Wykłady z dermatologii.doc

DERMATOLOGIA                                             WYKŁADY                                                   1996/97 @ A.N.

BUDOWA SKÓRY

Skóra składa się ze:

1. naskórka - ektodermalny
2. skóry właściwej - mezodermalna
3. tkanki podskórnej

·       Skóra właściwa - brodawki skóry właściwej pokryte są naskórkiem, z którym tworzą razem zewnętrzne utkanie zwane poletkowaniem skóry

·       Poletkowanie skóry - (dłonie, podeszwy) - linie papilarne. W tym przypadku poletkowanie jest regularne. Wytwarzane jest ok. 4 m. życia płodowego i niezmienne do końca życia.

·       Uwypuklenia naskórka w kierunku skóry właściwej to sople międzybrodawkowe

NASKÓREK

Opiera się na błonie podstawnej. Posiada on kilka warstw, których kształt jest zmienny w kierunku powierzchni - ulegają one spłaszczeniu.

1. Warstwa podstawowa

·                     cylindryczne komórki

·                     warstwa rozrodcza

·                     jądra prostopadłe

·                     2 rzędy komórek

2. Warstwa kolczysta

·                     komórki wieloboczne

·                     tendencja do spłaszczania się

·                     5 - 12 rzędów komórek

·                     przestrzenie międzykomórkowe duże z chłonką odżywiającą je (desmogleina cementuje)

3. Warstwa ziarnista

·                     ziarnistości keratochialiny

·                     komórki ziarniste

·                     keratochialina sprawia, że naskórek nie jest przezroczysty i nie widać kory

4. Warstwa jasna

·                     jest tylko na dłoniach i stopach

·                     ma elaidynę

5. Warstwa rogowa

·                     nie jest martwa - bierze udział w procesach immunologicznych

·                     komórki ułożone ściśle

·                     minimalne przestrzenie

·                     bariera chroniąca przed bakteriami, substancjami chemicznymi

Komórki naskórka złuszczają

się ciągle i wraz z lipidami tworzą płaszcz odnowy (kwaśny). Są to tzw. keratynocyty bo mają keratynę ® substancja ochronna.

Spada ilość wody (od dołu do góry) Iw. - 80%, IIw. - 10%

W naskórku:

·       są elementy łączące - desmosomy ® miejsca przylegania błon łączących komórki

·       przestrzenie między komórkami są zachowane

Inne elementy naskórka

1. Melanocyty (komórki dendrytyczne pochodzenia nerwowego)wytwarzające melaninę w melanocytach I, II i III rzędu w zależności od aktywności enzymu tworzącego melaninę z tyrozyny.

·                     Ziarnistości melaniny przekazywane do kertynocytów cytokrynnie (bezpośrednio) z komórki do komórki aż do keratynocytów. Gromadzą się nad jądrem chroniąc komórkę przed UV.

·                     Mogą odkładać się w skórze właściwej w melanoforach

2. Komórki Langerhansa

·                     pochodzenia szpikowego

·                     makrofagi naskórka

·                     pochłaniają i przekazują antygeny 

·                     limfocytom (komórki APC)

3. Komórki Merkera

·                     są w naskórku w niższych warstwach (tak jak melanocyty)

·                     pochodzą z grzebienia nerwowego

·                     czucie dotyku

·                     występuje rak z kk. Merkela ® b. złośliwy

Naskórek jest czynny immunologicznie

·       kk. Langerhansa

·       receptory dla fragmentu Fc i receptor dla dopełniacza

·       limfocyty naskórkowe

·       kertynocyty

SKÓRA WŁAŚCIWA

·       stosunek skóry właściwej do naskórka 1:5

·       dwie warstwy

-                     obejmuje brodawki i część podbrodawkowa

-                     warstwa siateczkowata ® komórki ułożone regularnie, równolegle do powierzchni skóry

·       obecność włókien kolagenowych

1. Włókna tkanki łącznej

·                     włókna kolagenowe (70%) z protokolagenu - grube, żółte ® w fibroblastach

·                     włókna siateczkowe (srebrochłonne) ® otaczają naczynie i w bł. podstawnej

·                     włókna elastyczne ® otaczają pęczki włókien kolagenowych, odpowiadają za rozciągliwość

2. Substancje międzywłókienkowe

·                     komórki tk. łącznej

-                     fibroblasty

-                     kk. tuczne

-                     histiocyty

·                     substancja podstawna (tk. łączna)

3. Struktury gruczołów:

·                     potowe

-                     rozwijają się w życiu płodowym - są to tzw. EKRYNOWE gruczoły płodowe

-                     drugi rodzaj to gruczoły APOKRYNOWE , w okresie dojrzewania ® mają ujście przy mieszkach włosowych

·                     łojowe - związane (90%) z  mieszkami włosowymi tzw. przywłośne. Wydzielina wydostaje się dzięki skurczowi mięśnia wyprostnego włosa tzw. gruczoły APOKRYNOWE. Natłuszczają włos, skórę

4. Zakończenia nerwowe - obwodowy analizator czucia ® gołe zakończenia nerwowe

·                     czucie powierzchniowe

·                     ból

·                     świąd

5. Układ naczyniowy - termoregulacji

·                     sieć tętnic głębokich (skóra a tk. podskórna) ® oddaje gałązki do wszystkich warstw skóry ® tworzą pod brodawkami splot naczyniowy powierzchowny ® te oddają drobne naczynia ® anastomozy ® duże możliwości regulacji ® splot naczyniowy powierzchowny ® głęboki 

6. Układ chłonny - naczynia chłonne zbierają chłonkę z naskórka, skóry właściwej ® do węzłów chłonnych ® powiększenie w niektórych chorobach skóry.

WŁOS

Włos w mieszku włosowym (uchyłku skóry właściwej)

1. włos krótki
2. włos szczecinowaty
3. meszek włosowy

Skóra nieowłosiona - umowne, gdyż cała skóra pokryta jest meszkiem

CHOROBY

1. Umiejscowienie zmian
2. Rodzaj zmian skórnych

Wykwity - zmiany skórne stwierdzone wzrokiem lub dotykiem

Wykwity pierwotne

worzą się pod wpływem bezpośredniego bodźca chorobotwórczego na skórę

Plama (Macula) - zmiana zabarwienia skóry na ograniczonej przestrzeni

1. plamy naczyniowe ® nadmiernie rozszerzone lub zwężone naczynie (blada)
2. plamy barwnikowe ® odkładanie lub brak barwnika skóry, np. piegi
3. plamy złogowe ® odkładanie się barwników obcych do naskórka: bilirubina, hemotoksyna (tatuaże)
4. zapalne ® wywołane przekrwieniem wywołanym stanem zapalnym (rumień - erytrema)

Rumień (Erythema) - pośredni pomiędzy plamą a grudką

·       obrzęk w obrębie naskórka

·       zmiana lekko wyniosła

Grudka (Papula) - wyniosły wykwit o wzmożonej spoistości, ustępuje bez pozostawienia blizny

·       w naskórku - tworzą się one na skutek zmian ® przerost naskórka z różnych przyczyn - ustępuje bez pozostawienia blizny  (to co dotyczy naskórka nie pozostawia blizny)

·       grudka skórna - wykwit nad powierzchnią skóry o wzmożonej spoistości - też nie pozostawia blizny

·       grudka skórno-naskórkowa - zmiana dotyczy skóry i naczynia (rozszerzenie naczyń i nacieki wkoło naczyniowe)

Guzek (Nodus) - wykwit wyniosły ponad powierzchnię skóry, który ustępuje z pozostawieniem blizny na wielkość 0,5 cm

·       gromadzi się ziarnina zapalna w górnej części skóry

·       guzek ulega rozpadowi ® owrzodzenie ® blizna

·       może także guzek rozpaść się pod naskórkiem ® blizna podnaskórkowa

·       charakterystyczne guzki występują w następujących chorobach:

-                     kiła późna

-                     gruźlica

-                     sarkoidoza

Guz (Nodus, Tumor) - wykwit wyniosły, ale wyczuwalny czasami tylko dotykiem, umiejscowiony głębiej o wielkości ponad 0,5 cm

·       guzy zapalne nie pozostawiają blizny

Torbiel (Cysta) - twór otorbiony w skórze właściwej, a w razie jego uszkodzenia wypływa wydzielina z jego zawartości

Bąbel pokrzywkowy (Urtica) - polega na obrzęku skóry właściwej (nie jest to gromadzenie płynu) jest to obrzęk włókien tkanki łącznej na skutek uszkodzenia kk. tucznych przez substancje alergiczne (Histamina, ......)

·       szybko powstaje i ustępuje ® bez blizny, silny świąd

·       występuje w chorobie zwanej pokrzywką ® są w niej bąble pokrzywkowe

·       bąbel jest ostro odgraniczony i ma płaską powierzchnię

·       brzegi bąbla są strome, zabarwienie blade (obrzęk uciska naczynie), na brzegach zaczerwienienie

Pęcherzyk (Vesicula) - ograniczone wzniesienie naskórka wypełnione płynem, nie > niż 0,5 cm

·                     pęcherzyk nie zostawia śladu ® zasycha i goi się

·...