0,3mA/cm2

- dawka mocna wynosi do 0,5mA/cm2

OBECNIE PRZYJĘTO, ŻE NIE NALEŻY PRZEKRACZAĆ NATĘŻENIA PRĄDU GALWANICZNEGO 0,2mA/cm2

•                     Dawkowanie subiektywne

- dawka słaba jest to największe natężenie prądu nie wywołujące jeszcze wrażeń czuciowych tzw. dawka czuciowo podprogowa

- dawka średnia jest to natężenie prądu, przy którym pojawia się uczucie przyjemnego, wyraźnego mrowienia

- dawka mocna wyznaczona natężeniem prądu, które wywołuje silne wrażenie działania prądu

Czas zabiegu

•                    Dawka terapeutyczna równa jest iloczynowi natężenia prądu i czasu jego przepływu

•                    Czas zabiegu wynosi wg. Konarskiej od 10 do 30 min.

•                    Zabiegi wykonuje się codziennie przez 10  do 12 dni

Postępowanie po zabiegu

•                    Skontrolować stan skóry po zabiegu

•                    Wyczyścić elektrody

•                    Wyprać podkłady

•                    Pozostałe elementy utrzymywać w idealnej czystości

Wskazania

•                     nerwobóle

•                     polineuropatie

•                     zespoły bólowe w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa

•                     artrozy

•                     obwodowe porażenia

•                     angioneuropatie

•                     zaburzenia krążenia obwodowego

•                     utrudniony zrost kostny

Przeciwwskazania

•                      Ropne stany zapalne skóry i tkanek miękkich

•                      Zmiany na skórze

•                      Stany gorączkowe

•                      Porażenia spastyczne

•                      Miejscowe zaburzenia czucia

•                      Nowotwory

•                      Skaza krwotoczna

•                      Ostre procesy zapalne

•                      Rozrusznik serca

•                      Zakrzepy

•                      Zatory

•                      Zakrzepowe zapalenie żył

•                      Metale w tkankach  poddawanych zabiegowi

•                      Endoproteza

•                      Miażdżyca zarostowa tętnic

Uwagi końcowe

•                    Objawami przedawkowania prądu jest pojawienie się pieczenia, bólu, wrażenia silnego ciepła. Zabieg należy natychmiast przerwać i skontrolować aparat, elektrody i skórę.

•                    Jeżeli po pierwszych zabiegach , mimo właściwego dawkowania, nie ma dobrych wyników, należy dawkę skorygować lub zmienić rodzaj zabiegu.

Jonoforeza

•                    Jest to zabieg elektroleczniczy, którego celem jest wprowadzenie do tkanek siłami pola elektrycznego jonów działających leczniczo. Do jonoforezy mogą być używane tylko związki chemiczne ulegające dysocjacji elekrolitycznej w wodzie.

Działanie lecznicze jonoforezy

•                    Mechanizm działania leczniczego polega na:

- działaniu leczniczym jonów

- wpływu na tkanki bieguna prądu stosowanego w jonoforezie

- oddziaływaniu odruchowym na narządy głębiej położone

Roztwory leków używane do jonoforezy

Metodyka zabiegów jonoforezy

1.Dobrej jakości aparatura

2.Odpowiednie przygotowanie miejsca zabiegu na ciele pacjenta

3.Odpowiednie elektrody i podkłady zabiegowe

4.Odpowiednie postępowanie z lekiem używanym do zabiegu

- roztwór przyrządzany z ampułek przygotowuje się bezpośrednio przed zabiegiem

- przed zwilżeniem podkładu roztworem leku obowiązuje dokładne sprawdzenie rodzaju leku i jego stężenia

- bezwzględne przestrzeganie czystości naczyń, w których sporządza się roztwory do jonoforezy, aby uniknąć zanieczyszczenia chemicznego

- Każdy lek musi być oznakowany imieniem i nazwiskiem pacjenta

- Należy przeznaczyć około 2 do 3 ml roztworów na 5cm˛ pola jonoforezy

- W razie konieczności wykonania jonoforezy przy użyciu leków powodujących uczulenie, należy przed rozpoczęciem zabiegów wykonać próbę na uczulenie

- podkłady nasycone lekiem wolno używać tylko jednorazowo

5.Natężenie prądu – dawka czuciowo progowa tj. ok.0,2mA/cm˛

6.Czas trwania jonoforezy zależy od rodzaju leku, okresu choroby i wrażliwości osobniczej pacjenta na prąd i wynosi od 15 do 30 min.

   Seria obejmuje 10 do 20 zabiegów wykonywanych codziennie lub co drugi dzień

   Jonoforezę histaminową lub adrenalinową wykonuje się około 3-5min                            

Podstawowe wskazania do jonoforezy

•                      Jonoforeza z:

•                      Jodu – blizny, przykurcze bliznowate

•                      Wapnia – stany zapalne gałki ocznej, obwodowe zaburzenia naczynioruchowe, zespół Sudecka, utrudniony zrost kości

•                      Cynku – przyżeganie trudno gojących się owrzodzeń, drożdżyca paznokci

•                      Prokainy lub lidokainy – nerwobóle,rwa kulszowa, bóle głowy, zaburzenia wymowy (transcerebralnie), dychawica oskrzelowa

•                      Histaminy – samorodna sinica kończyn, odmrożenia, rwa kulszowa, przewlekłe stany zapalne stawów i zapalenia okołostawowe, owrzodzenia troficzne

•                      Epinefryny – stany zapalne gałki ocznej, stany bólowe wspólnie z lidokainą lub prokainą

•                      Antybiotyków – bakteryjne stany zapalne skóry i tkanek miękkich

•                      Hydrokortyzonu lub preparatu Solu-Dacortin: stany zapalne skóry, tkanek miękkich, drobnych stawów i pochewek ścięgnistych, stany zapalne gałki ocznej

•                      Tolazoliny – zaburzenia w ukrwieniu nerwu wzrokowego i siatkówki, zaburzenia ukrwienia obwodowego

Przeciwwskazania

•                    Nie odbiegają od przeciwwskazań do stosowania innych zabiegów elektroleczniczych

Zarówno wskazania jak i przeciwwskazania do jonoforezy ustala lekarz!!

Uwagi końcowe

•                     Według Pratzela, jeśli nie zna się ładunku związanego z jonami jakiegoś leku, a mimo to zamierza się użyć go do jonoforezy, to sensowna jest zmiana bieguna elektrody czynnej w połowie czasu trwania zabiegu.

•                     Jonoforezę z histaminy powinno się przeprowadzać w obecności lekarza

•&...