Immunohematologiczne podstawy współczesnej transfuzjologii.pdf

Immunohematologiczne

podstawy współczesnej

transfuzjologii

Immunohematologia

- badania nad antygenami grup krwi i przeciwcia ł ami

dotyczy:

sk ł adników upostaciowanych krwi

-krwinki czerwone

-krwinki bia ł e

-krwinki p ł ytkowe

-bia ł ka osocza

alloprzeciwciałai ich

znaczenie kliniczne

Wa ż niejsze odkrycia w

immunohematologii

Grupa krwi

1901 r.

układ grupowy ABO

Landsteiner

1927 r.

układ MN

Landsteiner i Levine

-dziedziczna cecha powierzchni krwinek czerwonych

wykrywana przez swoiste alloprzeciwcia ł a

1927 r.

układ P

Landsteiner i Levine

-G. Daniels-

1940 r.

układ Rh

Landsteiner i Viener

1945 r.

test antyglobulinowy

Coombs, Maurant i Race

- obecne również na innych komórkach krwi

oraz w innych tkankach

1945 r.

układ Kell

Coombs, Maurant i Race

1988 r.

test mikrokolumnowy w żelu

Lafierre

Wyst ę powanie grup krwi

na tkankach

Struktura antygenów grupowych

Szeroko

rozpowszechnione

Specyficzne tylko dla

krwinek czerwonych

ograniczone

-glikolipidy

-glikoproteiny

ABO

Diego

osoby grupy O - ł a ń cuch H ( swiosto ść antygenow ą nadaje

ko ń cowy cukier L-fruktoza)

Lutheran

Kidd

Gierbich

Kell

Duffy

Cromer

MNS

A i B – determinanty antygenowe ró ż ni ą si ę jednym

cukrem

Knops

Schemat budowy biochemicznej antygenów ABO

Przeciwcia ł a grupowe krwi

L-Fruktoza

-alloprzeciwcia ł a- powstaj ą w odpowiedzi na obce antygeny

-autoprzeciwcia ł a– reaguj ą z antygenami na w ł asnych krwinkach

N-acetyloglukozamina

D-galaktoza

Charakterystyka przeciwcia ł grupowych krwi

- immunoglobuliny – syntetyzowane prze limfocyty B

-wyst ę puj ą g ł ównie jako immunoglobuliny klasy M i klasy G

-zdolne do swoistej reakcji serologicznej z antygenem

IgM

IgG

PODSTAWOWE POJĘCIA

ALLOPRZECIWCIAŁA ODPORNOŚCIOWE - powstają na skutek

kontaktu z obcymi antygenami grupowymi krwinek, należą do klasy IgG.

PRZECIWCIAŁA NATURALNE -powstają przez kontakt z

antygenami powszechnie występującymi w przyrodzie (są klasy

IgM)

AGLUTYNACJA - Podstawowa reakcja wskaźnikowa

w immunohematologii .

Przebiega dwuetapowo:

PRZECIWCIAŁA NATURALNE REGULARNE – p/c do

antygenów układu ABO

W pierwszym etapie /faza uczulenia/ dochodzi do

immunologicznego wiązania przeciwciał z determinantami

antygenowymi krwinki czerwonej.

PRZECIWCIAŁA NATURALNE NIEREGULARNE – p/c do

innych układów grupowych MNS, P

W drugim etapie erytrocyty zbliżają się do siebie i tworzą

aglutynaty.

PODSTAWOWE DEFINICJE

Przeciwciała klasy IgM mające zdolność wywołania reakcji

aglutynacji w środowisku 0,9% roztworu NaCl noszą nazwę

PRZECIWCIAŁ KOMPLETNYCH , gdyż pod ich wpływem reakcja

zachodzi spontanicznie, bez dodatkowych, ułatwiających ją czynności.

cząsteczki IgM są pentamerami mają dużo miejsc wiążących antygen i

stąd wynika ich łatwość wiązania z antygenami, nawet w środowisku

NaCl.

Natomiast przeciwciała klasy IgG noszą nazwę PRZECIWCIAŁ

NIEKOMPLETNYCH tzn nie mogą związać krwinek w aglutynaty bez

stworzenia specjalnych warunków reakcji. Dzieje się tak dlatego, że

błona komórkowa krwinek czerwonych ma stały ujemny ładunek i krwinki

odpychają się, zachowując określoną odległość między sobą. IgG są

zbyt małe /monomer/,by mogły połączyć sąsiadujące ze sobą,

odpychające się krwinki czerwone.

Przeciwciała kompletne są również nazywane PRZECIWCIAŁAMI

TYPU ZIMNEGO ponieważ optimum ich temperatury działania

przypada na temperaturę pokojową i poniżej.

Przeciwciała niekompletne nazywane są również PRZECIWCIAŁA TYPU

CIEPŁEGO reagują optymalnie w temperaturze 37 0 C i zwykle

są to przeciwciała klasy IgG.

PODSTAWOWE DEFINICJE

Dlatego aby uzyskać drugą fazę aglutynacji potrzebne są:

PODSTAWOWE DEFINICJE

• substancje wzmacniające reakcję

W wielu przypadkach pomimo zastosowania tych technik nie

można wykryć pewnych przeciwciał ze względu na brak drugiej fazy

aglutynacji - przeciwciała łączą się z antygenami na krwinkach

czerwonych i rutynowymi metodami laboratoryjnymi nie jesteśmy w

stanie tego zaobserwować.

Aktywność aglutynacyjną takich przeciwciał można wzmocnić poprzez

zastosowanie roztworów koloidowych / albumina, surowica ludzka /lub

poddając krwinki działaniu enzymów proteolitycznych /PAPAINA,

BROMELINA/.

• temperatura 37 0 C.

Znalazła tu zastosowanie SUROWICA ANTYGLOBULINOWA I TEST

ANTYGLOBULINOWY . Jest to surowica przeciwko ludzkim

przeciwciałom uzyskiwana od zwierząt doświadczalnych lub metodami

biologii molekularnej. Pod jej wpływem zachodzi druga faza aglutynacji

co można zaobserwować makroskopowo.

Jest to optymalna temperatura NIEKOMPLETNYCH PRZECIWCIAŁ

ODPORNOŚCIOWYCH.

PODSUMOWANIE

Przeciwciała grupowe krwinek czerwonych

ALLOPRZECIWCIAŁA

Naturalne (IgM)

Odpornościowe (IgG)

regularne

-M, -N, -S, -D, -C, -c, -E,-e,-K,-k,

-P1, -Lea,-Leb

nieregularne

-Fya,-Fyb, -Jka, -Jkb,-s

kompletne

niekompletne

typu zimnego

typu ciepłego

Surowica antyglobulinowa

-A, -B

GŁÓWNE UKŁADY GRUPOWE

Serologiczna charakterystyka przeciwciał

klinicznie istotnych

Antygeny tworzą układy grupowe. Do układu grupowego

zalicza się antygeny, które są kodowane przez geny zajmujące

to samo miejsce w parze chromosomów. Do tej pory poznano

kilkaset antygenów, spośród których ponad 250 zalicza się do

23 układów grupowych. Tylko kilkanaście antygenów z tak dużej

liczby ma praktyczne zastosowanie w pracy serologa. Są to

antygeny, które ze względu na dużą immunogenność i rozkład w

populacji mogą być przyczyną reakcji poprzetoczeniowych oraz

mogą wywoływać chorobę hemolityczną noworodków.

•Aglutynacja lub hemoliza w 37 O C

•Swoistość : z układu ABO, RH,Kell, Kidd, Duffy, anty-s, anty-P

•Klasa Ig:

-IgM wiążące dopełniacz: anty-A; anty-B

-IgG z układu Rh, Kell, Kidd, Duffy

Fenotyp stanowią antygeny danego układu grupowego obecne u

osoby badanej i wykryte podczas badań serologicznych.

GŁÓWNE UKŁADY GRUPOWE

A. Układ AB0

Układ grupowy AB0 został odkryty przez badacza wiedeńskiego

Karola Landsteinera w 1901 roku. Układ ten charakteryzuje się

obecnością dwóch rodzajów antygenów A i B. Kombinacja

obecności jednego albo drugiego antygenu, równoczesna obecność

lub brak obydwu antygenów stwarza możliwość istnienia czterech

grup krwi.

Odmiany antygenów - odmiany antygenu A są częstsze niż

odmiany antygenu B.

A 1 występuje u 80% populacji osób z grupą A i AB.

Pozostałe odmiany to A 2 i znacznie rzadsze A 3 , A x ,A m

A, B, AB, 0

GŁÓWNE UKŁADY GRUPOWE

A. Układ AB0

B. Układ Rh

Antygeny układu Rh zależne są od dwóch sprzężonych genów leżących

na krótszym ramieniu chromosomu 1. Jeden z genów koduje

antygen D, a drugi antygeny C,c,E,e. Do tej pory

zidentyfikowano na krwinkach czerwonych 49 antygenów

układu Rh.

Charakterystyczną cechą układu AB0 jest to, że w surowicy

danego osobnika są obecne przeciwciała skierowane przeciw

antygenowi nieobecnemu na jego własnych krwinkach - „Reguła

Landsteinera”

Grupa krwi

Antygen na

krwinkach

Alloprzeciwciała

w surowicy

Antygeny układu Rh znajdują się wyłącznie na krwinkach.

anty-B

W życiu płodowym pojawiają się wcześnie, około 8 tygodnia życia.

anty-A

W celu oznaczenia fenotypu Rh stosuje się pięć surowic: anty-C, anty-

c, anty-D, anty-E, anty-e.

anty-A i anty B

GŁÓWNE UKŁADY GRUPOWE

B. Układ Rh

ODMIANY I KATEGORIE ANTYGENU D.

Antygen D z układu Rh uważany jest za najbardziej immunogenny i

dlatego ludzi dzieli się na :

• Odmiany antygenu D charakteryzują się słabszą

reaktywnością krwinek czerwonych z surowicami

wzorcowymi Anty-D.

• Rh+, którzy posiadają antygen D

• Rh-, którzy nie posiadają antygenu D

•Słaby antygen D różni się od antygenu wykształconego

prawidłowo jedynie obniżoną ekspresją.

W Polsce antygen D występuje u około 82% osób.

• Osoby posiadające na swych krwinkach D słabe (dawniej

zwany D u ) są zaliczane do grupy Rh+ i jako biorcy

otrzymują krew dodatnią.

Oznaczając antygen D można zauważyć słabsze reakcje z niektórymi

surowicami anty-D. Należy to wiązać z istnieniem słabej odmiany

antygenu D.

GŁÓWNE UKŁADY GRUPOWE

ODMIANY I KATEGORIE ANTYGENU D.

D słabe najczęściej w rasie białej występuje z antygenami C lub E

CcDee

częstość 37%

• Odmiany antygenu D zdarzają się bardzo rzadko. Spośród

nich najczęściej rozpoznawaną jest kategoria D VI .

CCDee

częstość 17%

ccDEe

częstość 13%

• W praktyce rozpoznanie kategorii antygenu D dotyczy

najczęściej osób Rh dodatnich, u których wykryto

alloprzeciwciałaanty-D. Swoistość tych przeciwciał skierowana

jest do brakujących epitopów antygenu D na autologicznych

krwinkach.

ccDEE

częstość 2%

Ccdee

częstość 0,8%

ccDee

częstość 0,2%

ccdee

częstość 17%

• Osoby, u których wykryto kategorię D VI antygenu D zaliczane

są do grupy Rh- i do przetoczenia dobiera się im krew Rh

ujemną, a kobiety są objęte profilaktyką konfliktu Rh.

Przeciwciała tylko odpornościowe, niekompletne, ciepłe, klasy IgG

Najczęściej występują przeciwciała anty-D /u osób Rh-/

U osób Rh+ najczęściej przeciwciała anty –E / 51%/, anty-c /18%/

*częstości antygenów podane sądla obszaru Polski

GŁÓWNE UKŁADY GRUPOWE

C. Układ Kell

D. Układ Duffy

Antygeny: Fy a , Fy b

Fenotyp Fy(ab-) częstość 17% przeciwciała anty- Fy b

Fenotyp Fy(a+, b+) częstość 49%

Fenotyp Fy(a-, b+) częstość 34% przeciwciała anty- Fy a

Antygeny: K, k

Fenotyp KK częstość 0,2% przeciwciała anty-k

Fenotyp Kk częstość 9,5%

Fenotyp kk częstość 90,3% przeciwciała anty-K

Przeciwciała odpornościowe, niekompletne powodują

ciężkie hemolityczne powikłania poprzetoczeniowe. Często

choroba hemolityczna noworodków.

Przeciwciała odpornościowe, niekompletne, powodują

ciężkie hemolityczne powikłania poprzetoczeniowe.

Choroba hemolityczna noworodków w tym układzie zdarza

się bardzo rzadko

CcDEe

częstość 10%

ccdEe

częstość 3%

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: