Temat00_przedmowa.pdf

PRZEDMOWA: JAK NAUCZYĆ SIĘ LOGIKI?

Dla kogo jest napisany Samouczek ?

Jeżeli odpowiecie na choć jedno z poniższych pytań pozytywnie, to Samouczek może Wam pomóc w

nauczeniu się logiki.

TAK

NIE

Czy lubicie krzyżówki, łamigłówki lub zabawy logiczne?

TAK

NIE

Czy kiedykolwiek na wykładzie/konwersatoriach logiki lub po przeczytaniu podręcznika

logiki mieliście wrażenie, że rozumiecie wszystko (lub prawie wszystko), a byliście bezradni

przy rozwiązywaniu zadań lub na egzaminach?

TAK

NIE

Czy odczuwacie niechęć do symboli matematycznych?

Samouczek nie jest podręcznikiem logiki – ma raczej taki podręcznik logiki uzupełnić. Jest

przygotowywany dla odbiorców, którzy nie mają umysłów formalnych (tj. dla przytłaczającej większości

społeczeństwa, do której też zalicza się niżej podpisana). Posiadanie umysłowości formalnej różni się od

bycia inteligentnym. Do momentu, w którym zaczęłam stosować metodę, na której oparty jest Samouczek ,

często się zdarzało mi się, że bardzo inteligentni – nawet zdecydowanie wyróżniający się – studenci, z

trudem zdawali logikę na ocenę dobrą. Natomiast Samouczek pozwala nawet studentom o średniej w

okolicach 3,0 uzyskać ocenę bardzo dobrą, a nawet celującą – pod warunkiem, że stosują się do zaleceń.

„Jak pływać?”, czyli metoda Samouczka

Dwie myśli leżą u podstaw Samouczka . Pierwsza z nich to przekonanie o tym, że wykład jest najgorszą

możliwą formą nauczania logiki na etapie wstępnym. Dzieje się tak po prostu dlatego, że w nauczaniu

logiki na etapie wstępnym chodzi przede wszystkim o wykształcenie pewnych umiejętności, a mianowicie

umiejętności precyzyjnego i logicznego myślenia, umiejętności dowodzenia, etc . Wykład po prostu nie jest

forum, na którym można uczyć umiejętności.

Nauka logiki jest jak nauka pływania. Wykład, na którym wykładowca choćby w najbardziej

porywający i dowcipny sposób szczegółowo opisuje, jak się pływa – które mięśnie i w jakiej kolejności się

zginają, a które rozkurczają – musi się wydać nie tylko nudny, ale też nieskuteczny – student rzucony pod

koniec semestru na głębokie wody, po prostu utonie. To samo dzieje się na wykładach logiki, które wydają

się przeciętnym – niezainteresowanym materią – studentom nudne, jak flaki z olejem. Na dodatek

większość studentów tonie na egzaminie końcowym.

Pływania nie naucza się oczywiście na wykładach, lecz na basenie, gdzie uczący się ćwiczą,

ćwiczą, ćwiczą pod instruktażem. – Zgadliście! Metoda Samouczka polega na ćwiczeniu, ćwiczeniu,

ćwiczeniu – pod instruktażem Samouczka . Samouczek ma bardziej pełnić rolę osobistego trenera niż

wykładowcy.

Dochodzimy w ten sposób do drugiej myśli, na której oparty jest Samouczek , a mianowicie

przekonania o tym, że to Wy musicie się logiki nauczyć – sami . Samouczek ma za zadanie w tym Wam

tylko pomóc. To, że to sami musicie się nauczyć logiki jest być może prawdą oczywistą, ale nie w pełni ją

doceniamy. Jeśli natomiast chodziliście już na wykłady logiki i nie byliście jej potem w stanie zdać, albo

0-1

Samouczek logiki zdań (wersja wstępna)

Wszelkie prawa zastrzeżone

Uwagi proszę kierować na adres:

Katarzyna.Paprzycka@swps.edu.pl

zdawaliście ją źle, albo byliście sfrustrowani – „niby tak mało materiału, ale jak się tego nauczyć?” – to

jesteście w stanie docenić, że ta myśl nie jest aż tak banalna, na jaką wygląda.

Na przekonaniu, że to studenci muszą się uczyć – a nie być nauczani – oparty jest najlepszy

system edukacji wyższej, a mianowicie system oksfordzki. W Oksfordzie bowiem nie ma wykładów

kursowych, na których studentom wlewa się wiedzę, którą oni muszą następnie wylać na egzaminie.

Zamiast wykładów i konwersatoriów studenci uczęszczają na tzw. tutoriale – dwa z trymestrze. Taki

tutorial jest zwykle poświęcony jakiejś dziedzinie, np. psychologii społecznej, psychologii wychowawczej,

wprowadzeniu do logiki, logice zaawansowanej, itp. Składa się on z ośmiu cotygodniowych spotkań z

tutorem, na które student opracowuje materiał (czyta od 100 do 400 stron – w zależności od przedmiotu)

oraz pisze esej krytycznie opracowujący dany segment materiału. Na spotkaniu z tutorem esej ten jest

czytany oraz dyskutowany. Wyjaśniane są wątpliwości i nieporozumienia. Toczy się dyskusja. Oprócz tego

studenci mogą, ale nie muszą chodzić na wykłady, które są wykładami ponadobowiązkowymi, a bardzo

często jest tak, że nie są oferowane wykłady z tematu danego tutorialu. Studenci są sam na sam z wiedzą

zawartą w książkach i specjalistycznych artykułach. Muszą sami zdobyć wiedzę, z której rozliczani są

dopiero pod koniec studiów – na bardzo trudnych egzaminach.

Co zrobić, żeby z Samouczka NIE skorzystać? – Jeśli tej sekcji nie

weźmiecie poważnie, logiki się nie nauczycie!

Żeby z Samouczka nie skorzystać, wystarczy go przeczytać od deski do deski. Po takim przeczytaniu

będziecie wiedzieć z logiki dokładnie nic. (Poza tym zanudzicie się na śmierć, a czasem będziecie

poirytowani.)

Słowem będziecie wiedzieć dokładnie tyle, co po przeczytaniu książeczki o tym, jak schudnąć.

Tak samo, jak przeczytanie książeczki o tym, jak schudnąć nie przyczyni się do schudnięcia, tak samo

przeczytanie Samouczka nie przyczyni się do opanowania logiki. Możecie marzyć o schudnięciu tylko

wówczas, gdy zastosujecie się do metody w książeczce tej proponowanej. (A schudniecie, jeśli w dodatku

ta metoda jest dobra.) Metoda proponowana w Samouczka jest dobra, ale nauczycie się z niej logiki tylko

wtedy, gdy zastosujecie się do poleceń. Dotyczy to w szczególności ćwiczeń – i nie tylko tego, aby je

wykonywać, lecz również tego, aby wykonywać je w określonej kolejności i w odpowiednim czasie, oraz

tego, żeby sprawdzać, czy ćwiczenia zostały wykonane poprawnie. Nie zawsze takie pedantyczne

stosowanie się do poleceń będzie konieczne (choć w tematach z dowodzenia – będzie koniecznie), lecz za

wszelkie odstępstwa sami ponosicie odpowiedzialność!

Ćwiczenia są skonstruowane tak, żeby ich wykonywanie było intelektualnie przyjemne. Należy o

nich myśleć jako o rodzaju łamigłówek. Dlatego też Samouczek jest formą zeszytu, do którego należy

wpisywać rozwiązania. Ćwiczenia są rozpisane w ten sposób m.in. po to, żebyście nie mieli wymówki, że

nie macie czasu na przepisywanie danych i rozwiązywanie ćwiczeń. Z podobnego powodu, również

rozwiązania ćwiczeń występują w postaciach jak najbardziej przyjaznych dla oka – m.in. po to, żebyście

łatwo mogli sprawdzić, czy ćwiczenia są wykonane poprawnie.

Drugim powodem dla mało oszczędnego, lecz za to graficznie bardziej przejrzystego ułożenia

ćwiczeń jest to, że nauczenie się logiki – w szczególności nauczenie się dowodzenia – jest związane z

nauczeniem się rozpoznawania pewnych złożonych struktur. Nie nauczycie się dowodzić, jeżeli nie

będziecie „widzieć” odpowiednich podstruktur w strukturach złożonych; a jedynym sposobem nauczenia

się tego jest przyzwyczajanie oka do ich rozpoznawania. Po to właśnie te ćwiczenia – w takiej a nie innej

aranżacji.

Geneza i źródła Samouczka

Samouczek powstał dzięki przypadkowi. W roku 2002 zostałam poproszona przez Dyrektora Instytutu

Filozofii University of Southern Mississippi, Prof. Forresta Wooda, o poprowadzenie kursu logiki

wyłącznie on-line , którego podstawowymi odbiorcami mieli być przyszli studenci pielęgniarstwa (o bardzo

złym poziomie przygotowania formalnego). Moją pierwszą reakcją było przekonanie, że taki kurs jest

Katarzyna Paprzycka, Samouczek logiki zdań (wersja wstępna)

0-2

niemożliwy. Kurs jednak powstał i nie tylko nauczył przyszłych pielęgniarzy i przyszłe pielęgniarki –

logiki, lecz również nauczył mnie jej uczyć.

Samouczek wyrósł z tych doświadczeń. Jego pierwowzorem były materiały kursowe, które

przerabiali studenci USM we własnym zakresie – nie ma bowiem wykładów w kursach prowadzonych

wyłącznie on-line . Oni musieli przejąć odpowiedzialność za swoje wykształcenie, a moim zadaniem było

tylko stworzyć optymalne do tego warunki. – Jest to w istocie cały sekret metody, na której oparty jest

Samouczek.

W miarę jak zdobywałam doświadczenie i widziałam, jak studenci przyjmowali Samouczek ,

starałam się w kolejnych jego wersjach zapobiegać problemom, na jakie napotykali. Korzystałam przy tym

z pomysłów obecnych w rozmaitych – znakomitych pod różnymi względami – podręcznikach logiki, m.in.:

Merrie Bergmann, Jamesa Moora, Jacka Nelsona, The Logic Book (New York, McGraw Hill,

1998) – z którego pochodzi system dowodzenia SD;

Virginii Klenk, Understanding Symbolic Logic (Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall, 2002) –

który jest najprzystępniej napisanym podręcznikiem logiki, z jakim się zetknęłam, i z którego

pochodzą niektóre rozstrzygnięcia dotyczące podziału materiału;

Irvinga M. Copiego, Carla Cohena, Introduction to Logic (Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall,

2002) – który zawiera innowatorskie ćwiczenia na dowodzenie;

Barbary Stanosz, Ćwiczenia z logiki (Warszawa: PWN, 1998) – który również zawiera znakomite

ćwiczenia;

a niebagatelną inspiracją były także podręczniki dla pierwszoklasistów, z których korzystają moje

Córeczki.

Katarzyna Paprzycka, Samouczek logiki zdań (wersja wstępna)

0-3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: