Grzybice skory.pdf

Wykład 3. Grzybice skóry

Czynnik chorobotwórczy należy do królestwa roślin. Grzyby nie posiadają chlorofilu, to saprofity lub pasożyty.

Systematyka według Linneusza:

Królestwo: Rośliny

Podkrólestwo: Tallophyty

Typ: Grzyby (Eumycetes)

Klasa:

1. Podstawczaki;

2. Workowce;

3. Pleśniaki;

4. Fungi imperfecti, Deuteromycetes (grzyby niedoskonałe - brak płciowych form rozmnażania)

Podrodziny:

 Dermatophytes:

Rodzaj :

 Mikrosporon (gatunek),

 Trichophyton (gatunek),

 Epidermophyton (gatunek).

 Cryptococoidae

Rodzaj :

 Candida (gatunek, np. albicans – najbardziej patogenny dla człowieka)

Budowa:

- 1 lub wielokomórkowe;

- Komórka grzyba: jądro, cytoplazma, błona komórkowa, ściana komórkowa (zawiera mannan i celulozę).

- Często elementy grzyba układają się w nici – strzępki ( hyphae ), a splot tych strzępek to grzybnia

( mycelium ).

- Brak chlorofilu ® saprofity lub pasożyty

Jako saprofity przebywają w ziemi lub na podłożu sztucznym, w fazie pasożytniczej na człowieku i zwierzęciu.

Krąg:

Ziemia ® zakażają się drobne gryzonie ® zakażają słomę w stajni ® zwierzę ® człowiek ® wypadają włosy,

złuszcza się naskórek ® zakaża się ziemię.

Diagnostyka:

Grzyby w formie pasożytniczej, pobrane z materiału od pacjenta, mają bardzo skąpe formy życiowe (strzępki lub

rozpadające się elementy strzępek).

Pobieranie materiału:

 Włosy – trzeba wyrwać pęsetą (cześć zainfekowana w mieszku) nie wolno ucinać nożyczkami.

 Łuski – z najbardziej zmienionych zapalnie okolic

 Paznokcie – wyskrobać zmiany spod paznokci, obciąć dystalne części → rozmiękanie

1. Badanie bezpośrednie:

· Ługowy najczęściej;

· Barwiony rzadko;

· Stwierdzenie czy grzyb jest, czy go nie ma.

W badaniu preparatu bezpośredniego trudno rozpoznać grzyba, dlatego resztę preparatu posiewa się na

podłoże. Można tu stwierdzić tylko elementy grzyba, jaki to grzyb – nie wiemy.

2. Posiew na podłoże:

- Agar Sabouraud – stwierdza, jaki to grzyb;

- Dla dermatofitów po około 3 tygodniach powstaje kolonia.

- Oceniamy kolor, wygląd, powierzchnię.

- Czasem – badania biochemiczne (np.: fermentacja, asymilacja cukrów).

- Pobieramy ezą cząstki grzyba i szukamy charakterystycznych form (służących do rozmnażania):

a) Artrospory

– segmenciki, które odpadają od nitki (fragmentacja) – są widoczne w fazie

pasożytniczej w materiale od pacjenta. Te segmenciki to czynnik, który, gdy spadnie na skórę,

może rozwinąć kolonię.

– wyglądają jak bazie na gałązce, pączki lub jak winogrona. Każdy odpadający

mikrokonidium na skórze może dać nowy grzyb.

c) Makrokonidia

– Elementy wielokomórkowe.3 kształty, stąd wynika podział Dermatophytów:

 Wrzecionowaty – szpiczasty na końcach – MICROSPORON.

 Cygarowaty – oba końce zaokrąglone – TRICHOPHYTON;

 Rakietowaty – jeśli grubsze na 1 końcu a na 2-gim szerszy – EPIDERMOPHYTON;

d) Chlamydospory

– formy przetrwalnikowe, okrągłe, grubościenne na podłożach ubogich, w

trudnych warunkach.

3. Diagnostyka wspomagająca:

Lampa Wooda – przenośna, fluorescencja w ciemnym pokoju.

Zakażające skórę człowieka grzyby spotykają się z obroną immunologiczną – głównie obrona komórkowa (IV

typ alergii – wykrycie za pomocą próby śródskórnej z trychophytyną ; 10-30 dni po zakażeniu próba jest

dodatnia). Powstaje też mnóstwo przeciwciał, jednak bez praktycznego znaczenia.

Czynniki sprzyjające wystąpieniu grzybicy:

1. Stosowane przez dłuższy czas antybiotyki, sterydy, leki immunosupresyjne;

2. Cukrzyca;

3. AIDS;

4. Nowotwory.

Gdy wstępnie podejrzewamy grzybicę, ale jeszcze nie jest ona potwierdzona posiewem:

Mycosis pedum susp.

Tinea pedum susp.

Gdy już mamy posiew to rozpoznanie kliniczne pochodzi od nazwy tego grzyba i wtedy,np.:

Trichophytiasis pedum (gdy T. rubrum)

Epidermophytiasis pedum

DERMATOPHYTES

 Keratynofilne (enzymy rozpuszczają keratynę);

 Atakują naskórek, włosy, paznokcie;

 W glebie, na posiew – faza saprofityczna;

 Nić grzyba – hyphe /strzępka/ i splot nici – mycelium /grzybnia/;

 Nić rozpada się, każdy fragment to ARTROSPORA ® to widzimy w fazie pasożytniczej u człowieka;

 Typy rozmnażania w fazie saprofitycznej:

a) Mikrokonidia;

b) Makrokonidia;

c) Chlamydospory.

RODZAJE:

 Mikrosporon /włosy, naskórek/

 Trichophyton /włosy, paznokcie, naskórek/

 Epidermophyton /paznokcie, naskórek/

PATOGENEZA

1. Mycetismus – zatrucie np. muchomorem

2. Alergie na grzyby głównie pleśniowe /ok. 5% astmy oskrzelowej/

3. Mycotoksykozy – pokarm z pleśniami np. Aspergilus flavus /nowotwór wątroby/

4. Mykozy – zmiany chorobowe, w których występuje grzyb w organizmie

Organizm tworzy obronę Ab, ale słabą; obrona komórkowa 10-30 dni, diagnostyka śródskórna. Próba z

wyciągiem z grzybów trychofityną do diagnostyki sarkoidozy a nie grzybicy.

Sarkoidoza: próba z trichofityną (-), próba tuberkulinowa (-)

JEDNOSKI CHOROBOWE

1. EPIDERMOPHYTIASIS INGUINALIS – Grzybica obrębna pachwin

Wywołana przez Epidermophyton Inguinale.

Lokalizacja:

 Pachwiny,

W fazie saprofitycznej:

b) Mikroconidia

 Wewnętrzna powierzchnia ud,

 Na powierzchni worka mosznowego.

Chorują ludzie o cienkiej, potliwej skórze.

Zmiany rumieniowe , na obrzeżu większe nasilenie zmian. Mogą być grudki , pęcherzyki , nadżerki ,

złuszczanie .

Do diagnostyki wystarczy preparat bezpośredni.

2. TINEA PEDUM – Grzybica stóp

- Wywoływana przez głównie Trichophyton i Epidermophyton.

Sprzyja:

 Praca w gumowym obuwiu – choroba zawodowa górników;

 Potliwość stóp;

 Chodzenie w obuwiu na sztucznym spodzie;

 Duże grupy społeczne, np. wojsko – tu łatwo się szerzy.

- Tzw. stopa sportowca czyli athlet’s foot – w piśmiennictwie anglosaskim tak jest określana ta

jednostka chorobowa.

4 warianty:

a) Varietas interdigitalis – Grzybica międzypalcowa:

 Najczęściej między 4-5, 3-4 palcem (tutaj szczeliny są najwęższe i tutaj jest najciaśniej);

 Maceracja naskórka, pęcherzyki , nadżerki po pękniętych pęcherzykach i złuszczające się

nabłonki wokół nadżerek;

 Świąd

;

 Wywołana przez T.rubrum lub T.mentagrophytes

b) Varietas dyshiorotica – Odmiana potnicowa:

 Na podeszwie, wzdłuż podłużnego sklepienia;

 Na podłożu rumieniowym liczne pęcherzyki , krosty i nadżerki .

c) Varietas desqamatica – Odmiana złuszczająca

 Podeszwa wzdłuż sklepienia podłużnego;

 Na rumieniowym podłożu złuszczanie naskórka;

 Świąd

;

 Ciężko zróżnicować z łuszczyca dłoni i podeszew.

d) Varietas hyperkeratotica – Odmiana z nadmiernym rogowaceniem

 Najczęściej na piętach;

 Masywne zgrubienia rogowe , pękają, pozostają głębokie, bolesne fissury .

Powikłania grzybicy stóp:

W wyniku drapania róża (wtórna infekcja paciorkowcowa), mogąca nawracać przez całe życie. Po

kilku nawrotach może dać słoniowaciznę nogi .

– wiele antybiotyków pierwotnie pochodziło z grzybów, które miały

wspólne grupy antygenowe z grzybami zakażającymi skórę i taki pacjent z bardzo długo nieleczoną

grzybicą dostaje antybiotyk i może dojść do wstrząsu anafilaktycznego (np. po penicylinie) lub

osutki, bo powstaje reakcja krzyżowa między lekiem i antygenem grzyba. W USA, gdy przepisuje się

penicylinę ® obowiązek sprawdzenia, czy pacjent nie ma grzybicy stóp.

Bardzo nasilona grzybica międzypalcowa może przejść w ognisko Eczema

mycoticum

– (wyprysku)

alergenem jest składnik grzyba.

3. TINEA (MYCOSIS) UNGIUM – Grzybica paznokci

Te same grzyby, co w grzybicy stóp (najczęściej Trichophyton i Epidermophyton).

i może występować niezależnie od niej.

- Brak zmian zapalnych na wałach paznokciowych.

- Paznokieć zajęty od wolnego brzegu.

- Płytka nieprzezroczysta, zmienia kolor, bardzo często rogowacenie podpaznokciowe – to boli, bo

paznokieć się podnosi i grubieje.

- Płytka zaczyna się wykruszać.

- Może dojść do całkowitego zniszczenia płytki (onycholiza);

Czynniki sprzyjające: zaburzenia ukrwienia kończyn dolnych

Może towarzyszyć grzybicy stóp

Odległe reakcje alergiczne

Leczenie: p/grzybicze + naczyniowe

4. TRICHOPHYTIASIS – Grzybica strzygąca

Zakażone są włosy i mieszki włosowe.

a) Postać powierzchowna (superficialis)

- Najczęściej T.violaceum;

- Zakażenie tylko człowiek – człowiek;

- Grzyb zawiera enzymy keratolityczne, wgryza się w środek włosa ( Endotrix – zakażenie

wewnątrzwłosowe);

- Mały odczyn zapalny, odczyn leukocytarny bardzo mały;

Lokalizacje:

I. Trichophytiasis superficialis capitis – skóra głowy owłosionej.

Wśród zmian, nieznacznych objawów zapalnych i złuszczania występuje nierówne łamanie się

włosów („grzybica strzygaca”).

II. Trichophytiasis superficialis barbae – broda, zarost. Zmiany jak na głowie owłosionej.

III. Trichophytiasis superficialis cutis glabrae – na skórze gładkiej.

Charakterystyczne okrągłe, owalne, medalionowate ogniska rumieniowe , na obwodzie

nasilenie zapalenia – grudki , pęcherzyki , nadżerki , złuszczanie /czasem w środku zdrowe/

b) Postać głęboka (profunda)

- T. mentagrophytes ;

- Często odzwierzęca;

- Tu grzyb oplata włos w mieszku, ale na zewnątrz włosa.

- Typ zakażenia EKTOTHRIX.

- Tworzy się odczyn zapalny.

- Kerion Celsi (kerion – z gr. plaster miodu; celsi – od nazwiska encyklopedysty –

Kornelius Celsus) – inna nazwa na tę postać guzowatą.

Lokalizacje:

I. Trichophytiasis profunda capitis ,

II. Trichophytiasis profunda barbae ,

III. Trichophytiasis profunda cutis glabrae

We wszystkich trzech lokalizacjach jest jeden opis. To zawsze guz zapalny , w obrębie którego

większość włosów ulega wyropieniu , te które są w mieszkach są bardzo obropiałe, można je

wyjmować bez bólu, przy ucisku z mieszków wypływają krople ropy.

® BŁĘDY!!! - ropa, krosty® nie AB bo to sprzyja grzybicy

5. Jeśli klinicznie identyczny a zostanie wyhodowany Microsporon :

MICROSPORIASIS – analogicznie jak Trichophytiasis też superficialis et profunda:

Te same lokalizacje: głowy, brody, skóry gładkiej

Superficialis – najczęściej M.audouin /oduał/:

Ta grzybica przez dziesiątki lat nie występowała w Polsce, obecnie coraz częściej. Jest ona najbardziej

zakaźna i oporniejsza na leczenie niż inne grzybice.

Profunda - M. canis .

Zakażenie mieszane ENDO-EKTOTHRIX

Lampa Wooda służy do wstępnej diagnostyki grzybic, głównie mikrosporiasis. Przy badaniu masowym

materiał pobiera się na badanie z tych ognisk, które fluoryzują na zielono.

6. TINEA FAVOSA – Grzybica woszczynowa (inaczej parch – w staropolskim języku)

Nie ma jej w Polsce;

Wywołana przez T. Schönleini

Łuskowate strupy , krosty

Specyficzna woń ® łysienie

7. TRICHOPHYTIASIS CHRONICA

Są pojedyncze przypadki, gdzie T. superficialis przebiega przewlekle, trwa długie lata z małymi

objawami zapalnymi.

Prawdopodobnie u osób z zaburzeniami endokrynologicznymi, immunologicznymi.

Zakażenia grzybicze zmieniają się w czasie i miejscach.

REAKCJE TYPU „ID” – reakcje alergiczne odległe np.

Baktrerid – alergia na bakterie w zębach, bardzo długie bakteryjne zapalenie pęcherzyka żółciowego

itp.

Mycid (albo Dermatophitid ) – najczęściej w grzybicy stóp lub grzybicach głębokich (strzygących lub

Mikrosporiazie), np. obrzęk twarzy i powiek a przyczyna tkwi w grzybicy stóp lub na rękach zmiany

rumieniowo – pęcherzykowe, pękają, nadżerki, sączenia – to reakcja alergiczna typu ID na dłoniach, a

grzybica jest na stopach, na palcach jej nie ma.

Grzybice głębokie pozostawiają bliznę.

CRYPTOCOCOIDAE (drożdżaki, grzyby drożdżoidalne)

Rodzaje:

 CANDIDA, np. Candida albicans /Candidiosis np. mucosae oris, genitaliorum/;

 PITYROSPORUM np. Pityrosporum ovale ( Malasesia furfur );

- Predyspozycje: cukrzyca, ciąża, zespół Cushinga, AB, sterydy, kacheksja nowotworowa

Dermatofity nie mają prawa znaleźć się na zdrowej skórze, natomiast Candidy, zwłaszca albicans, żyją sobie w

niewielkiej ilości na ludzkiej skórze głownie w fałdach i błonach śluzowych. Są słabo wyposażone w enzymy

keratolityczne, więc wola śluzówki, ale ostatecznie nawet na paznokciach mogą swoje zrobić.

- Zajmuje raczej błony śluzowe, rzadziej skórę, bo ¯ aktywności enzymów keratolitycznych.

Diagnostyka:

1. Preparat bezpośredni – robimy rozmaz ze śluzówki (widać np. spory, komórki nabłonkowe, leukocyty)

– jest to ocena ilościowa. Rozmaz mówi nam tylko, co ewentualnie jest w śluzówkach i wynik

traktujemy z przymrużeniem oka.

2. Posiew na podłoże Sabouraund (rośnie bardzo szybko – 2 dni, dermatofity - 3 tygodnie).

3. Czasami dodatkowo szczepienie zwierząt.

Candida albicans wywołuje:

 Candidiasis = Kandidiasis = Kandidosis

CANDIDIAZA BŁON ŚLUZOWYCH

1. Stomatitis candidomycetica (drożdżakowe zapalenie jamy ustnej) (pleśniawki = soor)

Najczęściej chorują noworodki, niemowlęta, ludzie starsi leczeni antybiotykami, sterydami, lekami

immunosupresyjnymi.

Na śluzówce policzka białe naloty , przypominają zsiadłe mleko lub biały serek. Te naloty można

zetrzeć, pod nimi śluzówka jest zaczerwieniona .

2. Glossitis candidamycetica (drożdżakowe zapalenie języka)

Czerwony, obrzękły, powiększony język.

Na bocznych krawędziach odciski zębów.

Drobne, białe, serowate naloty lub wygląda jak biała kołderka.

3. Cheilitis candidamycetica ( drożdżakowe zapalenie czerwieni wargowej)

Brak białych nalotów;

Wargi obrzękłe z głębokimi popękaniami, fissury , nadżerki , sączenia , złuszczenia .

4. Angulus infectiosus – zajad

Mieszane bakteryjno - drożdżakowe zakażenie w kątach warg;

Zaczerwienienie i bolesne pęknięcia;

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: