Witaminy.doc

Biochemiczne znaczenie wybranych witamin

Nazwa witaminy

 Rodopsyna = czerwień wzrokowa - białko w pręcikach wzrokowych siatkówki oka zawierające aldehyd witaminy A - retinal oraz śródbłonowe białko opsynę.

Witamina A, czyli retinol, akseroftol.

1,25-dihydroksycholekalcyferol, czyli aktywna witamina D pobudza syntezę osteokalcyny, czyli białka Gla. Osteokalcyna wiąże wapń Ca2+  dzięki czemu następuje uwapnienie (mineralizacja) kości. Osteokalcyna występuje w osteoblastach (komórki kościotwórcze) i osteocytach (komórki kostne) tkanki kostnej.

Witamina D, czyli kalcyferol.

Witamina E jest czynnikiem oksydo-redukcyjnym, uczestniczy w przenoszeniu wodoru z fawoprotein na cytochrom C; wchodzi w skład błon komórkowych i lizosomalnych stabilizując ich strukturę i zwiększając odporność na działanie peroksydazy glutationowej; zapobiega utlenianiu frakcji LDL lipidów krwi do nadtlenków; hamuje powstawanie toksycznych nadtlenków nienasyconych kwasów tłuszczowych i aktywnych rodników tlenowych.

Witamina E, czyli tokoferol, tocopherol.

Witamina B1 w postaci pirofosforanu jest koenzymem dekarboksylazy pirogronianowej, transketolazy, oksydacyjnej dekarboksylacji 2-oksokwasów (np. piorogronianu, 2-oksoglutaranu).

Witamina B1, czyli  tiamina, aneuryna.

Witamina B2 wchodzi w skład koenzymów flawinowych: FMN -Flawinowy Mono-Nukleotyd (Flavin Mono-Nucleotide), FAD - Flawino-Adeninowy Dwunukleotyd (Flavin Adenine Dinucleotide). Uczestniczy w reakcjach oksydoredukcyjnych. Koenzymy flawonowe są składnikiem dehydrogenaz flawinowych (dehydrogeneza liponianu, dehydrogenaza bursztynianowa, dehydrogenaza 3-fosfoglicerynianu, dehydrogenaza acylo-CoA), oksydaz flawinowych (oksydaza L- i D-aminokwasów, oksydaza glukozy, oksydaza ksantynowa, oksydaza aldehydowa).

Witamina B2, czyli ryboflawina, laktoflawina.

Witamina B3 jest składnikiem nukleotydów nikotynamidowych: NAD - Nikotynoamido-Adeninowy Dwunukleotyd (Nicotinamide Adenine Dinucleotide) i NADP -  Nicotinamide Adenine Dinucleotide Phosphate, dsł. tłumaczenie Nikotynoamido-Adeninowego Dwunukleotydu Phosphoran = Fosforan Dwunukleotydu Nikotynoamido-Adeninowego, które są koenzymami przenoszącymi wodór.  NAD i NADP są koenzymami dehydrogenaz. Wodory pobrane z jednego substratu mogą być wykorzystane do redukcji innego substratu.

Witamina B3, czyli witamina PP, nikotynamid, kwas nikotynowy, niacyna, amid kwasu nikotynowego, niacynamid.

Cholina jest składnikiem lecytyny, stanowi źródło grup metylowych dla syntezy metioniny. Wchodzi w skład neuroprzekaźnika (neurotrasmitera) acetylocholiny.

Witamina B4, czyli cholina.

Kwas pantotenowy jest składnikiem koenzymu A - CoA. Koenzym A to koenzym acetylotransferaz.

Witamina B5, czyli kwas pantotenowy.

Witamina B6 to koenzym enzymów przemian amianokwasów: aminotransferaz, dekarboksylaz, dezaminaz i aminooksydaz. Bierze udziała w procesie przemiany kwasu linolowego i kwasu linolenowego.

Witamina B6, czyli pirydoksyna, adermina.

Witamina B7 jest składnikiem koenzymów karboksylaz; uczestniczy więc w przenoszeniu grup karboksylowych., np. przy karboksylacji pirogronianu do szczawiooctanu z udziałem karboksylazy pirogronianowej.  Ponadto w procesach dekarboksylacji i dezaminacji kwasu asparaginowego, treoniny, czy seryny.

Witamina B7, czyli biotyna, witamina H, koenzym R, Skin Factor.

Witamina B8 to czynnik lipotropowy. Składnik fosfolipidów układu nerwowego.

Witamina B8, czyli inozytol.

Witamina B9 jako kwas tetrahydrofoliowy (koenzym F) to koenzym w syntezie zasad purynowych i pirymidynowych. Uczestniczy w przenoszeniu grup jednowęglowych: formylowej, hydroksymetylowej, metylowej, metylenowej formiminowej w pozycji N5, N10 pierścienia pterydynowego. Niezbędny do syntezy tymidylanu wykorzystywanego w procesie syntezy DNA.  Uczestniczy w procesach mielizacji (tworzenie osłonki mielinowej) neuronów i przy przekształcaniu homocysteiny w metioninę.

Witamina B9, czyli kwas foliowy, witamina M, witamina B11, witamina Bc.

PABA wchodzi w skład koenzymu F. Uczestniczy więc w tych samych procesach co witamina B9. Bakterie mają zdolność syntezy kwasu tetrahydrofoliowego z prostych składników (kwas foliowy, PABA, kwas glutaminowy). Człowiek nie ma takie zdolności, dlatego musi otrzymywać w diecie kompletny koenzym F.  PABA uczestniczy w metylowaniu homocysteiny na metioninę. Zapobiega przedwczesnemu rozpadowi katecholamin (np. adrenaliny).

Witamina B10, czyli PABA, kwas para-amino-benzoesowy, witamina H1.

patrz witamina B9

Witamina B11, czyli kwas foliowy, patrz witamina B9

Witamina B12 jest składnikiem koenzymów (kobamidy); metylokobalamina przenosi grupę metylową na homocysteinę dzięki czemu powstaje metionina. Powstała z metioniny 5-adenozylometionina jest dawcą grup metylowych i uczestniczy w metylacji mieliny neuronów. Uwolniona kobalamina przyłącza grupę metylową z N5-metylotetrafolianu, przez co powstaje tetrahydrofolian niezbędny do syntezy puryn i pirymidyn, a tym samym kwasów nukleinowych.  Koenzym kobalaminowy (dezoksyadenozylokobalamina) bierze udział w przekształcaniu metylo-malonylo-koenzymu A do sukcynolo-koenzymu A w procesie glukoneogenezy (proces syntezy glukozy z aminokwasów, kwasu mlekowego czy pirogronowego)..

Witamina B12, czyli kobalamina

Witamina B13 jest to metabolit endogenny powstający z karbamylofosforanu i kwasu asparaginowego. Reaguje z 5-fosforybozo-1-pirofosforanem tworząc nukleotyd orotydylowy, który po dekarboksylacji przekształca się w UMP (urydyno-5-monofosforan) = Uridine 5'Mono-Phosphate. Powstaje i jest niezbędny przy przemianach pirymidyn, np w trakcie syntezy nukleotydów.

Witamina B13, czyli kwas orotowy, acidum oroticum, 6-uracilcarboxylic acid

Witaminą B14 określano substancję (zolowaną z drożdży, jaj, roślin strączkowych), która leczyła niedokrwistość; później okazało się, że jest to mieszanina kwasu foliowego i PABA, czyli witaminy B9 i B10 (koenzym F).

Witamina B14

Jest donorem grup metylowych w przemianach aminokwasów i amin. Substrat do syntezy neurotransmiterów.
Informacje na temat witaminy B15 są podane na

Witamina B15, czyli kwas pangamowy, Pangamic Acid, Pangametin, panagmetyna, Dimethylglycine, dimetyloglicyna.

Witamina B16 to dimetyloglicyna, czyli DMG =  DiMethylGlicyna, patrz  witamina B15

Witamina B16, czyli dimetyloglicyna, kwas pangamowy

Witamina B17 jest glikozydem cyjanogennym - amigdaliną (nitrylozyd) występującą w śliwach, migdałach, czereśniach, wiśniach, czeremchach (Prunus). Niegdyś była słynna, bowiem in vitro hamuje rozwój komórek nowotworowych. Podobno posiada też właściwości zapobiegające onkogenezie.

Witamina B17, czyli amigdalina

Witamina B18 - patrz witamina B10

Witamina B18 - patrz witamina B10

Witamina B22 - jest to zespół aktywnych składników zawartych w ekstrakcie aloesowym

witamina B22, ekstrakt aloesowy

Witamina N czyli kwas liponowy

Witamina N, czyli kwas liponowy, Thioctic Acid, Alpha-lipoic acid.

Witamina Bt, czyli karnityna

Witamina Bt, czyli witamina T, karnityna, Carnitine

Witamina U - pochodna metioniny wyizolowana po raz pierwszy w 1966 roku z kapusty. Czynnik przyśpieszający gojenie wrzodów żołądka, przeciwhistaminowy (H2), żółciopędny, zapobiegający powstawaniu kamicy żółciowej.  Czynnik ochronny dla błony śluzowej żołądka i jelit.

Witamina U, Methylmethioninesulfonium

Witamina P ma właściwości oksydoredukcyjne, hamuje aktywność oksydazy kwasu askorbinowego, inhibitor hialuronidazy i ceruloplazminy. Czynnik przeciwwysiękowy dla śródbłonków.

Witamina P, czyli rutina, należy tutaj również kwercetyna, eriodyktyna, hesperydyna (tzw. bioflawonoidy)

Witamina K to kofaktor karboksylacji kwasu glutaminowego do kwasu gamma-karboksyglutaminowego - składnika czynnika krzepnięcia krwi II (protrombiny), VII (prokonwertyny), IX (czynnik Christmasa) i X (czynnika Stuarta). Witamina K umożliwia wiązanie jonów wapnia przez czynniki krzepnięcia krwi. Witamina K jest niezbędna do syntezy osteokalcyny.

Witamina K, fitochinon, fillochinon.

Witamina F jest substratem do syntezy prostaglandyn, tromboksanu, prostacyklin. Składnik błon komórkowych. Czynnik lipotropowy.

Wiutamina F, czyli witamina FF, witamina F99, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe NNKT, kwas arachidonowy + kw. linolowy + kw. linolenowy.

Witamina Q to przenośnik elektronów w łańcuchu oddechowym. Cząsteczka ubichinonu CoQ przyjmuje 2 elektrony i dwa jony H+ przekształcając się w ubichinol CoQH2. Występuje w mitochondriach. Jest to wymiatacz wolnych rodników i aktywator dehydrogenaz oraz cytochromu.
Więcej o witaminie Q -

Witamina Q, czyli ubichinon, witamina Q10, koenzym Q10.

Witamina C to przenośnik wodoru i elektronów w układzie oksydo-redukcyjnym.
W organizmach istnieją oksydazy pozamitochondrialne, których podstawową funkcją jest przenoszenie protonów i elektronów z substratów organicznych na tlen z wytworzeniem wody lub nadtlenku wodoru i produktu utlenionego. Enzymy te. związane z błonami komórkowymi należą do oksydaz miedzioproteinowych lub flawoproteinowych. Oksydaza askorbinianowa nalezy do miedzioprotein. Oksydaza askorbinianowa katalizuje reakcję:

kwas askorbinowy + 1/2 O2 ---> kwas dehydroas...