- ułatwiają defekację
- często nadużywane
- czas pasażu treści jelitowej z żołądka do colon descendens to +/-(duże wahania) 12h
- skurcze mięśni podłużnych przesuwające treść w kierunku odbytnicy występują co 8-9h
- wypełnienie esicy ® parcie na stolec ®świadome powstrzymanie ® adaptacja okrężnicy do rozciągnięcia ® ponowne parcie przy następnych porcjach mas kałowych
- czynniki upośledzające transport treści jelitowej:
o słabe rozciągnięcie ściany jelita bo zbyt mała objętość treści jelitowej:
§ pokarmy z małą ilością substancji odpadowych
o otyłość
o brak wysiłku fizycznego
o wstrzymywanie kupy z różnych powodów
o zalegające masy ulegają odwodnieniu i stają się twarde i zbite co utrudnia przesuw
- ZAPARCIE to stan w którym defekacja występuje w odstępach kilkudniowych, a oddanie stolca jest utrudnione z powodu odwodnienia i twardości
- Oddawanie stolca w odstępach 2-3 dniowych przy braku dolegliwości subiektywnych nie jest traktowane jako zaparcie
- Cywilizacja nasila zaburzenia defekacji
ŚRODKI ZWIĘKSZAJĄCE OBJETOŚĆ MAS KAŁOWYCH (MASOWE)
- niektóre pokarmy, zwł roślinne zawierają duże ilości włóknistych substancji odpadowych, nietrawionych, niewchłanialnych:
o błonnik
o lignina
o gumy
o pektyny
o hemicelulozy
o inne wielocukry
- po spożyciu chłoną H2O ® objętości mas kałowych
- flora bakteryjna częściowo metabolizuje je do czynnych osmotycznie produktów, które mogą wpływać na transport elektrolitów i czynność skurczową jelit
- włókna roślinne mają zdolność do adsorbowania kwasów żółciowych ® ¯CH
- środki masowe mają małą wartość energetyczną a nasycają ® walka z otyłością
- DZNP:
o Brak dz ogólnego
o Uczucie pełności w nadbrzuszu
o Wzdęcia
o Odsorbcja niektórych leków
o Chorzy z trudnościami w połykaniu nie powinny zażywać ich w postaci suchej
- 6-10g/24h substancji włóknistych potrzebna jest do zachowania prawidłowej defekacji
- OTRĘBY PSZENNE V ŻYTNE
o 40-50% substancji odpadowych
o Niesmaczne, niechętnie jedzone
o Produkowane są kasze, ciasteczka,herbatniki, krakersy – te już lepiej smakują
o Pieczywo razowe, niektóre kasze, warzywa
o Dobre w profilaktyce i zwalczaniu zaparć czynnościowych
- METYLOCELULOZA I KARBOKSYMETYLOCELULOZA
o Półsyntetyczne produkty celulozy
o Proszki, syropy
o ~dz ma agar, niektóre śluzy roślinne
- zatrzymują H2O w świetle jelita ~do dawki
- upłynnienie kału i zwiększenie jego objętości
- powoduje tym silniejszy skurcz ściany jelita im silniejsze rozciągnięcie
- najczęściej to sole z anionem 2 v więcej wartościowym
- małe dawki ® powolne dz
- duże dawki ® szybkie dz z wydalanie płynnego stolca
- jeśli przetaczanie mas kałowych jest niemożliwe (porażenie perystaltyki, istnienie przeszkody mechanicznej itp.) może dojść do nadmiernego rozciągnięcia jelita (nawet pęknięcia) ® stosować rozsądnie
- SIARCZAN MAGNEZU
o P.o.
o Czasem bóle v uczucie parcia na stolec
o Dz po 3-8h
o Słabo wchłania się p.o., ale przy dużych dawkach i + NN ® hiperMg
o Niesmaczny
o Podawać rozpuszczony, bo kryształy podrażniają bł. śl. żołądka
- SIARCZAN SODU (sól glauberska)
o Właściwości ~do siarczany Mg
o Może być stosowany w NN
o Częściowo met przez florę do siarkowodoru (w zatruciu metalami ciężkimi ® powstają siarczki niewchłanialne z p.pok.)
o Jeszcze gorszy smak
- FOSFORAN SODU
o Najmniej niesmaczny
o Rzadko stosowany w PL
- LAKTULOZA
o Syntetyczny disacharyd, niewchłanialny z p.pok.
o ~dz do soli nieorganicznych
o dz po 24h – 48h
o latuloza ® rozkład przez bact ® kwas mlekowy + octowy ® ¯ pH z 7 do 5 ® wytwarzania trudno wchłanianego NH4+ i ¯ wchłaniania NH3 ® ¯ NH3 w surowicy (niewydolność wątroby, profilaktyka i leczenie encefalopatii wątrobowej)
o PWKS:
§ Galaktozemia
o DZNP:
§ Odbijanie
§ Wzdęcia
§ Skurcze jelitowe
§ Dyskomfort w jamie brzusznej
§ Ból w nadbrzuszu
§ Nudności
§ Wymioty
§ Hamowanie łaknienia
§ Po dużych dawkach: hiperNa+ z odwodnieniem i hipoK+
§ stęż kw mlekowego
- czasem też stosowane
o SORBITOL
o MANNITOL
o GLIKOL POLIETYLENOWY + ELEKTROLITY
o GLICERYNA
- PARAFINA CIEKŁA
o P.o. ® Rozmiękcza twarde masy kałowe, ułatwia defekację
o Jest nadużywane zwł przez starszych (niesłusznie uważana za nieszkodliwą)
§ Gromadzi się w bańce odbytnicy ¯ jej wrażliwość na bodźce ® nasila zaparcie
§ Świąd odbytu
§ Upośledzenie związków rozpuszczalnych w tłuszczach (wit. ® kobiet w ciąży!)
§ Niewielkie ilości są wchłaniane i deponowane w LN ® zmiany zapalne i rozplemowe
- DOKUSAT
o Związek powierzchniowo czynny
o ¯ napięcia powierzchniowego fazy tłuszczowo-H2O ® ułatwia przenikanie H2O i tłuszczów w głąb mas kałowych ®ułatwienie pasażu
o nie pobudza perystaltyki
o ułatwia wchłanianie wielu leków ® bo właściwości emulgujące
o DZNP: szybko ustępują
§ Dobrze tolerowany
§ Gorzki smak w jamie ustnej
o PWSK:
§ Karmienie piersią ® wydzielany z mlekiem
- Inne leki:
o POLOKSAMERY (niejonowe środki powierzchniowo czynne)
o KWAS DEHYDROCHOLOWY
OLEJ RYCYNOWY
- rozkładany w p.pok. do glcerolu i kwasu rycynolowego ® mydła rycynolowe w jelicie dz drażniąco i ¯ wchłaniania H2O i elektrolitów ® pasażu ® oddanie płynnego stolca po 3-4h
o Zaostrzenie istniejących stanów zapalnych narządów jamy brzusznej i miednicy mniejszej, bo ich przekrwienia
o W ciąży ®poronienia
- DZ:
o przepuszczalności nabłonka jelitowego dla H2O
o ¯ wchłaniania H2O i elektrolitów
o stymulacja zwojów śródściennych ® skurczów podłużnych i ¯ skurczów segmentowych ® ¯ pasażu
o tylko w kontakcie z bł. śl. ® p.e. = nieskuteczne
o rośliny zawierające glikozydy antrachinowe ® flora bact jelit ® uwalnianie aglikonów ® dz w niskim odc p.pok. (po 8-12h)
- mogą wchłaniać się p.o.
- wydzielane z mlekiem (gorzki smak) ® dz u dziecka ???
o Bóle kurczowe
o Nadmierny efekt pr...
Mathew19951