Konstytucyjne prawo do wizerunku palca.pdf

Miros³aw Owoc

Konstytucyjne prawo

do wizerunku palca

Rozwój spo³eczeñstwa skompliko-

wa³ relacje miêdzyludzkie. Jednym

ze skutków tego stanu rzeczy jest ko-

niecznoœæ coraz czêstszego spraw-

dzania spo³ecznej kompetencji po-

szczególnych ludzi. Sprawdzania,

czy s¹ oni uprawnieni do pe³nienia

okreœlonej funkcji b¹dŸ korzystania

z okreœlonych uprawnieñ.

Ka¿dy cz³owiek dysponuje zespo-

³em okreœlonych kompetencji, wyni-

kaj¹cych z jego ró¿norodnych cech

osobowych. Mo¿e to byæ np.:

wi¹zany inaczej ni¿ na podstawie

ustawy do ujawniania informacji doty-

cz¹cych jego osoby” 1 . Oznacza to,

¿e jedynie przymuszenie obywateli

np. do sk³adania odcisku palca musi

byæ wprowadzone ustaw¹. Tak jest

np. w odniesieniu do osób, które nie

mog¹ siê podpisaæ, a chc¹ sporz¹-

dziæ akt notarialny. Art. 87 ustawy

Prawo o notariacie 2 stanowi: „§ 1. Je-

¿eli osoba bior¹ca udzia³ w czynno-

œciach: 4) nie umie lub nie mo¿e pi-

saæ, powinna na dokumencie z³o¿yæ

tuszowy odcisk palca; obok tego od-

cisku zaœ inna osoba wpisze imiê

i nazwisko osoby nie umiej¹cej lub

nie mog¹cej pisaæ, umieszczaj¹c

swój podpis (…)”.

W odniesieniu do osób podejrza-

nych o pope³nienie przestêpstwa

kwestiê obowi¹zku poddania siê

pobraniu odcisków palców reguluje

kodeks postêpowania karnego

w art. 74.

Nale¿y zauwa¿yæ w tym miejscu,

¿e – w zwi¹zku z przytoczonym

brzmieniem art. 51 pkt 1 Konstytucji

RP – jakiekolwiek usprawnienie obo-

wi¹zkowych procesów identyfikacji

osób poprzez wykorzystanie informa-

cji osobowych nowego rodzaju musi

byæ planowane z odpowiednim wy-

przedzeniem, byæ mo¿e nawet kilku-

letnim.

Dobrowolnie obywatel mo¿e ujaw-

niaæ swoje dane osobowe – w tym

tak¿e sk³adaæ odciski swych palców

– gdzie chce i kiedy chce. Jednym

z przyk³adów swobodnego wyboru

daktyloskopijnej metody weryfikacji

to¿samoœci jest biometryczna kontro-

la czasu pracy, w tym dostêpu do

okreœlonych pomieszczeñ b¹dŸ okre-

œlonej aparatury, w zak³adach operu-

j¹cych kosztownym sprzêtem (wy-

twórnie aparatury elektronicznej) lub

w zak³adach zatrudniaj¹cych perso-

nel o szczególnych kwalifikacjach

(szpital).

Tê swobodê obywatelskiego wy-

boru próbuj¹ ograniczaæ urzêdnicy

pañstwowi starej daty, ho³duj¹cy za-

sadzie: „co nie jest nakazane, jest za-

kazane”. Kompromituj¹cym przyk³a-

dem takich dzia³añ s¹ decyzje G³ów-

nego Inspektora Ochrony Danych

Osobowych, który oprotestowa³ in-

stalowanie urz¹dzeñ biometrycznych

w jednym ze szpitali, a w jednej

z wy¿szych uczelni nakaza³ „usuniê-

cie danych osobowych obejmuj¹cych

wzorce stanowi¹ce matematycznie

przetworzone informacje o charakte-

rystycznych punktach linii papilar-

nych palców pracowników” 3 .

Aktualnie powszechn¹ praktyk¹

jest pos³ugiwanie siê dokumentami,

które urzêdowo, w sposób sformali-

zowany, potwierdzaj¹ okreœlone

kompetencje osoby wskazanej imien-

nie w tym dokumencie. Niestety te

imienne ze swej istoty dokumenty s¹

traktowane tak jak dokumenty na

okaziciela, adresaci wiêkszoœci doku-

mentów bagatelizuj¹ bowiem czyn-

noœci sprawdzaj¹ce to¿samoœæ oso-

by okaziciela a¿ do momentu, w któ-

rym powstanie spór albo wyst¹pi wi-

doczna szkoda. W przewidywaniu ta-

kiej szczególnej, ale doœæ czêstej sy-

tuacji dokumenty imienne winny

umo¿liwiaæ ³atwe, a zarazem bez-

b³êdne stwierdzenie, czy okaziciel

dokumentu jest t¹ osob¹, dla której

dokument wydano.

Dokumentami o szczególnej do-

nios³oœci praktycznej s¹ dowody oso-

biste oraz karty p³atnicze. W ostatnich

kilkunastu latach problemem by³y licz-

ne przypadki fa³szowania dowodów

zwierzchnictwo s³u¿bowe (szko-

³a, urz¹d, wojsko),

kompetencja s³u¿bowa (dostêp

do okreœlonych pomieszczeñ,

zakres wykonywanych czynno-

œci, dostêp do okreœlonych in-

formacji),

kompetencja obywatelska (do

przekraczania granicy pañstwo-

wej, do udzia³u w wyborach par-

lamentarnych),

pokrewieñstwo (funkcje we-

wnêtrzne i zewnêtrzne rodziny),

przynale¿noœæ do okreœlonej

grupy spo³ecznej (uczniów

okreœlonej szko³y, czytelników

danej biblioteki, cz³onków klubu

sportowego).

Koniecznoœæ szybkiego okreœlania

kompetencji wielu ludzi wymusza

uproszczenie i przyspieszenie proce-

dur sprawdzaj¹cych oraz ich mo¿li-

wie wysok¹ niezawodnoœæ. Tymcza-

sem pozyskiwanie informacji nie-

zbêdnych do prowadzenia owych

procedur napotyka ograniczenie kon-

stytucyjne: „Nikt nie mo¿e byæ obo-

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 253/06

kompetencja zawodowa

(uprawnienia do prowadzenia

pojazdów mechanicznych okre-

œlonego rodzaju, uprawnienia

lekarskie),

osobistych. By ograniczyæ skalê tego

zjawiska, opracowano nowe wzory

dokumentów, zawieraj¹ce liczne za-

bezpieczenia, które utrudniaj¹ zarów-

no podrabianie, jak i przerabianie 4 .

Zabezpieczeñ tych jest tak du¿o, ¿e

da³y o sobie znaæ wysokie koszty wy-

twarzania 5 . W rezultacie wspó³cze-

sny polski dowód osobisty bardzo do-

brze identyfikuje jego wystawcê, czyli

urz¹d. Zarówno podrobienie, jak

i przerobienie tego dokumentu jest

bowiem – bez pozostawienia wyraŸ-

nych œladów – prawie niemo¿liwe,

a ju¿ zupe³nie nieop³acalne.

Niestety przedstawiciele technik

in¿ynierskich, skupiaj¹c siê na za-

bezpieczeniach przed podrabianiem

i przerabianiem, zapomnieli, ¿e rów-

nie istotne winno byæ poprawienie

stopnia powi¹zania dokumentu

z osob¹. W koñcu racj¹ bytu dowodu

osobistego jest mo¿liwoœæ stwierdze-

nia to¿samoœci osoby. Tymczasem

w nowych dowodach osobistych

w sposób istotny utrudniona zosta³a

podstawowa weryfikacja okaziciela,

dokonywana na podstawie zdjêcia

oraz podpisu, bowiem zmniejszono

rozmiar dokumentu do formatu karty

telefonicznej 6 , na którym ledwo mie-

œci siê dwakroæ mniejsza fotografia

(w porównaniu z wymiarami zdjêcia

w ksi¹¿eczkowym dowodzie osobi-

stym) oraz trzykroæ pomniejszona,

dwuwymiarowa kopia podpisu 7 (za-

miast trójwymiarowego orygina³u, fi-

guruj¹cego w dowodach ksi¹¿eczko-

wych).

Œwiat przestêpczy zareagowa³ na

tê sytuacjê bardzo szybko. Miast tru-

dziæ siê fa³szowaniem nowych dowo-

dów osobistych, rozwiniêto akcjê po-

zyskiwania dowodów osobistych na

zamówienie klienta. Przecie¿ nietrud-

no znaleŸæ kogoœ choæby trochê po-

dobnego do klienta, a nastêpnie

okraœæ go. Nabywca kradzionego do-

wodu osobistego musi jedynie wy-

uczyæ siê nowych dlañ danych perso-

nalnych i jako tako opanowaæ mocno

uproszczony 8 podpis prawowitego

w³aœciciela dokumentu.

¯adna rutynowa kontrola osoby

legitymuj¹cej siê kradzionym dowo-

dem osobistym – aktualnie obowi¹-

zuj¹cego wzoru – nie doprowadzi do

wykrycia przestêpstwa pos³ugiwania

siê cudzym dowodem to¿samoœci

(art. 275 k.k.). To z tego powodu co-

raz czêœciej ludzie z marginesu spo-

³ecznego, zap³aciwszy za nowy do-

wód osobisty (duplikat) kilkadziesi¹t

z³otych, za kilkaset z³otych sprzeda-

j¹ na czarnym rynku dokument rze-

komo zgubiony.

Aby ograniczyæ opisane praktyki

przestêpcze obu rodzajów, wystarczy

umieœciæ w dowodzie osobistym od-

cisk palca osoby, do której dokument

nale¿y. Pomys³ ten nie jest nowy:

w Argentynie jest znany i wykorzysty-

wany od oko³o 100 lat. Mimo ¿e Ar-

gentyna wprowadzi³a przed kilkuna-

stu laty dowody osobiste w formacie

A8 (karty telefonicznej), to na rewer-

sie znalaz³o siê dosyæ miejsca na

zwyk³e, optyczne obrazy odcisków

dwu palców w skali 1:1. Jest to roz-

wi¹zanie proste, zbyt proste, by mo¿-

na na nim zarobiæ du¿e pieni¹dze.

Zapewne dlatego ¿adne lobby takie-

go rozwi¹zania nie forsuje, optuj¹c za

czterokrotnie dro¿szymi dokumenta-

mi z wbudowanym chipem, zawiera-

j¹cym zapis optycznego obrazu linii

papilarnych oraz optyczny obraz tê-

czówki. Takie rozwi¹zanie rzekomo

„chroni intymnoœæ” obywateli 9 .

Co do kart p³atniczych, to sprawa

ma siê podobnie, a dotkliwoœæ strat

ponoszonych przez tysi¹ce osób,

które kartê tak¹ utraci³y, jest porów-

nywalna ze stratami zwi¹zanymi

z utrat¹ dowodu osobistego 10 .

Cokolwiek by wymyœliæ, to rozwi¹-

zanie z odciskiem palca w dowodzie

osobistym oraz na karcie p³atniczej

okazuje siê najprostsze i najkorzyst-

niejsze. Prostota zaœ ma to do siebie,

¿e sprawdza siê bardzo dobrze w sy-

tuacjach codziennych, nie wymaga

stosowania ¿adnych aparatów, choæ

ich u¿ycia nie wyklucza, a w przypad-

ku awarii nie powoduje parali¿u ca³e-

go ruchu osobowego. Ponadto:

tycznego pobierania i porówny-

wania (biometria), natomiast nic

takiego nie jest mo¿liwe w przy-

padku odrêcznego podpisu,

linie papilarne s¹ du¿o ³atwiej-

sze do porównania w celach

identyfikacyjnych ni¿ podpis,

a do weryfikacji w trybie „jeden

do jednego” nie jest potrzebna

wiedza eksperta 11 ,

wzór linii papilarnych jest bar-

dziej indywidualny ni¿ struktura

DNA 12 .

Na co dzieñ zatem – czy przy

okienku kasowym w banku i na po-

czcie, czy w warunkach gie³dy samo-

chodowej, przy zawieraniu wszelkie-

go rodzaju umów, zw³aszcza kredyto-

wych – urzêdnik, kasjer, notariusz al-

bo nawet zwyk³y zjadacz chleba mo-

g¹ szybko i bezb³êdnie sprawdziæ

to¿samoœæ osoby legitymuj¹cej siê

dowodem osobistym, zawieraj¹cym

optyczny obraz odcisku palca. Mog¹

zreszt¹ nie sprawdzaæ – wystarczy

na umowie, czeku czy rachunku z³o-

¿yæ odbitkê palca, by w przysz³oœci,

w razie sporu, to¿samoœæ tê potwier-

dziæ b¹dŸ wykluczyæ.

Zastanawiaj¹ce jest to, dlaczego

tak proste i znane od ponad 100 lat

rozwi¹zanie nie jest rozpowszech-

nione. Sprawa nie dotyczy jedynie

Polski. Jak uczy historia œwiatowej

kryminalistyki, przeciwnikami wyko-

rzystania wzorów linii papilarnych do

celów identyfikacji s¹ przestêpcy

dzia³aj¹cy w grupach zorganizowa-

nych oraz ich naiwni lub przekupni

poplecznicy. Gangsterzy w latach 30.

XX wieku musieli sobie fundowaæ

k³opotliw¹ i bolesn¹ transplantacjê

skóry na palcach r¹k, by uchroniæ siê

od fotela elektrycznego. Teraz gang-

sterzy zarabiaj¹ na handlu narkoty-

kami tak wiele, ¿e osobiœcie nie wy-

konuj¹ ani czarnej, ani mokrej roboty

– czyni¹ to za nich najemnicy. Taki

wierny najemnik te¿ kosztuje, jego

wpadka jest wiêc znacz¹c¹ strat¹,

nie mówi¹c ju¿ o tym, ¿e schwytany

mo¿e zacz¹æ „sypaæ”, korzystaj¹c ze

statusu œwiadka koronnego. Taniej

jest zatem zamówiæ u ¿¹dnego s³a-

wy lub pieniêdzy dziennikarza arty-

ku³ neguj¹cy celowoœæ rozwijania

systemów identyfikacji opartych na

daktyloskopii i w ten sposób ukszta³-

towaæ w po¿¹dany sposób opiniê

spo³eczn¹.

W tym miejscu koniecznie trzeba

przypomnieæ historiê polskiej Ustawy

o œwiadku koronnym. Otó¿ rz¹dowy

dla linii papilarnych opracowano

metody sprawnego, automa-

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 253/06

projekt tej ustawy utkn¹³ w Sejmie na

d³ugich 5 lat (1993–1997), przez co

przestêpczoœæ zorganizowana mog³a

w Polsce „rosn¹æ w si³ê i ¿yæ dostat-

niej” tak swobodnie, ¿e w momencie

uchwalania ustawy istnia³o w Polsce

„co najmniej 500 zorganizowanych

grup przestêpczych, skupiaj¹cych

w swoich szeregach ponad 4,5 tys.

osób” 13 .

Warto zapoznaæ siê tak¿e z wy-

branymi fragmentami dyskusji sejmo-

wej na temat projektu Ustawy

o œwiadku koronnym 14 , i to wcale nie

z zami³owania do historii. O rozleg³o-

œci wp³ywów mafii œwiadczy nie tylko

przebieg wspomnianej dyskusji

w Sejmie, ale tak¿e to, ¿e mafia po-

wa¿y³a siê na zabójstwo Komendan-

ta G³ównego Policji, i do dziœ – mimo

up³ywu blisko 8 lat – sprawcy pozo-

staj¹ bezkarni 15 .

Wracaj¹c do opinii spo³ecznej,

warto nadmieniæ, ¿e w dowolnej an-

kiecie o wprowadzeniu identyfikacji

daktyloskopijnej na szersz¹ ni¿ dot¹d

skalê mo¿na wybraæ kilka rodzajów

odpowiedzi

maj¹ zapewnion¹ bezp³atn¹

opiekê medyczn¹ bez koniecz-

noœci uprzedniego op³acania

sk³adek,

PRZYPISY

1 Tak stanowi art. 51 pkt 1 Konstytucji

RP;

2 DzU 1991, nr 22, poz. 91; tekst jed-

nolity DzU 2002, nr 42, poz. 369;

3 Jest to decyzja G³ównego Inspekto-

ra Ochrony Danych Osobowych

z 10.11.2005 w sprawie GI-DEC-

DIS-374/05/1056. W uzasadnieniu

GIODO stwierdza: „przetwarzanie

danych osobowych pracowników

w zakresie ww. wzorców odbywa

siê bez podstawy prawnej. Stosow-

nie bowiem do art. 22 (1) kodeksu

pracy, pracodawca mo¿e ¿¹daæ od

pracownika podania danych tylko

w takim zakresie, jaki zosta³ wska-

zany w powo³anym przepisie”. I da-

lej: „powo³any przepis kodeksu pra-

cy zosta³ wprowadzony w ramach

dostosowania wskazanego aktu

prawnego do art. 51 ust. 1 Konsty-

tucji Rzeczypospolitej Polskiej”.

Jest jeszcze urzêdnicza wyk³adnia

przytoczonych przepisów: „W œwie-

tle powy¿szych rozwa¿añ, z³o¿enie

przez pracownika oœwiadczenia,

którego treœci¹ jest wyra¿enie zgo-

dy na rejestracjê czasu pracy za po-

moc¹ czytnika urz¹dzenia Terminal

IMMSkan 200 nie stanowi przes³an-

ki legalizuj¹cej przetwarzanie da-

nych osobowych pracowników”. W

tym momencie nasuwa siê pytanie:

jak nazwaæ zaprezentowan¹ szko³ê

urzêdniczej wyk³adni prawa? Jak

wygl¹da procedura powo³ywania

GIODO? Czêœciow¹ odpowiedŸ na

te pytania mo¿na znaleŸæ w spra-

wozdaniach stenograficzncyh dys-

kusji Senatu RP z 16.04.1998 pod

adresem: http://www.senat.gov.pl/

K4/DOK/sten/011-t/111g.htm;

4 H. Ko³ecki: Technicznokryminali-

styczne badania autentycznoœci do-

kumentów publicznych, Poznañ

2002, s. 42–65;

5 Zauwa¿yæ trzeba, ¿e obywatel po-

krywa tylko czêœæ rzeczywistych

kosztów wytworzenia dokumentu;

6 Format A8 oraz kilka formatów do

niego zbli¿onych, np. 54,03 x 85,72;

7 Dodaæ trzeba, ¿e podpisu pobiera-

nego w warunkach nietypowych (w

niewielkiej ramce i z u¿yciem niety-

powego narzêdzia), utrudniaj¹cych

pozostaj¹ pod starann¹, bez-

p³atn¹, ca³odobow¹ ochron¹

przed przemoc¹ ze strony

wspó³towarzyszy, a tak¿e in-

nych osób, które by mog³y im

zagra¿aæ,

nie mog¹ byæ przymuszani do

pracy.

neguj¹cych

tak¹

Co do metod hitlerowskich, ma³o

ju¿ komu znanych z autopsji, to zgod-

nie z prawd¹ historyczn¹ trzeba

stwierdziæ, ¿e ani objêcie w³adzy, ani

jej utrzymanie, ani rodzaj i nasilenie

terroru nie mia³y nic wspólnego

z daktyloskopowaniem obywateli

podbitych pañstw.

Wreszcie co do ograniczania swo-

bód obywatelskich – nikt z najg³o-

œniej krzycz¹cych nie potrafi nazwaæ

konkretnej swobody obywatelskiej

(art. 30–81 Konstytucji RP), któr¹ by

utraci³ w wyniku umieszczenia odci-

sku palca w dowodzie osobistym.

Tyle odpowiedzi na argumenty

otumanionych szarych obywateli. Ale

co odpowiedzieæ, gdy wysokiej rangi

urzêdnik pañstwowy uznaje oparte

na przepisach Kodeksu pracy dobro-

wolne poddanie siê biometrycznej

(daktyloskopijnej) kontroli czasu pra-

cy za naruszenie Konstytucji RP 16 ?

Jest to drastyczny przyk³ad rozejœcia

siê celów realizowanych przez G³ów-

nego Inspektora Ochrony Danych

Osobowych 17 z celami stawianymi

mu przez Ustawê OODO i Konstytu-

cjê RP.

Nale¿y ¿ywiæ nadziejê, ¿e wpro-

wadzenie Rejestru Us³ug Medycz-

nych, wykorzystuj¹cego odcisk palca

jako jeden z identyfikatorów oswoi

spo³eczeñstwo z u¿yciem linii papi-

larnych do celów identyfikacji osób

nieprzytomnych oraz tych, które w³a-

œnie potrzebuj¹ interwencji lekarskiej,

a nie maj¹ przy sobie odpowiednika

dawnej ksi¹¿eczki zdrowia. Oczywi-

œcie nie mo¿na zapomnieæ, ¿e tê re-

wolucyjn¹ innowacjê RUM trzeba

wprowadziæ drog¹ ustawow¹, maj¹c

na wzglêdzie cytowany art. 51 Kon-

stytucji RP.

bo ogranicza to swobody oby-

watelskie,

bo hitlerowcy daktyloskopowali

Polaków,

bo to jest traktowanie wszyst-

kich jak przestêpców,

bo to stwarza mo¿liwoœci nad-

u¿yæ.

Co do nadu¿yæ: literatura œwiato-

wa nie zanotowa³a ani jednego nad-

u¿ycia obrazu linii papilarnych (zgro-

madzonego w policyjnym zbiorze)

przeciwko osobie, od której odcisk

pochodzi³.

Co do traktowania wszystkich jak

przestêpców, to ju¿ teraz 4 miliony

bezrobotnych w Polsce mog¹ ¿¹daæ

takich samych praw jak przestêpcy

najciê¿szego kalibru skazani na karê

bezwzglêdnego pozbawienia wolno-

œci, którzy:

otrzymuj¹ bezp³atn¹ odzie¿ ro-

bocz¹ i codzienn¹,

korzystaj¹ z bezp³atnego lokum

z ogrzewaniem i oœwietleniem,

bez op³at za wodê, gaz, pr¹d,

wywóz œmieci, abonament RTV,

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 253/06

mo¿liwoœæ:

maj¹ bezp³atny wikt i opierunek,

z³o¿enie podpisu naturalnego. Po-

nadto wymuszone narzêdzie – cien-

kopis – maskuje charakterystyczn¹

zmiennoœæ nacisku przy kreœleniu

wyró¿nionych elementów podpisu

oraz subtelne ró¿nice konstrukcyjne.

Vide: M. Andrzejkowicz: Dane bio-

metryczne w polskich dowodach to¿-

samoœci, [w:] A.W. Mitas (red.): Bio-

metria. Wybrane zagadnienia, Cie-

szyn–Warszawa 2004, s. 72–77;

8 Jakoœæ technologii przenoszenia po-

mniejszonych podpisów na koñcowy

dokument jest bardzo niska. Vide:

M. Andrzejkowicz, op.cit., s. 75–76;

9 O jak¹ intymnoœæ chodzi w tym ob-

³udnym twierdzeniu o jej ochronie,

trudno dociec, skoro moda na go³e

pêpki panuje nie tylko latem i nie tyl-

ko na pla¿y, a cz³owiek w ciemnych

okularach i rêkawiczkach kojarzy siê

raczej z bandyt¹. W naszym klima-

cie zakrywamy palce rêkawiczkami

przed mrozem, a nie w zamiarze za-

chowania intymnoœci. Z kolei moda

na kwefy nadal pozostaje domen¹

krajów przoduj¹cych w nierównym

traktowaniu kobiet.

10 H. Kittel: Z³odzieje kart bezkarni,

„Rzeczpospolita”, 140, 18.06.2001;

11 M. Owoc: Podpis w³asn¹ krwi¹,

[w:] (red.) Z. Kegel Kryminalistycz-

na ekspertyza pismoznawcza

a grafologia. Materia³y X Wroc³aw-

skiego Sympozjum Badañ Pisma,

Wroc³aw 2003, s. 247–250;

12 Oko³o 3‰ populacji stanowi¹ bliŸ-

niêta jednojajowe, w Polsce zatem

a¿ 120 000 ludzi nie mo¿na ziden-

tyfikowaæ na podstawie badañ

DNA. Jeœli zwa¿yæ na to, ¿e co ro-

ku 2–3% populacji wchodzi w kon-

flikt z prawem, to 2400 do 3600

spoœród nich nie mo¿na by zidenty-

fikowaæ na podstawie DNA, gdyby

tak¹ identyfikacjê przyj¹æ za wzo-

rzec;

13 B. Kurzêpa: Œwiadek koronny. Ge-

neza instytucji. Komentarz do usta-

wy, Toruñ 2005, s. 9–11;

14 Sprawozdania stenograficzne s¹

dostêpne w Internecie pod adre-

sem: http://ks.sejm.gov.pl:8009/se-

arch97cgi/vtopic?action=view&Vdk;

15 Genera³ Papa³a zosta³ zastrzelony

25 czerwca 1998 r. przed swoim

domem;

16 Vide: przypis 3;

17 W dniu 5 grudnia 2005 Pani dr Ewa

Kulesza, G³ówny Inspektor Ochro-

ny Danych Osobowych, wyg³osi³a

na Uniwersytecie im. Adama Mic-

kiewicza w Poznaniu wyk³ad pt.

„Ochrona danych osobowych wo-

bec nowych wyzwañ technicz-

nych”. Indagowana w ramach pu-

blicznej dyskusji, dlaczego jej zda-

niem pracownicy nie mog¹ dobro-

wolnie udostêpniaæ pracodawcom

wzorów swoich linii papilarnych dla

celów biometrycznej kontroli czasu

pracy, odpar³a: „Jeœli bêd¹ odciski

palców, to gdzie jest granica? Mo-

¿e pracodawcy bêd¹ ¿¹dali DNA

pracowników? Nie mo¿na przekra-

czaæ granic zakreœlonych art. 22

kodeksu pracy”. W tym samym du-

chu wypowiedzia³a siê Dyrektor

Zespo³u Prawa Pracy w Biurze

Rzecznika Praw Obywatelskich

Pani El¿bieta Wichrowska-Janiko-

wska: „pracodawcy coraz czêœciej

wykorzystuj¹ luki w przepisach

prawa pracy kosztem uprawnieñ

pracowników. Dziœ bada siê ich

wariografem, jutro w pracy mog¹

czekaæ na nich tortury” – cyt. za:

„Gazeta Prawna”, 51, 13.03.2006,

s. 16.

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 253/06

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: