Prawo cywilne z umowami w administracji – konwersatorium
Postępowanie cywilne (Kodeks Postępowania Cywilnego z 1964 r.- wszedł w życie 1.01.1965 r.)
Ustawa KPC jest najobszerniejszym aktem prawnym (1300 artykułów).
Czym zajmuje się KPC ?
Przedmiotem postępowania cywilnego są sprawy cywilne. Odbywa się przed sądami. Sądy rozpatrują w trybie postępowania sądowego sprawy cywilne.
Sprawa cywilna:
- z reguły istnieje spór, pomiędzy co najmniej dwoma podmiotami.
- podmioty, które występują, mają równorzędną pozycję (w przeciwieństwie do prawa administracyjnego),
- przedmiotem sporu w postępowaniu cywilnym jest pewien spór na tle stosunków prawnych,
- oprócz spraw cywilnych przedmiotem postępowania cywilnego są także sprawy z zakresu prawa pracy, ubezpieczeń społecznych, sprawy rodzinne i opiekuńcze (Np. sprawa o alimenty).
Rodzaje sądów:
- sady rejonowe,
- sądy okręgowe,
- sady apelacyjne,
- Sąd Najwyższy.
Budowa KPC (kręgosłup):
1. Przepisy ogólne a w nich zasady postępowania cywilnego.
2. Postępowanie procesowe (dzieli się na zwykłe i odrębne).
3. Postępowanie nieprocesowe.
4. Postępowanie przed sądem polubownym.
5. Postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt.
6. Postępowanie zabezpieczające.
7. Postępowanie egzekucyjne.
8. Postępowanie w sprawach z podmiotami zagranicznymi.
Niektóre zasady ogólne
Procedura cywilna rządzi się pewnymi zasadami (regułami):
1. Jest skierowana do stron – strony nie mogą być uznawane za nieporadne (wg. zasady sąd jest od sądzenia a nie jest adwokatem). Strony są zobowiązane wykazywać fakty, z których wywodzą dla siebie korzystne skutki prawne. W związku z tym muszą udowodnić te fakty. Sąd w zasadzie nie przeprowadza dowodów „z urzędu”(wyjątek – sąd może przeprowadzić dowód niewskazany przez strony, lecz nie jest to obowiązek).
Przykłady:
-jeśli sąd stwierdzi, że spór jest fikcyjny, lub
-jeśli strona jest nieporadna (wiek, choroba).
Bierność strony może prowadzić do przegrania procesu.
2. Strony postępowania mają obowiązek przedstawiać faktyczne okoliczności, zgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy (mówić prawdę). Strona nie może być pociągnięta do odpowiedzialności karnej za kłamstwo (jest to postulat ustawodawczy).
3. Zasada jawności postępowania:
Rozpoznawanie spraw cywilnych jest jawne dla stron i osób trzecich. Strony mają prawo przeglądać akta, do wydania kopii aktów, na rozprawie w charakterze publiczności mogą być osoby postronne.
Wyjątki:
- odwróceniem tej zasady w sprawie o rozwód, jest wyłączenie jawności,
- sąd, z urzędu, bądź na wniosek strony, może wyłączyć jawność rozprawy (jeśli, na przykład będzie mowa o faktach, które stronę pohańbią).
4. Sąd jest związany ustaleniami prawomocnego wyroku skazującego za popełnienie przestępstwa
(Np. Jeśli ktoś został uznany winnym przestępstwa, to wyrok ten wiąże sąd cywilny – sprawca wypadku – jest winien odszkodowanie dla poszkodowanego).
Sąd powinien nakłaniać do ugody.
Właściwości sądów
1. Rzeczowa
2. Miejscowa
Ad 1. Właściwość rzeczowa mówi o tym, jakie sądy według kryterium ich hierarchii, rozpoznają daną kategorię spraw.
Tylko sądy rejonowe i okręgowe rozpoznają sprawy, jako sądy I instancji.
Sądy okręgowe rozpatrują sprawy takie, jak:
- sprawy, których wartość przedmiotu sporu przewyższa 75 tys. zł.,
- sprawy o ochronę dóbr osobistych,
- sprawy o ochronę praw autorskich,
- sprawy o rozwód.
Wszystkie pozostałe – sądy rejonowe.
Ad 2. Właściwość miejscowa mówi, jaki sąd ma rozpatrywać daną sprawę jako sąd I instancji.
Właściwość ta dzieli się na:
a) ogólną,
b) przemienną,
c) wyłączną.
Ad a) właściwość ogólna – właściwym jest sąd, w którego okręgu ma miejsce zamieszkania bądź siedzibę strona pozwana.
Ad b) właściwość przemienna – w tej sprawie powód może wybrać sąd wg zasady ogólnej, lub wybiera ten sąd, który ustawodawca wskazuje (w sprawie o alimenty pozew może być wytoczony w miejscu zamieszkania pozwanego, lub w przypadku zdarzenia komunikacyjnego, sprawę może rozpatrywać sąd w miejscu wypadku).
Ad c) właściwość wyłączna – strony nie mają żadnego pola manewru (wyboru). Na przykład, w sprawie o nieruchomość, rozpatruje sąd położony tam, gdzie jest ta nieruchomość.
Skład sądu
1. W sądzie I instancji sprawy cywilne rozpatrywane są przez 1 sędziego (wyjątek – sprawy rozwodowe 1 sędzia i 2 ławników).
2. W sądzie II instancji zasadą jest, że sprawy rozpatrywane są przez 3 sędziów.
Sąd rejonowy – sądem I instancji dla jego orzeczeń jest sąd okręgowy.
Sad okręgowy – sąd II instancji (podwójna rola sądu okręgowego).
Sąd apelacyjny – jest tylko i wyłącznie sądem II instancji (odwołania od orzeczeń wydanych przez sąd I instancji.
Sąd Najwyższy – rozpatrywanie skarg kasacyjnych od orzeczeń wydanych przez sąd apelacyjny bądź sąd okręgowy działający jako sąd II instancji.
Koszty procesu
Aby sąd podjął jakąkolwiek czynność, osoba, która inicjuje sprawę, musi zapłacić ustalone przez ustawodawcę koszty sądowe (wyjątek – w pewnych kategoriach spraw nie pobiera się kosztów sądowych. W pewnych okolicznościach, strona może uzyskać zwolnienie od kosztów sadowych.
Koszty sądowe ustala oprócz KPC ustawa o kosztach sądowych (nie ponoszą kosztów sadowych osoby dochodzące alimentów).
Strony mogą domagać się zwolnienia z kosztów sądowych, jeśli nie są w stanie tych kosztów ponieść (są ubogie).
Koszty procesu (ostateczne) ponosi ten, kto przegrał sprawę w wyniku procesu.
Opłaty sądowe
Domaganie się zapłaty od pozwanego (zapłata) 5 % od kwoty sporu. Maksymalnie opłata sądowa nie może przekroczyć 100 tys. zł.
- rozwód 600 zł.,
- uchylenie uchwały spółdzielni 200 zł.,
- rozwiązanie spółki 2000 zł.
Koszty należne adwokatowi bądź radcy prawnemu (rozporządzenie ministra sprawiedliwości)
- 10 tyś zł. – 50 Tyś zł. – Wynagrodzenie 2400 zł.
- wyższa niż 200 tyś zł. – 7200 Zł.
Pełnomocnictwo procesowe
Strona może występować samodzielnie bądź z pełnomocnikiem.
Pełnomocnikiem może być:
- adwokat
- radca prawny
- rzecznik patentowy
- małżonek
- zstępny (dzieci, wnuki)
- rodzic
- rodzeństwo.
Pełnomocnik reprezentuje stronę przed sądem, działa w imieniu i na rzecz strony.
Jego czynności odnoszą skutek dla mocodawcy.
Pełnomocnictwo może mieć charakter:
- ogólny – dotyczy wszystkich spraw, w których może występować mocodawca,
- szczególne – w pewnych kategoriach spraw,
- do niektórych czynności (pełnomocnik jest uprawniony tylko do konkretnych czynności).
W pewnych sytuacjach strona może wystąpić o przyznanie jej przez sąd pełnomocnika z urzędu:
- strona musi uzyskać zwolnienie od kosztów sądowych,
- udział adwokata bądź radcy prawnego jest potrzebny (nieporadność, choroba, wiek, bardzo skomplikowana sprawa).
Jeśli adwokat lub radca jest ustalony, to koszty dla niego płaci skarb państwa, bądź, jeśli strona wygrała, to płaci strona przegrana.
Pisma procesowe
Pozew – pismo, w którym inicjuje się postępowanie cywilne procesowe. Musi w nim być:
1. Wyznaczenie sądu, do którego ślemy pozew.
2. Oznaczenie stron ( z imienia, nazwiska, bądź wskazanie nazwy stron).
3. Wskazanie adresatów stron.
4. Dokładne oznaczenie żądania, np. dokładna kwota (powództwo).
5. Przytoczenie faktycznych okoliczności, które uzasadniają żądanie (powództwo).
6. Podpis.
7. Wymienienie załączników.
Każde pismo procesowe musi mieć odpis dla strony przeciwnej.
W niektórych przypadkach pozew musi być sporządzony na urzędowym formularzu.
Orzeczenia sądu
Rozstrzygnięcie sprawy cywilnej:
a) wyroki,
b) postanowienia.
Ad a) Wyrok- rozstrzyga sprawę merytorycznie (zasadność bądź bezzasadność pozwu – sąd mówi, kto ma rację).
Ad b) Postanowienie – (dwojaki charakter):
- postanowienie kończące postępowanie,
- postanowienie niekończące postępowania (w kwestiach incydentalnych. Np. zwolnienie od kosztów sądowych).
Środki odwoławcze
Strona ma prawo do odwołania sprawy w II instancji:
- apelacja – przysługuje tylko od wyroku. Od apelacji (oraz kasacji) płaci się opłatę sądową. W apelacji sąd kontynuuje sprawę rozpatrywaną w I instancji,
- zażalenie – przysługuje tylko od postanowień. Zażalenie przysługuje na wszystkie postanowienia kończące oraz enumeratywnie wskazane polecenia niekończące.
Prawo spadkowe
Śmierć osoby fizycznej – dziedziczenie po osobie zmarłej. Reguluje Ustawa Kodeks Cywilny.
Co stanowi spadek?
Jest to ogół praw i obowiązków majątkowych osoby zmarłej, o charakterze majątkowym (charakter cywilno-prawny):
- prawa własności (lokal, samochód, środki pieniężne, prawo wieczystego użytkowania),
- obowiązki (kredyt, pożyczka, obowiązek wykonania umowy przedwstępnej).
Nie stanowią obowiązku spadkowego zobowiązania karno-spadkowe (grzywna, więzienie).
Prawa i obowiązki osoby zmarłej przechodzą z chwilą jej śmierci na jedną lub kilka osób (dziedziczenie).
Z chwilą śmierci otwiera się spadek, a z chwilą otwarcia spadku, spadkobiercy spadek nabywają.
Powołanie do spadku może wynikać z ustawy lub z testamentu:
- dziedziczenie ustawowe – spadkodawca nie pozostawił testamentu bądź sporządzony przez niego testament w świetle prawa jest nie ważny,
- dziedziczenie testamentowe – spadkodawca sporządził ważny testament.
Spadkobiercą może być każda osoba fizyczna, która żyła w chwili otwarcia spadku (spadkobiercą może być dziecko poczęte, jeśli urodzi się żywe).
Dziedziczenie ustawowe:
1. Do pierwszego kręgu dziedziczenia należą:
- dzieci spadkodawcy,
- jego małżonek
W częściach równych.
Udział spadkowy małżonka nie może być mniejszy niż ¼ spadku.
2. Jeżeli dziecko spadkodawcy zmarło przed spadkodawcą, jego udział dziedziczą w częściach równych jego dzieci (wnuki spadkodawcy).
3. Trzeci krąg – jeśli spadkodawca nie posiadał zstępnych, spadek dziedziczy małżonek, rodzice oraz rodzeństwo.
Udział spadkowy małżonka wynosi ½ spadku. Druga połowa przypada w równych częściach pozostałym spadkobiercom.
4. Jeśli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku, to jego udział przypada w połowie drugiemu z rodziców, a druga połowa rodzeństwu.
5. Jeżeli jedno z rodzeństwa nie dożyło otwarcia spadku, a zostawiło własne dzieci, to one dziedziczą jego udział.
6. Z braku zstępnych, rodziców lub rodzeństwa czy ich dzieci, cały spadek przypada małżonkowi.
7. Z braku wszystkich krewnych oraz małżonka spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy.
8. Gdyby nie miał miejsca zamieszkania, spadek przypada skarbowi państwa.
Reguła spadkobrania dziedziczenia ustawowego przypada w stosunku przysposobionego po przysposabiającym.
Testament
Jest to rozrządzenie majątkiem na wypadek śmierci:
- Określa, co ma się z majątkiem stać, kto ma być spadkobiercą.
- Testament może zawierać rozrządzenie tylko jednego spadkodawcy.
- Testament można w każdej chwili i czasie odwołać w całości lub w części.
Odwołanie może nastąpić poprzez:
- przekreślenie i parafkę,
- sporządzenie drugiego testamentu, w którym się stary odwołuje.
Testament może sporządzić jedynie osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych (18 lat i nieubezwłasnowolniona). Nie może sporządzić za kogoś rodzic, rodzice, czy inny pełnomocnik.
Nieważność testamentu:
1. Spadkodawca w chwili sporządzania testamentu był w stanie wyłączającym świadome lub swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli.
2. Testament byłby sporządzony pod wpływem groźby (osoby drugiej).
3. Działanie spadkodawcy odbywałoby się pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby nie błąd, to takiego testamentu by nie sporządził.
Formy testamentów
Testament sporządza się w jednej ze wskazanych form:
1. Testament własnoręczny.
2. Testament w formie aktu.
3. Testament sporządzony w obecności dwóch świadków ustnie przed czy to wójtem, burmistrzem, prezydentem miasta, kierownikiem USC, starostą, marszałkiem województwa, sekretarzem gminy lub powiatu.
Ad 1) Spadkodawca własnoręcznie pisze testament w całości (własnoręcznie podpisany i posiadający datę).
Ad 2) Spadkodawca ustnie oświadcza wolę w obecności notariusza i sporządza dokument w formie aktu notarialnego.
Ad 3) Spadkodawca ustnie rozporządza spadkiem w obecności wymienionych osób i podpisuje w ich obecności.
Testamenty szczególne – przesłanki:
...
buziaczek1887