Robert Goddard - Cienie przeszłości.pdf - Robert Goddard - uzavrano

Robert Goddard

Cienie przeszłości

Wersy zacytowane na początku oraz końcu książki otwierają i zamykają sonet

Charlesa Hamiltona Sorleya (1895-1914).

Wersy z wiersza Jamesa MacGibbona „Jam w głębinach tonął” na stronie 308

zostały zacytowane za uprzejmą zgodą autora.

Tytuł oryginału In Pale Battalions

Opracowanie graficzne Marek J. Piwko

Fotografia na okładce © SuperStock

Fragmenty poetyckie w przekładzie Andrzeja Ziembickiego

Redaktor

Łucja Grudzińska

ISBN 83-7132-532-0

Ku czci Fredericka Johna Goddarda żołnierza pierwszego batalionu pułku Hampshire

urodzonego 18 sierpnia 1885 roku w Kimpton (Hampshire), zaginionego, prawdopodobnie

poległego 27 kwietnia 1915 roku w Ypres (Belgia) PAMIĘĆ O NIM ŻYĆ BĘDZIE

WIECZNIE

Kiedy na drogach twoich niespokojnych snów niemi polegli, niczym struga mętna, w

mgle zamajaczą, nie powtarzaj znów, że nie zapomnisz. Bo po co pamiętać?

PROLOG

Oto dzień i miejsce, w którym sen skręca za róg, a tajemnica zostaje ujawniona. Oto

Thiepval, gdzie lepka mgła jesiennego poranka skrywa masywną, ceglaną deklarację naszego

zbiorowego sumienia, mianowicie pomnik Poległych nad Sommą. Tu właśnie przyjechała

Leonora Galloway, żeby przystąpić do wyjaśnienia córce tajemnic, których zgłębienie jej

samej zajęło prawie całe życie.

Dla monsieur Lefebvre’a, taksówkarza z Amiens, był to po prostu jeszcze jeden kurs,

choć może nieco bardziej opłacalny niż zwykle. Matka i córka, obie bardzo eleganckie,

przerwały podróż koleją z Calais do Paryża i poprosiły go niezbyt biegłą francuszczyzną z

silnym angielskim akcentem, żeby zawiózł je płaską, równą szosą do Albert, dwadzieścia

osiem kilometrów na północny wschód, a następnie, wzgórzami nad doliną Ancre, do

Mémorial Britannique de Thiepval. Zgodził się ochoczo, chociaż w nim owa pamiątka po

dawno minionym konflikcie nie budziła żadnych wzruszeń. Monsieur Lefebvre to człowiek

nieczuły na wspomnienia i dobrze mu z tym. Zawiózł obie panie pod pomnik - mgła nie

skłoniła go bynajmniej do zmniejszenia prędkości - przełączył taksometr na taryfę postojową

i czekał w aucie, strząsając popiół z papierosa w kierunku okalających parking jaworów.

Zastanawiał się leniwie, ile też czasu jego pasażerki zamierzają spędzić w tym zapomnianym

przez Boga miejscu.

Obie panie skierowały się żwirową aleją w kierunku pomnika, majaczącego jedynie

we mgle, wielkiego, nieproporcjonalnego, nie bardzo pasującego do surowej, chłodnej

okolicy. Na długiej, wygiętej w łuk ławce rozłożyły kurtki, usiadły i patrzyły, jak pomnik z

wolna wyłania się zza mgły, niechętnie ustępującej miejsca porannemu słońcu.

Leonora Galloway była kobietą w wieku około siedemdziesięciu lat, wysoką, siwą,

może odrobinę zbyt szczupłą; w młodości musiała być niezwykle atrakcyjna. Sprawiała

wrażenie wielkiej damy - nie z powodu wyjątkowej subtelności, lecz dzięki elegancji i

doskonałym manierom. Po Penelope, młodszej o jakieś trzydzieści pięć lat, od razu było

widać, że jest jej córką: podobny wzrost, twarz o takich samych wydatnych kościach

policzkowych i spływające na ramiona słomkowe włosy, który kiedyś przybiorą identyczny

jak u matki odcień srebra. Może nie była tak zdecydowana ani tak energiczna, za to jakby

cierpliwsza, delikatniejsza i wzbudzająca większą ufność. Penelope w przeciwieństwie do

matki wcześnie zaakceptowała w sobie przymioty ludzi starszych i dojrzałych.

Pół roku temu Leonora owdowiała - mąż zmarł nagle w ich domku w Somerset.

Dzielnie zniosła ten cios, a teraz wyjechała do Paryża na wakacje, by łatwiej przywyknąć do

samotności. Z dwojga dzieci na towarzysza podróży wybrała Penelope, albowiem córka znała

samotność - nie wyszła za mąż - a w dodatku odznaczała się, w porównaniu ze swym

żonatym bratem, znacznie większą zdolnością refleksji.

Penelope chętnie zgodziła się na wspólną podróż. Matka zawsze wymykała się

wszelkim definicjom, zachowywała ogromną powściągliwość, o własnej przeszłości

opowiadała zdawkowo. Córkę dręczyła więc rosnąca ciekawość, kim właściwie jest ta

dziwnie odległa kobieta.

Ciekawość - jak podpowiadał wrażliwej Penelope instynkt

- miała szansę zostać wreszcie zaspokojona. Nie planowały przerwy w podróży,

pomysł wycieczki do Thiepval był dla Penelope całkiem nieoczekiwany. Nie miała więc

żadnych wątpliwości, że właśnie tutaj rozpocznie się opowieść.

- Przypuszczam, że zastanawiasz się, po co tu przyjechałyśmy

- odezwała się Leonora, wyrywając córkę z zamyślenia.

- Oczywiście, ale jestem pewna, że kiedy już będziesz gotowa, sama mi powiesz. -

Penelope usłyszała to kiedyś z ust ojca. Była to dobra rada cierpliwego, cichego człowieka:

„Matka powie ci cokolwiek dopiero wtedy, gdy sama będzie chciała, a nie gdy ty zechcesz”.

Mgła się przerzedzała, odsłaniając ceglaną deklarację powszechnej pamięci. Coraz

wyraźniej widoczna budowla zdawała się przytłaczać obie kobiety, maleńkie ludzkie sylwetki

na tle pozbawionej wdzięku ogromnej bryły.

- Niedługo wyjdzie słońce - powiedziała Leonora. - Chodź, spróbujemy je odnaleźć.

- Co odnaleźć?

- Nazwisko mojego ojca. Przyjechałyśmy tu właśnie ze względu na niego.

Wstała z ławki i ruszyła poprzez szeroki, mokry trawnik, zostawiając na nim ciemne

ślady stóp. Córka poszła za nią, jak zwykle cierpliwie milcząca. Somma kojarzyła się jej po

prostu z jeszcze jedną - tylko większą - spośród niezliczenie wielu bitew pierwszej wojny

światowej. Penelope czytała o tej bitwie - zginęły tu tysiące żołnierzy, a pośród nich jej

dziadek. Teraz, zbliżając się do monumentu, dostrzegła, że podtrzymujące centralny łuk

ogromne ceglane filary wyłożono kamieniem, w którym wyryto nazwiska poległych i

zaginionych nad Sommą. Zgodnie z wojskowym drylem ustawione w szeregu i według

stopni, ciągnęły się wyżej, niż sięgał jej wzrok. Penelope była wstrząśnięta. Czytała o tym,

owszem, ale nikt jej nie przygotował na uświadomienie sobie tej liczby: 73412 osób

pozbawionych własnych grobów.

Leonora tymczasem pośpiesznie przebiegała wzrokiem kolumny nazwisk. W końcu

zatrzymała się pod jednym z filarów. Po chwili Penelope podeszła do matki, chcąc zobaczyć

to na własne oczy. Niemalże na samym szczycie filara wyryto nazwiska poległych i

zaginionych żołnierzy Lekkiej Piechoty Hampshire. Najpierw kapitanowie Arnell, Bailey,

Bland, Cade, Carrington, Cromie... i Hallows. Tak brzmiało panieńskie nazwisko Leonory. A

więc odnalazły ślad kapitana Hallowsa. Nagle Penelope przyszło do głowy, że jeśli

przyjechały tylko po to, była to cokolwiek długa wycieczka.

- Dlaczego nigdy wcześniej tu nie byłaś? Przecież na pewno organizowano wycieczki

dla krewnych. Mogliśmy przyjechać razem z jego ojcem.

- Nie mogliśmy.

- Dlaczego?

- Ze względu na to, co byśmy tu zobaczyli.

- Nie rozumiem.

- Chodź, to się przekonasz.

Cofnęły się ku schodom. Przy podstawie każdego z dwóch gigantycznych filarów

Penelope zobaczyła metalowe drzwi. Leonora otworzyła te po lewej. Wewnątrz znajdowało

się kilka wielokrotnie przeglądanych, starannie jednak zakonserwowanych ksiąg,

zawierających szczegółowe listy nazwisk. Leonora przewertowała gruby tom, znalazła

odpowiednią stronę i podała księgę córce.

„HALLOWS. Kapitan. John, syn Edwarda, lorda Powerstock, zamieszkały w

posiadłości Meongate w Droxford, w Hampshire.

Zaginiony, prawdopodobnie poległ na polu chwały w Mametz, 30 kwietnia 1916, w

wieku lat 29”.

Penelope wiedziała o zerwanych związkach z arystokratycznymi przodkami. Wraz ze

śmiercią kapitana Hallowsa tytuł Powerstock wygasł. Matka Leonory zmarła parę dni po jej

urodzeniu i dziecko wychowywali dziadkowie. Po ich śmierci posiadłość popadła w ruinę.

Leonora nie odziedziczyła ani pieniędzy, ani tytułu, nigdy też nie opowiadała córce o swym

dzieciństwie.

- O co chodzi? - spytała Penelope, wpatrując się ze zdziwieniem w notatkę. - Przecież

wszystko się zgadza.

- Przyjrzyj się uważnie, Penny. Mój ojciec zginął trzydziestego kwietnia 1916 roku, a

ja się urodziłam czternastego marca 1917. Rozumiesz?

- Aha. - Penelope uśmiechnęła się pobłażliwie. - Więc o to chodzi. No cóż, w czasie

wojny było to chyba dość powszechne zjawisko, prawda?

- Rzeczywiście, dość powszechne. - Leonora odłożyła księgę i zatrzasnęła drzwi. - Ale

nie całkiem o to mi chodzi. Bardzo wcześnie się dowiedziałam, że mój ojciec wcale nie był

moim ojcem. Lady Powerstock zadbała, bym nie miała co do tego złudzeń. I żeby Tony także

o tym wiedział.

- Więc... w czym problem?

- Gdyby chodziło tylko o to...

Leonora minęła filar, na którym wyryto nazwisko jej ojca, i skierowała się ku

schodom z tylu pomnika, prowadzącym na cmentarz nieznanych żołnierzy. Po lewej stronie

groby Francuzów, oznaczone krzyżami, po prawej zaś Brytyjczyków, z prostymi kamiennymi

płytami. W coraz silniejszym słońcu kamień wydawał się oślepiająco biały. Za jodłami,

otaczającymi cmentarz z trzech stron, wiły się spokojne doliny Ancre i Sommy, w których

przed laty toczyły się zażarte boje i straciły życie tysiące ludzi. Kobiety, stojąc na szczycie

schodów, patrzyły bez słowa na tę symetryczną, uporządkowaną scenerię.

W końcu Penelope przerwała milczenie.

- Wiem, że trudno mi będzie sobie wyobrazić, jak to jest, kiedy nie pamięta się

rodziców, ale chciałabym chociaż spróbować. Nigdy nie dałaś mi tej szansy, nie chciałaś mi

opowiadać o swoim dzieciństwie... Nawet kiedy nalegałam.

- Pragnęłam, żebyście ty i Ronald mieli poczucie stabilności i bezpieczeństwa, którego

mi tak bardzo brakowało. Nie chciałam, bymoja przeszłość rzuciła cień na wasze dzieciństwo.

Milcząc mogłam udawać, że nic się nigdy nie stało.

- Byłaś naprawdę aż tak nieszczęśliwa? Przez świadomość, że jesteś dzieckiem z

nieprawego łoża?

- Nie to było najważniejsze, Penny. A z biegiem czasu zupełnie straciło znaczenie.

Oczywiście lady Powerstock robiła wszystko, żeby dokuczyć mi także tym, ale możesz mi

wierzyć, że znała skuteczniejsze sposoby.

Zawróciły do taksówki. Penelope wyczuła instynktownie, że na razie lepiej nie

nalegać. Sama nigdy nie poznała lady Powerstock, lecz trudno było zapomnieć, że ilekroć

matka wymawiała jej imię - co nie zdarzało się często - robiła to z goryczą.

Robert Goddard - Cienie przeszłości.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: