w Sanoku
Interaktywny zeszyt ćwiczeń
dla uczestnika warsztatów metodycznych
pn.:
„Jak zbudować dobry zespół klasowy – kierowanie procesem grupowym”
Materiały opracowała
mgr Irena Wenc
autorka programu
„Jak zbudować dobry zespół klasowy – kierowanie procesem grupowym”,
doradca metodyczny wychowawców klas CDN Sanok
Adresy, kontakty, telefony:
Jak zbudować dobry zespół klasowy – kierowanie procesem grupowym.
Motto:
„Ludzie w specyficzny sposób dziedziczą potrzebę wchodzenia w bezpieczne relacje z małymi grupami, z łatwością w nich budują bliskość, zaufanie, otwartość, poczucie bezpieczeństwa” /A. Praszkier/
Cele warsztatów: doskonalenie umiejętności sprawnej komunikacji, doświadczenie bycia w grupie – obserwowanie rozwoju grupy (etapy rozwoju), uświadomienie sobie wpływu na poszczególne elementy procesu grupowego, wsparcie mocnych stron prowadzącego grupę (ja w roli opiekuna, wychowawcy, lidera), uświadomienie nowej roli nauczyciela w zreformowanej szkole – jak wspierać rozwój ucznia?, zapoznanie z technikami diagnozowania sytuacji w klasie, diagnozowania konfliktu, rozwiązywania konfliktów;
WSPARCIE PSYCHOLOGA:
„Stoimy przed problemem odrzucenia zachowań i przekonań, które znamy, z którymi jesteśmy zżyci i zamienienia ich na zupełnie nowe, których skutków jeszcze nie doświadczyliśmy, i możemy się w związku z tym skutków tych obawiać” /A. Praszkier/,
„Pozytywne strony osobowości rozwijają się, gdy człowiek stawia czoło doświadczeniom budzącym napięcie i wychodzi z nich zwycięsko” /R. May/,
ZWROTY UŻYTECZNE: dowiedziałem się, że..., zdziwiło mnie to, że..., ucieszyło mnie ..., zniechęciło ..., poczułem się dzisiaj ..., ponieważ ....
Przydatne gry i ćwiczenia integracyjne: „Daj się poznać”, „Imię i cecha charakteru”, „Imię – czego nie lubisz jeść”, „3 rzeczy, które zabiorę na bezludną wyspę (pierwsza litera imienia)”, „Tak – Nie”, „Kto podobnie jak ja ...”, „Moja tarcza”, „Ślepcy”, „Wysłannik”, „Bezludna wyspa –grupa”, „AbeCaDło”, „ Ale naprawdę chodzi mi o to, że...”, „Scenariusz filmu – western, melodramat, horror, komedia”, „Wspólna bajka”,
PROGRAM:
1. Podstawy komunikacji interpersonalnej – ćwiczenia.
2. Potrzeby człowieka – zachowania nauczyciela odpowiadające na potrzeby dziecka.
3. konflikt w klasie – czyj to problem?
4. Etapy rozwoju grupy – od układności do współpracy.
5. Elementy procesu grupowego – czy nauczyciel ma na nie wpływ?
6. Cechy dobrej grupy.
1. Co to jest proces grupowy – czy wychowawca ma wpływ na elementy procesu grupowego?
a. jak tworzyć normy?
b. jak budować sprawną komunikację w grupie?
c. jak budować spójność i odrębność grupy?
d. jak obserwować strukturę grupy?
ćwiczenie ....... „Daj się poznać” (cel grupy)
Refleksja:
„Musisz żyć z ludźmi, toteż przyjmij ich takimi, jakimi są. Tylko wówczas zaakceptujesz siebie takim, jakim jesteś” Dingelstedt
ćwiczenie ....... „Okna” ( jak tworzyć normy? budowanie kontraktu z klasą)
Normy grupowe formalne..............................................................
Normy grupowe nieformalne...........................................................
Jeżeli normy grupowe są jasno przedstawione, uczestnicy rozumieją ich wagę, a o części z nich współdecydują, to ogromnie przyczyniają się one do stworzenia kształtu grupy – spójnej i produktywnej. Z badań statystycznych wynika, że wprowadzone w grupie normy:
1/3 uczestników dają bezpieczeństwo, oparcie; 1/3 uczestników są obojętne; 1/3 uczestników motywują do przeciwstawiania się
DARY/OBAWY/OCZEKIWANIA/ZASADY PRACY W GRUPIE
ZADANIE DOMOWE 1:
I.T.: Model procesu komunikacji
Nadawca poza treścią komunikatu skierowanego do odbiorcy przekazuje równocześnie wiele innych informacji dotyczących wyobrażenia o sobie, postaw i uczuć wobec osoby, do której się zwraca. Ma też określone intencje oraz sposoby kodowania znaczeń przekazywanych informacji. To samo dotyczy odbiorcy komunikatu.
ćwiczenie ....... „Kwadraty”
1. 2.
„Nie bój się porażek. Żałuj szans, które tracisz, jeśli nie próbujesz” /.../
ćwiczenie ....... „Bajka – Rozliczenie”
I.T. Komunikat „TY”
Zbyt często, kiedy chcemy zakomunikować nasze uczucia i potrzeby, nasze wypowiedzi poniżają lub ganią drugą osobę. Nazywamy je „komunikatami - TY”; są one negatywnymi sądami lub ocenami wymierzonymi w drugą osobę. Komunikat „TY” powoduje, że człowiek, do którego jest on skierowany czuje się atakowany, osaczony, obwiniony i stara się bronić za wszelką cenę. Ten sposób mówienia przekazuje jednocześnie duży ładunek agresji, chęci dotknięcia do żywego, zniszczenia, upokorzenia. Nie dotyka się tu bezpośrednio problemu, za to jest uogólniony atak na całą osobę (często z powołaniem się na sytuacje, które w tym momencie nie mają związku ani sensu).
Ten sposób mówienia powoduje, że osoby wzajemnie starają się pokazać swoją wyższość, siłę, wrogość na coraz to wyższym poziomie. W efekcie coraz precyzyjniej ranią się nawzajem, a szanse na porozumienie maleją do zera. Można powiedzieć, że w tego typu komunikatach aktualny problem wykorzystywany jest jako pretekst do wyrzucenia z siebie złości, gromadzonej od dawna, czasem w zupełnie innych sytuacjach.
Oto problemy, które pojawiają się wraz z posługiwaniem się komunikatami „TY”:
· Nie bierzesz odpowiedzialności za własne uczucia
· Wywołujesz u innych opór i postawę obronną
· Może to być początek destrukcyjnych sporów i obelg
· Druga osoba czuje się zła, poniżona, skrytykowana, zraniona
· Druga osoba często ma ochotę odpłacić ci tym samym
· Komunikujesz brak szacunku dla uczuć drugiej osoby
Kiedy wskazujesz palcem innych (zamiast poszukiwać swoich własnych rzeczywistych odczuć), czasami tracisz okazję zbadania i głębszego zrozumienia samego siebie.
I.T. Komunikat „JA”
Informuje wprost jakie są twoje odczucia dokładnie teraz, dokładnie w związku z tą sytuacją. Nie obwiniasz i nie oskarżasz nikogo, nie zamierzasz nikogo zranić, „zdołować”, upokorzyć. Mówisz tylko co naprawdę czujesz tu i teraz.
Wszystkie wypowiedzi „ja” – deklaracyjne, stanowiące odpowiedź i zapobiegawcze – wyrażają to, kim jesteś i co myślisz, czujesz, cenisz lub czego potrzebujesz.
Komunikaty „JA” mówią innym, co czujesz i pomagają stworzyć klimat raczej współpracy niż sprzeciwu. Ponieważ wyrażają twoje wewnętrzne doświadczenie, nie wypowiadają sądów na temat uczuć lub zachowań innych ludzi ani ich nie interpretują.
ćwiczenie .......”JA” zamiast „TY”
Spróbuj w niżej podanych zarzutach rozpoznać uczucia w nich zawarte (życzenia). Co chciał powiedzieć mówiący? Wypowiedz to samo używając słowa „JA”
WZÓR:
Zarzut: Ty nigdy mnie nie wysłuchasz do końca.
Ja chcę, żebyś pozwolił się mi wypowiedzieć.
1. Ty zawsze jesteś najeżony.
Ja ......................
2. Ty zawsze musisz mieć rację.
Ja.......................
3. Ty mnie lekceważysz.
4. Nie umiesz obchodzić się z pieniędzmi.
5. Ty mnie już nie kochasz.
6. Twój zawód jest dla ciebie ważniejszy niż ja.
7. Nigdy nie mówisz, czego właściwie chcesz.
ćwiczenie .......Nadawanie komunikatów „JA”
SYTUACJA 1: Twój kolega jest cichy i nadąsany jak rzadko kiedy.
KOMUNIKAT”TY”: „Nie możesz się tak zachowywać. Albo przestaniesz, albo powiesz mi, o co chodzi”
KOMUNIKAT „JA”: ..............................................................................................................
SYTUACJA2: W czasie przerwy na obiad przeprowadzasz zebranie organizacyjne w sprawie dyskoteki w szkole. Ktoś zapomina na nie przyjść.
KOMUNIKAT „TY”: „Ależ jesteś roztargniony! Mógłbyś się w końcu jakoś zorganizować”.
SYTUACJA3: Matka/ojciec prosi cię, żebyś zdjął niektóre plakaty ze ścian swojego pokoju.
KOMUNIKAT „TY”: „Dlaczego wtrącasz się w nie swoje sprawy?!”
SYTUACJA4: Dwunastoletnia siostra/brat ciągle ci przeszkadza, kiedy odrabiasz pracę domową.
KOMUNIKAT „TY”: „Czego się tak uczepiłeś?! Spływaj i daj mi święty spokój”.
„ Nie próbuj nigdy robić kogoś drugiego takim, jakim ty sam jesteś. Wiesz przecież dobrze – i Bóg wie również – że jeden egzemplarz tego rodzaju wystarczy”
R.W. Emerson
H. Hamer wymienia następujące zachowania, cechy i umiejętności, które składają się na obraz aktywnego słuchacza.
1. Koncentracja uwagi na tym, co rozmówca ma do powiedzenia i nieprzeszkadzanie mu w żaden sposób.
2. Kontakt wzrokowy – utrzymywany od 30 do 60 procent czasu rozmowy.
3. Lekkie nachylenie ciała w stronę osoby, której słuchamy, ale bez naruszania jej obszaru [prywatności.
4. Używanie zachęcających zwrotów podtrzymujących rozmowę i świadczących zarazem o pilnym słuchaniu.
5. Otwartość na inny niż własny punkt widzenia, szczególnie w sytuacji, gdy poglądy rozmówców znacznie się różnią.
6. Powstrzymywanie się od wyrażania własnej opinii przed dokładnym zrozumieniem treści komunikatu i intencji jego nadawcy.
7. Empatia, czyli próba wejścia w skórę partnera, postawienie się na jego miejscu, wczuwanie się w emocje przeżywane przez rozmówcę.
8. Stosowanie technik aktywnego słuchania (parafraz...
Mamla