1065_Przeplatka_aurinia.pdf

Przeplatka aurinia

Euphydryas aurinia

(Rottemburg, 1775)

braku rz´du drobnych czarnych kropek w polu ze-

wn´trznym tylnego skrzyd∏a.

1065

Cechy biologiczne

Przeplatka aurinia

Rozmna˝anie

Gatunek ma jedno pokolenie w ciàgu roku. Motyle po-

jawiajà si´ od koƒca maja do poczàtku lipca. Gàsie-

nica ˝yje na czarcik´sie ∏àkowym – Succisa pratensis L.

˚erowanie na innych roÊlinach, takich jak driakiew

go∏´bia ( Scabiosa columbaria L.), babka ( Plantago L.)

czy przetacznik (Veronica L.) wymaga potwierdzenia

(Ebert, 1991).

stawonogi, owady, motyle,

rusa∏kowate

Opis gatunku

Rozpi´toÊç skrzyde∏ 36–40 mm. Dymorfizm p∏ciowy

w ubarwieniu niewielki, samice sà z regu∏y wi´ksze od

samców. Wierzch skrzyde∏ rdzawo˝ó∏ty, z czarnym dese-

niem w postaci wàskich ciemnych przepasek tworzàcych

siateczkowaty rysunek. Na tylnym skrzydle w polu ze-

wn´trznym na pomaraƒczowym tle znajduje si´ rzàd drob-

nych czarnych kropek. Spód skrzyde∏ ochrowo˝ó∏ty, z po-

dobnym rysunkiem jak wierzch, ale mniej kontrastowym

(Buszko & Mas∏owski, 1993).

AktywnoÊç

Motyl jest aktywny w dzieƒ, ch´tnie przylatuje do kwia-

tów roÊlin z rodziny z∏o˝onych ( Asteraceae ) barwy fiole-

towej i ˝ó∏tej.

Cechy ekologiczne

Gatunek wyst´puje w Êrodowiskach wilgotnych ∏àk o du-

˝ym bogactwie gatunkowym szaty roÊlinnej [6410,

6510]. Preferuje tereny o strukturze mozaikowej miejsc

otwartych i zakrzaczonych, skraje lasów i bagien. Wyst´-

puje tak˝e na torfowiskach w´glanowych. We wszystkich

przypadkach wyst´powanie gatunku jest uzale˝nione od

obecnoÊci roÊliny pokarmowej.

Mo˝liwoÊç pomylenia z innymi

gatunkami

Mo˝liwy do pomylenia z przeplatkà maturnà – Euphy-

dryas maturna (L.), który to gatunek ∏atwo odró˝niç po

Rozmieszczenie geograficzne

Gatunek o zasi´gu transpalearktycznym rozciàgajàcym si´

od zachodniej Europy a˝ do Korei. W Polsce istnieje kilka

wi´kszych obszarów wyst´powania – w okolicach Wroc∏a-

wia, na Kielecczyênie, Polesiu i w Puszczy Bia∏owieskiej

(Buszko, 1997; Krzywicki, 1967), a ponadto kilka izolowa-

nych stanowisk na Dolnym Âlàsku, w Wielkopolsce, okoli-

cach Warszawy, Puszczy Solskiej i na Roztoczu. Dawniej by∏

Samiec

Samica

Nazwa zwierzaka

Gatunki zwierzàt (z wyjàtkiem ptaków) – Bezkr´gowce

1065

szerzej rozsiedlony, ale wymar∏ na Pomorzu Zachodnim

i na Pojezierzu Mazurskim, a tak˝e na wielu stanowiskach

na Dolnym Âlàsku (Dàbrowski & Krzywicki, 1982).

bezpieczenie warunków umo˝liwiajàcych przetrwanie roÊliny

pokarmowej. Sk∏ada si´ na to koszenie ∏àk tylko raz w roku,

nie wczeÊniej ni˝ na poczàtku lipca, utrzymywanie wysokiego

poziomu wód gruntowych oraz zapobieganie nadmiernej suk-

cesji drzew i krzewów.

Status gatunku

Kategoria zagro˝enia na Polskiej Czerwonej LiÊcie: EN

Status prawny: w Polsce podlega Êcis∏ej ochronie

Wymieniony w II za∏àczniku Konwencji Berneƒskiej

Wymieniony w II za∏àczniku Dyrektywy Habitatowej

Propozycje wzgl´dem gatunku

Gatunek nie wymaga ochrony czynnej, poniewa˝ na nie-

których obszarach Polski zasiedla jeszcze stosunkowo du˝e

area∏y. Wa˝niejszym problemem jest odpowiednie zago-

spodarowanie podmok∏ych ∏àk na tych terenach.

Wyst´powanie gatunku na

obszarach chronionych

Propozycje wzgl´dem populacji

Obecnie nie ma jeszcze specjalnej potrzeby ochrony wy-

branej populacji gatunku z uwagi na du˝à liczb´ jego

stanowisk na terenie Polski.

Gatunek wyst´puje w Poleskim Parku Narodowym oraz na

obrze˝ach Bia∏owieskiego i Kampinoskiego Parku Narodo-

wego, a tak˝e na terenie kilku parków krajobrazowych i re-

zerwatów przyrody.

DoÊwiadczenia i kierunki badaƒ

Rozwój i stan populacji,

potencjalne zagro˝enia

Nale˝y prowadziç inwentaryzacj´ Êrodowisk przydatnych dla

wyst´powania przeplatki aurinii, zw∏aszcza pod kàtem obec-

noÊci czarcik´sa ∏àkowego. Trzeba opracowaç hodowl´ ga-

tunku w warunkach laboratoryjnych, z myÊlà o ewentualnej

reintrodukcji w przysz∏oÊci. Poznanie struktury genetycznej

populacji krajowych pozwoli na prognozowanie przebiegu

zjawiska wymierania gatunku w najbli˝szych dekadach.

Rozwój i stan populacji

Od poczàtku ubieg∏ego wieku obserwuje si´ zanikanie ko-

lejnych stanowisk tego gatunku. Jest to wyraêny objaw pro-

cesu wymierania przeplatki aurinii w naszym kraju.

W ostatnich dwóch dekadach proces ten wydaje si´ byç

wolniejszy, ale byç mo˝e jest to tylko wra˝enie spowodowa-

ne odkryciem wielu nowych stanowisk na terenach, gdzie

ju˝ wczeÊniej gatunek ten wyst´powa∏.

Bibliografia

BUSZKO J. 1997. Atlas rozmieszczenia motyli dziennych w Pol-

sce, 1986–1995. Turpress, Toruƒ, 170 str.

BUSZKO J., MAS¸OWSKI J. 1993. Atlas motyli Polski. Cz. I. Motyle

dzienne ( Rhopalocera ). Grupa IMAGE, Warszawa, 269 str.

DÑBROWSKI J., KRZYWICKI M. 1982 Ginàce i zagro˝one gatun-

ki motyli ( Lepidoptera ) w faunie Polski. Cz´Êç I. Nadrodziny

Papilionoidea, Hesperioidea, Zygaenoidea . Studia Naturae,

Seria B, Nr 31: 1–171.

EBERT G. (red.) 1991. Die Schmetterlinge Baden-Württembergs,

Band I: Tagfalter, Verlag Eugen Ulmer, 552 s.

KRZYWICKI M., 1967. Fauna Papilionoidea i Hesperioidea ( Le-

pidoptera ) Puszczy Bia∏owieskiej, Ann. Zool., Warszawa,

25: 1–213.

Potencjalne zagro˝enia

Zagro˝eniem dla gatunku jest przede wszystkim intensyfi-

kacja u˝ytkowania podmok∏ych ∏àk, która prowadzi do eli-

minacji roÊliny pokarmowej gàsienic. W po∏àczeniu z ma-

∏à ruchliwoÊcià motyli, które nie sà w stanie przenieÊç si´

w inne, bardziej dogodne miejsca, skutkuje to szybkim zni-

kaniem gatunku z wielu terenów w zachodniej Polsce.

Propozycje dzia∏aƒ ochronnych

Propozycje wzgl´dem siedliska gatunku

Bardzo wa˝ne jest zachowanie siedliska w stanie mo˝liwym do

zasiedlenia przez gatunek. Przede wszystkim konieczne jest za-

Jaros∏aw Buszko

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: